Agosto

Ntsena lava va nga ni wunghana na Jesu hi vona va to vhuneka hi hakhelo ya ku tlhatlhisa. Hakuva Jesu i wulile lezvaku i wa ta “nyikela wutomi gakwe hi kota ya vanghana vakwe”. (Joh. 15:13) A vanhu vo tsumbeka lava va hanyileko Jesu na a nga seta misaveni zvi ta lava ku va gondza hi yena va tlhela va mu randza. A vavanuna ni vavasati lavo va ta vhuxiwa. Hambulezvo, hambu malandza lawo yo tsumbeka ya Jehovha zvi ta lava ku ma wumba wunghana na Jesu kasi ma kuma wutomi ga pindzukelwa. (Joh. 17:3; Miti. 24:15; Mah. 11:8-12, 24-26, 31) Ha tsaka hi ku tira zvin’we na Jesu ntirweni wa kuchumayela ni ku gondzisa mahungu ya ma nene ya Mufumo. A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni i wa hi mugondzisi. Kusukela loku a tlhelile tilweni kambe, kota hloko ya bandla, wa ha simama ku rangela a ntiro wa kuchumayela ni ku gondzisa. Jesu wa ku wona a tlhela a ku nyika lisima a kutikarata loku u ku mahako kasi u vhuna vanhu vo tala hi laha u zvi kotako hi kona lezvaku va mu tiva va tlhela va tiva ni Papayi wakwe. Hi lisine, a hi nge zvi koti a ku maha a ntiro lowo na hi nga vhuniwi hi Jehovha na Jesu.— Joh. 15:4. w20.04 22 ¶¶7-8

Kusanguleni, a “hosi ya le n’walungu” ku wa wuliwa a hosi yi nga fuma le n’walungu wa Izrayeli; a “hosi ya le dzongeni” ku wa wuliwa a hosi yi nga fuma le dzongeni wa Izrayeli. (Dan. 10:14) Kala hi Pentekosta ya 33 Nguveni ya Hina, a tiko ga Izrayeli gi wa hi vanhu va Nungungulu. Hambulezvo kusukela ka lembe lego, Jehovha i no zvi veka kubaseni lezvaku a vapizani va Jesu hi vona va nga hi vanhu vakwe. Hikwalaho, a zvilo zvo tala zva ciphrofeto ca Danieli cipimo 11, a zvi wulawuli hi tiko ga Izrayeli, kanilezvi zvi wulawula hi vapizani va Kristu. (Miti. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Makunu, a hosi ya le n’walungu ni ya le dzongeni yi cicacicile hi kuya hi tinguva. Hambulezvo a tihosi leto tontlhe ti vile ni zvilo zvo kari zvo fana. Co sangula, ti vhukele a vanhu va Nungungulu. Ca wumbiri, ti kombile a livengo labye hi Nungungulu wa lisine, Jehovha, hi ndlela leyi ti nga khoma hi yona a vanhu vakwe. Ca wunharu, a tihosi leti ta timbiri ta lwisana hi ku lava kuva mufumo wa ntamu ka yontlhe. w20.05 3 ¶¶3-4

Jehovha i maha lezvaku a zvilo zvi humelela hi ku ti maha ni cihi ci lavekako kasi a tatisa kungo gakwe. Jehovha a nga tlhela a maha lezvaku a malandza yakwe yo kala kumbhelela mava ni cihi ci lavekako kasi ku mu tirela ni ku tatisa a kungo gakwe. (Isa. 64:8) Hi tindlela leti, Jehovha i maha lezvaku a kurandza kakwe ku maheka. A ci kona ci nga tsandzekisako a kutatiseka ka kungo gakwe. (Isa. 46:10, 11) Hi nga engetela lezvi hi mu bongisako zvona a Papayi wa hina wa le tilweni hi ku ehleketa hi lezvi a zvi mahako ni lezvi a hi vhunako lezvaku hi zvi maha. Hi cikombiso, loku hi ehleketa hi zvilo zvontlhe zvo hlamalisa lezvi a zvi vangileko, hi tala hi cichavo ca hombe hi zvontlhe a zvi mahako, lezvi a mahileko lezvaku zviva kona. (Lis. 8:3, 4) Loku hi ehleketa hi lezvi Jehovha a hi vhunako ku maha kasi hi maha a kurandza kakwe, hi engetela a cichavo leci hi nga naco hi yena. A vito ga ku Jehovha hakunene ga hlamalisa! Gi patsa zvontlhe lezvi a Papayi wa hina a nga tshamisa zvona, ni zvontlhe a zvi mahako, ni zvontlhe lezvi a to zvi maha. — Lis. 89:7, 8. w20.06 9 ¶¶6-7

A oxigénio i moya lowu a vanhu ni zvihari zvi wu lavako kasi zvi kota ku hanya. Lembe ni lembe a zvivangwa zvi hanyako zvi hefemula a moya wo tala wa wu nene. A zvivangwa lezvo zvi humesa a moya wa chaka wu vitaniwako ku i dióxido de carbono. A zvivangwa lezvo a zvi tshuki zvi mbheta a oxigénio niku a ndengelenge a yi tshuki yi tala hi moya wa “chaka”, a dióxido de carbono. Hikuyini? Hakuva Jehovha i vangile tisinya to hambanahambana, a ta hombe ni ta titsongwani, kasi ti koka a dióxido de carbono ti humesa a oxigénio. Kota lezvi a ciclo de oxigénio yi humesako a moya lowu hi hefemulako, yi tiyisekisa a magezu ya mutsalo wa nyamutlha. Makunu, zvini zvi nga hi vhunako a ku hi mu bonga nguvhu Jehovha hi kota ya misava ya hina yo hlamalisa ni zvontlhe zva zvi nene lezvi zvi nga ka yona? (Lis. 115:16) A yin’we ya tindlela ku ehleketa hi zvilo lezvi Jehovha a zvi vangileko. Lezvo zvi ta hi kuca a ku hi mu bonga siku ni siku gi cako hi kota ya zvilo zva zvi nene a hi nyikako. Hi nga komba kambe lezvaku ha yi bonga misava hi ku basisa lomu hi tshamako kona. w20.05 22 ¶5, ¶7

