NDZIMA 3
Hi Wahi Makungu ya Xikwembu hi Vanhu?
1. Hi wahi makungu ya Xikwembu hi vanhu?
XIKWEMBU xi ni makungu yotsakisa hi vanhu. Xi tumbuluxe wanuna ni wansati wosungula kunga Adamu na Evha, leswaku va hanya ka jaradi losaseka. Makungu ya Xikwembu aku li leswaku va va ni vana, va yendla misava hinkwayu yi va paradeyisi ni leswaku va hlayisa swihari. — Genesa 1:28; 2:8, 9, 15; vona Nhlamuselo 6.
2. a) Hiswi tivisa kuyini leswaku Xikwembu xita hetisisa makungu ya xona? b) I yini leswi Bibele liswi vulaka hi kuhanya hilaha kunga heliki?
2 U pimisa leswaku swita koteka kuva hi hanya aparadeyisini? Yehovha a li: “Ni ni xikongomelo lexo, naswona nita tlhela nixi hetisisa.” (Esaya 46:9-11; 55:11) I ntiyiso, Yehovha ata hetisisa makungu ya yena, aku na nchumu lexingamu sivelaka kuyendla leswo. A vula leswaku a tumbuluxe misava na a ni makungu yokarhi naswona ‘anga yi tumbuluxelanga swa hava’. (Esaya 45:18) A lava leswaku vanhu va tshama ka yona. I vanhu va muxaka muni lava Xikwembu xi lavaka leswaku va tshama laha misaveni, naswona hi nkama wa kugama kwihi? Bibele li li: “Lavolulama vatadla ndzhaka ya misava, naswona vata tshama ka yona hilaha kungaheliki.” — Tipisalema 37:29; Nhlavutelo 21:3, 4.
3. Hi swihi swivutiso leswi yendliwaka hi mhaka ya leswi vanhu va vabyaka va tlhela va fa?
3 Kambe namuntlha wa siku vanhu va vabya va tlhela va fa. Amatikweni yotala, vanhu va lwa va tlhela va dlayana. Lawa ahi wona makungu ya Xikwembu. Kasi kuhumelele yini naswona hi mhaka muni? I Bibele ntsena lelinga hi hlamulaka swivutiso leswi.
NALA WA XIKWEMBU
4, 5. a) I mani lweyi anga vulavula na Evha hi kutirhisa nyoka le jaradi la Edeni? b) Swinga kotekisa kuyini kuva munhu wotshembeka a hundzuka muyivi?
4 Bibele lihi byela leswaku Xikwembu xi ni nala lweyi a vitaniwaka “Diyavulosi kumbe Sathana”. Phela nala lweyi a tirhise nyoka leswaku a vulavula na Evha le jaradi la Edeni. (Nhlavutelo 12:9; Genesa 3:1) A yendle ingi i nyoka leyi ayi vulavula na yena. — Vona Nhlamuselo 7.
5 Kunga va leswaku leswi swi vula leswaku Xikwembu xi tumbuluxe Sathana Diyavulosi? Nikatsongo! Ntsumi leyi ayili kona atilweni nkama lowu Xikwembu xinga sasekisa misava leswaku kutshama Adamu na Evha, kutani yi game yiti hundzula Diyavulosi. (Yobo 38:4, 7) Swi kotekise kuyini leswo? Phela hambi munhu wotshembeka anga cinca a va muyivi. Anga psaliwanga na ali muyivi. Kambe angaha navela swilo leswi kalaka swingamu lumbi. Loko a tshamela kupimisa hi swona, kunavela koloko ka kula. Loko se a pfulekeliwa hi mukhandlu, a gama a yiva. Hi nkama wolowo, a hundzuka muyivi. — Lerha Yakobo 1:13-15; vona Nhlamuselo 8.
6. Swi yendlekise kuyini leswaku ntsumi ya Xikwembu yi hundzuka nala wa xona?
6 Hi leswi swinga yendleka ka ntsumi leyi hi vulavulaka hi yona. Ndzhaku ka loko Yehovha a tumbuluxe Adamu na Evha, ava byele leswaku va psalanana va ‘tata misava’. (Genesa 1:27, 28) Swinga yendleka ntsumi leyi yi pimise leswi: ‘Vanhu hinkwavu vanga gandzela mina kunga li Yehovha’! Tani hi leswi ayi tshamela kupimisa hi mhaka leyi, kunavela ka yona ka leswi aswi lumba Yehovha kukulile. Ntsumi leyi ayi lava leswaku vanhu va gandzela yona. Hi mhaka yoleyo, yi kanganyise Evha hi kumu hembela. (Lerha Genesa 3:1-5.) Hi kuyendla leswi, yi hundzuke Sathana Diyavulosi, nala wa Xikwembu.
