Mareferensiya Ya Xibukwana Xa Mintlhanganu Ya Mahanyelo Ni Ntirho

© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

5 KU YA KA 11 KA MAIO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 12

Ku Tirha Hi Matimba Swa Pfuna

Murindzi-TS 06/16 paj. 30 par. 5

Wumunhu La Lisima Leli Tlulaka Madiyamanti

Van’wani lava tirhelaka Yehovha swi va karhatela hintamu ku kuma male kumbe swilo swin’wani leswaku va kota ku hanya. Kambe hambiloko va li ka swiyimu swoleswo swa ku karhata, vona a va kanganyisi kumbe ku yendla swilo swin’wani swa ku biha leswi nga ta va pfuna ku hantla va kuma male. Kambe va yendla hinkwaswu va nga swi kotaka swaku va tirha hi matimba, va kombisa swaku ku tshembeka ni wumunhu lin’wani la Yehovha hi swona swi nga swa lisima ku tlula ku kuma leswi va swi lavaka. — Swiv. 12:24; Efe. 4:28.

Murindzi-TS 01/02/15 paj. 5 mapar. 4-6

I Mpsini Swi Nga Ku Pfunaka Ku Rhandza Ntirho Wa Wena?

A swi ta va swinene loko a ho pimisa kahle hi xivutiso lexi xa wugamu, hikusa swa tsakisa ku vona swaku ntirho wa hina wa va pfuna vanhu van’wani. Hambi hi Yesu a vule a ku: “Swi tsakisa hintamu ku nyika ku tlula ku yamukela”. (Mintirho 20:35) Loko hi wu yendla kahle ntirho wa hina, lava hi va tirhelaka, makliyenti ya hina ni van’wani va tsaka swinene. Kambe ku ni van’wani lava hi nga va pfunaka hi ntirho wa hina. vanhu volavo va nga ha patsa ndjangu wa hina, swisiwana kumbe lava va lavaka ku pfuniwa.

Ndjangu. Loko papayi kumbe mamani a tirha hi matimba leswaku a wundla ndjangu wa yena, a pfuna ndjangu wa yena hi swilo swimbirhi. Xa ku sungula, a pfuna ndjangu wa yena swaku wu kuma swilo leswi wu swi lavaka, swa ku fana ni swakudla, mpahla ni ndhawu ya ku tshama ka yona. A yendla ntirho lowu Yehovha a nga mu nyika wona, wa ku wundla ndjangu wa yena. (1 Timotiya 5:8) Xa wumbirhi, a wu vekela xikombiso xaxinene ndjangu wa yena hi ku tirha hi matimba. Hi xikombiso, Shane lweyi ku nga vulavuliwa hi yena ka nhlokomhaka leyi nga hundza a te: “Papayi wa mina i xikombiso xaxinene xa munhu lweyi a rhandzaka ku tirha; i munhu wa ku tshembeka, a nga kanganyisi funtshi a tirhe hi matimba wutomi la yena hinkwalu. Papayi a hete malembe ya manyingi na a li karpinteru funtshi xikombiso xa yena xi ni kombile swaku i swa lisima kuva ni tirha hi matimba, leswaku ni ta pfuna van’wani hi leswi ni swi yendlaka.”

Swisiwana ni lava lavaka ku pfuniwa. Mupostolo Pawulo a tsalele Vakreste a va byela swaku va fanele ‘va tikarhata va tirha hi mavoko ya vona, leswaku va kuma ni swa ku nyika lweyi a pfumalaka.’ (Vaefeza 4:28) Vhela, loko hi tirha hi matimba leswaku hi wundla mindjangu ya hina, hi ta swi kota ni ku pfuna lava lavaka ku pfuniwa naswona hi ta tsaka hi mhaka ya leswo. — Swivuriso 3:27.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Nhlokomhaka 95 ya Swivutiso Swa Majovhem mapar. 10-11

Ni Nga Swi Hlulisa Ku Yini Swikarhatu?

● Leswi u faneleke u swi vonisa xiswona swikarhatu leswi u kumanaka na swona. Tiva ku hambanisa swikarhatu swaswikulu ka swaswitsongo. Bibele li li: “Xiphunta xi kombisa ku nyenyentseka ka xona hi ku hantlisa, kambe lweyi wa ku tlhariha a nga na mhaka ni ku rhuketeliwa.” (Swivuriso 12:16) Marito lawa ma kombisa swaku a hi swikarhatu hinkwaswu leswi faneleke swi ku yendla u karhateka.

“Vakolega va mina a va ni moda wa ku tshamela ku khala hi xikarhatu xin’wani ni xin’wani lexi a va kumana na xona. Se vanghanu va vona a va tshamela ku vulavula hi swikarhatu swoleswo ka interneti; leswo a swi yendla swaku va ya va hela ntamu hi swikarhatu leswi a va kumana na swona.” — Joanne.

HISEKELA NTIRHO WA KU CHUMAYELA

Nhlokomhaka 3 ya Swivutiso Leswi Vanhu Va Tolovelaka Ku Swi Vutisa

Indjhe Timboni Ta Yehovha Ti Kholwa Swaku I Wukhongeli La Tona Ntsena Li Nga La Ntiyiso?

Lexi yendlaka van’wani va ya kerekeni hileswaku va tiyiseka swaku wukhongeli la vona la xi tsakisa Xikwembu funtshi la mu tsakisa Yesu; hikusa loko a va nga tiyiseki hi leswo, ni ku ya a va nga ta ya.

Yesu Kreste a a nga pfumelelani na yona mhaka ya leswaku ku ni wukhongeli la linyingi, kumbe ku ni tindlela ta tinyingi leti nga yendlaka munhu a ponisiwa. Ku vula ntiyiso, yena a te: “A nyanghwa lowu yisaka wuton’wini wu lalile ni ndlela ya kona yi kamanile, naswona i vatsongo lava va yi kumaka.” (Matewu 7:14) Phela Timboni ta Yehovha ti kholwa leswaku se ti yi kumile ndlela yoleyo. Loko a ti nga kholwi leswo ina ti lavetele wukhongeli lin’wani.

12 KU YA KA 18 KA MAIO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 13

U Nga Kanganyisiwi Hi “Lexi Lava Yendlaka Swa Ku Biha Va Voningaka Hi Xona”

Perspicaz vol. 2 paj. 189 mapar. 3-4

Livoni

Ku tirhisiwa hi ndlela ya ku fanekisela. Livoni li nga ha fanekisela nchumu xin’wani ni xin’wani lexi munhu a xi tirhisaka swaku a voningela ndlela ya yena. Bibele li vulavula hi ku hambana loku nga kona ka livoni la munhu wa ku lulama ni la munhu lweyi a yendlaka swa ku biha, li li: “Lexi voningelaka va ku lulama xi voninga hintamu, kambe lexi lava yendlaka swa ku biha va voningaka hi xona xi ta timiwa.” (Swiv 13:9) Ka ndzimana leyi, ku kombisiwa swaku livoni la munhu wa ku lulama li to ya li voninga hintamu, kambe livoni la lava yendlaka swa ku biha, hambiloko li tikomba ingi la voninga, Yehovha a ta li tima. Phela leswo hi swona swi nga ta yendleka ka mun’wani ni mun’wani lweyi a rhuketelaka papayi wa yena ni mamani wa yena. — Swiv 20:20.

Ku va livoni la munhu li timiwa, swi vula swaku munhu wa kona a nga na ntshembo wa wumundzuku la ku yampsa. Bibele li li: “Hikusa lava yendlaka swa ku biha a swi nga ta va fambela kahle mundzuku ka siku; lexi lava yendlaka swa ku biha va voningaka hi xona xi ta timiwa.” — Swiv 24:20.

Murindzi-TS 15/07/12 paj. 12 par. 3

Tirhela Xikwembu Lexi Nyikaka Chunseko

³ Ka nkama lowu nga hundza, Sathana a swi kotile ku xengetela Adamu na Evha ni tintsumi tin’wani leswaku va djikela wuhosi la Xikwembu hambileswi a va hetisekile. Phela wa ha tama a yendla swoleswo ninamuntlha. Sathana a zama ku hi yendla hi pimisa swaku minawu ya Yehovha ya karhata funtshi yi hi sivela ku tsaka ka wutomi la hina. (1 Yo. 5:3) Leswi nga hi yendlaka hi va ni mapimiselo lawo i ku tlanga kumbe ku tshama ni vanhu lava na vona va pimisaka hi ndlela yoleyo. Hi xikombiso, makwerhu mun’wani wa xisati lweyi a nga ni 24 wa malembe lweyi a nga yendla wuntunga la swa masangu, a li: “Vanghanu va ku biha hi vona va nga ni yendla ni za ni wela ka wuntunga la swa masangu, hikusa a ni chava swaku vakolega va mina va ta ni vonisa ku yini loko ni ni mapimiselo ya ku hambana ni ya vona.” Swi nga yendleka na wena u kumana na wona ndzingo wa ku xengeteliwa hi vakolega va wena.