A mhaka leyi Sathani a nga yi vhuxa, Jehovha i lava ku yi lulamisa hi ndlela ya wutlhari, ni lihlazva-mbilu, ni kululama. I tlhela a kombisa a ntamu wakwe wa hombe hi tindlela to tala. A ca lisima ka zvontlhe, i kombisa lirandzo lakwe ka zvontlhe a zvi mahako. (1 Joh. 4:8) Jehovha i tira wusiku ni mumu kasi ku basisa vito gakwe. Ni nyamutlha, Sathani wa ha simama ku chakisa vito ga Nungungulu. I kalavela vanhu va kanakana lezvaku Nungungulu i na ni ntamu, i lulamile, i ni wutlhari niku i na ni lirandzo. Hi cikombiso, Sathani i zama ku kholwisa vanhu lezvaku Jehovha a hi yena Muvangi. Loku a vanhu va kholwa lezvaku Nungungulu i kona, Sathani i zama ku va maha va kholwa lezvaku a milayo ya Nungungulu a yi lulamangi niku yi va tsona zvokari. I tlhela a gondzisa vanhu lezvaku Jehovha i bihile mbilu, i Nungungulu wa xapi, loyi a hisako vanhu tilweni. A cikhati va kholwako mawunwa lawo, a zvi va karateli a ku ala mafumela ya Jehovha yo lulama. Sathani i taza a lovisiwa na a ha zama ku ku vhukela. I ta zvi kota ke? w20.06 5-6 ¶¶13-15

Ka mabandla yo tala ku tava ni vamakabye va wako va vhuka na va gondza lirimi liswa. A vamakabye lavo, zvi nga va karatela a ku wula lezvi va zvi pimisako. Hambulezvo, loku hi nga cuwuki ntsena lezvi va wulawulisako zvona a lirimi lelo la liswa, hi ta wona lirandzo labye hi Jehovha ni lezvi va zvi lavisako zvona a ku mu tirela. Loku hi cuwuka matshamela lawo ya ma nene, hi ta va kombisa nguvhu cichavo hi tlhela hi va nyika nguvhu lisima a vamakabye va hina. Hi nga ta wula ku “a ndzi ku lavi”, hi lezvi va nga wulawuliko khwatsi a lirimi la hina basi. (1 Kor. 12:21) Jehovha i hi nyikile a lungelo ga lisima nguvhu ga kuva ni ntiro bandleni gakwe. Kani hi vavanuna, kani hi vavasati, kani hi chadhile kani a hi chadhangi, kani hi vaswa kani hi kulile hi tanga, kani ha wulawula khwatsi a lirimi lo kari kutani ahihi, hi va lisima ka Jehovha ni ka van’wani. (Rom. 12:4, 5; Kol. 3:10) A hi simameni ku ti karatela ku zvi zwisisa a ku hi va lisima laha bandleni hi tlhela hi va kombisa cichavo ni ku va nyika nguvhu lisima a vamakabye va hina lomu bandleni ga Jehovha. w20.08 31 ¶¶20-22

Mupostoli Pawule a nga tsukulangi a vaAtensi, hambu lezvi va nga khozela zvifananiso, va maha wubhayi, ni ku kholwa tifilozofiya. Ne a nga tsikangi ku va chumayela hambu lezvi va nga mu rukatela. Pawule i vile muKristu hambu lezvi a nga hi ‘murukateli, ni muxanisi, na a nga hi na cichavo’. (1 Tim. 1:13) A ku fana ni lezvi Jesu a nga kholwa lezvaku Pawule i wa ta cica, Pawule yenawu i wa kholwa lezvaku a vaAtensi va wa ta maha vapizani va Jesu. Niku a kukholwa kakwe a ku vangi ka mahala. (Miti. 9:13-15) Ka zana ga malembe go sangula, a vanhu va midhawuko yo hambanahambana va no maha vapizani va Jesu. A cikhati Pawule a nga tsalela maKristu ya le Grekiya, a dhoropa ga Korinte, i wulile lezvaku a vokari ka bandla lego va wa vile zvigevenga niku va wa mahile wubhayi go tshisa. A gumesa a tlhatekela lezvi: “A van’wani va n’wina va wa hanyisa zvalezvo. Kanilezvi mu no hlazviwa mu basiswa.” (1 Kor. 6:9-11) Wa wona a vanhu va matshamela lawo kota lava va to cica va maha vapizani va Jesu? w20.04 12 ¶¶15-16

A madhota a ma faneli ku hatlisela ku lamula lava va sangulako ku ti wutisa lezvaku a ku tirela Jehovha zva vhuna ke. Kanilezvi, ma fanele ku zama ku zwisisa ku hikuyini va wulako lezvo niku hikuyini va mahako lezvo. Ntsena andzhako ka lezvo hi kona a madhota ma nga vekako kupima ka Mitsalo yo kongoma ma nga yi ti tirisako kasi ku va tiyisa. Muphrofeti Elija i tsutsumile Muzindza Jezebheli. (1 Tih. 19:1-3) I wa zvi wonisa ku khwatsi a ntiro wakwe wu wa nga sizi nchumu. Elija i no karateka nguvhu laha ka kuza a navela ni kufa. (1 Tih. 19:10) Wutshan’wini ga ku kona Elija, Jehovha i no mu tiyisekisa lezvaku i wa nga hi yece, niku a nga tsumba a ntamu wa Nungungulu ni lezvaku ku wa ha hi ni mitiro yo tala kasi a yi maha. Jehovha i no ingisela a cikarato ca Elija hi wunene a tlhela a mu nyika ciavelo ciswa. (1 Tih. 19:11-16, 18) Hi gondza yini? Hontlheni, nguvhunguvhu madhota, hi fanele ku khoma malandza ya Jehovha hi wunene. Kani a munhu i wula lezvaku i zangarile kutani ku i ti zwisa ku Jehovha a nge tshuki a mu tsetselela, a madhota ma ta mu ingisela loku a ma byela lezvi a ti zwisako zvona. Ma ta guma ma mu tiyisekisa lezvaku wa lisima nguvhu ka Jehovha. w20.06 21-22 ¶¶13-14

