Swivutiso Swa Valerhi

Hi ku pfuniwa hi minawu ya Bibele, Timboni ta Yehovha ti yi vonisa ku yini mhaka ya ku munhu a tirhisa ngati ya yena swaku a dahiwa hi yona?

Handle ka ku munhu a pimisa hi leswi a titwisaka xiswona ntsena loko a lava ku dahiwa, Mukreste a fanele a pimisa kahle hi leswi Bibele li swi vulaka. Phela mhaka leyi yi khumba yena na Yehovha.

Yehovha lweyi a nga hi nyika wutomi, a vule swaku a ngati a yi fanelanga yi dliwa. (Genesa 9:3, 4) Ka Nawu lowu a nga wu nyika Vayisrayele, Yehovha a vule swaku a ngati a yi fanelanga yi dliwa hikusa yi fanekisela wutomi. Yena a te: “Hikusa wutomi la leswi hanyakaa li le ka ngati, kutani mina ni mi vekele yona ka altari leswaku mi tikombelela ku rivaleliwa.” Se munhu a a ta ku yini loko a dlaya xiharhi? Yehovha a tlhele a ku: “A fanele a halata ngati ya xona kutani a yi seletela hi misava.”a (Levhitika 17:11, 13) Yehovha a vule Nawu lowu makhambi ya manyingi. (Deteronoma 12:16, 24; 15:23) Buku lin’wani la Vayuda leli tlhamuselaka leswi nga ka Bibele, leli vitaniwaka Chumash de Soncino li li: “A ngati a yi fanelanga yi vekiwa kumbe yi voniwa na yi li nchumu lowu dliwaka, kambe yi fanele yi chululiwa ka misava.” Se Vayisrayele hinkwavu a va nga fanelanga va dla ngati ya swiharhi, kumbe va yi hlengeleta va yi chela ka nchumu swaku va yi tirhisa hi nkama wun’wani, hikusa wutomi la xiharhi xolexo li lumba Yehovha.

Ku sukela nkama Mesiya a nga fa, Vakreste a va ha sindziseki ku yingisa Nawu wa Moxe. Hambileswo, mavonelo ya Xikwembu mayelana ni ku kwetsima ka ngati a ma zanga ma txintxa. Hi ku kongomisiwa hi moya wa ku kwetsima wa Xikwembu, vapostolo va byele Vakreste va nkama wa vona swaku va fanele va ‘fambela kule ni ngati.’ Phela nawu wolowo a va fanele va wu nyika lisima hintamu, hikusa xidjoho xa ku dla ngati, xa fana ni xidjoho xa ku yendla wuntunga la swa masangu kumbe ku gandzela swikwembu swa mavunhwa. (Mintirho 15:28, 29; 21:25) Ndzeni ka lembe la 1901 ku ya ka 2000, nkama vanhu va vanyingi va nga sungula ku nyikela ni ku cheliwa ngati, Timboni ta Yehovha ti vhele ti swi vona swaku ku yendla leswo a swi lwisana ni leswi Rito la Xikwembu li swi vulaka.b

Minkama yin’wani vadotori va nga ha kombela ngati ya munhu lweyi a vabyaka, na ka ha sale mavhikinyana swaku a operariwa kuva va yi veka swaku va yi tirhisa loko ku fika siku la operação loko yi laveka. Kambe ku nyikela ngati swaku yi vekiwa swaku yi gama yi tirhisiwa hi nkama wun’wani, swa lwisana ni leswi Nawu wa Xikwembu wu nga swi vula ka buku la Levhitika ni Deteronoma. Hikusa ngati a yi fanelanga yi vekiwa, kambe yi fanele yi chululiwa hansi, leswi fanaka ni ku yi tlhelisela ka Xikwembu. I ntiyiso swaku a ha ha li hansi ka Nawu wa Moxe, kambe Timboni ta Yehovha ta yi hlonipha minawu ya Xikwembu ku patsa ni nawu lowu fambelanaka ni ngati hikusa ti tinyimiselile ku ‘fambela kule ni ngati.’ Hi mhaka leyo, a hi vekisi ngati ya hina swaku hi tlhela hi cheliwa yona, kumbe ku yi nyikela swaku yi tirhisiwa ka nkama lowu taka hi munhu mun’wani, hikusa yi fanele yi ‘chululiwa hansi.’ Funtshi ku yendla leswo swa lwisana ni nawu wa Xikwembu.