Murindzi-TS 15/07/04 paj. 31 par. 6

“Lweyi A Nga Tlhariha A Yendla Swilo Hi Wutivi”

Munhu wa ku tlhariha lweyi a yendlaka swilo swaswinene a tlhela a tirhisa leswi a swi djondzaka ka wutomi la yena a ta katekisiwa. Hosi Solomoni a vule a ku: “Lweyi wa ku lulama a dla a xurha, kambe khwirhi la lweyi a yendlaka swa ku biha a li na nchumu.” (Swivuriso 13:25) Yehovha wa swi tiva leswi nga swinene ka wutomi la hina, ku nga na mhaka swaku swi fambisana ni ndjangu wa hina, ndlela leyi hi hanyisanaka hi yona ni van’wani, ntirho wa ku chumayela kumbe loko hi kawukiwa. Se loko hi tirhisa leswi nga ka Rito la Xikwembu, wutomi la hina li ta tsakisa swinene.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 1 paj. 117 par. 2

Lirhandzu

Lirhandzu la ku kala li nga li linene. Lirhandzu la ntiyiso li fanele li kongomisiwa hi moya wa ku kwetsima ni hi leswi Bibele li swi vulaka, ku nga li leswi munhu a titwisaka xiswona. Hi xikombiso, mupsali a nga ha tibyela swaku wa mu rhandza n’wana wa yena, kambe a mu tshika a yendla xin’wani ni xin’wani lexi a xi lavaka kumbe a nga mu layi kumbe ku mu khatisa loko swi laveka. (Swiv 22:15) Lirhandzu lolelo a hi la ntiyiso, kambe lo fambisana ntsena ni leswi mupsali a titwisaka xiswona. Hambiloko a tibuma hi n’wana wa yena, Bibele li vula swaku a ngo mu rhandza n’wana yelweyo, o mu nyenya hikusa a nga yendli leswi lavekaka leswaku a mu pfuna leswaku a va ni wutomi. — Swiv 13:24; 23:13, 14.

19 KU YA KA 25 KA MAIO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 14

Pimisa Kahle Hi Leswi U Nga Ta Swi Yendla Loko Ku Tshuka Ku Humelela Tinghozi

Murindzi 02/23 mapaj. 22-23 mapar. 10-12

Li Nyiki Lisima Wutomi

¹⁰ Minkama yin’wani, swilo leswi hi kalaka hi nga swi koti ku swi sivela, swi nga ha hi humelela. Hi xikombiso, hi nga ha humeleliwa hi tindhambhi, swidzedze, mavabyi lama hangalakaka hi ku kahlula ni switereka, kambe hambileswi hi kalaka hi nga swi koti ku swi sivela swilo leswi, hi nga ha yendla xan’wanchumu swaku hi kota ku tivhikela. Xin’wani hi nga xi yendlaka i ku yingisa leswi mimfumu yi hi byelaka swona swa ku fana ni ku kala hi nga fambi ka ndhawu leyi nga ni nghozi, ku suka lani hi nga kona kumbe swin’wani leswi yi nga ta hi byela swona. (Rom. 13:1, 5-7) Minkama yin’wani hi nga ha swi tiva na ka ha li nkama swaku ku ta humelela nghozi. Se hi fanele hi landzela leswi mimfumu yi nga ta hi byela swona swaku hi tilulamiselela nghozi yoleyo. Swin’wani hi nga swi yendlaka i ku tshama na hi lunghiselele mati, swakudla swa ku kala swi nga boli ni swilo swa ku tidaha hi swona.

¹¹ Hi nga yendla yini loko ku ni mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku kahlula? Hi fanele hi yingisa leswi mimfumu yi hi byelaka swona; swa ku fana ni ku hlamba mavoko nkama ni nkama, ku yambala maxkara, hi tshama kaya hi nga humahumi, loko swi lava hi huma hi fambela kule ni vanhu van’wani. Loko hi yendla hinkwaswu leswo hi ta kombisa swaku hi li nyika lisima wutomi leli Yehovha a nga hi nyika lona.

¹² Loko ku tshuka ku va ni nghozi, hi nga ha twa swilo swa ku kala swi nga li ntiyiso ka mahungu, ka vavhizinyu ni ka vanghanu va hina. Se hina a hi fanelanga hi kholwa xin’wani ni xin’wani lexi xi vuliwaka. Swi lava hi tiyiseka swaku leswi hi swi twaka swi ta hi ka ndhawu ya ku tshembeka leyi mimfumu kumbe vadotori va yi tirhisaka. (Lerha Swivuriso 14:15.) Swin’wani leswi hi nga swi tshembaka i mahungu lawa ma taka hi ka Ntlawa Lowu Rhangelaka kumbe hi betele hikusa vona va rhanga hi ku swi kambela kahle swilo se va gama va hi tivisa leswi mintlhanganu ni ntirho wa hina wa ku chumayela swi nga ta fambisa xiswona. (Heb. 13:17) Loko hi yingisa leswi va hi byelaka swona, hi ta tivhikela hi tlhela hi vhikela ni vanhu van’wani naswona hi ta yendla swaku vanhu va nga vulavuli swa ku biha hi nhlengeletanu ya Yehovha. — 1 Ped. 2:12.

Murindzi 07/24 paj. 5 par. 11

Ku Fana Na Zadoki, U Nga Chavi Nchumu

¹¹ A hi nge vamakwerhu va hina bandleni va le ka xiyimu xa ku chavisa naswona va lava swaku hi va pfuna. Hi nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Zadoki, hi nga chavi nchumu? 1) Landzela minkongomiso. Loko u li ka xiyimu xa ku karhata i swa lisima swaku u lwela ku twanana ni vamakwerhu ni van’wani ni ku tlhela u yingisa minkongomiso leyi taka hi Betele. (Heb. 13:17) Madoda minkama hinkwayu ma fanele ma khumbuka minkongomiso ya nhlengeletanu ya ku fana ni ku tivhikela ka swidzedze kumbe tinghozi ta ntumbuluku. (1 Ko. 14:33, 40) 2) Nyima u tiyile u nga chavi nchumu, kambe tivoneli. (Swiv. 22:3) Rhanga hi ku pimisa na u nge se yendla nchumu. U nga tiveki nghozini na swi nga bohi. 3) Tshemba Yehovha. Khumbuka leswaku Yehovha a ni mhaka na wena naswona a lava ku ku pfuna. Yehovha a nga ku pfuna hi ku ku nyika matimba lawa ma lavekaka leswaku u kota ku pfuna vamakwerhu bandleni ni ku va sirhelela loko va lava ku pfuniwa.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 2 paj. 780

Ku Pimisa Kahle

Vanhu lava pimisaka kahle na va nge se yendla swilo swa lisima ka wutomi la vona, minkama ya yinyingi va nyenyiwa. Phela hambi hi Bibele la swi vula leswo ka Swivuriso 14:17. Lona li li: “Lweyi a rhangaka hi ku pimisa kahle wa nyenyiwa.” Vanhu lava kalaka va nga rhangi hi ku pimisa kahle na va nge se yendla swilo, minkama ya yinyingi va va nyenya vanhu lava va swi yendlaka leswo. Hambi hi vanhu lava tirhisaka mimpimiso ya vona swaku va yendla ku rhandza ka Yehovha, minkama ya yinyingi va nyenyiwa. Yesu Kreste a te: “Se leswi mi kalaka mi nga fani ni vanhu va misava, kambe ni nga mi langa xikarhi ka vona, vanhu va misava va ta mi nyenya”. (Yoh 15:19) Hi Xiheberu, rito leli nge “ku pimisa kahle” leli nga tirhisiwa ka Swivuriso 14:17 li nga ha vula hambi hi mimpimiso ya ku biha. Se ndzimana leyi yi nga ha patsa ni vanhu lava pimisaka ku yendla swilo swa ku biha, hi mhaka leyo vahundzuluxeli van’wani va Bibele va hundzuluxela ndzimana leyi va ku: “Munhu lweyi a pimisaka ku yendla swa ku biha wa nyenyiwa.”

26 KA MAIO KU YA KA 1 KA JUNHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 15

Pfuna Van’wani Leswaku Va Tshama Na Va Tsakile

Murindzi-TS 15/11/10 paj. 31 par. 16

Hi Lava Ku Tama Hi Tshembeka!

¹⁶ Yobo a a rhandza ku yamukela vapfhumba. (Yob. 31:31, 32) Leswo swi hi djondzisa swaku na hina hi fanele hi “yamukela van’wani hi lirhandzu.” (Rom. 12:13) Phela hambiloko hi nga ganyanga, hi nga swi kota ku yavelana ni van’wani leswi hi nga na swona, na hi khumbuka swaku “swa yampsa ku dla matsavu lani ku nga ni lirhandzu ku tlula ku dla nyama ya homu ya ku nona lani ku nga ni ku nyenyana.” (Swiv. 15:17) Leswo swi kombisa swaku hambiloko hi nga na swilo swa swinyingi swa ku nyika van’wani, ntsena hi ku heta nkama ni vamakwerhu swi nga hi pfuna kuva hi kulisa lirhandzu la hina hi tlhela hi va ni mabulu lawa ma nga ta tiyisa wunghanu la hina na Yehovha.