Jehovha i lava lezvaku hi tsaka hi ku tshama ni maxaka ni vanghana. (Lis. 133:1) Jesu i wa hi ni vanghana va va nene. (Joh. 15:15) A Bhibhiliya gi tlhamusela lisima la kuva ni vanghana va lisine. (Mav. 18:24) A Bhibhiliya kambe gi tlhela gi hi byela lezvaku a hi zvi nene a ku randza ku tshama hoce. (Mav. 18:1) A vanhu vo tala va alakanya lezvaku a tisaite ta ku maha wunghana i ndlela ya kuva ni vanghana vo tala u tlhela u ngazwi ciwundza. Hambulezvo, hi fanele ku ti wonela nguvhu ka ndlela leyi hi tirisako hi yona a tisaite ta ku maha wunghana. A mikambisiso yi komba lezvaku lava va mbhetako cikhati co tala na va hi lomu ka tisaite ta ku maha wunghana va wonetela mifota ni lezvi a van’wani va zvi wulako va nga gumesa hi ku tizwa na va hi voce va tlhela va karateka. Hikuyini? Kuzvilava a cin’we ca zvigelo hi ku a kutala ka zvikhati, lomu ka tisaite ta ku maha wunghana a vanhu va chela mifota leyi yi kombisako zvilo zva lisima zvi mahekileko wutomini gabye, va chela mifota leyi ya yi nene basi, ya vanghana vabye, ni ya matshamu yo chandza lawa va yileko ka wona. Loyi a wonako mifota leyo a nga ha zvi wonisa ku a wutomi gakwe a hi go chandza, kutani ku a gi vhuni nchumu, loku a gi fananisa ni ga van’wani. w20.07 5-6 ¶¶12-13

A Murindzeli wa 1 ka Outubro wa 1988 (hi ciPutukezi), wu te: “A madhota ma zvi tiva lezvaku Kristu a nga tirisa moya wo basa kasi ku vhuna ni gihi dhota kasi ku nyika wusungukati legi gi to vhuna madhota a ku tiva leci ma nga ci mahako ka ni cihi ciyimo, kutani ku maha ciboho ca lisima. (Miti. 15:7-15) A moya wo basa wu vhuna madhota wontlhe na ku nga hi gin’we basi.” A dhota gi kombisako cichavo ka madhota-kuloni a gi rangeleli ku wulawula lomu ka mitlhangano ya madhota. A gi tshami hi ku wulawula contlhe cikhati, niku a gi ti mahi mativa-zvontlhe. Wutshan’wini ga lezvo, gi nyika mawonela ya gona hi kutikoramisa. Gi ingisela khwatsi a cikhati leci a madhota lawa man’wani ma wulawulako. A ca lisima ka zvontlhe, gi tshama gi longile ku humesa mawonela ma seketelwako ka matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ni ku landzela wusungukati gi tako hi ka “nandza go tsumbeka ni go tlhariha”. (Mat. 24:45-47) Loku a madhota ma bhula timhaka ta bandla hi ndlela ya lirandzo ni cichavo, a moya wa Nungungulu wu tava navo, niku wu ta va kongomisa ku maha zviboho zva zvi nene. — Jak. 3:17, 18. w20.08 27 ¶¶5-6

A valala va mupostoli Pawule va wa hi ni ntamu nguvhu ku hundza yena. A kutala ka zvikhati va wa muba va tlhela va mu vhalela paxweni. Pawule i wa khomiwa hi ndlela ya hava kambe hi vanhu lava va nga fanele kuva vanghana vakwe. Hambu hi vanhu vokari lomu bandleni ga wuKristu va wa mu vhukela. (2 Kor. 12:11; Filp. 3:18) Kanilezvi Pawule i va hlulile vontlhe lava va nga mu vhukela. Hi ndlela muni? I simamile a chumayela hambu lezvi a nga vhukelwa. I simamile a tsumbeka ka vamakabye vakwe hambu lezvi va nga mu khunguvanyisa. A ca lisima ka zvontlhe, i simamile a tsumbekile ka Nungungulu wutomini gakwe gontlhe. (2 Tim. 4:8) Pawule i zvi kotile ku maha zvontlhe lezvo hakuva i wa tsumba Jehovha na ku nga hi ntamu wa yena n’winyi. Wa rukatelwa kutani ku xanisiwa? A kungo ga wena ku zikisa a Mhaka ya Nungungulu lomu maalakanyweni ni lomu timbilwini ta lava va hi zwako. Hi nga zvi kota ku tatisa a kungo ga hina hi ku tsumba Bhibhiliya kasi hi hlamula zviwutiso zva vanhu, hi ku va kombisa cichavo ni wunene lava va hi khomako hi ndlela ya hava, ni ku maha zva zvi nene ka vanhu vontlhe hambu ka valala va hina.— Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17. w20.07 17-18 ¶¶14-15

Jehovha wa ti koramisa futsi? Ina, wa ti koramisa, khwatsi hi lezvi Dhavhidha a nga wula laha hehla. (Lis. 18:35) Kuzvilava Dhavhidha i wa ehleketa hi siku legi muphrofeti Samuweli a ngaya le kaya ka papayi wakwe kasi aya tota a hosi leyi yi nga wa ta vhaleta Sawule, yi fuma Izrayeli. Hambu lezvi Dhavhidha a nga hi yena n’wanana ka vafana vontlhe va 8, hi yena loyi Jehovha a nga mu hlawula kasi ku vhaleta Hosi Sawule. (1 Sam. 16:1, 10-13) Dhavhidha i wa yima ni lezvi Lisimu 113 li wulako hi Jehovha: ‘Loyi a koramako a hlomela, a wona tilo ni misava. Wa humesa loyi wa tsongwani hi lomu ntshurini . . . a mu tshamisa ni tihosana a cikari ka tihosana ta tiko gakwe.’ (Lis. 113:6-8) Jehovha i komba lezvaku wa ti koramisa hi ndlela leyi a tirisanako hi yona ni vanhu vo kala ku mbhelela. A handle ka ku vhumela a wukhozeli ga hina, i tlhela a hi wona kota vanghana vakwe. (Lis. 25:14) Kasi zvi koteka a ku hiva vanghana vakwe, Jehovha i no nyikela a N’wana wakwe kota muphahlo wa zviwonho zva hina. Hi nga wona wuxinji ni zwela wusiwana legi a hi kombisako! w20.08 8 ¶¶1-3

