Simama ku tsaka wukhosaneni ga wena

1-2. Jehovha i va wonisa kuyini a vamakabye vo tsumbeka va khosaheleko? (Lisimu 92:12-14; wona ni mufota.)

A VANHU vo tala misaveni yontlhe zva va swira kukhosahala. Hi cikombiso, ehleketa hi ciyimo leci: Wa ha zvi alakanya lezvi u nga ti zwisa zvona laha u nga wona a sisi wo sangula wo basa hlokweni ya wena? Kuzvilava u navele ni ku wu tsuwula u hoxa, na wu nga se woniwa hi munhu. Kanilezvi u polile ku hambu wo tsuwulela zvo fana, yi nga ta nyima ku mila. A mufananiso lowu wu komba lezvi a vanhu vo tala va zvi nyenyisako zvona ku khosahala.

² Hambulezvo, a Papayi wa hina wa le tilweni i na ni mawonela yo hambana hi malandza yakwe lawa ma yako ma khosalaha. (Mav. 16:31) I va fananisa ni tisinya ti pswalako mihandzu. (Lera Lisimu 92:12-14.) Hikuyini a mufaniso lowu wu tshamako khwatsi? A tisinya leti ti nga ni matluka ni zvitsangi zvo nuhela a kutala ka zvikhati ti na ni malembe yo tala. Hi cikombiso, le Japão ku na ni tisinya ta lixaka lo kari ti hanyako malembe yo tala nguvhu. A tokari ta tona ti na ni 1000 wa malembe ni kuhundza niku ti sasekile nguvhu. A kufana ni tisinya leto to tiyela, a vamakabye vo tsumbeka lava va khosaheleko va sasekile, nguvhunguvhu kuwoneni ka Nungungulu. Loku Jehovha a va cuwuka a nga woni wuvhu ntsena. Niku Yena wa ma nyika lisima a matshamela yabye ya manene, yo kota kutimisela ni kutsumbeka, zvin’we ni malembe yo tala lawa va mu tireleko hi kutsumbeka.

3. Nyika cikombiso ca lezvi Jehovha a nga va tirisisa zvona lava va khosaheleko kasi ku tatisa kungo gakwe.

³ A kukhosahala a zvi hunguli lisima la munhu mahlweni ka Jehovha.a Hi lisine, a kutala ka zvikhati Jehovha i tirisa vakhosaheleko kasi ku tatisa kungo gakwe. Hi cikombiso, Sara i wa khosahele a cikhati leci Jehovha a nga wula lezvaku i wa tava mamani wa tiko ga ntamu niku i wa tava kokwani wa Mesiya. (Gen. 17:15-19) Mosi i wa kulile hi tanga a cikhati leci Jehovha a nga mu ruma ku rangela vaIzrayeli lezvaku va huma Gibhite. (Ekso. 7:6, 7) Mupostoli Johani yenawu i wa khosahele a cikhati leci Jehovha a nga mu pimisela ku tsala a ntlhanu wa mabhuku ya Bhibhiliya.

4. Hi kuya hi Mavingu 15:15, zvini zvi nga vhunako lava va khosaheleko a ku timisela zvikarato lezvi va kumanako nazvo? (Wona ni mufota.)

⁴ A vakhosaheleko va kumana ni zvikarato zvo tala zvi vangiwako hi tanga. A makabye wo kari wa cisati i bile cithenga, aku: “A kukhosahala a hi zva matoya.” Kanilezvi a kuva ni litsakob zvi nga vhuna lava va khosaheleko a ku timisela zvikarato zvi vangiwako hi kukula ka tanga. (Lera Mavingu 15:15.) Ka ndzima leyi hi ta bhula hi zvilo zvo kongoma lezvi a vakhosaleheko va nga mahako kasi va simama na va tsakile. Hi ta tlhela hi wona lezvi a van’wani va nga va vhunisako zvona vamakabye va khosaheleko va nga bandleni gabye. A kusangula, a hi bhuleni hi ku hikuyini zvi nga karatako ku simama hi tsakile laha hi khosahalako.

