Indjhe Mayambalelo Ya Wena Ma Xi Tsakisa Xikwembu?

1, 2. Hi mhaka muni vanhu va Yehovha va ni mhaka ni leswi va yambalisaka xiswona? (Vona mufoto a ku sunguleni ka nhlokomhaka leyi.)

JORNALI lin’wani la Holanda li vule leswi hi ntlhanganu lowu nga va kona wa vafundhisi: “Va vanyingi a va yambale mpahla ya ku tlanga hi yona hi mhaka ya leswi a ku hisa hintamu.” Jornali li tlhele li ku: “Ka kongresu la Timboni ta Yehovha a swi yendleki leswo. . . . Vavanuna ni madjaha va yambala mafatu va tlhela va boha mathayi, vavasati ni tintombhi va yambala masaya yamanene naswona na ma nga li ya khale hintamu.” Minkama ya yinyingi Timboni ta Yehovha ta khensiwa hikusa ti ‘yambala mpahla ya ku hlonipheka, ti nga tisasekisi ku tlula mpimu . . . ti tixongisa hi ndlela leyi fanelaka [vanhu] lava vulaka swaku va tinyiketelile ka Xikwembu’. (1 Tm. 2:9, 10) Mupostolo Pawulo a a vulavula hi vavasati, kambe leswi swa tirha ni ka vavanuna lava nga Vakreste.

² Ka hina vanhu va Yehovha i swa lisima ku tiva mayambalelo lawa ma mu tsakisaka. Mhaka leyi i ya lisima ni ka Yehovha. (Gen. 3:21) Leswi a nga Hosi ya ku tlula tihosi hinkwatu, Yehovha a ni minawu ya leswi vanhu va yena va faneleke va yambala va tlhela va tilunghisisa xiswona. Minawu yoleyo yi nga ka Bibele ya twisiseka. Hi mhaka leyo, loko hi langa mpahla a hi fanelanga hi pimisa ntsena hi leswi hina hi swi rhandzaka, kambe hi fanele hi pimisa hi leswi tsakisaka Yehovha Hosi ya hina.

3. Nawu wa Moxe a wu vula yini hi mpahla, naswona leswo swi hi djondzisa yini?

³ Hi xikombiso, ka Nawu lowu Yehovha a nga wu nyika Moxe, a ku ni minawu leyi a yi vhikela Vayisrayele swaku va nga vi ni mahanyelo ya ku fana ni vanhu va matiko lawa a ma li kusuhi na vona. Wun’we wa minawu yoleyo a wu vula swaku wanuna a nga fanelanga a yambala mpahla ya wansati naswona wansati a nga fanelanga a yambala mpahla ya wanuna. (Lerha Deteronoma 22:5.) Nawu wolowo wu kombisa swaku Yehovha wa swi nyenya swaku wansati a yambala mpahla leyi mu yendlaka a fana ni wanuna naswona wa swi nyenya swaku wanuna a yambala mpahla leyi mu yendlaka a fana ni wansati, kumbe yi yendla munhu a kanakana swaku i wanuna kumbe i wansati.

4. I mpsini leswi nga ta hi pfuna ku yendla swiboho swaswinene loko swi ta ka mhaka ya ku yambala?

⁴ Bibele li ni minawu leyi hi pfunaka ku yendla swiboho swaswinene mayelana ni mayambalelo, ku nga na mhaka swaku hi tshama kwini, hi ta hi kwini kumbe hi tshama ka ndhawu ya ku hisa kumbe ya ku titimeta. A swi bohi hi va ni lixta leli hi byelaka leswi hi faneleke hi swi yambala ni leswi hi kalaka hi nga fanelanga hi swi yambala, swo lava hi kongomisiwa hi minawu ya Bibele. Kambe leswo a swi hi siveli ku langa mpahla leyi hi yi rhandzaka. Swoswi a hi buleni hi swin’wani leswi nga ta hi pfuna ku tiva swaku “leswi Xikwembu xi lavaka swaku hi swi yendla i swinene, swa yamukeleka naswona swi hetisekile” loko hi langa mpahla leyi hi nga ta yi yambala. — Rom. 12:1, 2.