Jehovha i vekile a siku ni cikhati leci a to lovisa hi cona a tiko legi go biha ga Sathani. (Mat. 24:36) A nga ta luza lihlazva-mbilu a lovisa tiko na ci nga se chikela a cikhati leci a ci yimisileko. Wa zvi xuva nguvhu a ku vhuxa vafileko, kanilezvi wa ha simama kuva ni lihlazva-mbilu. (Joba 14:14, 15) I rindzela kala ku chikela a cikhati ca ku vhuxa vafileko. (Joh. 5:28) Hi na ni zvigelo zva zvi nene zva ku bonga a lihlazva-mbilu la Jehovha. Hi nga ehleketa hi lezvi: Hi kota ya lihlazva-mbilu la Jehovha, a vanhu vo tala, a ku patsa na hina, va na ni cikhati caku va “hundzuluka”. Jehovha i lava lezvaku a vanhu vo tala va kuma wutomi ga pindzukelwa. Hikwalaho, a hi kombiseni lezvaku ha li bonga a lihlazva-mbilu lakwe. Hi nga kombisa hi ndlela muni? Hi ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi hlota a vanhu lava va ‘longileko ku kuma wutomi ga pindzukelwa’ hi tlhela hi va vhuna ku randza Jehovha va tlhela va mu tirela. (Miti. 13:48) Loku va maha lezvo, va ta vhuneka hi lihlazva-mbilu la Jehovha, a kufana na hina. w20.08 18 ¶17

Lezvi a cigondzani ca Bhibhiliya ci gondzako a zvi faneli ku tshama lomu maalakanyweni basi. Kanilezvi, zvi fanele ku khumba ni mbilu ya cona. Hikuyini? Hakuva a mbilu ya hina — leyi yi patsako lezvi hi zvi xuvako, lezvi hi zvi pimisako, ni lezvi hi ti zwisako zvona — hi yona yi hi kucako ku hanya hi lezvi hi gondzako. Jesu i va gondzisile a zvilo zvo tala vanhu niku va wa zvi randza a ku gondzisiwa hi yena. Kanilezvi, leci ci nga maha vanhu va mu landzela hi ku i wa khumba ni timbilu tabye. (Luka 24:15, 27, 32) A cigondzani ca wena ci fanele ku kholwa lezvaku Jehovha i kona futsi, ci tlhela ci zvi zwisisa ku ci nga maha wunghana naye. Laha mu gondzako, mu vhune a ku gi tiva khwatsi a wumunhu ga Jehovha; a mu wona kota Papayi, ni Nungungulu, ni munghana wakwe. (Lis. 25:5) Mu vhune a ku tiva matshamela ya Nungungulu. (Ekso. 34:5, 6; 1 Ped. 5:6, 7) Ni ka ni yihi a mhaka mu gondzako, mu vhune ku wona matshamela ya Jehovha. Mu vhune a ku zwisisa lezvaku Jehovha i na ni lirandzo, wunene, ni ku wa zwela wusiwana. Jesu i wulile lezvaku “a nayo wa hombe ni wo ranga ka yontlhe” ku “randza Jehovha Nungungulu”. (Mat. 22:37, 38) Ti karatele ku vhuna a cigondzani ca wena lezvaku ci mu randza nguvhu Jehovha. w20.10 10 ¶12

Jesu i wa va kombisa cichavo a vavasati vontlhe. (Joh. 4:27) Hambulezvo, i wa va nyika nguvhu lisima a vavasati lava va nga maha kurandza ka Papayi wakwe. Leci ci hlamalisako hi ku i wa va wona kota vamakabye vakwe a tlhela a va kumbuka ni vavanuna lava a nga va wona na va wumba ngango mun’we naye. (Mat. 12:50) Jesu kambe i wa hi ni wunghana go tiya navo. Alakanyela wunghana legi a nga hi nago na Mariya na Marta, lava zvi wonekisako ku va wa nga hi na vanuna. (Luka 10:38-42) Jesu i va vhunile ku va tizwa na va hi va lisima hi magezu yakwe ni mitiro. Hi cikombiso, Mariya a nga chavangi ku tshama mikondzweni yakwe kota mupizani. Laha Marta a nga swireka hi lezvi Mariya a nga kala a nga mu vhuni ku longisela zvakuga, i no tlhatlheka ku byela Jesu lezvi a nga ti zwisa zvona. Ka ciyimo leco ca cinghana, Jesu i no va gondzisa zvilo zva lisima a vavasati lavo. I gumile a kombisa lezvaku wa khatala hi vona ni makabye wabye Lazaru hi ku va vhuxela ka makhati man’wani. (Joh. 12:1-3) Makunu a zvi hlamalisi lezvi Mariya na Marta va nga tlhatlheka ku lavetela Jesu a cikhati leci Lazaru a nga babyela kufa. — Joh. 11:3. w20.09 20 ¶3; 21 ¶6

