NDZIMA 1
Xikwembu I Mani?
1, 2. Hi swihi swivutiso leswi vanhu va talaka kuswi yendla?
VANA va yendla swivutiso swotala. Ungaha va hlamusela swokarhi kambe va tala kuvutisa leswi: ‘Hi mhaka muni?’ Loko u zama kuva nyika nhlamulu vangaha tlhela va vutisa: ‘Kambe hi mhaka muni?’
2 Hambi hi li vakulu kumbe hi li vatsongo, hinkwerhu hi ni swivutiso. Hingaha va ni swivutiso hi leswi hingataswi dlaka, kuswi yambala hambi kuli kuxava. Kumbexana hingaha va ni swivutiso swa lisima hi wutomi ni hi wumundzuku. Phela hinga tshika kulavetela tinhlamulu ta swivutiso swa hina loko hinga kumi tinhlamulu leti twisisekaka.
3. Hi mhaka muni votala va pimisa leswaku swa karhata kukuma tinhlamulu ta swivutiso swa vona?
3 Hinga tikuma kwihi tinhlamulu ta swivutiso swa lisima leswi hinga na swona? Vanhu van’wana va pimisa leswaku ka Bibele, kambe va vona ingi la karhata swinene kuli twisisa. Va pimisa leswaku i vafundhisi ntsena kumbe vaprista lavanga ni tinhlamulu. Van’wanyana swava danisa kuvula leswaku avati tivi tinhlamulu. Wena ke, uswi vonisa kuyini?
4, 5. Hi swihi swivutiso swa lisima leswi unga na swona? Hi mhaka muni u fanele u tama u lava tinhlamulu ta swona?
4 Swingaha yendleka leswaku u lavetela tinhlamulu ta swivutiso swofana ni leswi: Kasi ni hanyela yini? Kuta humelela yini hi mina loko ni fa? Kasi Xikwembu i munhu wa kutshamisa kuyini? Yesu, Mudjondzisi lweyi anga ni ndhuma a te: ‘Hambetani mikombela, mitanyikiwa; hambetani milava, mitaswikuma; hambetani migongondza, mitapfuleliwa’. (Matewu 7:7) Unga karhali anze u kuma tinhlamulu leti twalaka.
5 Ina, loko u ‘hambeta u lavetela,’ utati kuma tinhlamulu ka Bibele. (Swivuriso 2:1-5) A tinhlamulu ta kona ati karhati kutitwisisa. Leswi ungataswi djondza swita yendla leswaku u va ni wutomi leli tsakisaka swoswi, u tlhela u va ni ntshembo wohlamalisa hi wumundzuku. Ahi buli hi xivutiso lexi dungaka tinhloko ta vanhu votala.
XIKWEMBU XI NI MHAKA NA HINA KUMBE XI NI MONA?
6. Hi mhaka muni vanhu van’wana va pimisa leswaku Xikwembu axi na mhaka na hina?
6 Vanhu votala va pimisa leswaku Xikwembu axi na mhaka na hina. Va pimisa leswaku loko axi ni mhaka na hina hakunene, misava ayingata tshamisa xileswi. Hi vona tinyimpi, kunyenyana ni wusiwana. Vanhu va hlupheka, va vabya va tlhela va fa. Kutani va tivutisa leswi: ‘Loko swiku Xikwembu xi ni mhaka na hina, hi mhaka muni xinga helisi kuhlupheka?’
7. a) Vafundhisi va tala kuvula yini leswi yendlaka vanhu va pimisa leswaku Xikwembu xi ni mona? b) Hi mhaka muni hi tiyiseka leswaku Xikwembu axi na nandzu ka swilo swobiha leswi yendlekaka?
7 Hakanyingi vafundhisi va yendla vanhu va pimisa leswaku Xikwembu xi ni mona. Loko va humeleliwa hi swilo swobiha, va tolovela kuvula leswaku i kurhandza ka Xikwembu. Va li hi xona xi lavaka kuva swilo swoleswo swi yendleka. Hi kuvula leswo, va nyika nandzu Xikwembu. Kambe Bibele li djondzisa leswaku Xikwembu axise tshama xi vanga swilo swobiha. Buku la Yakobo 1:13 li vula leswaku Xikwembu axi ringi munhu hi swilo swobiha. Li li: ‘Kungavi ni munhu lweyi, loko aringiwa, ango: “Niringiwa hi Xikwembu.” Hikuva Xikwembu xingakala xingaringiwi hi leswobiha; na swona, xona hi xoxe, axiringi munhu ni mun’we.’ Leswi swi vula leswaku hambileswi Xikwembu xi pfumelelaka kuva hi humeleliwa hi swilo swobiha, axinge tshuki xiswi vanga. (Lerha Yobo 34:10-12.) Ahi vone xikombiso.