“HI TIRHELA XIKWEMBU”

5, 6. Leswi hi yambalisaka xiswona swi va khumbisa ku yini van’wani?

⁵ Xikwembu xi kongomise mupostolo Pawulo swaku a tsala marito lama nga ka 2 Vakorinto 6:4. (Lerha.) Phela i swa lisima ku pimisa hi leswi vanhu van’wani va hi vonisaka xiswona. Hi mhaka muni? Hikusa vanhu va vanyingi va nga pimisa swilo hi mhaka ya mayambalelo ya hina. (1 Sa. 16:7) Hina hi vatirheli va Xikwembu. Hi mhaka leyo, loko hi yambala a hi fanelanga hi pimisa hi leswi swi tsakisaka hina ntsena, kumbe leswi swi hi yendlaka hi titwa kahle. Leswi hi twisisaka minawu ya Bibele, a hi yambali mpahla ya ku hi kama, ya ku goma kumbe leyi yendlaka van’wani loko va hi vona va navela ku famba masangu, ku patsa ni mpahla leyi kombisaka tindhawu ka muzimbha wa hina leti kalaka ti nga fanelanga ti voniwa hi munhu. Naswona hi swi lavi swaku munhu a dana kumbe a chava ni ku hi txuvuka hi mhaka ya mpahla leyi hi nga yi yambala.

⁶ Loko hi tshama na hi basile hi tlhela hi yambala mpahla ya ku basa, ya ku lunghisiwa kahle ni ya ku hlonipheka, swi ta yendla swaku vanhu va hi tiva va tlhela va hi hlonipha tani hi vanhu va Xikwembu. Loko hi yambala kahle, vanhu va ta lava ku djondza hi Xikwembu va tlhela va hlonipha nhlengeletanu. Leswo swi nga yendla swaku vanhu va yingisela rungula leli hi va chumayelaka.

7, 8. Hi kwini lomu hi faneleke hi tivonela hintamu loko hi langa mpahla leyi hi nga ta yi yambala?

⁷ Leswi hi hloniphaka Yehovha, vamakwerhu ni vanhu va teritoriyu la hina, hi yambala mpahla leyi dzunisaka Yehovha ni leswi hi swi chumayelaka. (Rom. 13:8-10) Leswo i swa lisima hintamu loko hi ya mintlhanganwini ni loko hi ya nsin’wini. Hi fanele hi yambala “hi ndlela leyi fanelaka [vanhu] lava vulaka swaku va tinyiketelile ka Xikwembu”. (1 Tm. 2:10) I ntiyiso swaku mayambalelo ma hambana hi ku ya hi lomu hi tshamaka kona. Hi mhaka leyo, vanhu va Yehovha amisaveni hinkwayu va pimisa hi leswi vanhu va ndhawu leyi va tshamaka ka yona va ma vonisaka xiswona mayambalelo loko va nge se langa mpahla, kuva va nga va kwatisi.

⁸ Lerha 1 Vakorinto 10:31. Ka masembleya ni makongresu, hi fanele hi yambala mpahla leyi fambisanaka ni lomu hi nga kona. Hi fanele hi yambala mpahla yayinene, hi nga fani ni mayambalelo ya vanhu va misava leyi. Hambiloko hi nge se ya kongresu kumbe loko se hi vuya, hi fanele hi yambala kahle. Hi xikombiso, loko hi nghena kumbe loko se hi huma hoteli ni loko hi famba hi paseyara ni vamakwerhu, a hi fanelanga hi yambala mpahla leyi kombisaka swaku a hi tihlayisi kumbe hi ni wufuta. Loko hi yendla leswo a hi nga ta dana ku byela vanhu swaku hi Timboni ta Yehovha, naswona hi ta chunseka ku va chumayela loko hi pfulekeliwa hi nkama.