Murindzi-TS 04/18 mapaj. 23-24 mapar. 16-18

Tiyisanani Swinene

¹⁶ Loko u pimisa swaku a wu nge swi koti ku tiyisa van’wani hi mhaka leswi u nga ni tingana naswona u kalaka u nga swi tivi swaku u nga vula yini swaku u tiyisa van’wani u nga chavi, hikusa a ku laveki swilo swa swinyingi kuva hi tiyisa van’wani. U nga ha zama ku b’onyozela nkama lowu u txuvukaka vanhu van’wani. Loko munhu lweyi u mu txuvukaka a nga b’onyozeli, swi nga ha yendleka a kumana ni xikarhatu, se mu yingiseli kahle u mu tshika a tiphofula. Ku yendla leswo swi nga ha mu tiyisa munhu lweyi u bulaka na yena. — Yak. 1:19.

¹⁷ Henri, lweyi a nga ni 20 wa malembe a hele ntamu nkama lowu maxaka ya yena ku patsa ni papayi wa yena lweyi a a li doda va nga tshika ntiyiso. Leswaku a mu tiyisa, mudjikelezi mun’wani a mu rhambile leswaku va ya khweva txani a tlhela a mu yingisela kahle nkama lowu na a vula leswi a titwisaka xiswona. Mabulu lawa va nga va na wona ma pfune Henri ku vona swaku ku tama a tiyisela hi swona swi nga pfunaka maxaka ya yena swaku ma tlhelela ka Yehovha. Xin’wani xi nga mu pfuna ku ve ku lerha buku la Tipisalema 46; Sofaniya 3:17 ni Marka 10:29, 30.

¹⁸ Leswi nga yendlekela Marthe na Henri swi hi komba swaku hi nga swi kota ku tiyisa van’wani. Hosi Solomoni a te: “Rito leli vuliwaka hi nkama wa kona li tsakisa ndjhani! . . . Matihlo lama phatimaka ma tsakisa mbilu; mahungu ya ku tsakisa ma tiyisa marhambu.” (Swiv. 15:23, 30) Swin’wani hi nga swi yendlaka swaku hi tiyisa van’wani, i ku va lerhela nhlokomhaka ya Murindzi, nhlokomhaka ya site la jw.org kumbe ku yimbelela na vona. Mupostolo Pawulo a vule swaku ku yimbelela swi nga tiyisa van’wani. Yena a te: “Tamani mi djondzisana ni ku tiyisana hi tipisalema, tinsimu ta ku dzunisa Xikwembu, tinsimu ta ku dzunisa leti yimbeleliwaka hi ku tsaka kakukulu, mi yimbelelela Yehovha ka timbilu ta n’wina.” — Kol. 3:16; Min. 16:25.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Nhlokomhaka 39 ya Tinhlamulu Ta Swivutiso Swa Bibele par. 3

Indjhe Vakreste Va Nga Mu Lavetela Dotori Swaku A Va Daha?

2. Ku nga va swaku ni nga lavetela dotori wa wumbirhi kumbe wa wunharhu swaku a kambela mavabyi ya mina? Bibele li li: “Lani ku nga ni vatsundzuxi va vanyingi swilo swi ta famba kahle.” (Swivuriso 15:22) Marito lawa ma nga hi pfuna, ngopfungopfu loko hi ni mavabyi yamakulu.

2 KU YA KA 8 KA JUNHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 16

Swivutiso Swinharhu Leswi Nga Ku Pfunaka Ku Yendla Swiboho Swaswinene

Murindzi-TS 15/01/14 mapaj. 19-20 mapar. 11-12

Yendla Swiboho Swaswinene Na Wa Ha Li Jovhem

¹¹ Ku tirhela Yehovha hi swona swi nga hi yendlaka hi tsaka. (Swiv. 16:20) Kambe swi tikomba ingaku Baruki sekretariyu wa Yeremiya a a swi khohlwile leswo, hikusa ku ve ni nkama lowu a a nga ha tsaki ka ntirho lowu a a mu yendlela wona Yehovha. Se leswaku a mu basopisa, Yehovha a te: “Wena u tilavela swilo swaswikulu. Tshika ku lava swilo swoleswo. Hikusa ni le kusuhi ni ku tisela vanhu hinkwavu khombo, . . . hinkwaku lomu u nga ta ya kona ni ta ponisa wutomi la wena.” (Yer. 45:3, 5) Se u swi vonisa ku yini? Ku nga va swaku leswi a swi ta yendla Baruki a tsaka i ku tilavela swilo swaswikulu, kumbe i ku tama a tirhela Yehovha hi ku tshembeka, a tlhela a pona loko doropa la Yerusalema li helisiwa? — Yak. 1:12.

¹² Ramiro i xikombiso xaxinene xa ku tirhela van’wani. Yena a li: “Ni kulele aCordilheira dos Andes naswona ndjangu wa mina i swisiwana. Se hi mhaka leyo, a swi ni vevukelanga ku yala nkama makwenu wa mina a nga tinyikela swaku a ni hakelela univhersidadi. Hi nkama wolowo a na ha ku tsakamisiwa ni va Mboni ya Yehovha, naswona mupfuli wa ndlela mun’wani a wa ha ku ni rhamba swaku hi ya chumayela xikan’we ka xidoropani xin’wani. Ni yile ni ya chumayela seniyani, ni game ni djondzela ku tsemeta misisi naswona ni wu yendlile ntirho wolowo swaku ni kuma male ya ku tihlayisa. Phela vanhu va seniyani a va swi rhandza hintamu ku djondza Bibele. Ni game ni ya tirha ka bandla leli a li vulavula lirimi la koseniyani. Swoswi ni ni 10 wa malembe na ni li mupfuli wa ndlela. Na tiyiseka swaku a ku na ntirho wun’wani lowu a wu ta ni yendla ni tsaka ku tlula ku pfuna vanhu kuva va twa mahungu ya ku tsakisa hi lirimi la vona.”

Murindzi-TS 15/09/13 paj. 17 mapar. 1-3

Indjhe Se U Txintxile Mapimiselo Ya Wena?

LESWI hi swi yambalaka, leswi hi swi rhandzaka, leswi hi swi dlaka ni ndlela leyi hi yendlaka hi yona swilo swi ya hi swaku hi kulisiwe ka ndhawu ya ku tshamisa ku yini.

² Ku ni swilo swin’wani swa lisima leswi hi faneleke hi swi yendla, ku tlula ku langa mpahla ni swakudla. Hi xikombiso, na ha ha li vatsongo ha djondzisiwa swilo swaswinene leswi hi faneleke hi swi yendla ni swilo swa ku biha leswi hi faneleke hi fambela kule na swona. Ku tala ka swilo swoleswo i swiboho swa munhu hi yexe naswona swi ya hi munhu ni munhu. Kasi minkama yin’wani, hi nga ha yendla swilo hi ku ya hi lipfalu la hina naswona Bibele la swi pfumela swoleswo hikusa li li: “Vamatiko lava kalaka va nga na nawu, hi ntumbuluku va yendla leswi vuliwaka hi nawu.” (Rom. 2:14) Kambe loko ku nga na nawu wa ku kongoma Bibeleni ke, ku nga va leswaku hi ta yendla swilo hi ku ya hi ndlela leyi hi nga kulisiwa hi yona kumbe leswi nga toloveleka lani hi tshamaka kona?

³ Hina Vakreste hi nge swi yendli leswo, hi mhaka swivangelo swimbirhi. Xa ku sungula, Bibele li li: “Ku ni ndlela leyi tikombaka ingaku yi lulamile ka munhu, kambe magamu ka yona yi yisa ku feni.” (Swiv. 16:25) Leswi swi vula swaku leswi hi kalaka hi nga hetisekanga a hi nge swi koti ku tikongomisa. (Swiv. 28:26; Yer. 10:23) Xa wumbirhi, hikusa Bibele li kombisa swaku mahanyelo lawa vanhu va misava leyi va nga na wona ma kongomisiwa hi Sathana, “xikwembu xa misava leyi”. (2 Ko. 4:4; 1 Yo. 5:19) Se, leswaku Yehovha a hi tsakela a tlhela a hi katekisa, swi lava hi tirhisa leswi nga ka Varoma 12:2. — Lerha.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 1 paj. 708

Ku Layiwa

Leswi yendlekaka loko munhu a pfumela kumbe a yala ku layiwa. Lava ku biha, swiphunta ni lava nga ni mahanyelo ya ku biha va tolovela ku yala loko Yehovha a va laya. (Ps 50:16, 17; Swiv 1:7) Leswo swi yendla swaku va gama va khatisiwa hi ndlela ya ku vava swinene. Swivuriso 16:22 yi li: “Swiphunta swi layiwa hi ku phunta ka swona.” Leswi nge, munhu lweyi a yalaka ku layiwa, a nga ha koka ku vava hi ku kuma mavabyi, a va ka wusiwana lalikulu kumbe a fa na wa ha li mutsongo. Phela leswo hi swona swi nga yendlekela Vayisrayele. Yehovha a va layile Vayisrayele hi ku tirhisa vaprofeta makhambi ya ku hambanahambana, kambe vona a va yingisanga funtshi a va swi lavanga ku tama va vhikeliwa va tlhela va katekisiwa hi Yehovha. Se leswo swi yendle swaku va khatisiwa hi ndlela ya ku vava hi ku yisiwa wukaraweni. — Yer 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hos 7:12-16; 10:10; Sof 3:2.