LEZVI A KUKHOSAHALA KU NGA YIVISAKO ZVONA A LITSAKO LA WENA

5. Zvini zvi nga mahako vokari va khosaheleko va mbhela ntamu?

⁵ Zvini zvi nga ku mahako u mbhela ntamu? Kuzvilava wa mbhela ntamu hi ku kala u nga ha zvi koti ku maha lezvi u nga maha kale. Kuzvilava u xuva cikhati leci u nga ha hi muswa na u hi ni lihanyo linene. (Mutsh. 7:10) Hi cikombiso, a makabye wa cisati wa ku hi Ruby i te: “Zva ndzi karatela ku boha tinguwo hi kota ya kubayisa loku ndzi ku zwako ku mahako ku ndzi nga zvi koti khwatsi ku ti henyahenya. Ka zvikhati zvin’wani hambu zvilo zva zvitsongwani zvo kota ku tlakusa nenge ndzi boha cilato i ntiro wa hombe. A mandla ya mina ma tshamela kubayisa niku a titiho ta mina a ta ha tiri khwatsi, lezvo zvi maha ku zvi ndzi karatela ku maha hambu mitiro ya yitsongwani.” Harold, loyi a tirileko Bheteli i wula lezvi: “A ndzi kholwi ku hi mina ndzi nga tshamisa lezvi niku ka zvikhati zvin’wani ndza swireka. Ndzi wa tiyile nguvhu na ndza hi muswa. Ndzi wa randza ku bela basebol. A van’wani va waku: ‘Nyiketani bhola Harold, a nga tshuki a phukwa.’ Kanilezvi zvezvi, a ndzi alakanyi ku ndzi nga zvi kota hambu hi ku hoxela bhola.”

6. a) Hi zvihi zvigelo zvin’wani zvi nga mahako lava va khosaheleko va mbhela ntamu? b) Zvini zvi nga vhunako lava va khosaheleko ku boha ku zva ringana ku nyima kutani ku simama ku fambisa movha? (Wona ndzima: “Ndzi fanele ku nyima ku fambisa movha?”)

⁶ Kuzvilava wa mbhela ntamu hi lezvi zvi lavako ku a van’wani va ku vhuna ku maha lezvi a kale u nga maha hi wece. Lezvo zvi maheka nguvhu loku zvi lava ku u tshama ni munhu a ku hlayisa kutani loku zvi lava ku u rura u ya tshama ka n’wana wa wena. Kutani kuzvilava u swirekile nguvhu hi kota ya lezvi u tshamelako ku babya-babya kutani hi lezvi u kalako u nga ha woni khwatsi laha ka ku a wa ha zvi koti ku suka uya ka wutshamu go kari ha wece kutani ku fambisa movha. A zvo ku bayisa! Kanilezvi zvi nga vhuna a ku alakanya ku a lisima la hina mahlweni ka Jehovha ni ka van’wani a liyi hi ku ha zvi kota ku ti mahela zvilo hi hoce, hi hanya hoce kutani ha ha fambisa movha ke. Hi nga tiyiseka ku Jehovha wa zvi zwisisa lezvi hi ti zwisako zvona. A ca lisima ka Jehovha matshamela ya hina ya le ndzeni — a munhu a nga ni mbilu yi teleko hi lirandzo ni ku bonga Jehovha ni vakhozeli-kuloni. — 1 Sam. 16:7.

7. Zvini zvi nga vhunako lava va karatekako hi lezvi kuzvilava va zvi wonisako ku khwatsi a kugumesa ka tiko legi ku nga ta va kuma na va ha hanya?

⁷ Kuzvilava wa karateka hi lezvi kuzvilava zvi wonekisako ku khwatsi a kugumesa ka tiko legi ku nga ta ku kuma na wa ha hanya. Loku u ti zwisa lezvo, zvini zvi nga ku vhunako? Ti karatele ku alakanya ku Jehovha i kari a rindzela hi lihlazva-mbilu a ku lovisa a tiko legi go biha. (Isa. 30:18) Kanilezvi a ngo halahala a kombisa lihlazva-mbilu. A lihlazva-mbilu lakwe li vhula mole wa ku a vanhu vo tala va kuma cikhati ni thomo ga ku gondza hi yena ni ku mu tirela. (2 Ped. 3:9) Hikwalaho, a cikhati leci u mbhelileko ntamu zama ku alakanyela ntsengo wa vanhu va vhunekako hi lezvi Jehovha a nga tekeliko ku lovisa tiko legi. Kuzvilava a vokari maxaka ya wena.

