Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 KA NOVEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU CIZIMBA CA SOLOMONI 1-2
Matimu ya lirandzo la lisine
Murindzeli 15/01/15 paj. 30 par. 9-10
Zva koteka ku kuma lirandzo la lisine ke?
9 A ciboho ca wukati a hi civhumelwano ntsena ci nga hiko na lirandzo. Hi lisine, a lirandzo hi lona cifungo ca wukati ga maKristu. Kanilezvi lirandzo lo tshamisa kuyini? Lirandzo li rangelwako hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ke? (1 Joh. 4:8) Xana la patsa lirandzo la mabeleko — leli li nga kona cikari ka zviro zva ngango? Xana li yelana ni kubohana ko saseka loku ku nga kona cikari ka vanghana va lisine? (Joh. 11:3) Lirandzo la wanuna ni wasati ke? (Mav. 5:15-20) Hi lisine, a lirandzo la lisine ni lo pindzuka cikari ka nuna ni sati li patsa zvontlhe lezvo. A lirandzo li woneka khwatsi loku li kombiswa. A zvo ku vhuna loku a nuna ni sati va nga tsiki mitiro ya siku ni siku yi va yivela cikhati co kombisana lirandzo! A lirandzo lelo li nga maha lezvaku a wukati gi tiya gi tlhela giva ni litsako. Ka matshamu lawa a vanhu va yako hi ku lavelwa munhu wo tekana naye, laha a wanuna ni wasati va chadhako na va nga se tivana khwatsi, a ku tiva cilaveko ca ku kombisana lirandzo hi magezu zvi ta maha lezvaku a lirandzo li kula, ni wukati gi nyuka.
10 A kuva a nuna ni sati va kombisana lirandzo zvi na ni bhindzu gin’wani kambe. Hosi Solomoni i wa tsumbisa a nhwana wa muXulamite lezvaku i wa ta mu mahela “tiketani ta ndzalama, ti nga ni tibutawu ta silivha.” I lo mu dzundza-dzundza, aku i “sasekile khwatsi hi hweti” a tlhela aku i ‘xwengula kukotisa gambo.’ (Cizim. 1:9-11; 6:10) Kanilezvi a nhwana loyi i lo simama a tsumbekile ka murandziwa wakwe wa murisi. Cini ci nga mu tiyisa ni ku mu chavelela cikhatini leco va nga hambene ke? Wa hi nyika a hlamulo wa kona ha yece. (Lera Cizimba ca Solomoni 1:2, 3.) Ku’ve ku alakanya “a lirandzo” la murisi wakwe. Ka yena, a lirandzo lelo li wa hi “chukwana ku hundza vinya” legi gi tsakisako mbilu, niku a vito gakwe gi wa tangalisa nguvhu a ku “fanana ni mafura lawa ma chululweko” lomu ka hloko. (Lis. 23:5; 104:15) Kunene, a ku alakanya lirandzo li kombisilweko zvi nga tiyisa a tshamela ga lirandzo. Hikwalaho, zva lisima nguvhu a kuva a nuna ni sati va tshama hi ku kombisana lirandzo!
Titshomba ta moya
Murindzeli 15/01/15 paj. 31 par. 11
Zva koteka ku kuma lirandzo la lisine ke?
11 A Cizimba ca Solomoni ca gondzisa a maKristu ma nga chadhangiko kambe, nguvhunguvhu lawa ma sangulileko ku lavetela munhu wo tekana naye. A nhwana loyi i wa nga mu randzi Solomoni. I lo hlambanyisa a vanhwana va Jerusalema aku: “Mu nga khindlimuxi, hambu ku vhuxa lirandzo na li nga se ku zvi randza.” (Cizim. 2:7; 3:5) Hikuyini? Hi lezvaku a hi zvi nene ku randza ni wihi a tako. Hikwalaho, loku a muKristu a lava ku chadha, i chukwana a rindzela kala a kuma munhu loyi hakunene a to mu randza.
10-16 KA NOVEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU CIZIMBA CA SOLOMONI 3-5
Lisima la kusaseka ka le ndzeni
Murindzeli 15/01/15 paj. 30 par. 8
Zva koteka ku kuma lirandzo la lisine ke?
8 A hi wontlhe a magezu ya lirandzo ma nga ka cizimba leci ma wulawulako hi kusaseka ka civiri. Ehleketa hi lezvi a murisi a wulako xungetano hi magezu ya nhwana wakwe. (Lera Cizimba ca Solomoni 4:7, 11.) A milomu yakwe yi wuliwa lezvaku ya “dona wulombe,” niku “a wulombe ni masi zvi lahasi ka lirimi [lakwe].” A magezu lawa ma komba lezvaku a magezu yakwe ma tsakisa niku ma nene a ku fana ni wulombe ni masi. Zvi te dlunya lezvaku loku a murisi a byela nhwana wakwe aku, “u sasekile nguvhu, a ku na bawa ni gitsongwani,” a nga wuli kusaseka kakwe ka civiri ntsena.
Sentinela 01/11/00 paj. 11 par. 17
Mawonela ya Nungungulu xungetano hi kubasa ka mahanyela
17 A munhu wa wunharu a simamileko a tsumbekile i nhanyana wa muXulamite. A nhanyana loye wo saseka i kokile kupima ka jaha ga murisi ni ka hosi yo ganya ya Izrayeli, Solomoni. Ka matimu wontlhe yo saseka ma hlawutelwako ka Cizimba ca Solomoni, a nhanyana wa muXulamite i simamile ni mahanyela ya manene lezvi zvi nga maha ku a kombisiwa cichavo hi van’wani. Hambu lezvi Solomoni a nga aliwa hi nhanyana loye, i pimiselwe a ku tsala a matimu yakwe. A murisi loyi a nga mu randza yenawu i wa kombisa cichavo hi mahanyela yakwe ya manene. Ka khati go kari, a murisi i ehleketile khwatsi lezvaku a muXulamite i wa fana ni “jardhim yi khotsilweko”. (Cizim. 4:12) Le Izrayeli wa kale a tijardhim to saseka ti wa hi ni zvitsangi zvo nuhela ni tisinya ta hombe. A tijardhim leto ti wa tolovela ku mahelwa libhiyo kutani muro. Makunu kasi ku nghena ka tijardhim leto zvi wa lava ku nghena hi laha nyangweni yi nga vhaliwa. (Isa. 5:5) Ka murisi, a mahanyela ya manene ya nhanyana wa muXulamite ni kusaseka kakwe zvi wa fana ni jardhim leyo yo kala yo saseka. A nhanyana wa muXulamite i wa hi ni mahanyela yo basa nguvhu. A lirandzo lakwe i wo to yi kombisa ntsena ka nuna wakwe.
Despertai! 22/12/04 paj. 9 par. 2-5
A kusaseka loku ku nga ka lisima
Xana a kusaseka ka le ndzeni ka koka van’wani? Georgina, a chadhileko ka 10 wa malembe ma hundzileko, i wula lezvi: “Hi kufamba ka malembe, ndzi bohene nguvhu ni nuna wa mina hi kota ya kutsumbeka kakwe ni lezvi a wulawulako lisine. A nchumu wa lisima nguvhu wutomini gakwe ku tsakisa Nungungulu. Lezvo zvi maha ku ava munhu wo chela kota ni wa lirandzo. Contlhe cikhati a mahako zviboho wa khatala hi mawonela ya mina niku i maha ku ndzi tizwa na ndzi randziwa. Ndza zvi tiva lezvaku wa ndzi randza futsi.”
Daniel, a chadhileko hi 1987, i wula lezvi: “A sati wa mina i sasekile nguvhu ka mina. A kusaseka kakwe ka lahandle a hi kona basi ku ndzi kokako kanilezvi ndzi kokiwa nguvhunguvhu hi kusaseka kakwe ka le ndzeni. Contlhe cikhati i alakanyela hi van’wani niku wa khatala hi ku a van’wani va tizwa khwatsi. I na ni matshamela ya lisima ya wuKristu, hikwalaho zva ndzi tsakisa lezvi ndzi chadhileko naye.”