HISEKELA NTIRHO WA KU CHUMAYELA

Nhlokomhaka 40 ya Tindzimana Leti Nga Tlhamuseliwa-T

Swivuriso 16:3 — “Tshemba Yehovha Ka Hinkwaswu Leswi U Swi Yendlaka”

“Tshemba Yehovha ka hinkwaswu leswi u swi yendlaka, kutani maplanu ya wena ma ta famba kahle.” — Swivuriso 16:3, Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani.

“Nyiketa Yehovha timhaka ta wena hinkwato, kutani makungu ya wena ma ta tiya.” — Swivuriso 16:3, Bibele Yi Nga Testamente Ya Khake Ni Le’yintshwa.

Leswi Buku La Swivuriso 16:3 Li Vulaka Swona

A ndzimana leyi yi tiyisekisa hinkwavu lava gandzelaka Xikwembu xa ntiyiso swaku loko va xi tshemba va tlhela va landzelela minkongomiso ya xona, swilo hinkwaswu swi ta va fambela kahle.

“Tshemba Yehovha ka hinkwaswu leswi u swi yendlaka.” Lava gandzelaka Yehovha,a na va nge se yendla swiboho, hi ku tiveka hansi va kombela ku kongomisiwa hi Xikwembu. (Yakobe 1:5) Hi mhaka muni va yendla leswo? Xivangelo xin’wani hileswaku vanhu minkama ya yinyingi a va swi tivi leswi nga ta va yendlekela ka wutomi la vona. (Ekleziyaxta 9:11; Yakobe 4:13-15) Handle ka leswo, a vanhu a va na wutlharhi leli lavekaka swaku va yendla hinkwaswu leswi va swi lavaka, se ku tala ka vona va swi tshikela Xikwembu. Va yendla leswo hi ku yendla xikhongelo va kombela swaku xi va pfuna va tlhela va yendla swilo hi ku ya hi leswi Rito la Xikwembu, ku nga Bibele li swi vulaka. — Swivuriso 3:5, 6; 2 Timotiya 3:16, 17.

A marito lawa ma nge: “Nyiketa Yehovha timhaka ta wena hinkwato”, hi ku kongoma ma vula ku “yandlala mintirho ya wena ka Yehovha.” Hi ku ya hi buku lin’wani, marito lawa ma hi yendla hi pimisa hi munhu lweyi a rhulaka xidjumba ka makatla ya yena, se a ya rhwexa munhu mun’wani lweyi a nga ni matimba ku mu tlula, lweyi a nga swi kotaka ku rhwala xidjumba xolexo. Phela hinkwavu lava tivekaka hansi va tlhela va tshemba Xikwembu, va nga tiyiseka leswaku xi ta va pfuna loko va kombela ku pfuniwa hi xona. — Tipisalema 37:5; 55:22.

Marito lawa ma nge “timhaka ta wena hinkwato” a ma vuli swona swaku Yehovha a katekisa maplanu hinkwawu lawa vanhu va ma yendlaka, kambe o katekisa ntsena maplanu lawa ma fambisanaka ni ku rhandza ka yena ni minawu ya yena. (Tipisalema 127:1; 1 Yohani 5:14) Phela Yehovha a nga va katekisi vanhu lava kalaka va nga mu yingisi, funtshi “a wonha maplanu” ya vona. (Tipisalema 146:9) Leswi nge, a katekisa ntsena vanhu lava tivekaka hansi va yingisa minawu ya yena leyi nga ka Bibele. — Tipisalema 37:23.

“Kutani maplanu ya wena ma ta famba kahle.” Mabibele man’wani loko ma hundzuluxela marito lawa ma li: “Kutani makungu ya wena ma ta tiya.” Ka Matsalwa ya Xiheberu lawa ma vitaniwaka Textamentu ya Khale, a rito leli nge “ku tiya” li kombetela ka fundação kumbe masungulu ya nchumu. Minkama ya yinyingi a rito leli li tirhisiwa swaku li tlhamusela swaku swilo leswi Xikwembu xi nga swi yendla swi tiyile. (Swivuriso 3:19; Yeremiya 10:12) Hi ku fana, Xikwembu xi ta tiyisa maplanu ya lava yendlaka leswi xi swi lavaka, hi ku va pfuna leswaku va vhikeleleka va tlhela va va ni wutomi la ku tsakisa. — Tipisalema 20:4; Swivuriso 12:3.

Leswi Ku Vulavuliwaka Hi Swona Ka Swivuriso 16

A buku la Swivuriso ndzima 16 li tsaliwe hi Hosi Solomoni. Naswona ku tala ka tindzimana leti nga ka buku leli la Swivuriso ti tsaliwe hi yena, kambe a tsale swivuriso swa swinyingi hileswi Xikwembu xi nga mu nyika wutlharhi. — 1 Tihosi 4:29, 32; 10:23, 24.

Solomoni a sungula ndzima 16 hi ku dzunisa Yehovha hi mhaka wutlharhi la yena a tlhela a kombisa leswaku Yehovha wa va nyenya vanhu lava tibyelaka. (Swivuriso 16:1-5) Ka ndzima leyi hi tlhela hi kuma ntiyiso wa lisima swinene lowu ku vulavuliwaka hintamu hi wona ka buku la Swivuriso, wa leswaku vanhu va ngo kuma wutlharhi la ntiyiso swi tlhela swi va fambela kahle ka wutomi la vona, ntsena loko va tiveka hansi va tlhela va pfumela ku kongomisiwa hi Xikwembu. (Swivuriso 16:3, 6-8, 18-23) Phela ntiyiso lowu a ho wu kuma ntsena ka buku la Swivuriso, kambe hi tlhela hi wu kuma ka mabuku ya manyingi ya Bibele. — Tipisalema 1:1-3; Esaya 26:3; Yeremiya 17:7, 8; 1 Yohani 3:22.

9 KU YA KA 15 KA JUNHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 17

Hanya Hi Ku Rhula Ka Wukati La Wena

Khindlimuka!-TS 09/14 paj. 11 par. 2

Tshika Ku Veketela Xiviti

Tikambeli. Bibele la pfumela leswaku vanhu van’wani va hantla va kwata. (Swivuriso 29:22) Ku nga va leswaku na wena u tshamise xileswi? U nga ha tivutisa u ku: ‘Ni tolovela ku veketela xiviti? Ni hantla ni kwata? Ni tolovela ku kulisa swilo swaswitsongo ni swi yendla timhaka tatikulu?’ Bibele la hi basopisa loko li ku: “Lweyi a tshamelaka ku vulavula hi xihoxo a hambanisa vanghanu vavakulu.” (Swivuriso 17:9; Ekleziyaxta 7:9) Leswo swi nga ha yendleka hambi hi ka vanhu lava nga chada. Se loko u tolovela ku mu vekela xiviti lweyi u nga chada na yena, u nga ha tivutisa u ku: ‘Ni nga yendla yini leswaku ni mu lehisela mbilu lweyi ni nga chada na yena?’ — Tshinya la nawu: 1 Pedru 4:8.

Murindzi-TS 01/05/08 paj. 10 par. 6–paj. 11 par. 1

Ku Lulamisa Swikarhatu

1. Veka nkama wawunene swaku mi bula hi xikarhatu xa n’wina. Bibele li li: “Nchumu xin’wani ni xin’wani xi ni nkama wa xona, . . . nkama wa ku miyela ni nkama wa ku vulavula.” (Ekleziyaxta 3:1, 7) Hilani hi nga swi vona hi kona ku sunguleni ka nhlokomhaka leyi, swikarhatu swin’wani swi nga ha mi yendla mi holova. Se loko swi tshamise xileswo, swi kahle kuva wena ni lweyi u nga chada na yena, mu va ni nkama wa “ku miyela” leswaku mhaka yi nga kuli. Phela loko mi tirhisa leswi nga ka Swivuriso 17:14, swi nga mi pfuna swaku mi nga pfumeleli leswaku xikarhatu xi wonha wukati la n’wina. Ndzimana leyi yi li: “Ku sungula nyimpi swi fana ni ku pfulela mati; suka u famba na mholovo yi nge se sungula.”

