Tidyondzo Leti Humaka eMatsalweni: Sofonia 1:1–3:20

Lava Yehova Kutani U N’wi Tirhela Hi Mbilu Hinkwayo

KWALOMU ka malembe ya 50 Vababilona va nga si lovisa Yuda la gwineheke, hi ku tirhisa muprofeta wakwe Sofoniya, Yehova u twarisile a ku: “Nḍi ta susa kunene hikwaŝo le’ŝi nge henhla ka misav̌a.” (1:1, 2) Kambe Xikwembu xi tlhele xi komba vanhu va xona ndlela ya ku pona. (2:3; 3:9) Malunghana ni leswi, buku ya Sofonia yi khome tidyondzo ta nkoka eka hinkwavo lava sweswi va langutaneke ni ‘nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.’—Nhlavutelo 16:14.

Siku Ra Yehova Ri Tshinele

Tanihi leswi siku ra Yehova ri tshineleke swinene, mani na mani la sukeke eka Xikwembu u fanele ku tlhelela eka xona hi xihatla. Exikarhi ka lava Xikwembu xi nga ta va “susa” ku na ‘lava tshikaka ku landzelela Yehova.’ Va hambukile naswona a va ha tikarhati hi ku rhandza ka Xikwembu. Oho xiyimo lexi nga ni khombo swonghasi! Xi fanele ku lulamisiwa hi xihatla.—Sofonia 1:3-11.

Rifuwo ra swilo leswi vonekaka a ri nge wu nyiki nsirhelelo esikwini ra Yehova. Van’wana lava tivulaka lava tirhelaka Yehova va tshama va khomekile hi ku hlongorisa swilo leswi vonekaka, va lava swikhundla swa manyunyu. Kambe vona ku tipfala mahlo konghasi! Swilo swa vona leswi vonekaka a swi nge wu nyiki nsirhelelo ‘esikwini rero.’—Sofonia 1:12-18.

Ku Pona Ka Koteka

Leswaku u pona esikwini ra Yehova, vutivi lebyi tlulaka ku tivanyana Matsalwa bya laveka. “V̌atiṭongahati” lava va “endlaka hi ku lerisa ka yena” va tsundzuxiwa ku ‘lava Yehova, va lava ku lulama, va lava ku titsongahata.’ Hi lava ntsena va “tiyiselaka ku fika makumu” lava nga ta ponisiwa.—Sofonia 2:1-3; Matewu 24:13.

Matiko lama tshikilelaka vanhu va Yehova namuntlha ma ta tokota ndzoviso. Ma ta va ni ntokoto lowu fanaka ni wa Moab, Amon, Asiriya ni matiko man’wana lama rhendzeleke Yuda. Ndzoviso nakambe wu yimele Babilona Lonkulu. (Nhlavutelo 18:4-8) Leswi swa hi khutaza swonghasi ku hambeta hi twarisa ku avanyisa ka Xikwembu!—Sofonia 2:4-15.

Vanhu Lava Kondleteriweke

Yehova sweswi u lunghiselela vanhu va yena ku pona. Xana u yi fularherile mianakanyo ya Vubabilona ni ku sungula ku vulavula ‘ririmi leri tengeke’ ra ntiyiso wa Bibele lowu vangamaka? Xana ‘u ri vitanile vito ra Yehova’ hi ku tinyiketela eka yena ke? Xana wa yi ‘tisa nyiko,’ hi leswaku, ‘mihandzu ya milomu leyi twarisaka vito ra xona erivaleni’? Leswaku u kuma ku pona, u fanele u ‘tirhisana’ ni vanhu va Yehova lava tinyiketeleke.—Sofonia 3:1-10; Varhoma 10:13-15; Vaheveru 13:15.

Ku kuma ku pona, hi fanele hi lava Yehova naswona hi tlakusa vito ra yena leri kwetsimaka. Vutikukumuxi, vuhomboloki ni mavunwa a swi na ndhawu exikarhi ka vanhu va yena. (Vaefesa 4:25-32) Hi lava ‘va titsongahataka’ ntsena lava nga ta ponisiwa loko a kwetsimisa vito ra yena.—Sofonia 3:11-20.

Tidyondzo Leti Humaka eMatsalweni: Hagai 1:1–2:23

BUKU ya Hagai yi hi yisa eka 520 B.C.E., malembe ya 17 endzhaku ka loko masalela ya Vayuda ma tlhelele eYerusalema ku ya aka tempele ya Yehova nakambe. (Hagai 1:1) Wolowo a ku ri nkarhi wa leswaku un’wana ni un’wana a veka mbilu ya yena entirhweni wa Xikwembu. Hambi swi ri tano, Yehova u swi vone swi laveka ku rhumela muprofeta Hagayi ku tsundzuxa vanhu Vakwe hi ndzhwalo wa vona. Xana ku ni tidyondzo ta hina eka leswi?