Ka tiko legi gi chelako kota hi lezvi zva lahandle basi, hi fanele ku ti karatela ku wona zva le ndzeni. Hi fanele ku zwisisa lezvaku kasi ku kuma kusaseka “loku ku lavekako” zva karata — kasi hi nga wuli ku a zvi koteki — niku a zvi na lisima la hombe. Kanilezvi, a kuva ni matshamela ma lavekako lawa ma hi nyikako a kusaseka ka le ndzeni zva koteka. A Bhibhiliya gi wula lezvi: “A wumbhuri gi nga kanganyisa, ni kusaseka ku nga mbhela, kanilezvi a wasati loyi a chavako Jehovha i ta dzundziwa.” Kanilezvi, a kuhambana ni lezvo, a Bhibhiliya gi tlharihisa lezvi: “A ku khwatsi i sindza ga ouro nhovhini ya khumba, i tshamisile lezvo a wasati wo saseka loyi a nga hava kupimisisa”. — Mav. 11:22; 31:30.
A Mhaka ya Nungungulu yi hi vhuna ku hi mu nyika lisima a “munhu a fihleleko wa mbilu hi tinguwo ti nga hlakaliko ta moya wo rula ni wo olova, lowu wu nga wa ntsengo wa hombe mahlweni ka Nungungulu”. (1 Ped. 3:4) Handle ko kanakana, a kusaseka ka le ndzeni ka lisima nguvhu a ku hundza a kusaseka ka le handle. Niku hontlheni hi nga ku kuma.
Titshomba ta moya
Sentinela 15/11/06 paj. 18 par. 4
Timhaka-tshinya ta Cizimba ca Solomoni
2:7; 3:5 — Hikuyini a nhanyana wa muXulamite a nga hlambanyisa a “vanhanyana va Jerusalema hi timhuti ni timbavala ta lomu khwatini”? A timhuti ni timbavala ta lomu khwatini ti tiveka nguvhu hi kusaseka ka tona. Hi lisine, a nhanyana wa muXulamite, i wo kurumeta hi zvontlhe zvo saseka lezvaku a vanhanyana va laha wuhosini va nga zami ku mu vhuxela lirandzo.
17-23 KA NOVEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU CIZIMBA CA SOLOMONI 6-8
Vana muro na ku nga hi livati
Perspicaz “Cântico de Salomão, O” par. 11
Lisimu la Solomoni
Zvi wonekisa ku khwatsi Solomoni i tsikile a nhanyana wa muXulamite a tlhela kaya. A cikhati leci va nga mu wona na a chikela kaya, a vamakabye vakwe va no wutisa ku: “Himani loyi a tako hi le ciwuleni, na a khigele a murandziwa wakwe ke?” (Cizim. 8:5a) A vamakabye va muXulamite va wa nga zvi tivi ku a makabye wabye i wa hi ni lirandzo lo tiya. Ka malembe ya mahlweni ka lezvo, a mun’we wa vamakabye vakwe i wa wulile lezvi hi yena: “Hi na ni makabye wa cinhanyetana, a kalako a nga se huma mavele. Hi ta kuyini hi makabye wa hina a siku legi a to tsumbisiwa ku chadha ke?” (8:8) A makabye mun’wani a hlamula, aku: “Loku a hi muro, hi ta aka a libhiyo la prata hehla kakwe, kanilezvi loku a hi livati, hi ta mu vhala hi bakwa ya sedhare.” (8:9) Hambulezvo, kota lezvi a muXulamite a nga zvi kotile ku ala hi kutiya zvontlhe lezvi va nga mu kucetela, a tsakisiwa basi hi civhina cakwe a tlhela a simama a tsumbekile ka murandziwa wakwe (8:6, 7, 11, 12), zvi wa koteka ku a wula ku “mina ndzi muro, ni mavele ya mina ma fana ni tikhokhola. Hikwalaho, matihlweni yakwe, ndzi fana ni loyi a kumileko kurula”. — 8:10.
Os Jovens perguntam paj. 188 par. 2
Zvi bihile ku hlengela masango na u nga se chadha?
A ku simama u basile hi tlhelo ga mahanyela, a zvi vhikeli ku a muswa a tshovela mawuyawuya ya hava basi kanilezvi zvi vhuna nguvhu. A Bhibhiliya gi wulawula hi nhwana a simamileko ni mahanyela ma nene hambu lezvi a nga mu randza nguvhu loyi a nga namorara naye. Hi kota ya lezvo, zvi wa koteka ku a wula na a tizwa matshandza, aku: “Mina ndzi muro, ni mavele ya mina ma fana ni tikhokhola.” Yena i wa nga hi “livati” li nga vhuleka hi ku olova hi kota ya kucetelo wa ku maha zvakubiha. Hi tlhelo ga mahanyela i wa simama a hi muro wo kala zvi nga koteki a ku wu noma, wa khokhola gi nga ni tikhokhola zvi nga kotekiko ku nghena ka tona! A nhanyana wa muXulamite zvi wa ringana ku a vitaniwa ku i “a basileko” niku zvi wa ringana ku a wula lezvi xungetano hi loyi a nga wa ta chadha naye: “Matihlweni yakwe, ndzi fana ni loyi a kumileko kurula”. A kurula loku a nga hi nako ku wa maha ku hi wumbiri gabye va xalala. — Cizim. 6:9, 10; 8:9, 10.
Os Jovens perguntam vhol. 2 paj. 33
Cikombiso hi nga ci landzelako — Nhanyana wa muXulamite
A nhanyana wa muXulamite i wa zvi tiva lezvaku zvi lava ku ehleketisisa khwatsi hi timhaka ti yelanako ni mbilu. I byelile vanghana vakwe, aku: “Ndza mu hlambanyisa . . . , mu nga zami ku ndzi khindlimuxela lirandzo hambu ku li vhuxa na li nga se zvi lava”. A nhanyana wa muXulamite i wa zvi tiva lezvaku lezvi hi ti zvisako zvona zvi nga kala zvi ngazwi razawu. Hi cikombiso, i wa vhumela lezvaku zvi wa koteka ku a van’wani va mu kurumeta a ku vhumela lirandzo la munhu wo kala a nga hi munene kakwe. Lezvi a nga ti zwisa zvona zvi wa koteka ku zvi juja kupima kakwe ka kunene. Hikwalaho, a nhanyana wa muXulamite i simamile a hi “muro”. — Cizim. 8:4, 10.
Xana a mawonela ya wena xungetano hi lirandzo ma nene a ku fana ni lawa ya muXulamite? Wa zvi kota kuzwa kupima ka wena na ku nga hi mbilu ya wena basi? (Mav. 2:10, 11) Ka zvikhati zvin’wani, a van’wani va nga ku kurumeta ku sangula ku namorara na u nga se longa ku maha lezvo. Kutani u nga kurumetiwa hi lezvi wena wutsumbu u ti zwisako zvona. Hi cikombiso, loku u wona nhanyana ni mufana na va famba na va khomene mandla wa maha ku mayiwako loku wenawu u wa hi ni wa wena? U wa ta vhumela ku randzana ni wokari wo kala a nga hi wa wukhongeli ga wena? A nhanyana wa muXulamite i wa buvhile ka timhaka ti yelanako ni mbilu. Wenawu zvi nga koteka ku uva ni mawonela yo fana!
Titshomba ta moya
Murindzeli 15/01/15 paj. 29 par. 3
Zva koteka ku kuma lirandzo la lisine ke?
3 Lera Cizimba ca Solomoni 8:6. A magezu “langavi ga Jehovha” ma tiriswako kasi ku tlhamusela lirandzo ma wula zvo tala. A lirandzo la lisine i “langavi ga Jehovha” hakuva Jehovha hi yena Cibuka ca lirandzo lelo. I vangile munhu hi mufananiso wakwe na a hi ni tshamela ga lirandzo. (Gen. 1:26, 27) A cikhati leci Nungungulu a nga teka Evha, a wasati wo sangula, a mu hendleleta ka Adhamu, a wanuna wo sangula, a magezu ma nga huma non’wini wa Adhamu a hi yo hlakana hi wona. Handle ko kanakana, Evha yenawu i wa xalala hi kuva zin’we na Adhamu, loyi a ‘tekilweko’ kakwe. (Gen. 2:21-23) Kota lezvi Jehovha a nyikileko vanhu a wuzikoti go kombisa lirandzo, zva koteka ku a wanuna ni wasati vava ni lirandzo la lisine.