7. a) Hi mhaka muni Adamu na Evha va file? b) Hi mhaka muni hi guga hi tlhela hi fa?
7 Adamu na Evha va tshike kuyingisa Xikwembu ivi va dla handzu. (Genesa 2:17; 3:6) Va djohele Yehovha, naswona hi kufamba ka nkama va file, hilaha Yehovha anga vula hi kona leswaku avata fa. (Genesa 3:17-19) Vana va Adamu na Evha va ve vadjohi, va gama va fa. (Lerha Varhoma 5:12.) Kuva hi twisisa leswaku hi mhaka muni vana va Adamu na Evha va ve vadjohi, ahi yanakanyisisi hi xikombiso lexi landzelaka. Pimisa hi forma la kuyendla mabolo lelinga phateka tlhelo. Mabolo hinkwawu mata huma ma phatekile kufana ni forma la kona. Hilaha kufanaka, loko Adamu na Evha va tshika kuyingisa Xikwembu va ve vadjohi. Leswi hinga vana va vona, hinkwerhu hi vadjohi, kumbexana hi “phatekile” kufana na vona. Naswona leswi hinkwerhu hinga vadjohi, ha guga hi tlhela hi fa. — Varhoma 3:23; vona Nhlamuselo 9.
8, 9. a) Sathana a alava leswaku Adamu na Evha va kholwa ka yini? b) Hi mhaka muni Yehovha anga tekelanga kudlaya vaxandzuki?
8 Sathana a sungule kuxandzuka loko a hlohlotela Adamu na Evha leswaku vanga yingisi Xikwembu. Sathana a alava leswaku Adamu na Evha va kholwa leswaku Yehovha i muhembi, i mufumi wobiha naswona anga va naveleli leswinene lava ava fumaka. A vule leswaku vanhu vangati yendlela swiboho handle ka nkongomiso wa Xikwembu naswona Adamu na Evha ava fanele va tiyendlela swiboho swa leswinga swinene ni leswobiha. Se Yehovha aata yendla yini? Aata helisa wuxandzuki hi kuva dlaya. Kambe, kunga va leswaku aswita kombisa leswaku Sathana i muhembi? Nikatsongo.
9 Kutani, Yehovha anga tekelanga kuva dlaya vaxandzuki volavo. Kuhambana ni leswo, a pfumelele leswaku vanhu va tifuma. Leswi aswita veka livaleni leswaku Sathana i muhembi naswona Yehovha hi yena a tivaka leswinga kahle ka vanhu. Ka Ndzima 11, hita djondza swin’wana hi mhaka leyi. Kambe, kunga va leswaku wena u pimisa leswaku Adamu na Evha va yendle xiboho xa kahle ka mhaka leyi? Aswi lulamile leswaku va kholwa ka Sathana ivi va xandzukela Xikwembu? Hinkwaswu leswi ava na swona, ava nyikiwe hi Yehovha. Ava nyike wutomi leli hetisekeke, kaya losaseka ni ntirho lowu awuva yendla va tsaka swinene. Kambe Sathana aangese tshama ava nyika hambi kuli nchumu ni xin’we xa kahle. Loko wena awuli kona, awuta va u yendle yini?
10. Hi kwihi kulanga ka lisima loko mun’wana ni mun’wana a faneleke aku yendla?
10 Namuntlha, na hina hi fanele hi langa naswona wutomi la hina liti tshege hi leswi hiswi langaka. Hinga langa Yehovha tani hi Mufumi wa hina ivi hi kombisa leswaku Sathana i muhembi. Kumbe hinga langa Sathana tani hi mufumi wa hina. (Tipisalema 73:28; lerha Swivuriso 27:11.) I vatsongo lava yingisaka Xikwembu ka misava leyi. Kuvula ntiyiso, ahi xona xi fumaka misava. Kambe loko kunga li Xikwembu, kunga va mani?
I MANI LWEYI A FUMAKA MISAVA?