9, 10. Vafilipiya 2:4 yi nga hi pfunisa ku yini loko hi langa mpahla?

⁹ Lerha Vafilipiya 2:4. Swi lava hi pimisa hi swaku vamakwerhu va ta titwisa ku yini hi mayambalelo ya hina. Hi mhaka muni? Xin’we xa swivangelo hi leswaku vanhu va Xikwembu va zama hinkwaswu leswi va nga swi kotaka swaku va tirhisa nawu lowu nga ka Bibele lowu nge: “Dlayani ku navela ka swirho swa muzimbha wa n’wina, ku nga wuntunga la swa masangu, chaka, ku navela ka masangu ka ku kala ku nga lawuleki”. (Kol. 3:2, 5) Vamakwerhu van’wani lava a va ni mahanyelo ya ku biha ka nkama lowu nga hundza swi nga yendleka va lwisana ni ku navela ka ku biha. (1 Ko. 6:9, 10) A hi lavi ku yendla swaku vamakwerhu swi va karhatela ku lwisana ni mimpimiso ya ku biha.

¹⁰ Leswi hi yambalisaka xiswona swi fanele swi tshika vamakwerhu bandleni va titwa na va chunsekile naswona va nga pimisi hi swilo swa ku biha, swi nga na mhaka swaku hi le mintlhanganwini kumbe hi le ku hungateni. I ntiyiso swaku hi ni chunseko wa ku tilangela leswi hi lavaka ku swi yambala, hambileswo, mun’wani ni mun’wani wa hina a fanele a yambala hi ndlela leyi nga ta pfuna vamakwerhu va tshama na va basile ka Yehovha hi leswi va swi pimisaka, leswi va swi vulaka ni leswi va swi yendlaka. (1 Pe. 1:15, 16) Loko hi rhandza vamakwerhu a hi nge yendli minchumu leyi ‘danisaka, a hi nge tilaveli leswi pfunaka hina ntsena’. — 1 Ko. 13:4, 5.

MPAHLA YAYINENE HI NKAMA WAWUNENE

11, 12. Ekleziyaxta 3:1, 17 yi hi pfunisa ku yini ku ringanisela nkama hi langaka mpahla?

¹¹ Loko va langa mpahla leyi va nga ta yi yambala, vanhu va Xikwembu va khumbuka swaku “nchumu ni nchumu xi ni nkama wa xona lowu nga vekiwa.” (Ekl. 3:1, 17) I ntiyiso swaku ku hisa ni xirhami ni swiyimu swin’wani swi nga ha khumba mpahla leyi hi yi langaka, kambe mavonelo ya Yehovha hi leswi nga swinene ni swa ku biha a ma txintxi. — Mal. 3:6.

¹² Ka tindhawu leti ku hisaka hintamu, ku yambala mpahla ya ku hlonipheka swi nga ha va xikarhatu. Hi mhaka leyo, vamakwerhu va xinuna ni va xisati va yi nyika lisima minzamu leyi hi yi yendlaka swaku hi nga yambali mpahla ya ku hi manya kumbe ya ku pfuleka hintamu, ni leyi kombisaka tindhawu tin’wani ka muzimbha wa hina leti kalaka ti nga fanelanga ti voniwa hi vanhu van’wani. (Yobo 31:1) Handle ka leswo, loko hi li praya kumbe pesina, mpahla leyi hi yi yambalaka yi fanele yi fanele yi hlonipheka. (Swi. 11:2, 20) I ntiyiso swaku vanhu va vanyingi lava kalaka va nga li Vakreste va yambala mpahla ya ku danisa, kambe hina hi tirhela Yehovha funtshi hi mu rhandza hintamu lakakuva a hi lavi ku yambala mpahla leyi nga ta nchimisa vito la yena la ku kwetsima.