24-30 KA NOVEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 1-2
Kutsumba ka lava va “bindziwako hi cigoho”
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 14 par. 8
Papayi ni vana vakwe vo hluwuka
8 Isaya i simama mahungu yakwe hi magezu yo bindza ka tiko ga Judha: “Khombo ka tiko ga kuwonha, a vanhu va bindziwako hi cigoho, a pswalo wa vakubiha, a vana vo kanganyisa! Va tsikile Jehovha; va kanyisile Loyi a Basileko wa Izrayeli, va mu fularela.” (Isa. 1:4) A zvilo zvo biha zvi nga tlhatekelana kala zviva ndzwalo wo bindza. Masikwini ya Abrahama, Jehovha i wulile lezvaku a zviwonho zva Sodhoma ni Gomora zvi wa “tshisa nguvhu”. (Gen. 18:20) Ku mahekile zvo fana le Judha hakuva Isaya i wulile lezvaku va wa hi “vanhu va bindziwako hi cigoho”. Ahandle ka lezvo, i va vitanile ku i “pswalo wa vakubiha, a vana vo kanganyisa”. Ina, a vaJudha va wa fana ni vanana vo biha. Va wa ‘fularele’ kutani ku “va wa ti tsawukanisile hi kumbhelela” ni Papayi wabye hi kuya hi lezvi a New Revised Standard Version gi wulisako zvona.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 28-29 par. 15-17
“Tanani hi ta lulamisa timhaka cikari ka hina”
15 Hi kulandzela, Jehovha i tirisa a tom ya lirandzo nguvhu ni ya zwela-wusiwana. “‘Tanani hi ta lulamisa timhaka cikari ka hina”, ku wula Jehovha. “Hambu loku a zviwonho zva n’wina zvi pswhukile, zvi ta basa zvi fana ni gapongo; hambu loku zvi pswhukisile kuzvirila, zvi ta ku khwatsi i woya go basa.’” (Isa. 1:18) A magezu ya Jehovha yo saseka a byelako vanhu vakwe ka vhesi legi a kutala zvikhati ma zwisisiwa hi ndlela yo kala yi nga hi yona. Hi cikombiso, a Bíblia Vozes gi wula lezvi: “Tanani, hi ta wulawulisana”, — a khwatsi hi loku zvi lava ku hi wumbiri gabye va cica zvokari kasi va zwanana. Kanilezvi a zvi tshamisangi lezvo! Jehovha i wa nga hi na nandzu, nguvhunguvhu ka lezvi a nga va khomisa zvona a vanhu lavo va vahluwuki ni vakanganyisi. (Dhewu. 32:4, 5) A vhesi legi a gi wulawuli hi ku wulawulisana ka vanhu vambiri vo fana, kanilezvi hi ku lamula kasi ku maha kululama. Zvi mahisa ku khwatsi hi loku Jehovha a yisa a vaIzrayeli kulamulweni lomu tribhunali.
16 Lezvo zvi nga wonekisa ku khwatsi zva chavisa, kanilezvi Jehovha hi yena mulamuli wa wuxinji ni zwela-wusiwana ka vontlhe. A kutsetselela ka Jehovha a ku fananisiwi ni kun’wani. (Lis. 86:5) Hi yena yece a nga basisako zviwonho ‘zvi pswhukileko’ zva Izrayeli ‘zvi basa zvi fana ni gapongo’. A ku na kutikarata loku a munhu a nga ku mahako, ni mitiro yo kari, ni miphahlo kutani mikhongelo lezvi zvi nga susako a noda ya ciwonho. A kutsetselela ka Jehovha hi kona koce ku susako ciwonho. Nungungulu i tsetselela vanhu hi kuya hi lezvi yena a zvi yimisileko zvi patsako a kutisola ka lisine, ku humako mbilwini.
17 A lisine lelo la lisima nguvhu laha ka kuza Jehovha a li phinda ka verso ya powezia — a zviwonho zvi ‘pswhukisileko kuzvirila, zvi ta ku khwatsi i woya go basa’, ga giswa, go kala gi nga pendiwangi. Jehovha i lava lezvaku hi zvi tiva ku yena hakunene wa tsetselela zviwonho, hambu lezvi zva hombe nguvhu, loku hi ti sola hi lisine na zvi huma mbilwini. Lava zvi va karatelako a ku kholwa lezvaku vonawu va nga tsetselelwa, zvi nene a ku va kambisisa a cikombiso ca Manase. Manase i mahile zviwonho zvo tshisa nguvhu hi malembe yo tala. Hambulezo, i no ti sola a tlhela a tsetselelwa. (2 Kro. 33:9-16) Jehovha i lava lezvaku hontlheni, a ku patsa ni lava va mahileko zviwonho zva hombe, hi zvi tiva lezvaku ka ha hi ni cikhati ca ku hi “lulamisa timhaka cikari ka hina” naye.
Titshomba ta moya
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 39 par. 9
A yindlu ya Jehovha yi tlakusiwa
9 Nyamutlha, a vanhu va Nungungulu a va tlhangani ka citsunga co kari co kongoma ku nga nga ni tempeli ya maribye. A tempeli ya Jehovha le Jerusalema yi lovisilwe hi mabutho ya vaRoma hi 70 Nguveni ya hina. Ahandle ka lezvo, mupostoli Pawule i zvi vekile kubaseni lezvaku a tempeli ni tabhernakeli gi vikelo kona na ku nga seva ni tempeli a zvova zvikombiso ntsena. Zvi wa hi zikombiso zva zvilo zva hombe zva lisine zva moya, a “tenda ga lisine, gi yimisilweko hi Jehovha, na ku nga hi hi munhu”. (Mah. 8:2) A tenda lego ga moya malulamiselo ya ku tshinela ka Jehovha kasi ku mu khozela, ma seketelwako ka muphahlo wa Jesu Kristu. (Mah. 9:2-10, 23) Hi kuyelana ni lezvo, “a citsunga ca yindlu ya Jehovha”, ci kumbukiwako ka Isaya 2:2, ci yimela a wukhozeli gi basileko ga Jehovha gi tlakusilweko masikwini ya hina. Lava va nga ka wukhozeli gi basileko a va tlhangani ka wutshamu go kari go kongoma; va tlhangana ka wukhozeli gi boheneko.
1-7 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 3-5
Jehovha i wa hi ni zvigelo zva ku rindzela zvotala
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 73-74 par. 3-5
Khombo ka civhina co kala kutsumbeka!
3 Kani Isaya i yimbelele hi kukongoma kutani ahihi a mufananiso lowu ka lava va nga mu ingisela, handle ko kanakana wu kokile a kupima kabye. A kutala kabye kuzvilava va wa wu tiva a ntiro wa ku byala civhina niku lezvi a nga zvi tlhamusela zvi wa hanya niku zvi wa hi lisine. A ku fana ni lava va byalako zvivhina nyamutlha, a n’winyi wa civhina a nga byalangi a timbewu ta mauvha, kanilezvi i no byala vhina “wa wunene nguvhu”, kutani ku, a “vhina wa kupswhuka” — a koli kutani hluke ga vhina wun’wani. Yena i no byala a civhina leco ka “citsunga co nona”, laha ci nga wa tazwa khwatsi.
4 Zvi lava ku tira nguvhu kasi ku maha civhina ci pswala. Isaya i wula lezvaku a n’winyi wa civhina “i no rima, a suselela maribye” — a ntiro wa ku swira ni ku karalisa! Kuzvilava a maribye lawa ya hombe a nga susela i ma tirisile kasi ku “aka a likhokhola”. Zvikhatini zva kale, a tikhokhola leto ti wa tshama lava va nga wonelela masimu a ku ma nga yiviwi kutani ku giwa hi zvihari. A cin’wani kambe, a n’winyi wa civhina leco i tlhelile a aka a muro wa maribye kasi ku vhikela civhina. (Isa. 5:5) A kutala ka zvikhati va wa maha lezvo kasi a kunona ka simu ka nga kukiwi ku famba ni mati ya vhula.