Hambileswo, ku ni “nkama wa ku vulavula.” Swikarhatu swi nga ha fanisiwa ni byanyi la ku kala li nga hlakuliwi. Loko swi nga lulamisiwi, swi ta tama swi kula. Se vekani nkama wa leswaku mi bula hi xikarhatu xa n’wina leswaku mi xi lulamisa, ku nga li ku pimisa leswaku xi ta lungha hi xoxe. Leswo swi ta mi pfuna kuva mi yendla leswi Bibele li swi vulaka ka Vaefeza 4:26, loko li ku: “Mi nga tshiki dlambu li pela na ma ha kwatile.” Loko wena ni lweyi u nga chada na yena mi veke nkama wa ku bula hi xikarhatu xa n’wina, hetisisa leswi u nga swi tshembisa.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 2 paj. 514 par. 4

Tihlo

Matihlo ma nga ha kombisa leswi munhu a titwisaka xiswona. Ma nga kombisa swaku wa va twela wusiwana vanhu van’wani kumbe a nga va tweli. (Det 19:13) Munhu a nga ha tsopetela matihlo leswaku a poyila van’wani, kumbe a pimisa hi ku yendla swilo swa ku biha. (Ps 35:19; Swiv 6:13; 16:30) Naswona loko Bibele li vula swaku munhu a fihla matihlo ya yena kumbe ku ma pfala, swi lava ku vula swaku a nga swi lavi ku pfuna vanhu van’wani. (Mat 13:15; Swiv 28:27) Funtshi loko Bibele li vula swaku “matihlo ya xiphunta ma tsendzeleka anze magamu ka misava”, swi lava ku vula swaku munhu a pimisa hi swilo swin’wani, a tshika ku pimisa hi swilo swa lisima leswi a a fanele a pimisa hi swona hi nkama wolowo. (Swiv 17:24) Matihlo ma nga ha tlhela ma kombisa swaku munhu a kahle kumbe wa vabya. Ni ku tlhela ma kombisa swaku a tsakile kumbe a nga tsakanga. — 1Sa 14:27-29; Det 34:7; Yob 17:7; Ps 6:7; 88:9.

HISEKELA NTIRHO WA KU CHUMAYELA

Swivuriso 17:17 — “Munghanu A Ni Lirhandzu Minkama Hinkwayu”

“Munghanu wa ntiyiso a ni lirhandzu minkama hinkwayu, i makwenu wa ntiyiso loko u li ku karhatekeni.” — Swivuriso 17:17, Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani.

“Loyi a nga lakunori wa ku rhandza minkama hinkwayu, loko u li ekhombyeni i makwenu wa xiviri.” — Swivuriso 17:17, Bibele La Mahungu Lamanene.

Leswi Buku La Swivuriso 17:17 Li Vulaka Swona

A vanghanu va ntiyiso va tshembana minkama hinkwayu. Va fana ni vamakwavu lava rhandzanaka va tlhela va pfunana, ngopfungopfu loko va kumana ni swikarhatu.

“Munghanu wa ntiyiso a ni lirhandzu minkama hinkwayu.” Marito lawa ma nga tlhela ma hundzuluxeliwa ma va “vanghanu va ntiyiso va kombisa lirhandzu minkama hinkwayu.” Rito la Xiheberu leli li nga tirhisiwa lani leli nge “lirhandzu,” a li vuli ntsena leswi munhu a titwisaka xiswona, kambe li vula lirhandzu la ntiyiso leli munhu a li kombisaka hi mintirho. (1 Vakorinto 13:4-7) Vanghanu va ntiyiso a va hambani loko va kumana ni swikarhatu kumbe loko va tshuka va kwatisana. Vona va rivalelana minkama hinkwayu. (Swivuriso 10:12) Naswona munghanu wa ntiyiso a nga kwati kumbe a va ni wukwele loko munghanu wa yena a yendlekeliwe hi swilo swaswinene. Ku hambana ni leswo, a tsaka na yena. — Varoma 12:15.

Swiyimu Leswi Buku La Swivuriso 17:17 Li Nga Tsaliwa Ka Swona

A buku la Swivuriso li tale hi marito ya wutlharhi lawa ma yendlaka swaku lweyi a lerhaka a nyimanyana a pimisa. Ku tala ka swilo swi nga tsaliwa ka buku leli swi tsaliwe hi Hosi Solomoni funtshi a a tirhisa matsalelo ya mapowema ya Xiheberu lawa a ma nga tirhisi ma rima kumbe marito ya ku fana. Kambe a a tlhanganisa mavhersu mambirhi lawa ma nga ni mongo wa ku fana kambe na a tirhisa marito ya ku hambana. Kumbe a tlhanganisa mavhersu mambirhi lawa ma nga ni mongo wa ku hambana. Ndzimana ya Swivuriso 17:17 i xikombiso xa mavhersu mambirhi lawa ma nga tlhanganisiwa na ma ni mongo wa ku fana kambe na ku tirhisiwa marito ya ku hambana. Kambe xikombiso xa mavhersu mambirhi lawa ma nga tlhanganisiwa na ma ni mongo wa ku hambana i buku la Swivuriso 18:24 leyi nge: “Ku ni vanghanu lava nga lunghekela ku phatlulelana, kambe ku ni munghanu lweyi a tshembekaka ku tlula makwenu.”

Nkama Solomoni a nga tsala Swivuriso 17:17, swi nga yendleka a a pimisa hi wunghanu leli papayi wa yena Davhida a a li na lona na Yonatani, lweyi a a li n’wana wa Hosi Sawulo. (1 Samuwele 13:16; 18:1; 19:1-3; 20:30-34, 41, 42; 23:16-18) Hambileswi a va nga li maxaka a va rhandzana hintamu swinene ku tlula leswi vamakwavu va rhandzanaka xiswona, leswi swi nga yendla leswaku Yonatani a za a veka wutomi la yena anghozini leswaku a ponisa Davhida.b

Leswi Swivuriso 17:17 A Nga Tsalisiwa Xiswona Ka Mabibele Man’wani

“A munghanu a kombisa lirhandzu minkama hinkwayu, naswona a va makwenu ka minkama ya ku karhata.” — Bibele La Inglês Básico.

“A munghanu a tama a va munghanu, naswona a va makwenu lweyi a a nga psaleliwa ku ku pfuna ka minkama ya ku karhata.” — Bibele La Tradução de Moffatt.

“Munghana wa munhu wa n’wi rhandza hi masiku, i makwavu emakhombyeni.” — Bibele La Sociedade Bíblica de Moçambique.

Sixtira vhidiyo la ku goma leli kombisaka leswi buku la Swivuriso li vulavulaka hi swona.

16 KU YA KA 22 KA JUNHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 18

Vulavula Hi Ndlela Leyi Yi Nga Ta Tiyisa Lweyi A Vabyaka

Murindzi 10/22 paj. 22 par. 17

Wutlharhi La Ntiyiso La Huwelela

¹⁷ Rhanga hi ku pimisa na u nge se vulavula. Loko hi nga tivoneli, leswi hi swi vulaka swi nga ha vavisa vanhu van’wani. Bibele li li: “Marito lawa ma kalaka ma nga pimisiwanga kahle ma tlhava ku fana ni xipada, kambe lirimi la lava ku tlhariha la daha.” (Swi. 12:18) Hi yentxa swaku ku va ni ku rhula loko hi nga tshameli ku hleva hi swihoxo swa van’wani. (Swi. 20:19) Leswaku marito ya hina ma daha ku tlula kuva ma tlhava, hi fanele hi djondza Rito la Xikwembu nkama ni nkama. (Luk. 6:45) Loko hi pimisa hi leswi Bibele li swi vulaka, marito ya hina ma ta fana ni “xihlovo xa wutlharhi” hikusa ma ta tiyisa van’wana. — Swi. 18:4.

Nhlokomhaka 19 ya Timhaka Ta Ku Hambanahambana-T, kwadru

U Ta Ku Yini Loko U Tsumbula Swaku U Ni Mavabyi

Mu yingiseli kahle. Phela nchumu wa lisima lowu u nga wu yendlelaka munghanu wa wena lweyi a vabyaka, i ku mu yingisela kahle. A swi bohi u hlamula nchumu xin’wani ni xin’wani lexi a nga ta xi vula. Ku mu yingisela swa yenela; u nga mu yavanyisi kambe zama ku titwananisa ni xiyimu xa yena. U nga pimisi swaku wa swi twisisa hi ku helela leswi a titwisaka xiswona, ngopfungopfu loko swi nga tikombi kahle swaku wa vabya. — Swivuriso 11:2.

Vula swilo swaswinene. Swi nga ha yendleka u nga swi tivi kahle leswi u nga swi vulaka, kambe ku mu komba swaku wa swi twisisa swaku xiyimu xa yena xa karhata, swi nga mu pfuna ku tlula ku kala u nga vuli nchumu. Kambe loko u nga swi tivi swaku u nga vula yini swaku u mu tiyisa, u nga ha vula swilo swaswitsongo na swi sukela mbilwini. U nga ha vula swilo swa ku fana ni leswi: “A ni swi tivi leswi ni nga swi vulaka kambe ni ni mhaka na wena.” Tivoneli swaku u nga vuli swilo swa ku fana ni leswi: “Wena swa ku yampsela, hikusa a wu vabyi hi. . . .”

Xin’wani u nga xi yendlaka swaku u komba munghanu wa wena swaku u ni mhaka na yena, i ku pexkizara hi mavabyi lawa a nga na wona leswaku u ma twisisa ku yampsa. Swi nga yendleka a tsaka hi ku vona minzamu leyi u yi yendlaka swaku u xi twisisa kahle xiyimu xa yena funtshi leswi u nga ta swi vula swi ta twisiseka. (Swiv 18:13) Kambe tivoneli leswaku u nga mu byeli leswi a nga swi yendlaka na a nga ku kombelanga.