8. A zvikarato zvi vangiwako hi tanga zvi nga va khumbisa kuyini lava va khosaheleko?

⁸ Hambu loku hi nga khosahalangi, loku hi nga tizwi khwatsi, zva olova ku hi wula kutani ku maha zvilo hi gumesa hi ti laya. (Mutsh. 7:7; Jak. 3:2) Hi cikombiso, a cikhati leci Joba, a wanuna wo tsumbeka, a nga kari a xaniseka i wa “phuraphura”. (Joba 6:1-3) A cin’wani kambe, lava va khosaheleko loku va kari va babya va nga wula kutani ku maha zvilo zva ku va wa nga ta zvi wula loku va wa hi vanene. Kunene, i hava a nga wa ta ku halahala a londzowota tanga kutani lihanyo lakwe kasi ku ti karatisa kutani ku va mahela zvahava van’wani. Niku loku hi pola ku hi wulile zvilo zvi nga kombisiko lirandzo ka van’wani a hi faneli ku kanakana ku kombela rivalelo. — Mat. 5:23, 24.

LEZVI HI NGA MAHAKO KASI HI SIMAMA HI TSAKILE

9. Hikuyini u faneleko ku vhumela civhuno ca van’wani? (Wona ni mifota.)

⁹ Vhumela civhuno ca van’wani. (Gal. 6:2) Kusanguleni, kuzvilava zvi nga ku karatela. A makabye wo kari wa ku hi Gretl i ngalo: “Ka zvikhati zvin’wani zva ndzi karatela ku vhumela ku vhuniwa hi ku chava ku va bindzisela. Zvi tekile cikhati kasi ndzi cica maalakanyo ya mina ni ku ti koramisa ndzi vhumela ku ndzi lava ku vhuniwa.” A cikhati u vhumelako ku vhuniwa hi van’wani u maha ku vazwa litsako la ku nyika. (Miti. 20:35) Niku u ta tsaka hi ku wona ku a van’wani va ku randza niku va khatala hi wena.

10. Hikuyini u faneleko ku kombisa kubonga? (Wona ni mufota.)

¹⁰ Kombisa kubonga. (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18) Loku a van’wani va hi mahela zva zvinene ha bonga, kanilezvi ha tshuka hi rivala ku zvi kombisa. Hambulezvo, loku hi n’wayitela hi tlhela hi wula ku hi bongile, hi maha vanghana va hina va tizwa na va hi va lisima va tlhela va tsakelwa. Leah, loyi a khatalelako lava va khosaheleko Bheteli, i ngalo: “A mun’we wa vamakabye va cisati ndzi mu khatalelako i tolovela ku ndzi nyika mapapilo ya kubonga. A nga tsali zvotala kanilezvi lezvi a tsalako zva tsakisa. Zva ndzi tsakisa nguvhu a kuva zvin’we navo niku a ku tiva ku va bonga a civhuno ca mina zva ndzi tsakisa.”

11. Hi nga va vhunisa kuyini van’wani? (Wona ni mufota.)

¹¹ Ti karatele ku vhuna van’wani. Loku u tirisa cikhati ni ntamu wa wena kasi ku vhuna van’wani zvi ta ku vhuna ku nga veki nguvhu kupima ka zvikarato zva wena. A vingu go kari ga lomu Africa gi fananisa vakhosaheleko ni bhibliyoteka yi teleko hi mabhuku ma nga ni wutlhari ga lisima. Kanilezvi, loku a munhu a nga leri a mabhuku lawo a nga ta gondza nchumu ka wona. Hikwalaho, kota “bhibhiyoteka yo hanya”, sangula hi wena u avela vaswa a wutivi ni matshango ya wena. Va mahe zviwutiso u tlhela u va ingisela. Va gondzise ku hikuyini a ku hanya hi milayo ya Jehovha contlhe cikhati zvi nga zvinene ni ku zvi nga va maha va tsaka. Handle ko kanakana u ta tsaka a cikhati leci u chavelelako vanghana va wena va vaswa. — Lis. 71:18.