Rhangisa Ntirho Wa Yehova

U nga tshuki u veka swilaveko swa nyama emahlweni ka mintirho ya moya. Vayuda lava tlheleleke etiko-xikaya ra vona a va ri ni xivangelo xo vilela ehenhleni ka ku nga tiyiseki ka ikhonomi, vaakelani va tihanyi ni swin’wana. Kambe leswi a ku nga ri swona swivangelo swa ku honisa ka vona, hikwalaho ka swiyimo swa vona swa manyanyu swo hanya. Va sungule ku tirha etempeleni ntsena endzhaku ka loko Hagayi a va khutazile. Hi ku fanana namuntlha, hi fanele ku ‘veka timbilu ta hina etindleleni ta hina’ naswona hi tiyiseka leswaku hi seketela ntirho wa Xikwembu hi mpimo lowu teleke lowu kotekaka.—Hagai 1:2-15.

Yehova u katekisa matshalatshala ya lava va endlaka ntirho wa yena hi mbilu hinkwayo. Xikwembu a xi ta wu katekisa ntirho wa Zorobabele ni wa Vayuda van’wana wo hetisa tempele naswona ku kwetsima ka yona a ku ta tlula lokuya ka yindlu yo sungula. Loko “ntshungu lowukulu” wu ri karhi wu amukela mahungu ya Mfumo namuntlha, “leŝi ranḍekaka ŝa matiko hikwawo” swi ta etempeleni ya moya ya Yehova, naswona ‘u tata yindlu ya yena hi ku kwetsima.’—Hagai 2:1-9; Nhlavutelo 7:9.

Ntirho Wa Mbilu Hinkwayo Wa Laveka

Vugandzeri bya hina i bya nkoka ntsena loko hi basile, minsusumeto ya hina yi tengile naswona hi tirhela Yehova hi mbilu hinkwayo. Ku honisa yindlu ya Xikwembu swi endle Vayuda va va lava thyakeke, kambe a a ta va katekisa loko ntirho wa tempele wu sungula. Kutani ke, loko hi ta tiphina hi minkateko ya Yehova, hi fanele ku lulamisa xihi na xihi lexi lavaka nyingiso naswona hi veka timbilu ta hina entirhweni wa yena. (Ringanisa Tinhlayo 19:11-13.) Loko hi ri karhi hi yimele Xikwembu leswaku xi tsekatsekisa matilo ni misava, xi wisa mimfumo, a hi landzeleleni Zorobabele wo fanekisela, Yesu Kriste, kutani hi hlanganyela hi mbilu hinkwayo entirhweni wa Yehova.—Hagai 2:10-23.

[Bokisi leri nga eka tluka 30]

TINDZIMANA TA BIBELE LETI KAMBISISIWEKE

○ Sofonia 1:5—Malkam, kumbexana swa fana na Milkom, Molek kumbe Molok, a xi ri xikwembu xa mavunwa lexikulu xa Vaamon. (1 Tihosi 11:5, 7) Vugandzeri bya Molek a byi katsa ku gandzela hi vana loku nyenyetsaka naswona a swi yirisiwile hi Nawu.—Levitika 20:2-5; Mintirho 7:42, 43.

○ Sofonia 2:14—Hi laha swi vhumbiweke ha kona, tiphuphu leti weke ta Ninivha ni swifaniso leswi nga ehenhla ka tona swi ve tindhawu ta tinyanyana ni ta swivandzana. Tinyanyana kumbexana ni moya a swi ‘yimbelela’ emafasitereni ya marhumbi. Tinyangwa hambi ku ri makamara ya yindlu ya vuhosi a swi mbundzumuxiwile.

○ Sofonia 3:9—Ririmi leri tolovelekeke ra munhu a ri byi tiyisekisi vun’we, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi tinyimpi leti lwiweke exikarhi ka vanhu va ririmi rin’we. ‘Ririmi leri tengeke’ i ntiyiso wa Matsalwa, ‘ntila wa marito ya vutomi.’ (2 Timotiya 1:13) Ri hlula vutikukumuxi, ri kwetsimisa Xikwembu naswona ri hlanganisa hinkwavo lava va ri vulavulaka.

○ Hagai 1:6—Tanihi leswi Vayuda a va honisa tempele ya Yehova, a va yi kumanga minkateko ya yena. Hikwalaho, va byale swo tala kambe va tshovele swintsongo naswona va pfumale swo dya ni swakunwa leswi aneleke ku anerisa swilaveko swa vona. Swiambalo swa vona a swi nga ringananga hi ku tala kumbe hi ntikelo ku va hlayisa va kufumela, naswona lava holaka swinene a swi tikomba onge va nghenisa mali ya vona enkwameni wa mali lowu taleke hi timbhovo. Hi ku hambana ni Vayuda volavo, hi nga tshuki hi honisa swilaveko swa Xikwembu.—Swivuriso 10:22; Nehemia 10:39.

○ Hagai 2:9—Hambi loko tempele “yo sungula,” leyi akiweke hi Solomoni, yi tshame malembe ya 420, “yindlu ya le nḍaku” yi tirhisiwe malembe ya 584 (515 B.C.E.-70 C.E.). Kutani tempele ya vumbirhi yi tshame nkarhi wo leha. Vagandzeri vo tala va khitikanele eka yona, ku fana na hi Pentekosta ya 33 C.E., loko Vayuda ni vaproselita va hlengeletane eka yona va huma ehandle ka Yudiya. Ku tlula kwalaho, Mesiya, Yesu Kriste, u dyondzisile eka “yindlu ya le nḍaku.” Swiendlakalo leswi swi yi nyike ku kwetsima loku engetelekeke ka vukhongeri.