8, 9. Hi mhaka muni swinga twali kusola Xikwembu hi swikarhato swa hina? Nyikela xikombiso.
8 Pimisa hi jaha leli tshamaka ni vapsali va lona. Papayi wa lona wali rhandza swinene naswona ali djondzise tindlela toyendla swiboho leswinene. Ndzhaku ka nkama nyana, jaha lolelo li terekela papayi wa lona ivi li tsukula li huma munti. Leswi li sunguleke kuhanya wutomi lobiha, li humeleliwe hi makhombo yotala. Se awuta rhwexa nandzu papayi lona hi leswi a kalaka angali yalelanga kuhuma munti? Nikatsongo! (Luka 15:11-13) Kufana ni papayi lweyi, Xikwembu axiva yalelanga vanhu nkama vanga langa kuxi terekela ni kuyendla swilo swobiha. Se loko hi humeleliwa hi swilo swobiha, hi fanele hi khumbuka leswaku ahi Xikwembu xingaswi vanga. Aswi twali kusola Xikwembu.
9 Ku ni swivangelo leswi twalaka leswi yendlaka leswaku Xikwembu xi pfumelela kuva hi humeleliwa hi swilo swobiha kufikela swoswi. Ka Ndzima 11, uta tiva leswi Bibele liswi djondzisaka hi mhaka leyi. Kambe tiyiseka leswaku Xikwembu xahi rhandza naswona ahi fanelanga hixi sola loko hi kumana ni swikarhato. Ntiyiso wa mhaka hi lowu: Xikwembu hi xona ntsena lexinga lulamisaka swikarhato swa hina. — Esaya 33:2.
10. Hi mhaka muni hi fanele hi tiyiseka leswaku Xikwembu xita helisa swilo swobiha leswi yendliwaka hi vanhu?
10 Xikwembu xa kwetsima. (Esaya 6:3) Hinkwaswu leswi xiswi yendlaka swi tengile, swi basile naswona i swinene. Kutani hi fanele hixi tshemba. Kambe vanhu ava tanu, minkama yin’wana va yendla swilo swobiha. Hambi mufumi wa misava lweyi a tshembekaka swinene, anga na wona matimba yohelisa swilo swobiha leswi yendliwaka hi vanhu. Aku na munhu lweyi anga ni matimba kutlula Xikwembu. Xi ni matimba naswona xita lulamisa swilo hinkwaswu swobiha leswi yendliwaka hi vanhu. Xita helisa wubihi hinkwalu hilaha kunga heliki. — Lerha Tipisalema 37:9-11.
XIKWEMBU XITI TWISA KUYINI LOKO HI HLUPHEKA?
11. Xikwembu xiti twisa kuyini loko u hlupheka?
11 Yehovha ati twisa kuyini loko a vona swilo leswi humelelaka amisaveni ni leswiku yendlekelaka? Bibele lihi djondzisa leswaku Xikwembu xi “rhandza wululami”. (Tipisalema 37:28) Leswi vulaka leswaku xi rhandza leswinga swinene xi nyenya leswobiha. Xaswi nyenya kuvona vanhu va hlupheka. Bibele li vula leswaku Xikwembu ‘xi vavisekile mbilwini ya xona’ loko xi vone leswaku misava ayi tale hi wubihi nkameni lowu hundzeke. (Genesa 6:5, 6) Xikwembu axise cinca. (Malakiya 3:6) Bibele li vula leswaku Xikwembu xi ni mhaka swinene hi wena. — Lerha 1 Petro 5:7.
Bibele li djondzisa leswaku Yehovha i Mutumbuluxi wa swilo hinkwaswu naswona a ni lirhandzu
12, 13. a) Hi mhaka muni hi twa kuvava loko hi vona kuhlupheka laha misaveni? b) Hi mhaka muni hi tiyiseka leswaku Xikwembu xita helisa kuhlupheka ni wubihi hinkwalu?
12 Bibele li tlhela li vula leswaku Xikwembu xihi vumbe hi xifaniso xa xona. (Genesa 1:26) Leswi swi vula leswaku Xikwembu xihi vumbe hi li ni wumunhu leli fanaka ni la xona. Kutani loko u karhateka loko van’wana va hlupheka, tiyiseka leswaku Xikwembu na xona xa karhateka loko leswo swi yendleka! Hiswi tivisa kuyini?
