Hi Mhaka Muni Hi Fanele Hi Chava Yehovha?

1-2. Hi ku ya hi Tipisalema 25:14, i mpsini hi faneleke hi swi yendla swaku hi va vanghanu vavakulu va Yehovha?

HI MAVONELO ya wena, i ntxini lexi nga pfunaka vanhu vambirhi leswaku va nga wonhi wunghanu la vona? Swi nga yendleka u pimise hi kuva va seketelana va tlhela va rhandzana. Kambe ku nga va swaku u pimisile hi kuva va chavana? Swi nga yendleka u nga pimisanga hi swona leswo. Kambe hilani ndzimana leyi yi nga khoma nhlokomhaka leyi yi vulaka hi kona, leswaku hi va ni wunghanu lalikulu na Yehovha, hi fanele ‘hi mu chava.’ — Lerha Tipisalema 25:14.

² Hambiloko se hi ni malembe manyingi na hi mu tirhela Yehovha, hi fanele hi tama hi mu hlonipha hintamu swinene. Kambe swi vula yini ku chava Yehovha? I ntxini xi nga hi djondzisaka ku chava Yehovha? Hi nga djondza yini hi ku chava Yehovha ka Obadiya, ka Muprista Wamukulu Yoyada ni ka Hosi Yehowaxi?

SWI VULA YINI KU CHAVA XIKWEMBU?

3. Tlhamusela swaku hi mhaka muni ku chava swi hi vhikela.

³ Minkama yin’wani hi nga ha chava loko hi tiva swaku nchumu xa ku karhi xi nga ha hi vavisa. Ku chava koloko i kunene hikusa ku nga hi yendla hi teka swiboho swaswinene. Hi xikombiso, ku chava ku wa, swi nga ha yendla leswaku hi zama ku famba kahle loko hi li ka ndhawu ya ku tala hi maribye. Ku chava ku vavisiwa swi nga ha yendla leswaku hi baleka xiyimu lexi xi nga ha yendlaka leswaku hi vavisiwa. Kumbe loko hi chava ku luza munghanu, a hi nge yendli kumbe ku vula nchumu lexi xi nga mu kwatisaka.

4. I yini leswi Sathana a swi lavaka?

⁴ Sathana a lava leswaku hi chava Yehovha hi ndlela ya ku biha. Yena a lava leswaku hi pimisa ku fana na Elifazi lweyi a a vula swaku Yehovha minkama hinkwayu a tshama na a kwatile, a lava ku hi khatisa ntsena naswona swi nge koteki kuva hi mu tsakisa. (Yobo 4:18, 19) Xikongomelo xa Sathana i ku yendla leswaku hina hi mu chava hintamu Yehovha lakakuva hi nyima ni ku mu tirhela. Leswaku leswo swi nga hi yendlekeli, swi lava hi chava Yehovha hi ndlela yayinene.

5. Swi vula yini ku chava Xikwembu?

⁵ Ku chava Yehovha swi vula ku mu rhandza hintamu ni ku kala hi nga yendli nchumu lexi xi nga vekaka nghozini a wunghanu la hina na Yena. Hi xikombiso, Yesu a a chava Yehovha hi ndlela leyo. (Heb. 5:7) Leswo swi vula swaku yena a a mu rhandza hintamu Yehovha naswona a a lava ku mu yingisa. (Yoh. 14:21, 31) Ku nga li ku mu chava lokuyani ka ku rhurhumela. (Esa. 11:2, 3) Ku fana na Yesu, na hina hi mu hlonipha hintamu Yehovha funtshi ha rendera hi yena, hikusa ha swi tiva swaku yena i Xikwembu xa lirhandzu, xa wutlharhi, xa ku lulama naswona xi ni matimba hinkwawu. Ha swi tiva nakambe swaku Yehovha a hi rhandza hintamu, naswona leswi hi swi yendlaka swi nga mu kwatisa kumbe swi mu tsakisa. — Pis. 78:41; Swi. 27:11.