13. Buku la 1 Vakorinto 10:32, 33 yi hi pfunisa ku yini loko hi langa mpahla leyi hi nga ta yi yambala?

¹³ Mhaka yin’wani ya lisima leyi nga ka Bibele leyi hi pfunaka ku langeni ka mpahla yi ka 1 Vakorinto 10:32, 33 (Lerha.) Ndzimana leyi yi kombisa swaku i swa lisima kuva hi pimisa hi leswi van’wani va nga ta khumbekisa xiswona, ku nga na mhaka swaku i vamakwerhu kumbe a hi vamakwerhu. Hi mhaka leyo, i swa lisima hintamu ku kala hi nga yambali mpahla leyi nga yendlaka van’wani va vaviseka. Pawulo a tsale leswi: “Mun’wani ni mun’wani wa hina a a yendleli van’wani swaswinene leswaku a va tiyisa. Hikusa hambi Kreste a nga yendlanga swa ku tsakisa yena n’winyi”. (Rom. 15:2, 3) Ka Yesu, ku yendla ku rhandza ka Xikwembu ni ku pfuna vanhu van’wani a swi li swa lisima hintamu ku tlula leswi a swi tsakisa yena ntsena. Hi ku fana, na hina hambiloko ku ni mpahla leyi hi yi rhandzaka hintamu, a hi nga ta yi yambala loko yi yendla swaku vanhu van’wani va nga yingisi leswi hi va chumayelaka swona.

14. Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona ku langa mpahla leyi tsakisaka Yehovha?

¹⁴ Vapsali lava nga Vakreste va ni ntirho wa ku djondzisa vana va vona ku yingisa minawu ya Bibele. Leswo swi patsa ku va komba lisima la ku yambala mpahla ya ku hlonipheka, leyi tsakisaka Yehovha. (Swi. 22:6; 27:11) Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona ku hlonipha Xikwembu xa ku kwetsima? Hi ku va vekela xikombiso xaxinene ni ku djondzisa vana va vona hi lirhandzu leswi va nga swi yendlaka. Swi tsakisa hintamu loko vapsali va djondzisa vana va vona ku tiva lomu va nga yi kumaka kona ni leswi va nga yi langisaka xiswona mpahla leyi tsakisaka Xikwembu. Hi ndlela leyo, vana va djondza swaku a va fanelanga va langa mpahla hileswi ntsena va yi rhandzaka. Kambe va fanele va langa mpahla leyi kombisaka swaku va hlonipha Xikwembu lexi va xi nyimelaka, ku nga Yehovha.

WU TIRHISI KAHLE CHUNSEKO WA KU TILANGELA

15. Hi fanele hi pimisa hi yini loko hi langa mpahla?

¹⁵ Bibele li ni minawu leyi hi pfunaka ku langa mpahla leyi dzunisaka Yehovha. Hambileswo, hi nga langa mpahla leyi hi yi rhandzaka. Ku ni mpahla ya ku hambanahambana hi ku ya hi leswi hi swi rhandzaka ni leswi hi nga kotaka ku swi xava. Swi nga na mhaka swaku hi langa mpahla muni, yi fanele yi hlonipheka, yi basa, yi fambelana ni lani hi yaka kona yi tlhela yi fambelana ni leswi vanhu va lomu hi tshamaka kona va nga swi tolovela.

16. Hi mhaka muni hi fanele hi zama ku yambala mpahla ya ku hlonipheka?

¹⁶ I ntiyiso swaku swa karhata ku kuma mpahla ya ku hlonipheka leyi hi yi rhandzaka, hikusa ka switolo swa swinyingi vo xavisa mpahla leyi nga ka moda. Ku kuma masaya, minkhantxu, mabuluza ya ku hlonipheka, mafatu, mabuluku ya ku kala ma nga kami, swi nga ha karhata hintamu ku fana ni ku lavetela nayethi kumbe ximarhi lani ku nga ni mabyanyi. Kambe minzamu leyi hi yi yendlaka ya ku yambala mpahla ya ku saseka ni ya ku hlonipheka a hi ya mahala. Vamakwerhu va yi khensa ngopfu swinene, naswona ku tiva swaku hi dzunisa Papayi wa hina wa lirhandzu lweyi a nga matilweni, swi hi yendla hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi yambala kahle.