A vapizani va Jesu va wa rindzela ku a Mufumo wa Nungungulu wu wa ta “wonekeliswa zvalezvo” wu va tlhatlhisa ka mufumo wa Roma wu nga va xanisa. Hinawu ha gi rindzela hi mahlo yo pswhuka a siku legi a Mufumo wa Nungungulu wu to fuvisa wubihi gontlhe wu tlhela wu neha misava yiswa yo tala hi vanhu vo lulama. (2 Ped. 3:13) Kanilezvi, zvi lava ku hiva ni lihlazva-mbilu kasi hi rindzela a cikhati leci Jehovha a ci yimisileko kasi ku maha lezvo. Jehovha i nyikile Nowa a cikhati co enela ca ku aka taru ni ca ku tira kota “muchumayeli wa kululama”. (2 Ped. 2:5; 1 Ped. 3:20) Jehovha i ingisele Abrahama a cikhati leci a nga mu wutisa hi kuphindaphinda xungetano hi ciboho cakwe ca ku lovisa vanhu va kubiha va nga hanya ka dhoropa ga Sodhoma ni Gomora. (Gen. 18:20-33) Hi malembe yo tala, Jehovha i kombisile a lihlazva-mbilu la hombe ka tiko ga Izrayeli. (Neh. 9:30, 31) Inyamutlha ha wona a lihlazva-mbilu la Jehovha hakuva vontlhe i va nyika cikhati co enela ka lezvaku “va hundzuluka”. (2 Ped. 3:9; Joh. 6:44; 1 Tim. 2:3, 4) A cikombiso ca Jehovha ci hi nyika cigelo ci nene ca ku simama hi chumayela ni ku gondzisa hi lihlazva-mbilu. w20.09 10 ¶¶8-9

A cikhati leci Jehovha a to vhuxa vanhu, va ta vhuka na va tshamisile zvalezvi va nga tshamisile zvona na va nga sefa. Wa zvi tiva ku lezvo zvi wula yini? Zvi wula ku Jehovha wa ku randza nguvhu laha ka kuza a alakanya lezvi u pimisako, lezvi u ti zwisako zvona, lezvi u wulako ni lezvi u mahako. Hikwalaho, loku zvi lava ku a ku vhuxa zvi nga ta mu karatela a ku ku tlhelisela a mapimo ya wena, hanyela ga wena ni lezvi u nga tshamisile zvona. Hosi Dhavhidha i wa zvi tiva lezvaku Jehovha wa hi tiva khwatsi. (Lis. 139:1-4) Hi ti zwisa kuyini hi ku tiva lezvaku Jehovha wa hi tiva khwatsi? Loku hi ehleketa hi lezvi Jehovha a hi tivisako zvona hi nga ta karateka. Hikuyini? Alakanya lezvaku Jehovha wa khatala nguvhu hi hina. I wona mun’we ni mun’wani wa hina na a hi wa lisima ka yena. I tiva a nchumu ni nchumu wu hi humelelako wutomini ga hina lowu wu mahako ku hiva lezvi hi nga zvona. Lezvo zva hi chavelela nguvhu! Hi nga tshuki hi tizwa na hi hi hoce. Contlhe cikhati Jehovha i kwalaha tlhelweni ga hina, a lavetela tindlela ta ku hi vhuna. — 2 Kro. 16:9. w20.08 17 ¶¶13-14

Jehovha wa xalala nguvhu hi ku gondzisa a vanhu vakwe. I lava lezvaku va mu tiva, va mu randza, va tlhela va hanya kala kupindzuka kota vana vakwe a va randzako nguvhu. Zvontlhe lezvo na zvi nga koteki loku i wa nga va gondzisi. (Joh. 17:3) Ka zana ga malembe go sangula, Jehovha i gondzisile vanhu vakwe hi ku tirisa bandla ga wuKristu. (Kol. 1:9, 10) A moya wo basa — ku nga “muvhuni” loyi Jesu a nga va tsumbisile— wu vhunile nguvhu mhakeni leyi ya ku gondzisa. (Joh. 14:16) Wu vhunile vapizani a ku zwisisa a Mhaka ya Nungungulu wu tlhela wu va vhuna ku alakanya zvilo zvo tala lezvi Jesu a nga zvi wulile ni ku zvi maha — lezvi va nga guma va tsala lomu ka tiIvhangeli hi ndzhako ka cikhati. Zvontlhe lezvi va nga zvi tiva zvi tiyisile a lirandzo labye hi Jehovha ni N’wana wakwe va tlhela va randzana. Masikwini ya hina, Jehovha i phrofetile lezvaku “masikwini yo gumesa”, a vanhu va matiko wontlhe va ta khitikana vaya citsungeni cakwe co fananisa kasi va ya gondzisiwa a tindlela takwe. (Isa. 2:2, 3) A ciphrofeto leco ha ci wona na ci tatiseka. w20.10 24 ¶¶14-15

Cini ci mahako munhu a ala wusungukati ga gi nene a nyikiwako hi munghana a mu randzako? Matshandza. A vanhu va matshandza va randza ku ‘nyangalatelwa tindleve’. Vona kambe va “fularela lisine”. (2 Tim. 4:3, 4) Va alakanya ku vona ni mawonela yabye va lisima nguvhu. Kanilezvi, mupostoli Pawule i tsalile lezvi: “Loku a wokari a alakanya lezvaku wa nchumu kuveni a hi wa nchumu, wa ti kalavela”. (Gal. 6:3) Hosi Solomoni i yi songile khwatsi a mhaka leyi. Yena i te: ‘I chukwana a jaha gi nga cisiwana na gi hi ni wutivi ku hundza a hosi ya cipumbu yi kumbileko, leyi yi nga zvi kotiko ku lulekwa.’ (Mutsh. 4:13) Wona cikombiso hi vekelweko hi mupostoli Pedro a cikhati leci a nga kawukiwa lomu ka vanhu hi mupostoli Pawule. (Gal. 2:11-14) Kuzvilava Pedro na a mu vekele civiti Pawule hi kota ya lezvi a nga wulawulisa zvona ni laha a nga zvi wulela kona. Kanilezvi Pedro i kombisile wutlhari. I vhumele a wusungukati lego a tlhela a nga mu vekeli civiti Pawule. Hi ndzhako ka cikhati Pedro i vitanile Pawule ku ‘makabye wo randzeka’. — 2 Ped. 3:15. w20.11 21 ¶9, ¶¶11-12