5 Lezvi a n’winyi wa civhina a nga tira hi kutikarata kasi ku vhikela civhina cakwe, i wa hi ni fanelo ya ku rindzela lezvaku ci pswala mihandzu. Hi kota ya lezvo, i no maha cigowolo ca vhinyo. Kanilezvi, a ku i tshovele zvalezvi a nga zvi rindzele? Ahihi, a civhina cakwe ci no pswala mauvha ya khwati.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 76 par. 8-9
Khombo ka civhina co kala kutsumbeka!
8 Isaya i wula lezvaku Jehovha hi yena n’winyi wa civhina, a ‘murandziwa wakwe’. (Isa. 5:1) Isaya i wulawulile hi ndlela leyo ya lirandzo ntsena hi lezvi a nga hi ni wunghana ga hombe na Jehovha. (Fananisa na Joba 29:4; Lisimu 25:14.) Hambulezvo, a lirandzo leli muphrofeti Isaya a nga hi nalo hi Nungungulu li wa nga hi la nchumu loku li fananisiwa ni lirandzo leli Nungungulu a nga li kombisile ka “civhina” cakwe — a tiko legi yena a nga gi ‘byalile. — Fananisa na Eksodhusi 15:17; Lisimu 80:8, 9.
9 Jehovha i ‘byalile’ a vanhu vakwe tikweni ga Khanani a va nyika milayo ni zvileletelo zvi nga tira kota muro wa ku va vhikela ka wukanganyisa ga matiko man’wani. (Ekso. 19:5, 6; Lis. 147:19, 20; Efe. 2:14) A cin’wani kambe, Jehovha i va nyikile valamuli, ni vapristi, ni vaphrofeti kasi va va gondzisa. (2 Tih. 17:13; Mala. 2:7; Miti. 13:20) A cikhati leci a vaIzrayeli va nga xanisiwa, Jehovha i wa va nyika wokari wa ku a va tlhatlhisa. (Mah. 11:32, 33) Zvi wa zwala a ku Jehovha a wutisa ku: “Cini cin’wani ndzi nga fanele ku maha civhineni ca mina ndzi nga kala ku maha ke?”
Sentinela 15/06/06 paj. 18 par. 1
“Hlayisa a vhina lowu”!
Isaya i fananisile a “yindlu ya ka Izrayeli” ni civhina ci sangulileko a ku pswala “mauvha ya khwati” hi kutsongwani-kutsongwani. (Isa. 5:2, 7) A mauvha ya khwati matsongwani ka lawa man’wani, a ma na wunyama go tala niku a nyungi ya wona ya hombe nguvhu. A mauvha ya khwati a ma mahi vhinyo ne a ma giwi — lezvi zvi yimelako khwatsi a tiko go dhuka legi a mihandzu ya gona ku nga hi ku hambunyeta nayo wutshan’wini ga ku maha kululama. A nandzu wa mihandzu leyo yo kala ku vhuna nchumu a hi wa Murimi wa civhina. Jehovha i wa mahile zvontlhe zvi nga koteka kasi ku a tiko ga Izrayeli gi pswala mihandzu. Jehovha i wutisile lezvi: “Cini cin’wani ndzi nga fanele ku maha civhineni ca mina ndzi nga kala ku maha ke?” — Isa. 5:4.
Sentinela 15/06/06 paj. 18 par. 2
“Hlayisa a vhina lowu”!
Kota lezvi a vhina wa Izrayeli wu nga kala wu nga pswali mihandzu, Jehovha i no tlharihisa a vanhu vakwe lezvaku i wa ta hahlulela a muro wa ku vhikela lowu wu nga randzele vanhu vakwe. Jehovha i wa nga ta ha thena a vhina wakwe wo fananisa ne i wa nga ta ha wu hlakulela. Ku wa nga ta hana a tivhula ta kusangula ka cimumu leti ti lavekako nguvhu kasi a timbewu ti kula niku a vhina wu wa ta fenengitiwa hi mimizwa ni nyasavari. — Isa. 5:5, 6.
Titshomba ta moya
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 80 ¶18-19
Khombo ka civhina co kala kutsumbeka!
18 Le Izrayeli wa kale, a matiko wontlhe ma wa lumba Jehovha. A lixaka ni lixaka li wa hi ni tshomba ya yona yi nga nyikiwa hi Nungungulu, leyi zvi nga koteka ku yi lombisiwa kutani ku lugarisiwa, kanilezvi yi wa nga faneli a ku tshuka yi ‘xaviselwa magumo’. (Lev. 25:23) A milayo leyo yi wa vhalela lezvaku van’wani va nga tshuki va teka tshomba yo kala yi nga va lumbi. Lezvo zvi wa vhuna kambe a ku a mingango yi ngavi wusiwaneni ga hombe. Hambulezvo, a vokari le Judha, hi kota ya makangwa va wa kanyisa a milayo ya Nungungulu xungetano hi tshomba ya tiko. Mika i tsalile lezvi: “Va navela masimu, va ma teka; va navela tiyindlu kambe, va ti teka; va teka yindlu ya munhu hi wukanganyisi, va wutla tshomba ya munhu.” (Mika 2:2) Kanilezvi Mavingu 20:21 i tlharihisa, aku: “A tshomba leyi kusanguleni yi kumiwako hi makangwa hi magumo yi nga tava cikatekiso.”
19 Jehovha i tsumbisile a ku hlongola a vanyamakangwa lavo tshombeni yabye yo biha. A tiyindlu leti va nga teka hi wukanganyisi ti wa ta tshama na ti nga hi na “muaki”. A matiko lawa va nga ma lava ma wa nga ta humesa ne khihlanya ga pfuno wa wona. A ku wuliwi a ku hi rini khwatsi-khwatsi zvi nga wa ta maheka a zvilo lezvo. Kanilezvi hi wutsongwani ga kona kuzvilava ku wa wuliwa a zviyimo lezvi zvi nga wa ta vangiwa hi kota ya ku khon’wa va yisiwa wukhumbini Bhabhuloni. — Isa. 27:10.
8-14 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 6-8
“Hi mina loyi! Ruma mina!”
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 93-94 par. 13-14
Jehovha Nungungulu i tempeleni yakwe ya moya
13 Zwana lezvi Isaya a zvi zwileko. “Ndzi nozwa a gezu ga Jehovha, na giku: ‘Ndzi ta ruma mani, himani a to hi yela?’ Mina ndziku: ‘Hi mina loyi! Ruma mina!’” (Isa. 6:8) A ciwutiso ca Jehovha ci wa lava hlamulo wa Isaya, hakuva a ku nga hi na mun’wani muphrofeti wa nyama a nga hi kona ka muwoniso lowo. Kunene, yi wa hi konvhite yi ngaya ka Isaya kasi ava cirun’wa ca Jehovha. Kanilezvi hikuyini Jehovha a nga wutisa ku “himani a to hi yela?” Lezvi Jehovha a nga cica “ndzi” a tirisa plurali a ku “hi”, hi wutsongwani ga kona Jehovha i wa patsa munhu mun’we ahandle ka yena. Himani munhu loye? A ku i N’wana wakwe a pswalilweko yece, loyi hi ndzhako ka cikhati a ngava munhu wa nyama, Jesu Kristu? Kunene, hi yena kambe loyi Nungungulu a mu byelileko, aku: “A hi mahe munhu hi mufananiso wa hina”. (Gen. 1:26; Mav. 8:30, 31) Ina, a N’wana wa Jehovha a pswalilweko yece i wa hi tlhelweni Gakwe le tilweni. — Joh. 1:14.