Mu pfuni munghanu wa wena. U nga pimisi swaku wa swi tiva leswi u nga mu pfunisaka xiswona, kambe mu vutisi swaku a lava ku pfuniwa hi yini. Kambe swi nga ha yendleka munghanu wa wena, a vula swaku a nga lavi ku pfuniwa hileswi a kalaka a nga swi lavi ku ku nyika ntirho. Loko a vula leswo, u nga ha tinyikela swaku u mu pfuna ku xava swilo, ku basisa kumbe ku yendla mintirho yin’wani ya le kaya. — Vagalatiya 6:2.

U nga godoli. Khumbuka swaku munghanu wa wena a kumana ni xiyimu xa ku karhata, se minkama yin’wani mi nga ha kombinara nchumu a gama a nga xi hetisisi funtshi minkama yin’wani swi nga yendleka a nga swi lavi ku bula. Se tama u mu lehisela mbilu, u mu twisisa u tlhela u tama u mu pfuna hi leswi a swi lavaka. — Swivuriso 18:24.

Murindzi-T N.^o 1 Wa 2023 paj. 14 par. 3–paj. 15 par. 1

Hi Nga Va Pfunisa Ku Yini Lava Va Nga Ni Depressão?

“Mi tiyisa lava nga tshoveka timbilu.” — 1 VATESALONIKA 5:14.

Swi nga yendleka munghanu wa wena a titwa a nga li wa nchumu a tlhela a vilela. Hambiloko u nga swi tivi swaku u nga mu byela yini, ntsena hi ku mu byela swaku u ni mhaka na yena swi nga mu tiyisa.

“Munghanu wa ntiyiso a ni lirhandzu minkama hinkwayu.” — SWIVURISO 17:17.

Pfuna munghanu wa wena. Ku hambana ni ku pimisa swaku wa swi tiva leswi u nga mu pfunisaka xiswona, mu vutisi swaku i mpsini u nga swi yendlaka kuva u mu pfuna. Loko swi mu karhatela ku vula swaku u nga mu pfunisa ku yini, mu rhambi swaku mi beliwa hi moya xikan’we. U nga tlhela u mu pfuna hi ku famba na yena swaku mi ya xava swilo, u mu pfuna ka ku hamba malimpeza ni mintirho yin’wani. — Vagalatiya 6:2.

“Mi va lehisela mbilu hinkwavu.” — 1 VATESALONIKA 5:14.

Minkama yin’wani swi nga yendleka munghanu wa wena a nga swi lavi ku bula. Loko a nga swi lavi ku bula, mu byeli swaku wa swi lava ku mu yingisela hi nkama lowu a nga ta lava ku bula hi wona. Hi mhaka mavabyi ya yena, swi nga yendleka minkama yin’wani munghanu wa wena a vula kumbe a yendla swilo leswi nga ta ku kwatisa. Se swi nga yendleka loko mu markara ku yendla nchumu xikan’we a nga swi koti ku xi hetisisa naswona a nga ha kahlula a kwata. Loko munghanu wa wena a yendla swilo swa ku fana ni leswo mu lehiseli mbilu u tlhela u zama ku mu twisisa. — Swivuriso 18:24.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 2 paj. 1057

Ku Hoxa Swiribyani

A khale, loko ku humelela timhaka a va hoxa swiribyani leswaku va ti lulamisa. A va rhanga hi ku yendla xikhongelo, se va gama va hoxa swiribyani leswaku va vona nkongomiso wa Yehovha ka mhaka ya kona.

Ndlela leyi a swi tirhisiwa hi yona. Swivuriso 16:33 yi li: “Vanhu [a] va yisa mhaka ka Yehovha kutani yena a va byela xiboho xa yena.” Ka tiko la Israyele, ku hoxa swiribyani a swi tirhisiwa leswaku ku lulamisiwa timhaka. Hi vula leswo hikusa Swivuriso 18:18 yi li: “Ku hoxa swiribyani swi helisa ku holovisana funtshi swi lulamisa timhaka xikarhi ka vanhu lava kalaka va nga twanani.” Ku hoxa swiribyani a swi nga tirhiseliwi ku tlanga, ku palisana naswona a ku nga na munhu lweyi a a ganya kumbe a a luza male hi mhaka ya leswo. Ku hoxa swiribyani a swi nga yendli leswaku lava tirhaka tempeleni va ganya xan’wanchumu kumbe ku pfuniwa swisiwana. Ku hambana ni leswo, masonchwa ya Varoma ma hoxe swiribyani leswaku ma ganya xan’wanchumu nkama ma nga yavelana mpahla ya Yesu, hilani Tipisalema 22:18 a yi profete hi kona. — Mat 27:35.

HISEKELA NTIRHO WA KU CHUMAYELA

Nhlokomhaka 30 ya Swivutiso Leswi Vanhu Va Tolovelaka Ku Swi Vutisa

Hi Mhaka Muni Timboni Ta Yehovha Ti Nga Tirhisi Xihambani Ka Wugandzeli La Tona?

Vanhu va vanyingi amisaveni hinkwayu va pimisa swaku Vakreste va fanele va tirhisa xihambani. Hambileswi Timboni ta Yehovha ti nga Vakreste a ti tirhisi xihambani ka wugandzeli la tona. Hi mhaka muni?

Xa ku sungula hi leswaku Bibele li kombisa swaku Yesu a nga fanga ka xihambani, kambe a fe ka mhandzi. Xin’wana hi swaku Bibele li li: “Mi nga tshukeni mi gandzela swifaniso swa mavunhwa.” Leswi swi vulaka ku kala hi nga tirhisi xihambani ka wugandzeli la hina. — 1  Vakorinto 10:14; 1 Yohani 5:21.

Nchumu xin’wana hi swaku Yesu a te: “Hinkwavu va ta tiva swaku mi vadjondzisiwa va mina loko mi rhandzana.” (Yohani 13:34, 35) Hi marito lawa Yesu a vule swaku lexi xi kombisaka swaku hi Vakreste va ntiyiso i lirhandzu leli hi nga na lona ku nga li xihambani.

23 KU YA KA 29 KA JUNHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 19

Vana Munghanu Wamunene Ka Vamakwerhu

Murindzi 11/23 mapaj. 12-13 mapar. 16-17

Leswi Hi Nga Swi Yendlaka Swaku Hi Tama Hi Rhandzana

¹⁶ U nga tshameli ku vona swilo swa ku biha leswi vamakwerhu va swi yendlaka, kambe vona swilo swaswinene leswi va swi yendlaka. Pimisa hi xikombiso lexi. A hi nge u li ka xifextana na u titlangela ni vamakwerhu. Phela hinkwenu mi tsakile; loko se mi gamile mi susa mafoto. A la ku sungula a li humanga kahle, se mi gama mi susa man’wani, ma ku 3. Nkama u txuvukiselaka mafoto wolawo u vona swaku ka lin’we la wona ku ni makwerhu lweyi a nga binya. Se a u ta ku yini hi mufoto wolowo? A u ta tima mufoto wolowo u sala ni lawa makwerhu lweyi a a binyile ka la ku sungula na yena a hlekelelaka.

¹⁷ Hi nga fananisa mafoto lawa hi nga ma vekisa ni leswi hi lavaka ku swi khumbuka. Hina hi talisa ku khumbuka swilo swaswinene leswi hi nga swi yendla ni vamakwerhu. Minkama ya yinyingi hi khumbuka swilo swa ku tsakisa ni minkama ya ku tsakisa leyi hi nga va na yona ni vamakwerhu. Kambe a hi nge ka minkama yoleyo makwerhu a vulile kumbe ku yendla nchumu xa ku kala xi nga hi tsakisi. Se hi ta ku yini hi swona? Hi ta zama ku swi susa ka mimpimiso ya hina ku fana ni leswi a hi ta tima mufoto lowuyani wu kalaka wu nga humanga kahle. (Swi. 19:11; Efe. 4:32) Hi nga zama ku khohlwa swilo swaswitsongo swa ku biha leswi vamakwerhu va nga hi yendlela swona, kambe hi khumbuka swilo swa swinyingi swa ku tsakisa leswi hi nga va na swona ni makwerhu yelweyo. I swilo swa ku fana ni leswi hi lavaka ku swi khumbuka ni ku swi vekisa.

Murindzi 07/23 mapaj. 9-10 mapar. 10-11

Tama U Kulisa Lirhandzu La Wena Hi Yehovha Ni Van’wani

¹⁰ Na hina namuntlha, hi lava tindlela ta ku pfuna vamakwerhu va hina. (Heb. 13:16) Vona xikombiso xa makwerhu Anna, lweyi hi nga bula hi yena ka nhlokomhaka leyi nga hundza. Loko xidzedze xi hlasele lomu a va li kona, yena ni nuna wa yena va ye va ya pfuxela ndjangu wun’wani wa vamakwerhu. Loko va fikile, va kume swaku a swa ku fulela hi swona yindlo a swi hahlukile. Se hi mhaka leyo, mpahla ya vona hinkwayu a yi chimile. Anna a li: “Hi teke mpahla ya vona hi ya yi hlampsa, hi yi pasara hi gama hi va tlhelisela yona na yi petseleliwe kahle. Ka hina swi tikombe ingi a swi nga li swa nchumu, kambe ku va hi yendle leswo, hi swona swi yendlaka swaku ku ta fikela ni swoswi hi va vanghanu va vona.” Leswi Anna ni nuna wa yena a va va rhandza vamakwerhu, va yendle xan’wanchumu swaku va va pfuna. — 1 Yoh. 3:17, 18.