Cini ci to vhuna nguvhu a zvigondzani zva Bhibhiliya a ku kula hi tlhelo ga moya? Ku kumeka mitlhanganweni ya wuKristu. Lezvi hi gondzako mitlhanganweni zvi ta zvi vhuna ku engetela wutivi, ku tiyisa kukholwa kabye, zvi tlhela zvi zvi vhuna ku mu randza nguvhu Nungungulu. (Miti. 15:30-32) A muhuweleli kambe a nga byela cigondzani lezvaku laha a lirandzo lakwe hi Jehovha li ngaya li kula li mu kucile ku ingisa a zvileletelo zva Nungungulu. (2 Kor. 7:1; Filp. 4:13) Laha a zvigondzani zva Bhibhiliya zvi yako zvi tiva a vahuweleli votala vo tsumbeka, zvi gondza hi ka zvikombiso zva vona zvi tlhela zvi wona lezvi va ingisisako zvona a cileletelo ca Jesu ca ku randza Nungungulu ni muakelani. (Joh. 13:35; 1 Tim. 4:12) Laha bandleni kambe, zvi nga wona ku a vamakabye va lwisana ni zvikarato zvo fana ni lezvi zvi kumanako nazvo. A ku wona lezvo zvi ta vhuna cigondzani ku wona lezvaku conawu ci nga zvi kota ku cica lezvi zvi lavekako kasi ci maha mupizani wa Kristu. (Deut. 30:11) Mun’we ni mun’wani lomu bandleni a nga maha cokari kasi ku vhuna zvigondzani zva Bhibhiliya a ku kula hi tlhelo ga moya. — Mat. 5:16. w20.11 5-6 ¶¶10-12

Kuzvilava mupostoli Pawule i wa wulawula hi kuva a lwile ni zvihari futsi lomu estádio cokari le Efesusi. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Zva koteka kambe ku na a wulawula hi vaJudha va xapi ni van’wani va levela go khwatsi zvihari zva khwati. (Miti. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Kani zvini a nga kari a zvi wula, leci hi ci tivako ku Pawule i kumene ni timhango to tshisa. Hambulezvo, i simamile a tsumba lezvaku i ta kuma zvilo zvo tsakisa ka cikhati ci nga hata. (1 Kor. 15:30, 31; 2 Kor. 4:16-18) Zvezvi hi hanya zvikhatini zvo tshisa nguvhu. A vamakabye vo kari va mahelwa wugevenga. A van’wani va hanya lomu ku nga ni tiyimpi, laha ka ku ne ku gi ta phuma kutani kuca na va ha hanya a va zvi tivi. Ku ni lava va tirelako Jehovha ka matiko lawa a ntiro wa hina wu vekelwako mimbhingano hambu ku betelwa futsi. Va ti nyikela va tirela Jehovha, na va tiva lezvaku va nga tshuka va khon’wa hambu hi ku vhalelwa futsi. Hambulezvo a vamakabye lavo, va timisela va khozela Jehovha; hi ndlela leyo, va hi vekela cikombiso ci nene. A vamakabye lavo a va karateki hakuva va zvi tiva lezvaku hambu vofa zvezvi, Jehovha i tsumbisa ku va nyika nchumu wa wu nene nguvhu cikhatini ci tako. w20.12 9 ¶¶3-4

Wa tshuka u mbhela ntamu hi lezvi a vanhu va lomu u chumayelako kona va nga khataliko kutani hi ku kala u nga va kumi lomu mitini? Ka ciyimo leco, zvini hi nga mahako kasi ku simama hi tsaka kutani ku engetela litsako la hina ke? Zva lisima a kuva ni mawonela ma nene hi ntiro wa kuchumayela. Lezvo zvi patsa yini? Alakanya ku a kungo ga hina ku vhuna vanhu lezvaku va tiva vito ga Nungungulu ni Mufumo wakwe. Phela Jesu a nga fihlangi, i te vatsongwani va nga wa ta kuma ndlela yi yako wutomini. (Mat. 7:13, 14) A cin’wani kambe, loku hi hi kuchumayeleni, hi ni thomo ga ku tira na Jehovha, na Jesu, ni tingilozi. (Mat. 28:19, 20; 3:9; Kuv. 14:6, 7) Jehovha i lavetela lava va xuvako ku mu tirela. (Joh. 6:44) Hikwalaho, loku a munhu a nga vhumeli ka khati legi, kuzvilava i ta ingisela ka khati le’ gin’wani hi to mu endzela. A makabye wokari wa ku hi Dércia, i wula lezvi: “A ku mbhela ntamu, cibhamu ca ntamu nguvhu leci Sathani a ci tirisako kasi ku hi vhukela hi cona.” Kanilezvi, a zvibhamu zva Sathani a zvi lungi ka Jehovha Nungungulu. w20.12 26 ¶¶18-19; 27 ¶21

A maKristu yo tala yo tsumbeka zvi lava ku ma tira siku ni siku kasi ma kuma zvo ti hanyisa ni mingango yabye. Hambulezvo, a vahuweleli lavo vo tsumbeka va seketela a hlengeletano ya Nungungulu hi ni yihi ndlela va yi kotako. Hi cikombiso, a vokari va vhunetela lomu ku humelelako makhombo ya ntumbuluko, a van’wani va tira ka ku aka, niku hontlheni hi nga maha minyikelo hi mali kasi ku vhunetela ntiro wu mahiwako misaveni yontlhe. Va maha lezvo hakuva va randza Nungungulu ni vanhu-kuloni. Vhiki ni vhiki, hi komba lezvaku ha va randza vamakabye va hina hi kuya mitlhanganweni ya bandla ni ku hlamula. Hambu lezvi ku tshukako ku chikela hora na hi karele, a hi tsiki kuya mitlhanganweni. Hambu hi tshuka hi chava, a hi tsiki ku hlamula. Hambu lezvi hi nga ni zvikarato zva hina kambe, ha tiyisa van’wani a mitlhangano na yi nga se sangula kutani loku yi mbhelile. (Mah. 10:24, 25) A ho ku bonga hi ntiro wu mahiwako hi vamakabye va hina vo randzeka! w21.01 10 ¶11