DJONDZA KU CHAVA XIKWEMBU

6. Hi nga yendla yini swaku hi djondza ku chava Yehovha? (Tipisalema 34:11)

⁶ A nga kona lweyi a nga psaliwa na a chava Xikwembu, kambe leswaku munhu a xi chava swi lava a djondza. (Lerha Tipisalema 34:11.) Ndlela yin’wani ya ku djondza ku chava Xikwembu i ku txuvuka leswi xi nga swi yendla. Loko hi vona hinkwaswu leswi Yehovha a nga swi yendla, hi tsumbula swaku yena a tlharihile, a ni matimba funtshi hi lirhandzu a nga na ntanga. Phela leswo hi swona swi hi yendlaka hi ya hi mu rhandza hintamu hi tlhela hi mu hlonipha. (Rom. 1:20) Makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Adrienne a li: “Loko ni vona swilo hinkwaswu leswi Yehovha a nga swi yendla, ni vhela ni swi vona swaku a tlharihile, naswona leswo swi ni yendla ni tiyiseka swaku wa swi tiva leswi nga swinene ka mina. Hi mhaka leyo, leswi ni swi tivaka swaku hi Yena a nga ni yendla, a ni lavi ku yendla nchumu ni xin’we lexi nga wonhaka wunghanu la mina na Yena.” Se u swi vonisa ku yini swaku vhiki leli u tinyika nkama wa ku pimisa hi swilo leswi Yehovha a nga swi yendla? Ku yendla leswo swi ta ku pfuna kuva u mu hlonipha hintamu Yehovha u tlhela u mu rhandza. — Pis. 111:2, 3.

7. Swikhongelo swi nga hi pfunisa ku yini ku chava Yehovha?

⁷ Ku khongela ka Yehovha minkama hinkwayu swi nga hi pfuna ku tama hi mu chava. Nkama hi yaka hi khongela ka Yehovha, hi ya hi va vanghanu va yena. Naswona loko hi khongela hi mu kombela swaku a hi nyika matimba ya ku tiyisela, ha swi vona swaku wa hi pfuna naswona leswo swi hi khumbukisa swaku yena a ni matimba. A nkama hi mu khensaka hileswi a nga hi rhumela N’wana wa yena a ta hi fela, swi hi khumbukisa swaku wa hi rhandza swinene. Naswona loko hi kumana ni swikarhatu hi mu kombela leswaku a hi pfuna ku vona ndlela ya ku huma ka swona, hi khumbuka swaku Yena a tlharihile. Se swikhongelo swa ku tshamisa xileswi, swa hi pfuna ku tama hi hlonipha Yehovha Xikwembu naswona swi hi yendla leswaku hi nga pfumeleli nchumu leswaku xi veka nghozini wunghanu la hina na Yehovha.

8. I ntxini lexi nga ta hi pfuna ku kala hi nga tshiki ku mu chava Yehovha?

⁸ Leswaku hi nga tshiki ku chava Yehovha, hi fanele hi djondza Bibele. Ka lona hi ta kuma swikombiso swaswinene ni swikombiso swa ku biha, swa vanhu lava nga chava Yehovha kumbe va nga tshika ku mu chava. Hi xikombiso, swoswi hi lava ku bula hi vanhu vambirhi lava a va tirhela Yehovha, lava va nga tama va mu chava. Wa ku sungula i Obadiya lweyi a a tirha ka yindlo ya Hosi Akabu. Wa wumbirhi i Muprista Wamukulu Yoyada. Hi ta gama hi vona xikombiso xin’wanyani xa Hosi Yehowaxi wa Yuda, lweyi ku sunguleni a a mu chava Yehovha kambe hi ku famba ka nkama a nga tshika ku mu tirhela.

TEKELELA OBADIYA HI KU KALA U NGA CHAVI

9. Ku hlonipha Yehovha swi mu pfunise ku yini Obadiya? (1 Tihosi 18:3, 12)

⁹ Ka khambi la ku sungula lani Bibele li vulavulaka hi Obadiyab li hlaya swaku “a a mu hlonipha hintamu Yehovha.” (Lerha 1 Tihosi 18:3, 12.) Phela xihlonipho xolexo lexi Obadiya a a li na xona, xi yendle leswaku a tshembeka minkama hinkwayu. Leswi Obadiya a a tshembeka swi yendle leswaku hosi yi mu nyika ntirho wa ku va adiminixtradori wa yindlo ya yona. (Vona Nehemiya 7:2.) Ku ve xihlonipho xolexo kambe xi nga yendla swaku Obadiya a tirhela Yehovha na a nga chavi. Hi mhaka muni a swi lava a nga chavi? Hi mhaka, ka nkama wa yena lweyi a a fuma aIsrayele a ku li Hosi Akabu. Phela hosi leyi ‘yi yendlele Yehovha swa ku biha ngopfu ku tlula tihosi hinkwatu leti nga fuma na yona yi nge se fuma.’ (1 Tiho. 16:30) Handle ka leswo, Jezabele nsati wa Akabu a a gandzela Bali, se a a mu nyenya hintamu Yehovha. Phela a a mu nyenya ku suka ni ku tshama Yehovha lakakuva a zame ku helisa wugandzeli la ntiyiso ka 10 wa tinxaka ta Israyele. A tlhele a dlaya vaprofeta va vanyingi va Yehovha. (1 Tiho. 18:4) Se a swi kanakanisi swaku Obadiya a a gandzela Yehovha ka nkama wa ku karhata swinene.