14 Isaya a nga kanakanangi ku hlamula! Na ku nga khataliseki a mahungu ya kona, Isaya i no tekela ku “Hi mina loyi! Ruma mina!” Isaya a nga zangi a wutisa ku i wa ta ganya yini hi ku maha ntiro lowo. A moya wakwe wa ku ti nyiketela cikombiso ca cinene ka malandza wontlhe ya Nungungulu nyamutlha, lawa ma nga ni ntiro wa ‘ku chumayela mahungu ya manene misaveni yontlhe’. (Mat. 24:14) A ku fana na Isaya, ma khoma zvi tiya nitrweni wa wona ma tlhela ma nyika “wukustumunyu ka matiko wontlhe” hambu lezvi a vanhu vo tala va kalako va nga ma amukeli a mahungu ya wona. A cin’wani kambe, a ku fana na Isaya, ma simama ma chumayela hi kutsumba, na ma tiva lezvaku a ntiro wa wona ma rumiwa hi munhu a hundzeleleko ku tlhakuka.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 95 par. 15-16
Jehovha Nungungulu i tempeleni yakwe ya moya
15 Hi kulandzela, Jehovha i wula lezvi Isaya a faneleko ku wula ni lezvi va nga ta hlamulisa zvona: “Famba u ya byela a vanhu lava, uku: ‘Mu ta phindaphinda ku zvizwa, kanilezvi mu nga ta zvi zwisisa; mu ta phindaphinda ku zvi wona, kanilezvi mu nga ta tiva.’ Tlanyalisa a timbilu ta vanhu lava, u vhala a tindleve tabye, u vhala matihlo yabye, kasi va nga woni hi matihlo yabye ne kuzwa hi tindleve tabye kasi va nga zvi zwisisi hi timbilu tabye, ne ku hundzuluka va hanyiswa.” (Isa. 6:9, 10) Xana lezvo zvi wula ku Isaya i wa fanele ku wulawula hi ndlela ya tihanyi yo kala yi nga kombisi wunene, a va tsawukanisa nguvhu na Jehovha? Ahihi! A vanhu lavo ma wa hi maxaka ya Isaya lawa a nga ma randza. Kanilezvi a magezu ya Jehovha ma komba lezvi a vanhu lavo va nga wa ta hlamulisa zvona a mahungu Yakwe, hambu loku Isaya i wo tsumbekisa kuyini ntirweni wakwe.
16 A nandzu wu wa hi wa vanhu. Isaya i wa ta wulawula navo hi ‘kuphindaphinda’, kanilezvi va wa nga ta vhumela mahungu yakwe ne va wa nga ta kuma kuzwisisa. A kutala kabye va wa ta ti nonohisa niku va wa nga ta vhumela, a ku khwatsi hi loku va hi zvikhumu ni zviwiri. Hi ku wulawula navo hi ‘kuphindaphinda’, Isaya i wa tsika ‘vanhu lavo’ va komba lezvaku va wa nga zvi lavi a ku zvi zwisisa. Va wa ta komba lezvaku va wa ti vhala kupima kabye ni timbilu tabye ka mahungu ya Isaya — ku nga mahungu ya Nungungulu — lawa ma ngaya kabye. Hi zvalezvo a vanhu va mahako nyamutlha. A kutala kabye va ala kuzwa a mahungu ya Vakustumunyu va Jehovha xungetano hi zvilo zva zvinene zva Mufumo wa Nungungulu lowu wu nga kwalaha kusuhani!
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 99 par. 23
Jehovha Nungungulu i tempeleni yakwe ya moya
23 Hi ku tshaha Isaya, Jesu i wa komba lezvaku a ciphrofeto leco ci wa tatiseka masikwini yakwe. A ciyimo ca timbilu ta vanhu vo tala ci wa fana ni leci ca vaJudha masikwini ya Isaya. Vonawu va ti mahile zvikhumu ni zviwiri ka mahungu yakwe niku vonawu va lovisilwe. (Mat. 23:35-38; 24:1, 2) Lezvo zvi mahekile a cikhati leci a mabutho ya vaRoma ma nga rangelwa hi General Tito ma nga dhumela Jerusalema hi 70 Nguveni ya hina, ma lovisa dhoropa ni tempeleni ya gona. Kanilezvi a vokari va mu ingisele Jesu va tlhela va maha vapizani vakwe. Jesu i va wulile lezvaku va “tsaka”. (Mat. 13:16-23, 51) Jesu i wa va byelile lezvaku loku va wona a “Jerusalema na a randzelwe hi mabutho ma govileko” va wa fanele ku ‘tsutsumela zvitsungeni’. (Luka 21:20-22) Hikwalaho, a “mbewu yo basa” leyi yi nga kombisa kukholwa yi wumba a tiko ga moya, ku nga “Izrayeli wa Nungungulu”, yi ponisilwe. — Gal. 6:16.
Titshomba ta moya
Sentinela 01/12/06 paj. 9 par. 4
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Isaya — Cipandze 1
7:3, 4 — Hikuyini Jehovha a nga ponisa Ahaza, a hosi yo biha? A tihosi ta Siriya ni ta Izrayeli ti wa hi ni cikungu ca ku susa Ahaza, a hosi ya Judha, citshan’wini ca wuhosi, ti yimisa hosi leyi yi nga wa ta rangelwa hi vona, ku nga n’wana wa Tabheeli — a munhu wa ku i wa nga hi wa pswalo wa Dhavhidha. A cikungu leco ca Sathani ci wa ta tsemarisa a kutatiseka ka civhumelwano ca Mufumo ci mahilweko na Dhavhidha. Jehovha i ponisile Ahaza kasi a vhikela a lixaka leli a “Hosana ya Kurula” leyi yi nga tsumbisilwe yi nga wa ta huma ka lona. — Isa. 9:6.
15-21 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 9-10
Ku phrofetiwa “a kuwonekela ka hombe”
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 125-126 par. 16-17
Citsumbiso ca Hosana ya Kurula
16 Kunene, a “masiku ma tako”, lawa ma nga phrofetilwe hi Isaya ma tatisekile ka ntiro wa Jesu wa laha misaveni. A cikhati co leha ca wutomi gakwe ga laha misaveni, Jesu i ci mbhetile le Galileya. Kuve le Dhistrito ya Galileya lomu a nga sangula kona a ntiro wakwe ni ku huwelela, aku: “A Mufumo wa matilo wu tshinele.” (Mat. 4:17) Kuve kambe le Galileya Jesu a nga veka Kanelo yakwe yo tiveka nguvhu ya le Citsungeni, ni ku hlawula vapostoli vakwe, a maha cihlamaliso cakwe co sangula a tlhela a woneka ka 500 wa valandzeli vakwe, andzhako ka loku a vhuxilwe hi ka vafileko. (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Joh. 2:8-11; 1 Kor. 15:6) Hi ndlela leyo, Jesu i tatisile a ciphrofeto ca Isaya hi ku dzundza “tiko ga Zebhuloni ni tiko ga Naftali”. Kunene, Jesu a nga chumayelangi vanhu va le Galileya basi. Hi ku chumayela mahungu ya manene tikweni gontlhe, Jesu i mahile ku ku “dzundziwa” a tiko gontlhe ga Izrayeli, a ku patsa ni Judha.
17 Kanilezvi ahati lezvi zvi wulilweko hi Matewu zva “kuwonekela ka hombe” le Galileya? Lezvo zvonawu zvi tshahilwe ka ciphrofeto ca Isaya, ci nge: “A vanhu lava va nga kari va famba munyameni va wonile a kuwonekela ka hombe. Ni lava va nga hanya tikweni ga ndzhuti wo tshisa va woningelwe hi kuwonekela.” (Isa. 9:2) Ka zana ga malembe go sangula Nguveni ya hina, a wukhongeli ga mawunwa gi wa fihla a kuwonekela ka lisine. A varangeli va ciJudha va wa bindzisile ciyimo hi ku landzela a zvihena zvabye zva wukhozeli lezvi zvi nga “chipisile a mhaka ya Nungungulu”. (Mat. 15:6) A zvisiwana zvi wa xanisiwa zvi tlhela zvi jujiwa kupima hi ku landzela “varangeli va zvikhumu”. (Mat. 23:2-4, 16) A cikhati leci Jesu, Mesiya, a nga chikela, a matihlo ya vanhu vo tala va zvisiwana ma no vhululiwa hi ndlela yo hlamalisa. (Joh. 1:9, 12) A ntiro wa Jesu wa laha misaveni ni makatekwa lawa ma kumekako hi kota ya muphahlo wakwe, zvi tlhamuselwa khwatsi kota “kuwonekela ka hombe” ka ciphrofeto ca Isaya. — Joh. 8:12.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 126-128 par. 18-19
Citsumbiso ca Hosana ya Kurula
18 Lava va nga vhumela a kuwonekela va wa hi ni zvigelo zvo tala zva kutsaka. Isaya i no simama, aku: “U mahile tiko gi tala hi vanhu; u kulisile a kutsaka ka gona. Va tsaka mahlweni ka wena a ku khwatsi vanhu va tsakako cikhatini ca kutshovela, a ku khwatsi hi lava va avelanako muphango na va tsakile.” (Isa. 9:3) Hi kota ya kuchumayela ka Jesu ni ka valandzeli vakwe, a vanhu va timbilu ti nene va no ti wonekelisa va kombisa kuxuva kabye ka ku khozela Jehovha hi moya ni lisine. (Joh. 4:24) Na ku nga se mbhela mune wa malembe, a vanhu vo tala nguvhu va no vhumela wuKristu. Hi Pentekosta ya 33 Nguveni ya Hina ku no bhabhatisiwa 3000 wa vanhu. Cikhatanyana andzhako ka lezvo, “a ntsengo wa vavanuna wu nova cipimo ca 5000”. (Miti. 2:41; 4:4) Laha a vapizani va nga kombisa kuwonekela hi kuhiseka, “a ntsengo wa vapizani wu [no] simama ku andza nguvhu Jerusalema; ni citshungu ca hombe ca vapristi ci no kholwa”. — Miti. 6:7.
