Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano

3-9 KA JUNHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VA LE GALATIYA 4-6

“‘Mufananiso’ wu nga ni tlhamuselo ka hina”

(Va Le Galatiya 4:24, 25) A mhaka leyi mufananiso; hakuva a vavasati lava va yimela zvivhumelwano zvimbiri: A cin’we hi leci ci mahilweko Citsungeni ca Sinayi, ci pswalako vana wukhumbini, ku nga Hagari. ²⁵ Makunu Hagari loyi, i yimela Citsunga ca Sinayi leci ci nga le Arabhiya, i fana ni Jerusalema wa cikhati leci, hakuva i le wukhumbini ni vana vakwe.

it-11018 ¶2

Hagari

Hi kuya hi lezvi mupostoli Pawule a nga wula ka mufananiso wakwe, Hagari i yimela a Izrayeli wa nyama, loyi a boheneko na Jehovha hi kuya hi civhumelwano ca Nayo leci ci sangulileko ku tira Citsungeni ca Sinayi, ci nga civhumelwano leci “ci pswalako vana wukhumbini”. Kota lezvi a vaIzrayeli va nga hi vanhu vo kala ku mbhelela, a va zvi kotangi ku ingisa lezvi zvi nga hi ka civhumelwano leco. Na va hi hasi ka civhumelwano ca Nayo, a vaIzrayeli a va kumangi kutlhatlheka, kanilezvi va wa hi vawonhi va konelweko kufa, hakuva va wa hi tikhumbi. (Joh 8:34; Rom 8:1-3) Jerusalema wa masikwini ya Pawule i wa yimela Hagari, hakuva ka cikhati leco Jerusalema loyi a nga hi tsindza ga hlengeletano ya vaIzrayeli va mabeleko, i wa hi wukhumbini zvin’we ni vana vakwe. Kanilezvi, a maKristu ma totilweko hi moya, i vana va “Jerusalema loyi wa le hehla”, a sati wo fananisa wa Nungungulu. A ku fana na Sara, a wasati wa kutlhatlheka, Jerusalema loyi a nga tshukangi ava wukhumbini. Kanilezvi, a ku fana ni lezvi Isaka a nga xanisiwa hi Ixmayeli, a vana va “Jerusalema loyi wa le hehla” lava va tlhatlhisilweko hi N’wana, va xanisilwe hi vana va Jerusalema loyi wa khumbi. Kanilezvi a kuhlongoliwa ka Hagari ni n’wana wakwe, ku yimela ku tsikiwa ka Izrayeli wa mabeleko kota tiko hi Jehovha. — Gal 4:21-31; wona kambe Joh 8:31-40.

Kela titshomba ta moya

(Va Le Galatiya 4:6) Makunu kota lezvi mu nga vana, Nungungulu i rumele a moya wa N’wana wakwe timbilwini ta hina, hikwalaho a moya wa vitana wuku: “Abha, Papayi!”

w09 1/4 13

U wa zvi tiva?

Hikuyini Jesu ka mukhongelo wakwe a vitanileko Jehovha a ku “Abha, Papayi”?

A gezu ga ciAramaiko ga ku ʼab·baʼʹ gi nga wula ku “papayi” kutani ku “O Papayi.” Ka makhati wontlhe ya manharu ku kumekako a gezu legi lomu ka mitsalo, gi maha a cipandze ca mukhongelo niku gi tirisiwa kasi ku wula a Papayi wa hina wa le tilweni, Jehovha. Hi wihi a tlhamuselo wa gezu “Abha”?

A The International Standard Bible Encyclopedia gi ngalo: “Masikwini ya Jesu, a gezu ‘abbā’ gi wa tirisiwa nguvhunguvhu hi vanana loku va wulawula ni vapapayi vabye kota gezu ga cichavo ni kutshinelelana.” Yi wa hi ndlela ya lirandzo la ku bhula ni mupswali (papayi) niku gi wa hi gin’we ga magezu lawa a n’wanana a nga sangula hi wona ku wulawula. Jesu i tirisile a gezu legi na a khongela ka Papayi wakwe. Le sin’wini ga Getsemane, na ku kiyela a tihora titsongwani kasi afa, Jesu i mahile a mukhongelo ka Jehovha na a tirisa a magezu “Abha, Papayi.” — Marku 14:36.