17. Swi bihile ku va makwerhu wa xinuna a fuya malepfu? Tlhamusela.

¹⁷ Swi bihile ku va makwerhu wa xinuna a fuya malepfu? Nawu lowu Yehovha a nga wu nyika Vayisrayele a wu vula swaku vavanuna a va fanele va fuya malepfu, kambe Vakreste a va ha boheki ku yingisa Nawu wa Moxe. (Lev. 19:27; 21:5; Gal. 3:24, 25) Ka tindhawu tin’wani vanhu va swi vona na swi nga bihanga ku va wanuna a fuya malepfu, swo lava a ma tsemeta kahle. Leswo a swi nge yendli swaku munhu a nga yingisi mahungu ya ku tsakisa. Ku vula ntiyiso, ka tindhawu tin’wani ku ni madoda ni vapfunisi va bandla lava fuyaka malepfu. Hambileswo, vamakwerhu van’wani va nga ha langa ku kala va nga ma fuyi. (1 Ko. 8:9, 13; 10:32) Kambe ka matiko man’wani, ku fuya malepfu a swi tolovelekanga, hi mhaka leyo ku vuliwa swaku vamakwerhu a va fanelanga va ma fuya. Funtshi ka tindhawu toleto loko makwerhu o fuya malepfu, swi nga yendleka a voniwa na a nga li xikombiso xaxinene a tlhela a voniwa na a ni xivangelo “xa ku soliwa hi xona.” — Rom. 15:1-3; 1 Tm. 3:2, 7.

18, 19. Buku la Mikiya 6:8 li vula yini hi mpahla leyi hi yi langaka?

¹⁸ Hi tsaka hintamu hileswi Yehovha a kalaka a nga hi karhatiselanga wutomi hi ku hi nyika lixta la mpahla leyi hi faneleke hi yi yambala ni leyi hi kalaka hi nga fanelanga hi yi yambala. Handle ka leswo, a hi tshika hi tirhisa chunseko wa hina wa ku tilangela swaku hi yendla swiboho swaswinene hi ku ringanisela hi ku tirhisa minawu leyi nga ka Bibele. Hambileswo, leswi hi nga vanhu va Yehovha hi lava ku “tiveka hansi ka yena” loko swi ta ka mhaka ya ku langa mpahla leyi hi nga ta yi yambala. — Mik. 6:8.

¹⁹ Yehovha wa kwetsima naswona minkama hinkwayu a hi nyika minawu yayinene. Munhu wa ku ringanisela a tlhela a tiveka hansi a kambisisa mayambalelo ya yena kuva a vona swaku ma fambelana ni minawu ya Xikwembu ke. Handle ka leswo, a hlonipha mavonelo ya van’wani ni leswi va titwisaka xiswona. Loko hi “tiveka hansi” ka Xikwembu hi kombisa swaku hi hlonipha leswi xona xi swi pimisaka ni leswi van’wani va titwisaka xiswona.

20. Mpahla ya hina yi fanele yi va khumbisa ku yini vanhu van’wani?

²⁰ Mpahla ya hina yi fanele yi kombisa swaku hi tirhela Yehovha. Vamakwerhu ni vanhu van’wani va fanele va swi vona swaku hi tirhela Xikwembu. Phela a ku na minawu yayinene ku tlula leyi Yehovha a hi nyikaka yona naswona ha tsaka loko hi yi tirhisa ka wutomi la hina. Mahanyelo ya vamakwerhu ni mpahla leyi va yi yambalaka swi yendla swaku vanhu va timbilu tatinene va tsakela ntiyiso. Vamakwerhu lava va fanele va khensiwa hintamu hileswi va dzunisaka Yehovha va tlhela va tsakisa mbilu ya yena. Loko hi yendla swiboho swaswinene ka mayambalelo ya hina hi ta tama hi dzunisa Yehovha lweyi a nga ‘yambala ku hlonipheka ni ku dzuneka.’ — Ps. 104:1, 2.