10. Leswi Obadiya a a nga chavi a yendle yini?

¹⁰ Leswi Obadiya a a nga chavi a yendle yini? Nkama Jezabele a nga sungula ku hlupha vaprofeta va Xikwembu a tlhela a va dlaya, Obadiya ‘a tumbete 100 wa vaprofeta va Yehovha, ntlawa wun’we wu ni 50 ni lowun’wani wu ni 50 wa vaprofeta, a tlhela a va nyika pawu ni mati.’ (1 Tiho. 18:13, 14) Loko Jezabele a wo swi tsumbula leswi, ha tiyiseka swaku Obadiya a a ta dlayiwa. Leswi Obadiya a a nga swi lavi ku fa, swi nga yendleka a chavenyana. Kambe leswi a a mu rhandza hintamu Yehovha ni lava a va mu tirhela, a a tinyimisele hambi hi ku fa, loko swi boha.

11. Vanhu va Yehovha va xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Obadiya namuntlha? (Vona mufoto.)

¹¹ Namuntlha vamakwerhu va vanyingi va hanya ka tindhawu leti ntirho wa hina wu tsimbisiwaka. Vona va yi yingisa mimfumu ya misava, kambe ku fana na Obadiya, loko swi lava leswaku va langa ka ku yingisa Yehovha ni ku yingisa mimfumu, va nyika Yehovha leswi swi mu fanelaka. (Mat. 22:21) Va kombisa leswaku va mu chava Yehovha hi ku yingisa minawu ya yena, ku tlula kuva va yingisa vanhu. (Mint. 5:29) Va tama va chumayela va tlhela va kumana amintlhanganwini a xihundleni. (Mat. 10:16, 28) Va tlhela va yendla hinkwaswu leswi va nga swi kotaka leswaku va pfuna vamakwerhu kuva va va ni mabuku ni mavhidiyo ya nhlengeletanu. Vona xikombiso xa Henri lweyi a tshamaka ka ndhawu yin’wani ya le África, leyi nkameni wa kona wolowo ntirho wa hina a wu tsimbisiwa. Ka nkama wolowo, Henri a tinyikelile leswaku a hamba a nyika vamakwerhu mabuku. Yena a li: “Hi ntumbuluku ni munhu wa tingana, se na tiyiseka swaku lexi nga ni pfuna ku kala ni nga chavi ku pfuna vamakwerhu hi ku va nyika mabuku, hi mhaka ya leswi a ni mu hlonipha hintamu swinene Yehovha.” Se wena ke, indjhe u nga yendla swa ku fana ni leswi Henri a nga swi yendla? Ina, u nga swi yendla loko na wena u mu chava Yehovha hi ndlela yayinene.

TSHEMBEKA KU FANA NA YOYADA

12. Yoyada ni nsati wa yena va swi kombisise ku yini swaku a va tshembeka ka Yehovha?

¹² Muprista Wamukulu Yoyada a a mu hlonipha hintamu Yehovha, funtshi leswo swi yendle swaku a tshembeka ka yena a tlhela a nyimelela wugandzeli la ntiyiso. Leswo swi tikombile nkama lowu Ataliya n’wana wa xisati wa Jezabele a nga sungula ku fuma na a nga na mfanelo. A vanhu a va mu chava swinene Ataliya, funtshi leswi a swi va yendla va mu chava hileswaku a a ni mona funtshi a a lava swilo hi nkanu. Phela yena a a swi lava hintamu ku va hosi ya xisati, lakaku a ze a dlaya hambi hi vatukulu va yena swaku a ta kota ku fuma. (2 Tikro. 22:10, 11) Kambe mun’we wa vatukulu va yena, ku nga Yehowaxi a ponile. A ponise ku yini? Yehoxabeti nsati wa Yoyada a mu fihlile. Yena ni nuna wa yena va tame va mu hlayisa, se leswo swi yendle swaku lixaka la tihosi leti a ti ta hi ka Davhida li nga helisiwi. Phela Yoyada a tshembekile ka Yehovha, funtshi a nga chavanga ku yendla swaswinene. — Swi. 29:25.