19 A ku fana ni lava va tsakako hi tshovelo wu pfunileko, kutani va tsakako hi ku teka muphango wa lisima andzhako ka ku hlula ka hombe, a valandzeli va Jesu va tsakile nguvhu hi ku andza loko. (Miti. 2:46, 47) Hi kufamba ka cikhati, Jehovha i mahile lezvaku a kuwonekela ku woninga cikari ka vamatiko. (Miti. 14:27) Hikwalaho, a vanhu va tixaka tontlhe va no tsaka, hakuva a ndlela ya ku va tshinela ka Jehovha yi wa va vhululekele. — Miti. 13:48.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 128-129 par. 20-21
Citsumbiso ca Hosana ya Kurula
20 A mabhindzu ya ntiro wa Mesiya ya kala kupindzuka, kota lezvi a magezu ma landzelako ya Isaya ma kombako: “U tshoveletele a kanga wa ndzhwalo wabye, ni nhonga yi nga hi makatleni yabye, a nhonga ya hosana yabye, a ku khwatsi hi lezvi u nga maha ka siku ga Midhiyani”. (Isa. 9:4) Ka malembe yo tala nguvhu na ku nga se chikela a masiku ya Isaya, a vaMidhiyani va no xuxa cikungo ca ku a vaMowabhi va kokela Izrayeli ciwonhweni. (Mitse. 25:1-9, 14-18; 31:15, 16) Andzhako ka lezvo, hi 7 wa malembe, a vaMidhiyani va no xanisa vaIzrayeli hi ku va dhumela ni ku phanga madhoropa yabye ni masimu yabye. (Vala. 6:1-6) Hambulezvo, hi ku tirisa nandza gakwe Gidheyoni, Jehovha i no hlula mabutho ya vaMidhiyani. A ku na cikombiso ci kombako lezvaku andzhako ka “siku ga Midhiyani” a vanhu va Jehovha va tlhelile va xanisiwa hi vaMidhiyani. (Vala. 6:7-16; 8:28) Zvezvanyana, Gidhiyoni wa hombe, ku nga Jesu Kristu, i ta lovisa a valala vontlhe va vanhu va Jehovha. (Kuv. 17:14; 19:11-21) Kusukela laho, ‘a ku khwatsi hi lezvi zvi nga maheka ka siku ga Midhiyani’, ku tava ni kuhlula ko mbhelela ni ka kala kupindzuka na ku nga hi ka ntamu wa vanhu, kanilezvi ka ntamu wa Jehovha. (Vala. 7:2-22) A vanhu va Nungungulu va nga ta ha tshuka va xanisiwa kambe hi kanga wa ndzhwalo!
21 A zvikombiso zva ntamu wa Nungungulu a zvi dzundzi tiyimpi. Jesu a vhuxilweko hi ka vafileko i Hosana ya Kurula, niku hi ku kulovisa valala vakwe, i ta maha ku kuva ni kurula kala kupindzuka. Hi kulandzela, Isaya i wula lezvaku a zvilo zvontlhe zvi tirisiwako yimpini zvi lovisiwa zvi ku bhi hi ndzilo. I te: “A mabhota wontlhe lawa ma tsekatsekisako misava a cikhati leci a masochwa ma fambako, ni tinguwo tontlhe leti ti tsakamileko hi nkhata zvi ta maha tihunyi ta ndzilo.” (Isa. 9:5) Ku nga ta ha zwala kambe a kuchava loku ku vangiwako hi zvigingi zva mabhota ya masochwa. Ku nga ta ha woniwa a tinguwo ti nga ni nkhata ta masochwa ma tlanyeleko hi tiyimpi. Ku nga ta hava ni tiyimpi! — Lis. 46:9.
Titshomba ta moya
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 130 par. 23-24
Citsumbiso ca Hosana ya Kurula
23 A sungukati hi loyi a nyikako wusungukati kutani zvitlharihiso. A cikhati leci a nga hi laha misaveni, Jesu Kristu i nyikile wusungukati ga ginene nguvhu. Lomu ka Bhibhiliya hi lera lezvaku “a zvitshungu zvi no hlamala nguvhu hi magondzisela yakwe”. (Mat. 7:28) Jesu i sungukati gi nga ni wutlhari, ni zwela-wusiwana, niku i ci zwisisa khwatsi a ciyimo ca hina vanhu. A wusungukati gakwe a gi gumelwi laha ka ku kawuka ni ku tsayisa basi. A kutala ka zvikhati, a wusungukati gakwe i gondziselelo ya yinene ni ya lirandzo. A wusungukati ga Jesu gi nene hakuva contlhe cikhati ga wutlhari, gi mbhelele, niku a gi phazami. Loku hi gi ingisa gi ta hi yisa wutomini ga pindzukelwa. — Joh. 6:68.
24 A wusungukati ga Jesu a gi sukeli ka hloko yakwe yo tiva. Wutshan’wini ga lezvo, yena i te: “Lezvi ndzi gondzisako a hi zva mina, kanilezvi zva loyi a ndzi rumileko.” (Joh. 7:16) A ku fana ni lezvi zvi nga maheka ka Solomoni, Jehovha hi yena cibuka ca wutlhari ga Jesu. (1 Tih. 3:7-14; Mat. 12:42) A cikombiso ca Jesu ci fanele ku kuca vagondzisi ni vanyiki va wusungukati lomu bandleni ga wuKristu lezvaku contlhe cikhati va nyika wusungukati gi seketelwako ka Mhaka ya Nungungulu. — Mav. 21:30.
22-28 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 11-13
Zvini lezvi a Bhibhiliya gi wulako xungetano hi Mesiya loyi a nga wa tata?
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 159 par. 4-5
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
4 Ka malembe yo tala Isaya na a nga se pswaliwa, a vatsali van’wani va Bhibhiliya, va vaHebheru, va no phrofeta hi kuta ka Mesiya, a Murangeli wa lisine, loyi Jehovha a nga wa ta mu rumela ka Izrayeli. (Gen. 49:10; Dhewu. 18:18; Lis. 118:22, 26) Makunu, hi ku tirisa Isaya, Jehovha i no nyika yin’wani mitlhamuselo. Isaya i tsalile lezvi: “Ku ta hluka cidhavana laha ka cibho ca Jese, niku lomu ka timitsu takwe ku ta mila hluke gi pswala mihandzu.” (Isa. 11:1; fananisa ni Lisimu 132:11.) A magezu “hluke” ni “cidhavana” ma komba lezvaku Mesiya i wa tava wa pswalo wa Jese a humako hi ka n’wana wakwe Dhavhidha, loyi a nga totilwe hi mafura kasi ava hosi ya ka Izrayeli. (1 Sam. 16:13; Jer. 23:5; Kuv. 22:16) A cikhati leci a nga wa ta chikela Mesiya wa lisine, a “cidhavana” leco ca yindlu ya Dhavhidha ci wa ta pswala mihandzu ya yinene nguvhu.