A vanhu va matshandza zva va karatela ku dzundza van’wani, va lava lezvaku ku dzundziwa vona basi. Va tolovela ku ti fananisa ni van’wani niku va byala moya wa mapalisana. A munhu wa matshandza i ti byela lezvaku i chukwana ku a maha zvilo hi yece, hakuva hi mawonela yakwe, a van’wani va nga ta zvi maha khwatsi. I lava kuva wa lisima nguvhu ku hundza van’wani niku i na ni ciluse loku a van’wani va maha khwatsi mitiro a ku hundza yena. Loku hi pola ku hi na ni matshandza hi fanele ku tekela ku kombela Jehovha hi mukhongelo lezvaku a hi nyika ‘kupima kuswa’ kasi hi nga tshuki hiva vanhu va matshandza. (Rom. 12:2) Ha mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a ti koramisako, a hi nyika cikombiso. (Lis. 18:35) A kutikoramisa kakwe hi ku wona ka lezvi a ma khomisako zvona a malandza yakwe, niku hi lava ku mu pimanyisa. Ahandle ka lezvo, hi lava ku pimanyisa cikombiso ci nene ca vanhu vo ti koramisa va kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya, lava va vileko ni thomo ga ku famba na Nungungulu. Hi xuva ku contlhe cikhati hi nyika Jehovha a wudzundzo — hakuva i fanele ku nyikiwa wudzundzo futsi! — Kuv. 4:11. w20.08 13 ¶¶19-20

A wukati cinyikiwo co mbhelela ci tako hi ka Nungungulu; kanilezvi hina vanhu a hi mbhelelangi. (1 Joh. 1:8) Hi cigelo leco a Mhaka ya Nungungulu yi tlharihisako lava va chadhako lezvaku va tava ni zvikarato, lezvi yi zvi vitanako ku ‘kuxaniseka kuhanyeni.’ Jehovha i lava lezvaku a vanuna va hlayisa mingango yabye hi tlhelo ga nyama ni ga moya. (1 Tim. 5:8) Hambulezvo, ka mitiro yo tala leyi a sati a yi mahako, i fanele ku ti nyika cikhati ca ku lera a Mhaka ya Nungungulu, a ehleketa hi yona, a tlhela a khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe. Lezvo zvi nga tshuka zvi karata. Phela a sati i tshama a khomekile, hambulezvo i fanele ku ti nyika cikhati futsi. Hikuyini? Hakuva Jehovha i lava ku a mun’we ni mun’wani wa hina ava ni wunghana go tiya naye. (Miti. 17:27) Zva zwisiseka a ku a sati zvi nga tshuka zvi lava ku a kulula a n’watseka kasi a ti koramisa a ingisa nuna wakwe wo kala ku mbhelela. Kanilezvi, loku a zvi tiva a tlhela a zvi zwisisa a ku hikuyini a Mitsalo yi nge i fanele ku ti koramisa a ingisa nuna wakwe, zvi ta mu olovela a ku maha lezvi Jehovha a zvi lavako. w21.02 9 ¶3, ¶¶6-7

A zvikarato zvi nga fananisiwa ni ndzilo wu tirisiwako kasi ku betha cipadha ci tsema. A cikhati leci a cipadha ci hisiwako ci bethiwa na ci petiwa lomu ka mati, a simbi yiya yi tiya. Hi ku fanana, a cikhati leci hinawu hi timiselako zvikarato, a kukholwa ka hina ko tiya. Hi cigelo leco Jakobe a nga tsala lezvi: “Tsikani a kutimisela ku mbhetisa a ntiro wa kona kasi mu mbhelela, mu nga hi na cisolo matlhelweni wontlhe.” (Jak. 1:4) A cikhati hi wonako ku a zvikarato zvi tiyisa kukholwa ka hina, hi nga zvi timisela na hi tsakile. Ka papilo legi Jakobe a nga tsala, i kombile ni lezvi zvi nga mahako ku a muKristu a mbhelelwa hi litsako. A cin’we ca lezvi zvi nga hi yivelako litsako, ku nga tivi co maha. A cikhati hi kumanako ni zvikarato, hi fanele ku tsutsumela ka Jehovha kasi a hi vhuna ku maha zviboho zvi to mu tsakisa, zvi vhuna vamakabye zvi tlhela zvi hi vhuna ku simama hi tsumbeka. (Jer. 10:23) Hi lava wutlhari kasi hi tiva co maha ni co wula ka lava va hi vhukelako. Loku hi nga tivi co maha, hi nga mbhela ntamu hi rereka; lezvo zvi nga hi yivela litsako. w21.02 28 ¶¶7-9

Jehovha i hi vekele cikombiso. A lirandzo lakwe hi hina la hombe nguvhu laha ka ku loku hi tsumbeka kakwe, a ci kona ci nga mu tsikisako ku hi randza. (Rom. 8:38, 39) A kurandzana hi mbilu yontlhe zvi wula ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi ku kombisa lirandzo. Ka zvikhati zvo kari, zvi nga lava ku hi ti karata kasi ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina. Loku a van’wani va hi khunguvanyisa hi fanele ku simama hi timiselana hi lirandzo, hi ti karatela ku simama hi zwanana navo hi tlhela hi hanya navo hi kurula. (Efe. 4:1-3) Hi nga ta veka kupima ka zvihoxo zvabye; kanilezvi hi ta zama ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi hi va wonisa lezvi Jehovha a va wonisako zvona. (1 Sam. 16:7; Lis. 130:3) A hi contlhe cikhati zvi olovako a ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina, nguvhunguvhu loku hi tiva zvihoxo zvabye. Ko khwatsi a maKristu yo kari ya zama ga malembe go sangula ma wa lwisana ni cikarato leci, a ku fana ni lezvi zvi nga maheka ka Evhodhiya na Sintike. Mupostoli Pawule i va kucile ku vava ni “kupima kun’we Hosini”. — Filp. 4:2, 3. w21.01 22-23 ¶¶10-11