Loko mimfumu hinkwayu ya misava ayingamu lumbi Sathana, aangata ringeta kunyika Yesu
11, 12. a) Hi djondza yini ka leswi Sathana a alava kunyika Yesu? b) Hi wahi matsalwa lawa ma kombisaka leswaku Sathana hi yena a fumaka misava?
11 Yesu aamu tiva lweyi a fumaka misava hakunene. Khambi lin’wana, Sathana amu kombe “mimfumu hinkwayu ya misava ni kudzuneka ka yona”. Ndzhaku ka leswo, amu tshembise leswi: ‘Swilo leswi hinkwaswu nitakunyika swona loko unikhinsamela, unigandzela.’ (Matewu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Ti vutisi: ‘Loko mimfumu leyo ayinga li ya Sathana, aatayi nyika Yesu?’ Nikatsongo. Mimfumu hinkwayu ya misava yi lumba Sathana.
12 Kambe ungahati vutisa leswi: ‘Swi yendlisa kuyini kuva Sathana ava mufumi wa misava? Kasi ahi Yehovha, Xikwembu xa Matimba Hinkwawu lweyi anga tumbuluxa wuyaku hinkwalu?’ (Nhlavutelo 4:11) Hi yena, kambe Yesu aswi veke livaleni leswaku Sathana i “mufumi wa misava” leyi. (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) Mupostola Pawulo a vitane Sathana Diyavulosi tani hi “xikwembu xa misava leyi”. (2 Vakorinto 4:3, 4) Naswona mupostola Yohane a tsale leswaku “misava hinkwayu yi le ka lweyi wobiha.” — 1 Yohane 5:19.
YITA HELISISIWA KUYINI MISAVA YA SATHANA?
13. Hi mhaka muni hi lava misava leyimpsha?
13 Siku ni siku misava leyi yi ya yi chavisa. Hinkwaku lomu hi yaka kona hi vona tinyimpi, kukala wutshembeki, wukanganyisi ni tihanyi. Hambi voyendla yini na yini, vanhu avaswi koti kutitshunxa ka swikarhato leswi. Kambe kungali khale, Xikwembu xita helisa misava leyi yobiha hi kutirhisa nyimpi ya xona kunga Armajedoni naswona xitayi cinca hi misava leyimpsha yolulama. — Nhlavutelo 16:14-16; vona Nhlamuselo 10.
14. I mani lweyi Yehovha angamu langa leswaku a va hosi ya Mfumu wa yena? I yini leswi Bibele lingaswi vula hi Yesu?
14 Yehovha a lange Yesu leswaku a va Hosi ya Mfumu wa yena wa le tilweni. Kusukela khale swinene, Bibele li profete leswaku Yesu aata va “Hosana ya Kurhula”, naswona kufuma ka yena akungata hela. (Esaya 9:6, 7) Yesu a djondzise vadjondzisiwa va yena leswaku va khongelela mfumu lowu loko a ku: “Akute kufuma ka wena; kurhandza ka wena akuyendliwe misaveni, tani hi loko kuyendliwa tilweni.” (Matewu 6:10) Ka Ndzima 8, hita djondza hi ndlela leyi Mfumu wa Xikwembu wungata helisa ha yona mimfumu ya misava. (Lerha Daniyele 2:44.) Ndzhaku ka leswo, Mfumu wa Xikwembu wuta yendla misava hinkwayu yi va paradeyisi losaseka. — Vona Nhlamuselo 11.
MISAVA LEYIMPSHA YI KUSUHI!
15. I yini “misava leyimpsha”?
15 Bibele li tshembisa leswi: “Hi kuya hi kutshembisa ka Hosi, hilangutele matilo lamampsha ni misava leyimpsha, laha kungatava ni kululama.” (2 Petro 3:13; Esaya 65:17) Minkama yin’wana loko Bibele li vulavula hi “misava”, li vula vanhu lava tshamaka ka yona. (Genesa 11:1) Hi mhaka leyo, “misava leyimpsha” yolulama i vanhu hinkwavu lava yingisaka Xikwembu naswona va katekisiwaka hi xona.
16. Hi xihi xihiwa xohlamalisa lexi Xikwembu xingata nyika lavangata hanya misaveni leyimpsha naswona hi fanele hi yendla yini leswaku hixi kuma?
16 Yesu a tshembise leswaku lavangata hanya ka misava leyimpsha ya Xikwembu vata nyikiwa ‘vutomi lelingaheliki’. (Marka 10:30) Hi fanele hi yendla yini leswaku hi kuma xihiwa lexi? Lerha Yohane 3:16 ni 17:3 leswaku u kuma nhlamulu ya kona. Kambe swoswi ahi voni leswi wutomi lingata va xiswona amisaveni leyimpsha.