5 Jesu hi yena Mesiya loyi a nga tsumbisilwe. Matewu, a mutsali wa Ivhangeli leyi yi nga ni vito gakwe, i tshahile magezu ya Isaya 11:1 a cikhati leci a nga wula lezvaku a kuva Jesu a vitanilwe ku “muNazareta” zvi wa tatisa zviphrofeto. Lezvi a wundlilweko dhoropeni ga Nazareta, Jesu i wa vitaniwa ku muNazareta, gi nga vito gi nga yelana ni gezu ga ciHebheru gi tirisilweko ka Isaya 11:1 kasi ku wula “cidhavana”. — Mat. 2:23, nota; Luka 2:39, 40.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 159 par. 6
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
6 Mesiya i tava Hosi yo tshamisa kuyini? A ku i ta fana ni muAsiriya wo biha ni wa xapi loyi a hohlolileko mufumo wa 10 wa tixaka ta Izrayeli wa le n’walungu? Kunene, a nga ta tshamisa lezvo. Isaya i wulile lezvi xungetano hi Mesiya: “A moya wa Jehovha wu tava hehla kakwe, a moya wa wutlhari ni wa kuzwisisa, a moya wa wusungukati ni wa ntamu, a moya wa kutiva ni wa kuchava Jehovha. I ta tsakisiwa hi kuchava Jehovha.” (Isa. 11:2, 3a) Mesiya i wa ta totiwa, na ku nga hi hi mafura, kanilezvi hi moya wo basa wa Nungungulu. Lezvo zvi mahekile a cikhati leci Jesu a nga bhabhatisiwa, laha Johani, a Mubhabhatisi a nga wona a moya wo basa wa Nungungulu na wu relela ka Jesu a ku khwatsi cipomba. (Luka 3:22) A moya wa Jehovha wu no ‘relela hehla kakwe’, niku Jesu i no komba lezvaku i wa hi ni moya lowo a cikhati leci a nga kombisa ku i wa hi ni wutlhari, ni kuzwisisa, ni kuingisa, ni ntamu, ni wutivi. A hi ku saseka ka matshamela lawa laha ka hosi!
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 160 par. 8
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
8 Mesiya i wa ta chava Jehovha hi ndlela muni? Kunene, Jesu i wa nga ta chava Jehovha hi ndlela ya ku a rurumela hi ku chava ku a mu tsayisa. Kanilezvi, Mesiya i wa tava ni cichavo ca hombe hi Nungungulu, a cichavo ca ku chava ku mu khunguvanyisa. A ku fana na Jesu, a munhu loyi a chavako Nungungulu, contlhe cikhati i lava ku maha lezvi “zvi mu tsakisako”. (Joh. 8:29) Jesu i hi gondzisa hi ku tirisa magezu ni cikombiso cakwe lezvaku a ku na litsako la hombe la ku hundza ku siku ni siku u chava Jehovha.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 160 par. 9
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
9 Isaya i phrofetile matshamela man’wani ya Mesiya: “A nga ta lamula hi lezvi a matihlo yakwe ma zvi wonako, ne hambu ku kawuka hi lezvi a zvi zwako hi tindleve takwe.” (Isa. 11:3b) Loku zvi wa lava ku u xuxiwa tribhunali, u wa nga ta tsaka hi ku lamuliwa hi mulamuli wo fana ni loyi? Kota mulamuli wa tiko gontlhe, Mesiya a nga kalavelwi hi magezu ya mawunwa, ni tipulani ta wukanganyisi ta kulamula, ni mavalivali kutani zvilo zvo kala hloko zvo kota titshomba. Yena i tekela ku pola mawunwa wontlhe a tlhela a wona zvo hundza lezvi a van’wani va zvi wonako, ku nga “munhu a fihleleko wa mbilu”. (1 Ped. 3:4) A cikombiso ca cinene nguvhu ca Jesu ci tira kota cikombiso ka lava va lavako ku tira kota valamuli lomu bandleni ga wuKristu. — 1 Kor. 6:1-4.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 161 par. 11
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
11 Loku a valandzeli vakwe va lava ku kawukiwa, Jesu i va kawuka hi ndlela ya ku va vhuneka — a ma vekela cikombiso ci nene a madhota ya wuKristu. Kanilezvi, lava va mahako zvakubiha va rindzela ku tsayisiwa. A cikhati leci Nungungulu a to lamula tiko legi, Mesiya i ‘taba’ matiko hi gezu gakwe ga ntamu, a wula a kulamula ko lovisa a vanhu vontlhe vo biha. (Lisimu 2:9; fananisa na Kuvhululelwa 19:15.) Hi magumo, ku nga ta hava ni vanhu vo biha kasi ku colopetela a kurula ka vanhu. (Lis. 37:10, 11) Jesu, loyi a bohileko a kululama ni kutsumbeka, i na ni ntamu wa ku maha lezvo. — Lis. 45:3-7.
Titshomba ta moya
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 165-166 par. 16-18
A kuhanyiswa ni litsako Mufun’weni wa Mesiya
16 A kuvhukelwa ka wukhozeli go basa ku sangulile le Jardhim ya Edheni a cikhati leci Sathani a nga kucetela Adhamu na Evha lezvaku va nga ingisi Nungungulu. Hambu nyamutlha, Sathani a nga se tsika a kungo gakwe ga ku hambanisa vanhu vo tala hi laha zvi kotekako hi kona na Nungungulu. Kanilezvi, Nungungulu a nga ta tshuka a vhumelela ku a wukhozeli go basa gi fuvisiwa laha misaveni. Mhakeni leyi ku patseka vito gakwe niku wa khatala hi lava va mu tirelako. Hikwalaho, i maha citsumbiso co tsakisa nguvhu hi ku tirisa Isaya, caku: “Ka siku lego, a mutsu wa Jese wu ta yima kota sinya ya cikombiso ka matiko. A matiko ma tata kakwe ma ta lava ku rangelwa, niku a wutshamu gakwe ga ku humulela kona gi ta ngangamela.” (Isa. 11:10) Hi 537 na ku nga seva Nguva ya Hina, a Jerusalema, a dhoropa legi Dhavhidha a nga gi mahile tsindza, gi nova cikombiso gi vitana misalela yontlhe yo tsumbeka ya vaJudha lezvaku va tlhela va ya aketa tempeli.
Hambulezvo, a ciphrofeto leci ci wula zvo hundza lezvo. Kota hi zvi wonileko, ci wulawula hi Mufumo wa Mesiya, a Murangeli wa lisine wa vanhu va matiko wontlhe. Mupostoli Pawule i tshahile Isaya 11:10 kasi ku komba lezvaku masikwini yakwe a vanhu va matiko va wa ta wumba a bandla ga wuKristu. Na a tshaha a vhesi legi hi ku tirisa wuhundzuluseli ga Septuaginta, Pawule i tsalile lezvi: ‘Isaya i te: “Ku tava ni mutsu wa Jese, ku nga loyi a humako ku ta fumela matiko; ni matiko ma ta tsumba yena.’” (Rom. 15:12) Ahandle ka lezvo, a ciphrofeto leco ca tatiseka ni masikwini ya hina a cikhati leci a vanhu va matiko wontlhe va kombisako ku va mu randza Jehovha va tlhela va seketela a vamakabye va totilweko va Mesiya. — Isa. 61:5-9; Mat. 25:31-40.
18 Kutatisekeni ka ciphrofeto leci masikwini ya hina, a “siku lego” gi kumbukiwako hi Isaya gi sangulile a cikhati leci Mesiya a nga yimisiwa kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu hi 1914. (Luka 21:10; 2 Tim. 3:1-5; Kuv. 12:10) Kusukela ka cikhati leco, Jesu i tira kota cikombiso co dlunyateka, laha a Izrayeli wa moya ni vanhu va matiko wontlhe va tlhanganako kona, lava va rindzelako hi mahlo yo pshwuka a Mufumo wo lulama. Na va rangelwa hi Mesiya, va chumayela a mahungu ya manene ya Mufumo wa Nungungulu ka matiko wontlhe, a ku khwatsi hi lezvi Jesu a zvi phrofetileko. (Mat. 24:14; Mar. 13:10) A mahungu lawo ya manene ma na ni ntamu nguvhu. “A citshungu ca hombe”, ca ku i hava a nga zvi kotako ku hlaya ca ti koramisa ka Mesiya hi ku ti patsa ni misalela ya vatotilweko wukhozelini go basa. (Kuv. 7:9) Laha a vanhu vo tala va simamako ku ti patsa ni misalela ya vatotilweko ‘ndlwini [ya moya ya Jehovha] ya mukhongelo’ va engetela a wudzundzo ga ‘wutshamu ga ku humula ka gona’ ga Mesiya, a tempeli ya hombe ya moya ya Nungungulu. — Isa. 56:7; Hag. 2:7.