A bhuku The International Standard Bible Encyclopedia gi tlhelile gi ku: “Lomu ka mabhuku ya ciJudha ya cikhatini ca vaGreki ni vaRoma a zvi tolovelekangi ku wula ku ‘Abbāʼ na ku byeliwa Nungungulu, hi kota ya lezvi a vaJudha va nga zvi wona na zvi nga kombisi cichavo a ku wulawula na Nungungulu hi ndlela yo toloveleka.” Hambulezvo, “a kuva Jesu, . . . a tirisile a gezu legi ka mukhongelo wakwe yi wa hi ndlela yo kala kukongoma yo komba lezvaku i wa hi ni wunghana ga hombe na Nungungulu.” A makhati lawa man’wani ya mambiri ku kumbukiwako a gezu “Abba” lomu ka Mitsalo — wontlhe ya mambiri ma kumekako ka mitsalo ya mupostoli Pawule — ma komba ku a maKristu ya zana ga malembe go sangula wonawu ma wa tirisa a gezu “Abba” ka mikhongelo yabye. — Va Le Roma 8:15; Va Le Galatiya 4:6.

(Va Le Galatiya 6:17) Kusukela lezvi, a ndza ha lavi munhu wa ku ndzi karata, hakuva mirini wa mina ndzi na ni zvifungo zvi kombako lezvaku ndzi nandza ga Jesu.

w10 1/11 15

U wa zvi tiva?

Mupostoli Pawule i wa wula yini a cikhati a nga ku “mirini wa mina ndzi na ni zvifungo [timarka] zvi kombako lezvaku ndzi nandza ga Jesu”? — Va Le Galatiya 6:17.

▪ Zva koteka ku lava va nga ingisela Pawule hi zana ga malembe go sangula va zwisisile magezu yakwe hi tindlela to hambanahambana. Hi cikombiso, cikhatini ca kale ku wa tirisawa a simbi yo hisa kasi ku markara hi yona zvibochwa zva yimpi, lava va nga yiva lomu titempeleni ni tikhumbi leti ti nga tsutsuma. A timarka leto lomu mirini wa munhu ti wa woniwa kota zvilo zvo nyenyeza.

Hambulezvo, a hi contlhe cikhati a timarka leto ti nga woniwa hi ndlela ya hava. A vanhu vo tala cikhatini ca kale va wa tirisa a timarka kasi ku komba lezvaku va lumba lixaka lo kari kutani wukhongeli go kari. Hi cikombiso hi kuya hi Theological Dictionary of the New Testament, “a vaSiriya va wa ti vekela timarka ta nungungulu Hadade na Atárgatis lomu ka woko kutani lomu nkolweni . . . A vakhongeli va Dionísio va wa hi ni marka ya tluka ga citsangi.”

A kutala ka vanhu va masikwini ya hina va kholwa lezvaku Pawule i wa wula a tiphanja a ti kumileko hi kuxanisiwa a cikhati leci a nga hi murumiwa. (2 Va Le Korinte 11:23-27) Hambulezvo, kuzvilava Pawule i wa wula lezvaku a mahanyela yakwe — na ku nga hi marka yo kongoma — ma wa mu tivekisa kota muKristu.

10-16 KA JUNHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VA LE EFESUSI 1-3

“Jehovha wa rangela kasi ku tatiseka kungo gakwe”

(Va Le Efesusi 1:8, 9) Nungungulu i no hi chululela tipswalo to tala nguvhu hi ku hi nyika wutlhari gontlhe ni kuzwisisa, ⁹ a tlhela a hi tivisa cihundla co basa ca kurandza kakwe. Hi kuxuva kakwe, i no maha makungo

it-2837 ¶4

Cihundla co basa

Mufumo wa wuMesiya. Lomu ka mitsalo ya Pawule, i nyika mitlhamuselo yo tala xungetano hi cihundla co basa ca Kristu. Ka Va Le Efesusi 1:9-11 i wulawula hi Nungungulu na a tivekisa a cihundla co basa ca kurandza kakwe, i te: “Hi kuxuva kakwe, i no maha makungo ya ku yimisa a xaxameto kumbheleni ka cikhati ci yimisilweko, lezvaku a tlhanganisa zvilo zvontlhe ka Kristu, a zvilo zva le tilweni ni zvilo zva laha misaveni. Ka Kristu hi yimisilwe a kuva vagi va tshomba, ku nga mhaka leyi Nungungulu a nga sina a yi mahele makungo, kota kuxuva kakwe, hakuva i maha zvilo zvontlhe hi kurandza kakwe.” A “cihundla co basa” ci patsa mufumo, a Mufumo wa Nungungulu wa Wumesiya. “A zvilo zva le tilweni” lezvi Pawule a zvi wulako hi lava va rindzelako kuva zviga-tshomba zva Mufumo wa Kristu wa le tilweni. A “zvilo zva laha misaveni” hi lava va to fumiwa hi Mufumo na va hi laha misaveni. Jesu i kombile a vapizani vakwe lezvaku a cihundla co basa ci yelana ni Mufumo a cikhati a nga va byela lezvi: “N’wina mu nyikilwe ku zwisisa a cihundla ca Mufumo wa Nungungulu.” — Mar 4:11.