13. Nkama Yehowaxi a a ni 7 wa malembe, Yoyada a swi kombisise ku yini swaku a a tshembeka ka Yehovha?

¹³ Nkama Yehowaxi a a ni 7 wa malembe, Yoyada a tlhele a swi kombisa swaku hikakunene a a tshembeka ka Yehovha. Yena a lave ndlela ya kuva a veka Yehowaxi ntukulu wa Davhida swaku a va hosi. Loko leswi a a swi pimisa a swo tshuka swi nga fambi kahle, Yoyada a a ta dlayiwa, kambe Yehovha a mu katekisile. Hinkwaswu leswi a nga swi yendla swi fambe kahle naswona Yoyada a seketeliwe hi Valevhi ni varhangeli van’wanyani, se swi koteka swaku Yehowaxi a va hosi, kutani Ataliya a dlayiwa. (2 Tikro. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) “Kutani Yoyada a yendla ntwananu wa Yehovha, ni hosi ni vanhu, lani va nga tshembisa swaku va ta tshama na va li vanhu va Yehovha.” (2 Tiho. 11:17) Yena a tlhele ‘a veka vagwardu ka tinyanghwa ta yindlo ya Yehovha swaku ku nga tshuki ku nghena munhu lweyi a kalaka a nga basanga.’ — 2 Tikro. 23:19.

14. Yehovha a mu katekisise ku yini Yoyada hi ku tshembeka ka yena?

¹⁴ Yehovha a tshame a vula leswi: “Lava ni hloniphaka ni ta va hlonipha.” Yehovha a swi yendlile leswo ka Yoyada. (1 Sam. 2:30) Hi xikombiso, a tsale rungula la Yoyada ka Bibele leswaku hi djondza ka lona. (Rom. 15:4) Funtshi nkama Yoyada a nga fa, a lahliwe ‘ka doropa la Davhida, lomu a ku lahliwa kona tihosi hikusa a yendle minchumu yayinene aIsrayele hi mhaka leswi a a hlonipha Xikwembu xa ntiyiso ni yindlo ya xona.’ — 2 Tikro. 24:15, 16.

15. Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Yoyada? (Vona mufoto.)

¹⁵ Xikombiso xa Yoyada xi nga hi pfuna kuva hi tama hi mu chava Yehovha. Madoda ma nga tekelela Yoyada hi kuva minkama hinkwayu ma lavetela tindlela ta ku vhikela bandla. (Mint. 20:28) Lava se va nga guga, va nga tekelela xikombiso xa Yoyada hi ku tama va hlonipha Yehovha va tlhela va tshembeka, na va tiyiseka swaku Yehovha a nga va tirhisa swaku a yendla ku rhandza ka yena naswona a nga ta va tsukula. Majovhem ma nga djondza ka leswi Yehovha a nga mu khomisa xiswona Yoyada, hi ku tama ma hlonipha vamakwerhu lava va nga guga, ngopfungopfu lava se va nga ni malembe ya manyingi na va tirhela Yehovha. (Swi. 16:31) Naswona hinkwerhu hi nga djondza ka Valevhi ni varhangeli van’wani lava va nga seketela Yoyada, hi ku seketela “lava rhangelaka” hi tlhela hi va yingisa minkama hinkwayu. — Heb. 13:17.