12. Hi kuya hi Isaya 46:4, zvini lezvi Jehovha a tsumbisako ku mahela lava va khosaheleko? (Wona ni mufota.)

¹² Kombela Jehovha lezvaku a ku nyika ntamu. Hambu loku u mbhelile ntamu hi tlhelo ga miri ni ga maalakanyo, Jehovha “a nga tshuki a karala ne ku mbhela ntamu.” (Isa. 40:28) Jehovha i wu tirisisa kuyini ntamu wakwe wu nga mbheliko? A yin’we ya tindlela ku tiyisa malandza yakwe yo tsumbeka ma khosaheleko. (Isa. 40:29-31) Kunene, i tsumbisa ku ma vhuna. (Lera Isaya 46:4.) Niku contlhe cikhati Jehovha wa tatisa zvitsumbiso zvakwe. (Jox. 23:14; Isa. 55:10, 11) A cikhati leci u khongelako, Jehovha i ta ku nyika civhuno leci u ci lavako niku u tazwa ku wa ku randza nguvhu, lezvo zvi ta ku maha u tsaka.

13. Hi kuya hi 2 Va Le Korinte 4:16-18, zvini hi faneleko ku zvi alakanya? (Wona ni mufota.)

¹³ Ti alakanyise ku a ciyimo ca wena ca cikhatana. Loku hi alakanya ku a ciyimo co nonoha leci hi yimisanako naco ca cikhatanyana, zvi nga hi olovela ku timisela. Niku a Bhibhiliya gi hi tiyisekisa lezvaku a kukhosahala ni kubabya zva cikhatanyana. (Joba 33:25; Isa. 33:24) Hikwalaho, u nga tsaka hi ku tiva ku a masiku ya ku u hanya khwatsi a ma se hundza, kanilezvi ma hata. (Lera 2 Va Le Korinte 4:16-18.) Makunu, a van’wani va nga vhunetelisa kuyini?

LEZVI A VAN’WANI VA NGA VHUNETELISAKO ZVONA

14. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku vhuxela vakhosaheleko ni ku va fonela?

¹⁴ Vhuxela vakhosaheleko ni ku va fonela hi kukhandzakanya. (Mah. 13:16) Lava va khosaheleko va nga tshuka vazwa ciwundza. A makabye wa ku hi Camille wa ku i wa nga zvi koti ku suka laha kaya, i ngalo: “Ndzi tshama lomu ndlwini kusukela ni mixo kala gi phuma. Hikwalaho, a ndzo ku swireka. Ka zvikhati zvo kari, ndzi ti zwisa ku khwatsi ndzi nghala yo kumba lomu cikayileni. Ndzi bayiseka nguvhu ndzi tlhela ndzi swireka.” Laha hi vhuxelako vakhosaheleko, hi va tiyisekisa lezvaku va lisima ka hina niku ha va randza. Kuzvilava hontlheni ha alakanya khati go kari hi tshukileko hi xuva ku fonela kutani ku vhuxela a makabye a khosaheleko wa bandla ga hina, hi gumesa hi nga ha mahi. Hontlheni hi tshama na hi khomekile. Makunu, zvini zvi nga hi vhunako ku “tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu”, lezvi zvi patsako ku vhuxela vakhosaheleko? (Filp. 1:10) Kuzvilava zvi nga vhuna ku maha manota ka kalendario ga wena kasi ma ku alakanyisa ku rumela mesaji ka vamakabye va khosaheleko va bandla ga wena kutani ku va fonela. U nga tlhela u ti vekela cikhati ca ku va vhuxela; u nga gumesi u zviba hi makatla.