(Va Le Efesusi 3:19) ni ku tiva a lirandzo la Kristu leli li hundzako a kutiva kontlhe, lezvaku mu tala hi matshamela wontlhe lawa Nungungulu a hi nyikako.

cl 299 ¶21

“Ku tiva a lirandzo la Kristu”

A gezu ga ciGreki gi hundzuluselweko ku “ku tiva” gi wula ku “tiva zvilo u zvi hanyileko”. Loku hi kombisa lirandzo la ku fana ni leli Jesu a li kombisileko — hi ti nyikela wutsumbu ga hina kasi ku vhuna vamakabye, hi va mahela wuxinji, hi va vhuna loku zvi laveka hi tlhela hi va tsetselela na zvi sukela mbilwini — ha zwisisa khwatsi lezvi va ti zwisako zvona. Hi ndlela leyo, hi “tiva a lirandzo la Kristu leli li hundzako a kutiva kontlhe” hi zvilo hi zvi hanyako. Niku a hi faneli ku rivakelwa lezvaku a cikhati leci hi fanako na Kristu hi tshinela nguvhu ka loyi Jesu a mu pimanyisileko hi ku mbhelela, a Nungungulu wa hina wa lirandzo, Jehovha.

17-23 KA JUNHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VA LE EFESUSI 4-6

“Hlomani a matlhari wontlhe ya Nungungulu”

(Va Le Efesusi 6:11-13) Hlomani a matlhari wontlhe ya Nungungulu kasi mu zvi kota ku yima mu tiya mu ku nde mulwa ni mano ya Sathani; ¹² hakuva a yimpi ya hina a hi ya kulwa ni nkhata ni nyama, kanilezvi hilwa ni mifumo, ni vafumeli, ni tihosi ta munyama lowu, ni mimoya ya kubiha ya le tilweni. ¹³ Hikwalaho, hlomani a matlhari wontlhe ya Nungungulu kasi muva ni ntamu wa ku yima mu tiya sikwini ga khombo ni ku simama mu tiyile loku mu hlulele magumo.

Kela titshomba ta moya

(Va Le Efesusi 4:30) Ahandle ka lezvo, mu nga zangarisi a moya wo basa wa Nungungulu lowu mu fungilweko hi wona kala ka siku legi mu to tlhatlhisiwa hi hakhelo ya kutlhatlhisa.

it-11128 ¶3

Kubasa

Moya wa ku basa. A ntamu wa Jehovha kutani moya, wu wonelelwa hi Yena niku contlhe cikhati wu tatisa a kungo Gakwe. Wu basile, niku wu tirisiwa khwatsi hi Nungungulu. Hikwalaho wu vitaniwa ku i “moya wa ku basa”. (Lis 51:11; Luk 11:13; Rom 1:4; Efe 1:13) A moya wa ku basa lowu wu tirako ka munhu i ntamu wu mu nyikako kubasa kutani kuhlazveka. Contlhe nchumu ci nga hlazvekangiko kutani co biha leci munhu a ci mahako, ci nga komba ku ala kutani ku ‘zangarisa’ moya wa ku basa. (Efe 4:30) Hambu lezvi a moya wa ku basa wu kalako wu nga hi munhu, wu komba wumunhu go basa ga Nungungulu hikwalaho zva koteka a ku wu ‘zangarisa’. Zvontlhe zviwonho zvi nga ‘tima a ndzilo wa moya’. (1Te 5:19) A ku simama ku maha a ciwonho, zvi nga ‘zangarisa’ a moya wa ku basa wa Nungungulu, zvi tlhela zvi maha ku Nungungulu ava nala wa muwonhi. (Isa 63:10) A munhu loyi a zangarisako a moya wa ku basa kuzvilava laha ka kuza a wu rukatela, ciwonho leci Jesu Kristu a wulileko lezvaku ci nga ta tsetselelwa ka nguva leyi hambu ka cikhati ci tako. — Mat 12:31, 32; Mar 3:28-30; wona kambe laha kaku ESPÍRITO.