29 KA DEZEMBRO–4 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU ISAYA 14-16
A valala va vanhu va Nungungulu va nga ta pona a ku tsayisiwa
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 180 par. 16
Jehovha i wisile tingana a dhoropa ga matshandza
16 Lezvo a zvi tekelangi ku humelela hi 539 na ku nga seva Nguva ya Hina. Kanilezvi, nyamutlha zva woneka ku zvontlhe lezvi Isaya a zvi phrofetileko xungetano hi Bhabhuloni zvi tatisekile. A munhu wo kari wa ku tlhamusela Bhibhiliya, i wulile lezvi: “Zvezvi Bhabhuloni cikombiso ca kulovisiwa ka hombe ni nhulu ya maribye niku i na ni malembe yo tala na a tshamisile zvezvo.” A tlhela a engeta aku: “A zvi koteki a ku wona zvilo lezvo u nga alakanyi a kutsumbeka ka lezvi Isaya na Jeremiya va zvi phrofetileko.” Zvi te dlunya ku masikwini ya Isaya a nga kona a nga wa ta zvi kota a ku phrofeta a kulovisiwa ka Bhabhuloni ni lezvaku i wa tava marumbi. Hikuyini? Hakuva a kulovisiwa ka Bhabhuloni hi vaMedhi ni vaPersia kuve andzhako ka cipimo ca 200 wa malembe Isaya na a tsalile bhuku gakwe. A kuva Bhabhuloni ava marumbi zvi mahekile andzhako ka malembe yo tala nguvhu. Lezvo a zvi tiyisi kukholwa ka wena ka ku a Bhibhiliya i Mhaka ya Nungungulu? (2 Tim. 3:16) Ahandle ka lezvo, kota lezvi Jehovha a tatisileko zviphrofeto cikhatini ci hundzileko, hi nga tiyiseka hi kumbhelela lezvaku ni zviphrofeto zva Bhibhiliya lezvi zvi kalako zvi nga se tatiseka zvonawu zvi ta tatiseka hi cikhati ca kona.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 184 par. 24
Jehovha i wisile tingana a dhoropa ga matshandza
24 Lomu ka Bhibhiliya, a tihosi ti nga huma ka lixaka la Dhavhidha ti fananisiwa ni tinyeleti. (Mitse. 24:17) Kusukela ka Dhavhidha, a ‘tinyeleti’ leto ti fumile Citsungeni ca Ziyoni. Andzhako ka loku Solomoni a akile tempeli le Jerusalema, a Ziyoni ku wa wuliwa dhoropa gontlhe. Hasi ka Civhumelwano ca Nayo, a vavanuna vontlhe va Izrayeli va wa fanele kuya Ziyoni makhati manharu hi lembe. Hikwalaho, Ziyoni i nova “citsunga ca mutlhangano”. Hi ku laya lezvaku a tihosi ta ka Judha ti fumelwa hi tin’wani hi magumo ti susiwa citsungeni leco, Nebhukadnezare i wo komba lezvaku i lava ku ti veka hehla ka ‘tinyeleti’ leto. Nebhukadnezare i wa nga mu nyiki wudzundzo Jehovha hi lezvi a nga mu vhuna a ku va hlula. Kanilezvi i wa ti kukumukisa a ti veka wutshan’wini ga Jehovha.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 189 par. 1
A “wusungukati” ga Jehovha ka matiko
JEHOVHA i tirisile a matiko kasi ku laya vanhu vakwe hi kota ya lezvi va nga maha zvakubiha. Hambulezvo, Jehovha i wa nga ta tsika ku ma nyika nandzu a matiko lawo hi kota ya wubihi, ni matshandza ya wona, ni tihanyi leti ma nga ti kombisa hi wukhozeli go basa. Hikwalaho, na ka ha kiyela malembe yo tala nguvhu, Jehovha i no pimisela Isaya lezvaku a tsala “a ciphrofeto ca ku vhukela Bhabhuloni”. (Isa. 13:1) Kanilezvi Bhabhuloni i wa yimela zvilo zva cikhatini ci tako. Masikwini ya Isaya, a vaAsiriya va wa xanisa vanhu va Nungungulu. A vaAsiriya va wa lovisile a Mufumo wa Izrayeli wa le N’walungu va tlhela va lovisa cipandze ca hombe ca Judha. Kanilezvi, a kuhlula ka vaAsiriya ku wa ta gumelwa. Isaya i tsalile lezvi: “Jehovha wa mabutho i hlambanyile, aku: ‘A ku khwatsi hi lezvi ndzi zvi xuvileko, zvi tava tano . . . ndzi ta gandla a muAsiriya lomu tikweni ga mina, ndzi mu kandzihetela lomu zvitsungeni zva mina. A kanga wakwe wu ta suka hehla kabye, ni ndzhwalo wakwe wu ta susiwa makatleni yabye.’” (Isa. 14:24, 25) Na ku nga se hundza cikhati co leha Isaya na a phrofetile lezvi, a kudzukisela ka vaAsiriya ku no susiwa Judha.
Profecia de Isaías vhol. 1 paj. 194 par. 12
A “wusungukati” ga Jehovha ka matiko
12 A ciphrofeto leci ci ta tatiseka rini? Zvezvanyana. “Leyi i mhaka yi nga sina yi wulilwe hi Jehovha xungetano hi Mowabhi. Makunu Jehovha i ngalo: ‘Ndzeni ka malembe manharu, a ku fana ni malembe ya mutiri a tholilweko, a wudzundzo ga Mowabhi gi ta tsongahatiwa hi gujeguje ya tixaka tontlhe; lava va to sala va tava va tsongwani nguvhu, niku va nga ta siza nchumu.’” (Isa. 16:13, 14) Hi kuyelana ni lezvo, ku na ni cikombiso ca kuvhevhulelwa ka zvilo ci kombako lezvaku ka zana ga malembe ga wu 8 na ku nga seva Nguva ya Hina Mowabhi i xanisekile nguvhu niku a kutala ka madhoropa yakwe ma vile marumbi. Tiglate-Pileser III i kumbukile Salamanu, wa le Mowabhi, lezvaku yi wa hi yin’we ya tihosi leti ti nga mu hakhela ndzuvo. Senakeribhe i hakhelwe ndzuvo hi Kamusunadbi, a hosi ya Mowabhi. A tihosi ta Asiriya Esar-Hadhoni na Asurbhanipal ti kumbuka a tihosi ta Mowabhi, Musuri na Kamashaltu, kota leti ti nga fumelwa hi vona. Hi malembe yo tala, a vaMowabhi va no fuva kota tiko. Ku polilwe marumbi, lawa ku kholwiwako lezvaku ma wa hi ya Mowabhi, kanilezvi kala zvezvi a kuvhevhulelwa ka zvilo ku kombile zvikombiso zvitsongwani zvi tiyisako mhaka leyo.
Titshomba ta moya
Sentinela 01/12/06 paj. 10 par. 11
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Isaya — Cipandze 1
14:1, 2 — Zvi mahisile kuyini ku a vanhu va Jehovha “va fumela lava a kale va nga va kurumeta ku tira”? Lezvo zvi mahekile ka vanhu vo kota Dhaniyeli, loyi a vileko ni cikhundla co tlakuka le Bhabhuloni mufun’wini wa vaMedhi ni vaPersia; na Esteri loyi a vileko muzindza wa Persia; na Mordhekayi loyi a yimisilweko kota primeiro-ministro wa mufumo wa Persia.