15. Zvini lezvi a vaswa va nga mahako zvin’we ni vakhosaheleko?

¹⁵ Loku u hi muswa kuzvilava u nga ti wutisa ku ndzi ta bhula yini ni vakhosaheleko kutani ku hi ta hlakana hi yini. Kanilezvi u nga karateki. Maha munghana wa munene ntsena. (Mav. 17:17) Nyima u bhula ni lava va khosaheleko mahlweni kutani ndzhako ka mitlhangano ya bandla. Kuzvilava u nga va kombela ku va ku byela mutsalo va wu randzako nguvhu kutani zvilo zva ku hlekisa va nga maha na va ha hi vanana. U nga tlhela u va ramba ku mu sixtira zvin’we a JW Broadcasting^®. U nga va vhuna kambe hi tindlela to kongoma. Hi cikombiso, u nga va atualizarela tifone tabye kutani ku va chisela mabhuku. A makabye wo kari wa ku hi Carol i wula lezvi: “Ti tolovete ku maha zvilo zvo kari zvi ku tsakisako ni vamakabye vakhosaheleko. Hambu lezvi ndzi khosaheleko ndza ha zvi lava kutsaka. Ndzi randza ku famba ndzi xava zvilo, kuga handle ni ku famba ndzi hlakana.” A makabye mun’wani wa ku hi Maira i te: “A mun’we wa vanghana va mina i na ni 90 wa malembe. I ndzi hundza hi 57 wa malembe. Kanilezvi, a kutala ka zvikhati lezvo a ndzi zvi alakanyi, hakuva hi hlekelela zvin’we hi tlhela hi sixtira zvin’we a filme. Niku loku hi kumana ni zvikarato, ha kombelana wusungukati.”

16. Hikuyini zvi nga vhunako a ku heleketa vakhosaleko cipitali?

¹⁶ Va helekete loku zvi lava ku vaya cipitali. Ahandle ka ku va nyika bholeya basi lava va khosaheleko, u nga tlhela u va nyimela va tenderiwa kasi u tiyiseka ku a vadhokodhela va ta va tira khwatsi ni ku va vhuna lomu zvi lavekako. (Isa. 1:17) A cin’wani kambe, u nga va vhuna ku tsala zvileletelo lezvi a dhokodhela a va nyikako. A makabye wo kari a khosaheleko wa ku hi Ruth, i ngalo: “A kutala ka zvikhati a dhokodhela a nga cheli kota hi mina loku ndzi famba ndzoce. A vadhokodhela va ndzi byela ku: ‘A wu babyi wena; lezvi u wulako zva hloko ya wena.’ Kanilezvi loku ndzi heleketiwa hi wokari, a dhokodhela i ndzi tendera khwatsi. Ndza va bonga nguvhu a vamakabye lava va ti nyikako cikhati va ndzi heleketa cipitali.”

17. U nga chumayelisa kuyini ni vamakabye va khosaheleko?

¹⁷ Chumayela navo. A vakhosaheleko vo kari a va ha hi na ntamu wa ku chumayela hi muti ni muti. A ku u nga ramba a makabye a khosaheleko mu chumayela zvin’we hi cikarinyana? U nga tlhela u mu lavela citulo kasi a tshama kusuhani ni cikarinyana. A cin’wani kambe, u nga mu teka mu ya fambisa zvigondzo zva wena zva Bhibhiliya kutani ku ya fambisa zvigondzo lezvo kaya kakwe. A madhota ma nga maha malulamiselo ya ku a mutlhangano wa ntiro wa simu wu mahelwa kaya ka makabye a khosaheleko kasi zvi mu olovela ku a patseka. Jehovha a ngo ku tsaka laha hi mahako lezvi zvi nga ntan’wini wa hina kasi ku kombisa lirandzo ni cichavo hi vakhosaheleko. — Mav. 3:27; Rom. 12:10.

18. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima yi landzelako?

¹⁸ A ndzima leyi yi hi alakanyisile ku Jehovha wa va randza ni ku va nyika lisima lava va khosaheleko. Niku hontlheni ha va randza! A ku khosahala zvi vanga zvikarato kanilezvi hi ku vhuniwa hi Jehovha u nga simama u tsakile. (Lis. 37:25) A zvo ku tiyisa a ku tiva ku a masiku ya manene a ma se hundza, kanilezvi ma hata. Ahati loku ku hi ku u khatalela xaka gi khosaheleko, n’wana kutani munghana a babyako? Cini ci nga ku vhunako ku simama u tsakile? Ka ndzima yi landzelako hi ta hlamula a ciwutiso leco.