(Va Le Efesusi 5:5) Hakuva n’wina ma zvi tiva khwatsi lezvaku a zvibhayi, ni vanhu va nga hlazvekangiko, ni lava va wunavenave — ku nga ku khozela zvifananiso — va nga tava ni tshomba Mufun’weni wa Kristu na Nungungulu.

it-11006 ¶2

Wunavenave

Gi kombisiwa hi mitiro. A wunavenave gi woneka ka lezvi munhu a zvi mahako lezvi zvi kombako mixuvo ya hava ya ku navela zvilo zvo hundza a mpimo. Jakobe a mutsali wa Bhibhiliya i wulile lezvaku, loku a kunavela ka hava ku xura nyimba, ku pswala ciwonho. (Jak 1:14, 15) Hikwalaho a munhu wa wunavenave i tiviwa hi mitiro yakwe. Mupostoli Pawule i wulile lezvaku a munhu wa wunavenave i khozela a zvifananiso. (Efe 5:5) Hi kota ya wunavenave gakwe a munhu i maha ku a mixuvo yakwe yiva nungungulu wakwe, a rangisa mixuvo leyo wutomini gakwe wutshan’wini ga ku tirela ni ku khozela Muvangi. — Rom 1:24, 25.

24-30 KA JUNHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VA LE FILIPI 1-4

“Mu nga karateki hi nchumu”

(Va Le Filipi 4:6) Mu nga karateki hi nchumu, kanilezvi timhakeni tontlhe tivisani Nungungulu zvontlhe lezvi zvi mu karatako hi ku kombela ni ku khongotela, na mu kari mu bonga;

Kela titshomba ta moya

(Va Le Filipi 2:17) Kanilezvi, hambu loku ndzi chululiwa a ku khwatsi ndzi munyikelo wa vhinyo hehla ka muphahlo wa ntiro wo basa, ku nga ntiro lowu a kukholwa ka n’wina ku mu kucako ku maha, ndza tsaka na n’wina n’wentlhe.

it-2528 ¶5

Minyikelo

Minyikelo ya vhinyo. A minyikelo ya vhinyo yi wa nyikeliwa ni minyikelo leyi yin’wani, nguvhunguvhu loku a vaIzrayeli va chikele ka Tiko ga Citsumbiso. (Mitse 15:2, 5, 8-10) A munyikelo lowo wa vhinyo wu wa chululiwa laha hehla ka alati. (Mitse 28:7, 14; ringanisa na Ek 30:9; Mitse 15:10.) Mupostoli Pawule i tsalele maKristu ya le Filipi aku: “Loku ndzi chululiwa a ku khwatsi ndzi munyikelo wa vhinyo hehla ka muphahlo wa ntiro wo basa, ku nga ntiro lowu a kukholwa ka n’wina ku mu kucako ku maha, ndza tsaka na n’wina n’wentlhe.” Pawule i tirisile a cikombiso ca munyikelo wa vhinyo kasi ku komba kutiyimisela kakwe ka ku ti nyikela hi kota ya maKristu-kuloni. (Flp 2:17) Cikhatanyana mahlweni ka kufa kakwe, i tsalele Timote aku: “Ndzi sina ndzi chululiwa a ku khwatsi ndzi munyikelo wa vhinyo, niku a cikhati ca lezvaku ndzi tlhatlhiswa ci chikele.” — 2Tm 4:6.

(Va Le Filipi 3:11) kasi loku zvi koteka ndzi vhuka zvin’we ni lava va to ranga ku vhuxiwa hi ka vafileko.

w07 1/1 26-27 ¶5

A “ku vhuxiwa hi ka vafileko” ko ranga — makunu ku sangulile!

Hi kulandzela, a vatotilweko va “Izrayeli wa Nungungulu” va ta tlhanganisiwa na Hosi Jesu le ka wudzundzo ga le tilweni, laha va tova “zvin’we ni Hosi contlhe cikhati”. (Va Le Galatiya 6:16; 1 Va Le Tesalonika 4:17) Lezvo zvi wuliwa ku “ku vhuxiwa hi ka vafileko” ko ranga kutani ‘kuvhuka ko sangula’. (Va Le Filipi 3:10, 11; Kuvhululelwa 20:6) Loku makunu a kuvhuxiwa ko ranga ku gumesa, ci tava cikhati ca ku a timiliyoni ta vanhu ti vhuxiwa hi ka vafileko, na ti rindzela ku hanya kala kupindzuka paradhiseni laha misaveni. Hikwalaho, kani hi na ni kutsumba ko hanya laha misaveni kutani le tilweni, ha ku rindzela hi mahlo yo pswhuka a ‘kuvhuka ko sangula’. Kuvhuka muni loko? Ku maheka rini?