13 Bibele li djondzisa leswaku ‘Xikwembu i lirhandzu.’ (1 Yohane 4:8) Xi yendla swilo hinkwaswu hi lirhandzu. Kutani hi ni lirhandzu hikuva Xikwembu i lirhandzu. Pimisa hi leswi: Loko awuli ni matimba, awungata helisa kuhlupheka ni wubihi hinkwalu amisaveni? Ina awutaswi helisa, hikusa wava rhandza vanhu. Kuvuliwa yini hi Xikwembu? Xita helisa kuhlupheka ni wubihi hinkwalu hikusa xi ni matimba naswona xahi rhandza. Tiyiseka leswaku switshembiso hinkwaswu kunga vulavuliwa hi swona a kusunguleni ka buku leli swita hetiseka! Kambe leswaku u kholwa ka switshembiso leswi u fanele uxi tiva kahle Xikwembu.
XIKWEMBU XI LAVA LESWAKU UXI TIVA
Loko u lava kuva munghanu wa munhu wokarhi, hakanyingi u rhanga hi kumu byela vito la wena. Xikwembu xihi byela vito la xona aBibeleni
14. I mani vito la Xikwembu, naswona hi mhaka muni hi fanele hili tirhisa?
14 Loko u lava kuva munghanu wa munhu wokarhi, hakanyingi u rhanga hi kumu byela yini? Umu byela vito la wena. Se, Xikwembu xi ni vito? Vakhongeli votala va vula leswaku vito la xona i Xikwembu kumbe Hosi, kambe leswo ahi mavito. I swikhundla ntsena, swofana ni “hosi” kumbe “murhangeli.” Xikwembu xihi byela leswaku vito la xona i Yehovha. Buku la Tipisalema 83:18 li li: “Vanhu avaswi tive leswaku wena, lweyi vito unga Yehovha, hi wena ntsena lweyi a Tlakukeke ahenhla ka misava hinkwayu.” Vatsali va Bibele va tirhise vito la Xikwembu makhambi yotala swinene. Yehovha a lava leswaku u tiva vito la yena u tlhela uli tirhisa. Aku byela vito la yena leswaku u va munghanu wa yena.
15. Vito la Xikwembu lelinge Yehovha li vula yini?
15 Vito la Xikwembu, kunga Yehovha, li ni nhlamuselo ya lisima. Li vula leswaku xinga hetisisa switshembiso hinkwaswu xiswi yendlaka naswona xinga hetisisa swikongomelo swa xona. Aku na nchumu ni xin’we xingamu sivelaka kuhetisisa switshembiso swa yena. Vito leli li fanela Yehovha ntsena.a
16, 17. Xi vula yini xikhundla lexinge: a) “Xikwembu xa matimba hinkwawu”? b) “Hosi ya hilaha kungaheliki”? c) “Mutumbuluxi”?
16 Hilaha hi voneke ha kona a kusunguleni, buku la Tipisalema 83:18 li vula leswi hi Yehovha: “Hi wena ntsena lweyi a Tlakukeke”. Naswona buku la Nhlavutelo 15:3 (NM), li li: “Mintirho ya wena i yikulu naswona yi sasekile, Yehovha, Xikwembu xa matimba hinkwawu. Tindlela ta wena ti lulamile naswona i ta ntiyiso, Hosi ya hilaha kungaheliki.” Xi vula yini xikhundla lexinge: “Xikwembu xa matimba hinkwawu”? Xi vula leswaku Yehovha a ni matimba kutlula swivumbiwa hinkwaswu. Se lexinge: “Hosi ya hilaha kungaheliki”? Xi vula leswaku minkama hinkwayu yena a tshama ali kona. Buku la Tipisalema 90:2 li hlamusela leswaku xona xive kona kusukela ankameni lowunga liki na makumu kuya fika ankameni lowunga liki na makumu. Hakunene leswo swa hlamalisa!
17 Yehovha hi yena ntsena anga mutumbuluxi wa swilo hinkwaswu. Buku la Nhlavutelo 4:11 li li: ‘Swakufanela we Hosi, Xikwembu xa hina, kuyamukela kutwala, ni kudzunisiwa, ni matimba, hikuva hi wena Muyendli wa swilo hinkwaswu, kutani hi kurhandza ka wena switumbulukile, swikuma kuhanya.’ Ina, kusukela ka tintsumi le tilweni ni tinyeleti kuya fika ka mihandzu ya minsinya, ni tinhlampfi ta lwandle — hinkwaswu, i Yehovha angaswi tumbuluxa!
SWINGA KOTEKA KUVA MUNGHANU WA YEHOVHA?
18. Hi mhaka muni van’wana va pimisa leswaku avangeswi koti kuva vanghanu va Xikwembu? Se Bibele li vula yini hi mhaka leyo?