Matexte man’wani lawa ma fambelana ni ku susiwa ka ngati a ma lwisani hi ku kongoma ni minawu ya Xikwembu. Hi xikombiso, Vakreste va vanyingi va pfumela leswaku va susiwa ngati loko va hamba texte swaku va kambeliwa mavabyi hikusa yi gama yi txukumetiwa. Kambe minkama yin’wani vadotori va nga ha vula swaku kuva hi dahiwa hi fanele hi tirhisa ngati.

Hi xikombiso, loko munhu a operariwa ku ni ngati leyi susiwaka yi vekiwa ka muchini swaku yi vevukisiwa funtshi na yona ngati leyi salaka ka muzimbha wa munhu ya vevukisiwa. Ngati yoleyo yi gama tlheliseliwa ka muzimbha wa munhu na se yi tshamisekile. Hi lani ku fanaka, ngati leyi a yi vekiwile handle ka muzimbha wa munhu, yi gama yi sefiwa swaku ku tlheliseliwa ma glóbulos vermelhos ka muvabyi. Ka mayendlelo man’wani, ngati leyi nga susiwa ka muzimbha wa munhu yi cheliwa ka muchini, lowu hi nkamanyana wu yendlaka ntirho lowu hi ntolovelo wu yendliwaka hi swirho swa muzimbha (mbilu, maphaphu kumbe tiyinso). Kambe ngati yoleyo yi gama yi tlheliseliwa ka muzimbha wa munhu. Ka mayendlelo man’wani, a ngati yi cheliwa ka muchini wa ku sefa swaku loko ku ni minchumu leyi kalaka yi nga li kahle ka ngati, yi sefiwa swaku ku sala ngati yayinene. Ka mayendlelo lawo, xikongomelo xin’wani ku nga ha va ku susa xiyenge xin’we xa ngati swaku xi cheliwa ka xirho xin’wani xa muzimbha. Ka matexte ma’wani, a munhu a nga ha susiwa ngati ya yinyingi leswaku yi patsiwa ni murhi yi gama yi tlheliseliwa ka muzimbha.

Madahelo ya ku tirhisa ngati ma nga ha hambana, naswona ku nga ha va ni madahelo ya nyuwani hi ku famba ka nkama. A swi le ka hina ku kambisisa madahelo man’wani ni man’wani lawa ma nga ha vaka kona ni ku yendlela vamakwerhu xiboho. Kambe Mukreste mun’wani ni mun’wani a fanele a tiyendlela xiboho xa ndlela leyi ngati ya yena yi nga ta tirhisiwa hi yona loko a operariwa, a hamba matexte kumbe a dahiwa. A fanele a bula ni dotori wa yena ka ha li nkama, hi leswi swi nga ha yendliwaka hi ngati ya yena loko a dahiwa, a gama yendla xiboho lexi nga ta siya lipfalu la yena na li basile. (Vona kwadru.)

Vakreste hinkwavu va fanele va ku nyika lisima ku tinyiketela ka vona ka Xikwembu, va tlhela va xi rhandza ‘hi mbilu ya vona hinkwayu, hi wutomi la vona hinkwalu, hi matimba ya vona hinkwawu ni hi mimpimiso ya vona hinkwayu.’ (Luka 10:27) Ku hambana ni vanhu va vanyingi, a Timboni ta Yehovha ti li nyika lisima hintamu a wunghanu la tona ni Xikwembu. Leswi Xikwembu xi nga Munyiki wa wutomi, xi lava swaku vanhu hinkwavu va tshemba swaku va nga ponisiwa hi ngati ya Yesu Kreste. Loko li vulavula hi Yesu Kreste Bibele li li: “Ha chunsiwa hi nkutsulu hi mhaka ya N’wana wa xona naswona swidjoho swa hina swa rivaleliwa hi ngati ya yena. Vhela timpsalu leti ta ku hlamalisa ta Xikwembu i tikulu hintamu.” — Vaefeza 1:7.

[Mitlhamuselo]

[Kwadru Ka Pajina]

SWIVUTISO LESWI U NGA TIVUTISAKA SWONA

Loko ngati ya mina yo susiwa ka muzimbha wa mina swa nkamanyana yi cheliwa ka nchumu, ku nga va swaku ngati yoleyo na ha ta tama ni yi vona na yi li xiyenge xa muzimbha wa mina kumbe lipfalu la mina li ta lava leswaku yi ‘halatiwa hansi’?

Lipfalu la mina leli nga djondzisiwa hi Bibele, li ta karhateka loko nkama lowu ni dahiwaka ku susiwa ngati ya mina swaku yi cheliwa murhi kumbe yi sefiwa swaku yi tlhela yi tlheliseliwa ka muzimbha wa mina?