17, 18. Hiswi tivisa kuyini leswaku amisaveni hinkwayu kuta va ni kurhula naswona hita titwa hi sirhelelekile?
17 Wubihi, tinyimpi, wugevenga ni tihanyi swita helisiwa. Aku na munhu wobiha angata hanya laha misaveni. (Tipisalema 37:10, 11) Xikwembu xita “helisa tinyimpi amisaveni hinkwayu.” (Tipisalema 46:9; Esaya 2:4) Misava yita tala hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu va tlhela vaxi yingisa. Kuta va ni kurhula hilaha kunga heliki. — Tipisalema 72:7.
18 Vanhu va Yehovha vata tshama va sirhelelekile. Aminkameni ya kutsaliwa ka Bibele, loko Vayisrayele va yingisa Xikwembu, ava hlayiseka hikuva axiva sirhelela. (Levhitika 25:18, 19) Aparadeyisini, vanhu vangahata chava nchumu. Minkama hinkwayu, hita tshama hi sirhelelekile! — Lerha Esaya 32:18; Mikiya 4:4.
19. Hi mhaka muni hi tiyiseka leswaku kuta va ni swakudla swotala amisaveni leyimpsha ya Xikwembu?
19 Kuta va ni swakudla swotala swinene. “Kutava ni mavele hi xitalu amisaveni; matakula matata ni le henhla ka tinhava.” (Tipisalema 72:16) Yehovha “Xikwembu xa hina, xita hi katekisa” naswona “misava yita humesa mihandzu ya yona”. — Tipisalema 67:6.
20. Hiswi tivisa kuyini leswaku misava yita va paradeyisi?
20 Misava hinkwayu yita hundzuka paradeyisi. Vanhu vata va ni tiyindlo tosaseka ni majaradi. (Lerha Esaya 65:21-24; Nhlavutelo 11:18.) Misava hinkwayu yita saseka kufana ni jaradi la Edeni. Yehovha atahi nyika hinkwaswu leswi hiswi lavaka. Bibele li vula leswi hi yena: “U pfula voko la wena, naswona u yenelisa kunavela ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka”. — Tipisalema 145:16.
21. Hiswi tivisa kuyini leswaku kuta va ni kurhula xikarhi ka swiharhi ni vanhu?
21 Kuta va ni kurhula xikarhi ka swiharhi ni vanhu. Aku na munhu lweyi angata dumeliwa hi xiharhi. Swivanana swita sirheleleka hambi swi li xikarhi ka swiharhi leswi namuntlha swi dlayaka. — Lerha Esaya 11:6-9; 65:25.
22. Yesu ata va yendlela yini lava vabyaka?
22 Aku na munhu lweyi angata vabya. Nkama lowu Yesu aali laha misaveni, a dahe mavabyi ya vanhu votala. (Matewu 9:35; Marka 1:40-42; Yohane 5:5-9) Kambe tani hi Hosi ya Mfumu wa Xikwembu, Yesu ata hanyisa vanhu hinkwavu. Anga kona lweyi angata tshuka a ku: “Na vabya.” — Esaya 33:24; 35:5, 6.
23. Xikwembu xita va yendlela yini vanhu lava feke?
23 Lavanga fa vata tlhela va hanya. Xikwembu xi tshembisa leswaku xita pfuxa vanhu votala swinene lava feke. “Lavolulama ni lavanga lulamangiki vatapfuka kufeni.” — Lerha Yohane 5:28, 29; Mintirho 24:15.
24. U titwisa kuyini hi kuhanya aparadeyisini?
24 Hinkwerhu hi fanele hi langa. Hinga langa kudjondza hi Yehovha ni kutlhela himu tirhela, kumbe hinga langa kuyendla leswi hiswi tsakelaka. Loko hi langa kutirhela Yehovha hita va ni wumundzuku leli tsakisaka. Loko wanuna wokarhi a kombele Yesu leswaku amu khumbuka loko a file, Yesu amu tshembise leswi: “Utava na mina Paradiseni.” (Luka 23:43) Swoswi ahi djondze swin’wana hi Yesu Kreste hi tlhela hi vona ndlela leyi switshembiso swohlamalisa swa Xikwembu swingata hetiseka hi yona hi kutirhisa yena.