Zviwutiso zva vagondzi

A mutsali wa Mavingu 30:18, 19 i wa lava ku wula yini a cikhati leci a ngaku a “ndlela ya wanuna ni nhanyana” a yi ‘zwisiseki’?

A vanhu vo tala hambu lava va gi tivako nguvhu a Bhibhiliya va ti wutisa ku a mavhesi lawa ma wula yini. A mavhesi lawa hi Wuhundzuluseli ga Misava Yiswa me ngalo: “Ku na ni zvilo zvinharu zvi ndzi hlamalisako nguvhu, mune wa zvona ndzi kalako ndzi nga zvi zwisisi: Ku nga ndlela ya gama le tilweni, ni ndlela ya nyoka laha ribyeni, ni ndlela ya citimela lomu bimbini, ni ndlela ya wanuna ni nhanyana.” — Mav. 30:18, 19.

A kale, hi wa zwisisa ku a magezu “ndlela ya wanuna ni nhanyana” ma tlhamusela a zvilo zvo biha. Hikuyini? A mavhesi man’wani ya cipimo leci ma wulawula hi zvilo zvo biha zva ku a zvi tshuki zvi wula ku “zvi enele”. (Mav. 30:15, 16) Ahandle ka lezvo, a vhesi 20 gi wulawula hi “wasati wa cibhayi” loyi a wulako lezvaku a nga wonhangi nchumu. Hikwalaho, hi wa zwisisa ku a ku khwatsi hi lezvi a gama gi purumako le tilweni, ni nyoka yi fambako laha ribyeni, kutani citimela ci fambako lomu bimbini, a munhu yenawu a nga maha zvilo zvi nga tiviwi hi munhu. Makunu, na hi ti seketela ka maalakanyo lawo, hi wa zwisisa ku a magezu lawa yaku “ndlela ya wanuna ni nhanyana” ma wula zvilo zvo biha. Hi wa zwisisa ku ma wulawula hi jaha gi tirisako wutlhari kasi ku xengetela nhanyana wo matha lezvaku a hlengela nago masango na a nga zvi poli.

Hambulezvo, zvi wonekisa ku khwatsi ku na ni zvigelo zva zvinene zva ku kholwa ku a vhesi legi gi wulawula hi zvilo zva zvinene. A mutsali i wo tlhamusela ntsena a zvilo zvi mu hlamalisako.

A mabhuku yo sangula ya ciHebheru wonawu ma komba lezvaku a vhesi legi gi wulawula hi zvilo zva zvinene. Hi kuya hi Léxico Teológico do Velho Testamento, a gezu ga ciHebheru legi gi hundzuluselwako giku “ndzi kalako ndzi nga zvi zwisisi” ka Mavingu 30:18 “gi komba nchumu wa ku hlamalisa kutani wu wonekisako ku khwatsi a zvi koteki ku wu maheka”.

Mugondzisi Crawford H. Toy wa Univhersidhadhe Harvard le Estados Unidos yenawu i chikelele magumo ya lezvaku a vhesi legi a gi tlhamuseli zvilo zvo kala zvi nga hi zvinene. I wulile lezvi: “A mutsali i wa zama ku tlhamusela a ku hlamalisa ka zvilo lezvo.”

Hikwalaho, zva ringana a ku wula ku a magezu ma nga ka Mavingu 30:18, 19 ma wulawula hi zvilo zvo hlamalisa, zva ku a zvi koteki a ku hi zvi zwisisa. A ku fana ni mutsali wa Bhibhiliya, hinawu zva hi hlamalisa lezvi a gama gi purumisako zvona giya kule, ni lezvi a nyoka yi fambisako zvona laha ka ribye na yi nga hi na minenge, ni lezvi a citimela ca hombe ci fambisako zvona lomu bimbini, ni lezvi a jaha ni nhanyana va nga randzanisako zvona va tlhela va ti buza hi wutomi go tsakisa.