U NGA FANI NA HOSI YEHOWAXI

16. I mpsini leswi kombisaka swaku Yehowaxi a a nga mu chavi Yehovha?

¹⁶ Yoyada a pfune Hosi Yehowaxi leswaku a va munhu wamunene. (2 Tiho. 12:2) Hi mhaka leyo, nkama na a li jovhem Yehowaxi a a lava ku tsakisa Yehovha. Kambe loko Yoyada se a file, Yehowaxi a sungule ku kutxeteliwa hi vanhu van’wani leswaku a nga ha yingisi Yehovha, leswo swi yendle leswaku “va sungula ku gandzela timhandzi ta Axera ni swifaniso.” (2 Tikro. 24:4, 17, 18) Leswo a swi mu tsakisanga Yehovha. Hambileswo, Yena ‘a rhume vaprofeta hi ku phindhaphindha swaku va va byela swaku va tlhelela ka yena . . . , kambe a va yingisanga.’ Va yale hambi hi ku yingisa Zakariya n’wana wa Yoyada, lweyi a a li muprofeta, muprista wa Yehovha a tlhela a va primu wa Yehowaxi. Phela loko a ku nga li ndjangu wa Zakariya, Yehowaxi na ka a dlayiwile. Kambe hambileswo, yena a nga swi kombisanga swaku a a swi tlangela hinkwaswu leswi va nga mu yendlela swona funtshi a rhume vanhu swaku va dlaya Zakariya. — 2 Tikro. 22:11; 24:19-22.

17. Ku yendleke yini hi Yehowaxi hi mhaka leswi a kalaka a nga xi hloniphanga Xikwembu?

¹⁷ Yehowaxi a a nga mu hloniphi Yehovha. Hi mhaka leyo, a humeleliwe hi minchumu ya ku biha swinene. Yehovha se a a vulile a ku: “Lava kalaka va nga ni hloniphi va ta danisiwa.” (1 Sam. 2:30) Funtshi leswo swi yendlekile hikakunene. Nhambileswi Yehowaxi a a ni “masonchwa ya manyingi hintamu”, a hluliwile hi ntlawa wa masonchwa wa wutsongo wa Asiriya lowu nga mu siya ‘na a vavisiwe swinene.’ Nkama Vaasiriya va nga famba, Yehowaxi a dlayiwile hi vatirhi va yena hi mhaka leswi a nga dlaya Zakariya. Phela yena a a li hosi ya ku biha hintamu swinene lakakuva “a va mu lahlanga lomu a ku lahliwa kona tihosi.” — 2 Tikro. 24:23-25; vona “n’wana wa Berekiya” ka nota la ku djondza hi lona, ka buku la Matewu 23:35 (hi Xiputukezi).

18. Hi ku ya hi Yeremiya 17:7, 8, hi fanele hi yendla yini swaku hi nga fani na Yehowaxi?

¹⁸ Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Yehowaxi? Hi djondza swaku a hi fanelanga hi yingisa Yehovha, ntsena loko maxaka ya hina kumbe vamakwerhu bandleni va hi vekela xikombiso xaxinene kumbe va hi kutxa kuva hi yendla leswo. Pimisa hi nsinya lowu nga ni timintsu ta ku kala ti nga tiyanga. Leswaku wona wu nyima wu tiya wu tlhela wu kula kahle, wu lava nchumu lexi nga ta wu tiyisa. Loko wo za wu luza nchumu wolowo, wu nga wa. Hi leswo swi nga yendlekela Yehowaxi. Leswi Yoyada, lweyi a nga mu pfuna ku sukela a a ha li mutsongo a nga fa, a tshike ku tirhela Yehovha nkama a nga xengeteliwa hi vanhu van’wani, naswona a tshike ku va munghanu wa Yehovha ni ku tshembeka ka yena. Se leswaku hina hi nga wi ka xiyimu xa ku fana ni xa Yehowaxi, swi lava leswaku hi tiyisa wunghanu la hina na Yehovha, hi ku kulisa lirhandzu leli hi nga na lona hi yena, hi tama hi mu chava. Hi nga yendla leswo ntsena loko hi lerha Bibele siku ni siku, hi pimisa hi leswi hi swi lerhaka hi tlhela hi khongela. — Lerha Yeremiya 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.

19. I mpsini leswi Yehovha a lavaka swaku hi swi yendla?

¹⁹ Phela ku yendla leswi Yehovha a swi lavaka a swi karhati. Leswi yena a swi lavaka swi tsaliwe ka Eklesiasta 12:13 leyi nge: “Ku chava Xikwembu xa ntiyiso ni ku yingisa minawu ya xona i mfanelo ya munhu mun’wani ni mun’wani amisaveni.” Loko hi chava Yehovha hi ta swi kota ku hlula xikarhatu xin’wani ni xin’wani ni ndzingo wun’wani ni wun’wani lowu hi nga ha kumanaka na wona ka nkama lowu taka ku fana na Obadiya na Yoyada. Naswona a ku na munhu kumbe nchumu lexi nga hi tshikisaka ku va vanghanu va Yehovha.