Majaha, a vamakabye va kulileko hi tanga, lava mu tirelako Jehovha hi ‘mbilu yin’we’ zvin’we navo, va tsaka nguvhu hi n’wina. (Zef. 3:9) Va tsaka nguvhu hi ntamu ni ku hiseka ka n’wina ka mitiro leyi mu nyikiwako. Va mu randza nguvhu kambe. Mu nga rivali lezvaku Jehovha wa mu randza niku wa mu tsumba. Jehovha kambe i phrofetile lezvaku masikwini lawa yo gumesa, ku wa tava ni vaswa va talela ga cima va nga wa ta ti hendleleta hi litsako. (Lis. 110:1-3) Jehovha wa zvi tiva lezvaku ma mu randza niku mu lava ku mu tirela hi laha mu zvi kotako hi kona. U nga hakiseli ku swireka ne u nga rindzeli ku a vamakabye va ku nyika malungelo kwalaha ni kwalaha. Zvi lava ku uva ni lihlazva-mbilu. Loku u tshuka u phazama, vhumela ku kawukiwa ni wusungukati legi u to nyikiwa, u gi wona na gita hi ka Jehovha. (Mah. 12:6) Ti karatele ku yi maha khwatsi a mitiro yontlhe u nyikiwako. A ca lisima ka zvontlhe, ni cihi u ci mahako, tsakisa Jehovha, a Papayi wa wena wa le tilweni. — Mav. 27:11. w21.03 7 ¶¶17-18

Hi nga mbhela ntamu hi zvilo zvo tala, zvo kota zvihoxo zva hina, mababyi, ni lezvi hi zvi tsandzekako ku maha. Zvi nga patsa ku nga kumi ciavelo hi ci xuvako nguvhu lomu hlengeletanweni ya Jehovha kutani ku chumayela lomu a vanhu va kona va kalako va nga khatali. Zva olova a ku hi mbhela ntamu hi kota ya zvihoxo zva hina ni lezvi hi zvi tsandzekako ku maha. Lezvo zvi nga maha ku hi ti byela lezvi: ‘Mina a ndzi wa ku nghena misaveni yiswa ya Jehovha!’ A ku ti wonisa lezvo zvi ni mhango ya hombe nguvhu. A Bhibhiliya gi komba lezvaku hi Jesu Kristu basi a nga kala ku wonha; kanilezvi a vanhu “vontlhe va wonhile”. (Rom. 3:23) Hambulezvo, Jehovha a nga tshameli ku hi xopaxopa zvihoxo kutani ku rindzela a ku hiva vo mbhelela. Wa zvi wona lezvi zvi hi karatelisako zvona a ku maha zva zvi nene ni ku hlula cikarato ca ku ti kona ha hoce. Hikwalaho, i Papayi wa lirandzo, loyi a lavako ku hi vhuna. I na ni lihlazva-mbilu niku i tshama a longile ku hi vhuna. — Rom. 7:18, 19. w20.12 22 ¶¶1-3

Hontlheni hi ti karatela ku tirela Jehovha kasi hi hanya misaveni yiswa, hasi ka mufumo wa lirandzo wa Nungungulu. Siku ni siku hi ti karatela ku famba ndleleni yi yako wutomini. Kota lezvi Jesu a wulileko, a ndlela leyi yi manyene niku ka zvin’wani zvikhati zva karata ku famba hi yona. (Mat. 7:13, 14) Kota lezvi hi nga mbhelelangiko, zva vevuka ku hambuka ndleleni leyi. (Gal. 6:1) Loku hi lava ku simama ndleleni yi manyeneko yi yako wutomini, hi fanele ku vhumela ku cica kupima ka hina, mahanyela ya hina, ni mitiro ya hina. Mupostoli Pawule i hi kuca ku “lulamisa kupima” ka hina. Ka zvin’wani zvikhati zvi nga tshuka zvi hi karatela ku hlola kupima ni kutizwa ka hina. Hakuva a mbilu ya hina yi khohlakele, niku zvi nga tshuka zvi hi karatela ku tiva lezvaku yi hi yisa kwihi. (Jer. 17:9) Zva vevuka a ku hi ti kanganyisa hi “maalakanyo ya hava”. (Jak. 1:22) Hikwalaho, hi fanele ku ti hlola hi ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu. A Bhibhiliya ga zvi kota ku komba khwatsi lezvi hi tshamisileko zvona hi lomu ndzeni, ku nga “maalakanyo ni mixuvo” ya mbilu ya hina.— Mah. 4:12, 13. w20.11 18 ¶¶1-3

A kutala ka zvikhati loku hi ti koramisa hi kuma litsako la hombe. Hikuyini? Hakuva loku hi vhumela lezvaku ku ni zvokari hi kalako hi nga zvi koti ku maha, hi ta bonga hi tlhela hi tsaka ni cihi civhuno hi to nyikiwa hi van’wani. Hi cikombiso, alakanya hi cikhati leci Jesu a nga hanyisa a khume ga vanhu va nga kari va babya hi hlokonho. Mun’we basi a nga tlhela a ya bonga Jesu hi lezvi a mu hanyisileko a wubabyi lego ga hombe — ku nga zvilo zva ku a wanuna loye na a nga tshukangi a zvi kota ku ti mahela. A wanuna loyi wo ti koramisa i kombisile kubonga ka hombe hi civhuno leci a nga ci kuma, niku i dhumisile Nungungulu hi kota ya civhuno leco. (Luka 17:11-19) A vanhu va ku ti koramisa va tala ku hanyisana khwatsi ni van’wani va tlhela va maha vanghana vabye va susa ndzi kandzihela. Hikuyini? Hi ku va tsaka hi ku tiva lezvaku a van’wani va na ni matshamela ya ma nene. Ahandle ka lezvo, va tlhela va komba lezvaku va va tsumba. A munhu wa ku ti koramisa wa tsaka loku a van’wani va maha khwatsi mitiro leyi va nyikilweko niku wa va dzundza. w20.08 12-13 ¶¶17-18