¹¹ Loko hi va khoma hi ndlela ya kahle hi tlhela hi va komba lirhandzu vamakwerhu, va nga ha swi vona swaku hina hi zama ku tekelela Yehovha, naswona swi nga yendleka va hi khensa hi leswi hi va yendlelaka swona. Khanh lweyi hi nga vulavula hi yena hala ndzhaku a nga swi khohlwi leswi vamakwerhu va nga swi yendla swaku va mu pfuna. Yena a li: “Na va khensa vamakwerhu va xisati lava a va ni rhamba swaku ni famba na vona nsin’wini. A va ta va ta ni teka kaya, va ni rhamba swaku hi lanxara hi tlhela hi almosara xikan’we va gama va ta ni siya kaya na ni hlayisekile. Na swi vona swoswi swaku leswo a ku li ntirho wawukulu hintamu swinene, kambe vona a va swi yendla hi lirhandzu.” I ntiyiso swaku a hi minkama hinkwayu leyi vamakwerhu va nga ta hi khensa hi leswi hi va yendlelaka swona. Kambe Khanh a tlhela a vula leswi hi lava va nga mu pfuna: “A ni swi navela hintamu ku tlhela ni va tlhelisela hi leswi va nga ni yendlela swona, kambe a ni swi tivi swaku hinkwavu ka vona va tshama kwini. Kambe Yehovha wa swi tiva funtshi na khongela ka Yena ni mu kombela swaku a va khensa hi leswi va nga ni yendlela swona.” Khanh a tiyisile. Yehovha wa swi vona swilo leswi hi swi yendlelaka vamakwerhu, hambi swi tikomba ku li nchumu wawutsongo hintamu swinene. A swi vona na swi li xikweneti, naswona a titwa na a sindziseka ku va a xi hakela. — Lerha Swivuriso 19:17.

Murindzi 11/21 paj. 9 mapar. 6-7

Tamani Mi Kombana Lirhandzu La Ku Kala Li Nga Heli

⁶ Ka vanhu va ku tala, munhu lweyi a nga ni malembe ya manyingi na a tirha ka komponi yoleyi ya yin’we a voniwa a li mutirhi wa ku tshembeka. Kambe, hambileswi a nga ni malembe ya manyingi na a tirha ka komponi yoleyo, swi nga yentxeka a nga va tivi hinkwavu varhangeli va komponi yoleyo. Naswona swi nga yentxeka a nga nyimi ni swiboho hinkwaswu leswi yentxiwaka hi varhangeli va komponi. Hambileswi a kalaka a nga yi rhandzi komponi yoleyo, a tama a tirha hileswi a lavaka ku kuma male, naswona a nga ta tshika ku tirha ka komponi yoleyo anze a kuma ntirho wun’wana.

⁷ Hilani hi nga swi vona hi kona ka paragrafu 6, ku hambana ka ku tshembeka ni lirhandzu, swi ya hi leswi swi yentxaka munhu a kombisa swilo swoleswo. Hi mhaka muni vanhu va Xikwembu va minkama ya Bibele va kombise lirhandzu? Phela vona a va yo kombisa lirhandzu hileswi a va boheka ku li kombisa, kambe va li kombisile hileswi a va swi lava hi mbilu hinkwayu ku li kombisa. Pimisa hi xikombiso xa Davhida. Yena a kombise lirhandzu la ku kala li nga heli ka munghanu wa yena Yonathani, hambileswi papayi wa Yonathani a a lava ku dlaya Davhida. Loko ku hundze malembe ya manyingi Yonathani na a file, Davhida a tame a kombisa lirhandzu ka n’wana wa Yonathani, Mefiboxete. — 1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 1 paj. 549

Xitsundzuxu, Mutsundzuxi

Ko va Yehovha ntsena lweyi a kalaka a nga lavi ku tsundzuxiwa hikusa i N’winyi wa wutlharhi hinkwalu. (Esa 40:13; Rom 11:34) Leswi Yesu a nga yamukela switsundzuxu leswi taka hi ka Yehovha a tlhela a swi tirhisa, ni leswi a nga ni moya wa ku kwetsima, hi yena “Mutsundzuxi Wamunene” lweyi a nga hi kongomisaka. (Esa 9:6; 11:2; Yoh 5:19, 30) Leswo swi kombisa swaku leswaku xitsundzuxu xi pfuna, xi fanele xi fambisana ni ku rhandza ka Yehovha. Kambe loko xi nga fambisani ni ku rhandza ka Yehovha, xitsundzuxu xolexo a xi pfuni nchumu. — Swiv 19:21; 21:30.

30 KA JUNHO KU YA KA 6 KA JULHO

XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU SWIVURISO 20

Leswi Nga Ku Pfunaka Ku Yendla Xiboho Xaxinene Loko U Namorara

Murindzi 05/24 mapaj. 26-27 mapar. 3-4

Ku Namorara Ka Wena A Ku Dzunise Yehovha!

³ Hambileswi ku namorara ku nga nkama wa tsakisa swinene, a hi nchumu xa ku tlanga hi xona hikusa xi nga yendla leswaku lava va namorara va chada. Phela ka siku la muchadu, lava va chadaka va tshembisana phambheni ka Yehovha swaku va ta rhandzana va tlhela va hloniphana wutomi la vona hinkwalu. Na munhu a nga se yendla xitshembiso, a fanele a rhanga hi ku pimisa kahle hi mhaka ya kona. (Lerha Swivuriso 20:25.) Leswo swa fana ni ka xitshembiso xa muchadu. Ku namorara ku yendla swaku vanhu vambirhi va tivana kahle va tlhela va yendla xiboho xaxinene. Minkama yin’wani xiboho xolexo ku nga ha va muchadu; kambe minkama yin’wani swi nga ha lava va tshikana. Hambileswo ku va va tshikana a swi vuli swona swaku swilo a swi fambanga kahle. Kambe swi vula swaku va xi fikelelile xikongomelo xa ku namorara, ku nga ku va pfuna ku yendla xiboho xaxinene.

⁴ Hi mhaka muni swi li swa lisima ku tiva xikongomelo xa ku namorara? Loko munhu a nga xi twisisi xikongomelo xa ku namorara, swi nga yendla swaku a sungula ku namorara na a nga na xikongomelo xa ku chada. Kambe a ku tiva xikongomelo xa ku namorara i swa lisima ka hina hinkwerhu. Hi xikombiso, vanhu van’wani va pimisa swaku loko vanhu vambirhi va namorara swo boha swaku va chada. Se leswo swi va khumbisa ku yini vamakwerhu lava kalaka va nga se chada? Melissa lweyi a tshamaka aEstados Unidos, a vule leswi: “Loko vanhu vambirhi va namorara vamakwerhu va nyimela swaku hi wugamu va chada. Leswo swi yendla swaku van’wani va nga tshikani hambiloko va nga fambisani ka ku namorara ka vona. Naswona van’wani hambi hi ku namorara a va namorari hi ku chava swoleswo. Leswo swi yendla swaku vanhu vanyingi va karhateka hi mhaka leyi.”

Murindzi 05/24 paj. 22 par. 8

U Nga Mu Kumisa Ku Yini Murhandziwa Wa Wena?

⁸ Kambe u nga mu djondzisa ku yini munhu lweyi u lavaka ku namorara na yena na a nga swi voni? U nga ha yendla leswo loko mi li mintlhanganwini abandleni kumbe loko mi li ka xifextani ni vanghanu. Ka tindhawu leti, u ta pfulekeliwa hi nkama wa ku li kambela kahle wumunhu la munhu yelweyo, wunghanu la yena na Yehovha ni leswi a swi yendlisaka xiswona swilo. Tivutisi leswi: I vamani vanghanu va yena? A tolovela ku vulavula hi yini? (Luk. 6:45) A leswi ni navelaka ku swi yendla ka wutomi la mina swa fana ni swa yena? U nga ha tlhela u bula ni madoda ya bandla la yena kumbe makwerhu lweyi a nga ni wunghanu lalinene na Yehovha, lweyi a mu tivaka kahle. (Swiv. 20:18) U nga ha tlhela u vutisa vanhu van’wani swaku a tiviwa na a li munhu wa ndjhani. (Rut. 2:11) Nkama u kambelaka munhu yelweyo, tivoneli leswaku u nga mu ngheni phakithini, hi ku lava ku tiva xin’wani ni xin’wani lexi a xi yendlaka. Mu hloniphi u tlhela u hlonipha leswi a titwisaka xiswona.

Murindzi 05/24 paj. 28 mapar. 7-8

Ku Namorara Ka Wena A Ku Dzunise Yehovha!