18 Vanhu van’wana loko va djondza hi wumunhu lohlamalisa la Yehovha, va sungula kuchava ivi va tivutisa va ku: ‘Leswi Xikwembu xinga ni matimba hinkwawu, xinga xa lisima swinene xi tlhela xiva kule swinene, xinga va ni mhaka na mina?’ Kambe kunga va leswaku Xikwembu xi lava leswaku u titwa hi ndlela leyo? Nikatsongo. Yehovha a lava leswaku hi va vanghanu va yena. Bibele li vula leswaku Xikwembu “axile kule ni mun’wana ni mun’wana wa hina”. (Mintirho 17:27) Xikwembu xi lava leswaku u tshinela kusuhi na xona naswona xi tshembisa leswaku ‘xitatshinela kusuhi na wena.’ — Yakobo 4:8.
19. a) Ungaswi kotisa kuyini kuva munghanu wa Xikwembu? b) I yini leswi uswi rhandzaka ka wumunhu la Xikwembu?
19 Ungaswi kotisa kuyini kuva munghanu wa Xikwembu? Yesu a te: ‘Kambe vutomi lelingaheliki, hi leswaku vakutiva, wena ntsena unga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste lweyi umurhumeke.’ (Yohane 17:3) Loko u tama u djondza uta tiva Yehovha na Yesu naswona uta kuma wutomi lelinga heliki. Hi xikombiso, se hi djondze leswaku ‘Xikwembu i lirhandzu’. (1 Yohane 4:16) Kambe kaha ni swin’wana hi wumunhu la xona. Bibele li vula leswaku Yehovha i “Xikwembu xa timpsalu ni xa ntwelawusiwana, lexi hlwelaka kukwata, ni lexinga tala hi musa wa lirhandzu ni ntiyiso”. (Eksoda 34:6) Yehovha i “munene naswona a lunghekile kurivalela”. (Tipisalema 86:5) Yehovha wa tshembeka ni kulehisa mbilu. (2 Petro 3:9; Nhlavutelo 15:4) Loko u djondza hi yena aBibeleni uta twisisa swiyenge swin’wana swotala swa wumunhu la yena losaseka.
20-22. a) Hingaswi kotisa kuyini kuva kusuhi ni Xikwembu kuve aswinge koteki kuxi vona? b) U fanele u yendla yini loko van’wana va lava leswaku u tshika kudjondza Bibele?
20 Ungaswi kotisa kuyini kuva munghanu wa Xikwembu kuve aswi koteki kuxi vona? (Yohane 1:18; 4:24; 1 Timotiya 1:17) Loko uli karhi u djondza hi Yehovha aBibeleni, uta ya umu tiva tani hi Munhu wa xiviri. (Tipisalema 27:4; Varhoma 1:20) Loko u ya u djondza swotala hi Yehovha u ya umu rhandza swinene naswona uta va kusuhi na yena.
Papayi mun’wana ni mun’wana wava rhandza vana va yena kambe B’ava wa hina wa le tilweni wahi rhandza hi ndlela leyikulu swinene
21 Uta twisisa leswaku Yehovha i B’ava wa hina. (Matewu 6:9) Ahi nyike wutomi naswona a lava leswaku swihi fambela kahle. Leswi hi swona leswi papayi lweyi anga ni lirhandzu aswi navelelaka vana va yena. (Tipisalema 36:9) Ina, Bibele li djondzisa leswaku ungaswi kota kuva munghanu wa Yehovha. (Yakobo 2:23) Pimisa hi leswi: Yehovha Mutumbuluxi wa swilo hinkwaswu, a lava leswaku u va munghanu wa yena!
22 Van’wana vangaha lava leswaku u tshika kudjondza Bibele. Vangaha chava leswaku uta tshika wukhongeli la wena. Kambe unga pfumeli leswaku ni mu’nwe aku sivela kuva munghanu wa Yehovha. Yena i Munghanu wa munene kutlula hinkwavu.
23, 24. a) Hi mhaka muni u fanele u tama u yendla swivutiso? b) Hita djondza yini ka ndzima leyi landzelaka?
23 Loko uli karhi u djondza Bibele, kuta va ni swilo leswi ungata ka ungaswi twisisi. Kambe swingaku danisi kukombela kupfuniwa. Yesu a vule leswaku hi fanele hi tiveka hansi kufana ni vana. (Matewu 18:2-4) Naswona swivanana swi tshamela kuyendla swivutiso. Xikwembu xi lava leswaku u kuma tinhlamulu ta swivutiso swa wena. Kutani li kambisise kahle Bibele leswaku u tiyiseka leswaku leswi uswi djondzaka i ntiyiso. — Lerha Mintirho 17:11.
24 Ndlela ya kahle yodjondza hi Yehovha i kukambisisa Bibele. Ka ndzima leyi landzelaka hita vona leswaku hi mhaka muni Bibele li hambanile ni mabuku man’wana.
a Loko ka Bibele la wena lingali kona vito la Xikwembu, kumbe loko u tsakela kukuma rungula lin’wana hi nhlamuselo ni mavitanelo ya lona, hi kombela u kambisisa Nhlamuselo 1.