⁷ Se ina ka, u nga yendla yini swaku u mu tiva khale lweyi u namoraraka na yena? Ndlela yin’wani ya ku yendla leswo i ku va mi bulisana, se zama ku mu yendla swivutiso u gama u mu yingisela kahle. (Swiv. 20:5; Yak. 1:19) Leswaku leswo swi koteka mi nga ha yendla swilo leswi nga ta mi pfuna swaku mi va ni mabulu ya ku tsakisa swa ku fana ni ku dla xikan’we, ku famba mi beliwa hi moya ka tindhawu ta ku tala hi vanhu ni ku chumayela xikan’we. Mi nga tlhela mi djondzana kahle loko mi li ni vanghanu ni maxaka. Xin’wani lexi nga mi pfunaka i ku va mi yendla mintirho leyi nga yendlaka leswaku u vona leswi lweyi u namoraraka na yena a swi yendlisaka xiswona swilo ka swiyimu swa ku hambanahambana ni loko a ni vanhu va ku hambanahambana. Phela hi leswo Aschwin, lweyi a tshamaka aHolanda a nga zama ku swi yendla nkama na a namorara na Alicia. Yena a te: “A hi zama ku yendla swilo leswi a swi hi pfuna swaku hi djondzana, swilo swa ku fana ni ku sweka xikan’we ni mintirho yin’wani. Phela mintirho yoleyo yi hi pfune ku vona wumunhu la mun’wani ni mun’wani ni ku vona madefetu ya mun’wani ni mun’wani.”

⁸ Xin’wani lexi nga mi pfunaka swaku mi tivana kahle i ku djondza xikan’we hi Yehovha. Loko mo chada, swi ta lava mi tivekela nkama swaku mi va ni wugandzeli la ndjangu, leswo swi ta yendla swaku mi rhangisa Yehovha ka muchadu wa n’wina. (Ekl. 4:12) Se tivekeleni nkama wa leswaku mi sungula swoswi ku djondza xikan’we. I ntiyiso swaku makwerhu wa xinuna a nga se va nhloko ya makwerhu wa xisati. Kambe ku va mi djondza xikan’we hi Yehovha swi ta ku pfuna ku va u swi tiva swaku wunghanu la lweyi u namoraraka na yena na Yehovha li tshamise ku yini. Max na Laysa, lava va tshamaka aEstados Unidos, va pfunekile hi mhaka leyo. Max a li: “Na ha ha ku sungula ku namorara, a hi djondza xikan’we mabuku ni tinhlokomhaka leti ti vulavulaka hi ku namorara, muchadu ni wutomi la ndjangu. Leswo swi hi pfulele nkama wa leswaku hi bula na hi chunsekile hi timhaka ta ku a swi ta hi karhatela loko a hi nga djondzi hi swilo leswi.”

Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu

Perspicaz vol. 2 paj. 189 par. 8

Livoni

Swivuriso 20:27 yi li: “Ku hefemula ka munhu ku fana ni xa ku voninga hi xona xa Yehovha, lexi kambelaka hala ndzenindzeni ka yena.” Marito lawa ma kombisa swaku leswi munhu a swi vulaka, ku nga na mhaka swaku i swinene kumbe swi bihile, swi kombisa leswi a nga tshamisa xiswona hikakunene. — Fananisa ni Min 9:1.

HISEKELA NTIRHO WA KU CHUMAYELA

Indjhe Loko Swiharhi Swi Fa Swi Ya Tilweni?

Nhlamulu Ya Bibele

A Bibele li djondzisa leswaku ka swilo hinkwaswu leswi hanyaka, ko va vanhu vatsongo ntsena lava nga ta pfuxiwa leswaku va ya hanya tilweni. (Nhlawutelo 14:1, 3) Lava nga ta pfuxeliwa ku ya hanya tilweni va ta ya va tihosi ni vaprista naswona va ta fuma na Yesu. (Luka 22:28-30; Nhlawutelo 5:9, 10) Se ku tala ka vanhu lava’wani va ta pfuxiwa swaku va hanya paradesini kola misaveni. — Tipisalema 37:11, 29.

Bibele a li swi vuli swaku loko swiharhi swi fa swi ya tilweni; funtshi leswo swa twala hikusa swiharhi swi nge swi koti ku yendla leswi lavekaka swaku swi ‘vitaneliwa ku ya tilweni.’ (Vaheberu 3:1) Hi xikombiso, a swi nge djondzi hi Xikwembu, swi kombisa lipfumelo ka Xikwembu kumbe ku yingisa minawu ya xona. (Matewu 19:17; Yohani 3:16; 17:3) O va vanhu ntsena lava va nga yendleliwa ku hanya wutomi la ku kala li nga heli. — Genesa 2:16, 17; 3:22, 23.

Leswaku munhu a ya matilweni swi lava leswaku a rhanga hi ku pfuxiwa. (1 Vakorinto 15:42) Bibele li vulavula hi ku pfuxiwa ka vanhu va vanyingi. (1 Tihosi 17:17-24; 2 Tihosi 4:32-37; 13:20, 21; Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56; Yohani 11:38-44; Mintirho 9:36-42; 20:7-12) Kambe a li vulavuli hi ku pfuxiwa ka swiharhi, lo vulavula hi ku pfuxiwa ka vanhu ntsena.

Ku yendleka yini loko swiharhi swi fa?

Ku nga va leswaku swiharhi swa djoha?

Ku nga va leswaku i swinene ku hlupha swiharhi?

Ku yendleka yini loko swiharhi swi fa?

Bibele li djondzisa leswaku a wutomi la vanhu ni wutomi la swiharhi la fana. Nkama Yehovha a nga yendla vanhu ni swiharhi a tirhise swilo swimbirhi, ku nga “wuthulu la misava” ni “ku hefemula ka wutomi”. — Genesa 1:24; 2:7; Tinhlayo 31:28.

Bibele li tlhela li djondzisa leswaku vanhu ni swiharhi va fa. (Eksoda 19:13) Loko vanhu ni swiharhi va fa va tlhelela ka wuthulu la misava. (Ekleziyaxta 3:19, 20) Hi marito man’wani, va tshika ku va kona.

Indjhe swiharhi swa djoha?

Nada. Ku djoha swi vula ku pimisa kumbe ku yendla swilo leswi Yehovha a nge swi bihile. Nkama lowu munhu a djohaka o yendla xiboho xa leswi a lavaka ku swi yendla; se leswi swiharhi swi kalaka swi nga pimisi a swi nge swi koti ku yendla leswo. (2 Pedru 2:12) Hambileswi swi kalaka swi nga djohi, swiharhi a swi na wutomi la ku kala li nga heli, swa fa hi ku famba ka nkama.

Ku nga va leswaku i swinene ku hlupha swiharhi?

Nada. Hambileswi Xikwembu xi nga nyika matimba vanhu leswaku va fuma swiharhi, a swi vuli swona leswaku va fanele va swi hlupha. (Genesa 1:28; Tipisalema 8:6-8) Phela Xikwembu xi ni mhaka ni swiharhi hinkwaswu, hambi hi swinyanyani swaswitsongo. (Yonasi 4:11; Matewu 10:29) Xikwembu xi byele vanhu va xona leswaku va fanele va swi hlayisa kahle swifuyu. — Eksoda 23:12; Deteronoma 25:4; Swivuriso 12:10.

Tindzimana leti vulavulaka hi swiharhi

Genesa 1:28: “Se Xikwembu xi va katekisa xi ku: ‘Psalanani mi va vanyingi mi tata misava, mi yi fuma, mi fuma tihlampfi ta lwandle ni swiharhi leswi hahaka swa matilo ni swiharhi hinkwaswu leswi fambafambaka henhla ka misava.’”

Ntlhamuselo: Xikwembu xi nyike vanhu matimba ya ku fuma swiharhi.

Ekleziyaxta 3:19, 20: “Hikusa lani vanhu va gamelaka kona ni swiharhi swi gamela kolanu; hinkwaswu swi fikeliwa hi magamu lama fanaka. Leswi xin’we xi fisaka swona ni lexin’wani xi fisa swoleswo; hikusa hinkwaswu swi ni matimba man’we ya wutomi. Hi mhaka leyo munhu a nga swi tluli swiharhi, hikusa hinkwaswu a swi pfuni nchumu. Hinkwaswu swi ya ka ndhawu yin’we. Hinkwaswu swi sukela ka wuthulu naswona hinkwaswu swi tlhelela ka wuthulu.”

Ntlhamuselo: Loko vanhu ni swiharhi va fa, hinkwavu va tlhelela ka wuthulu.

Swivuriso 12:10: “Lweyi wa ku lulama a hlayisa swifuyu swa yena.”Ntlhamuselo: Vanhu va ku lulama va swi hlayisa kahle swiharhi ni swifuyu.

Matewu 10:29: “Swinyanyani swimbirhi swaswitsongo a swi xavisiwi hi sentavhu lin’we ke? Kambe a xi kona ni xin’we xa swona lexi nga ta wa hansi kambe Papayi wa n’wina a nga xi voni.”

Ntlhamuselo: Xikwembu xi ni mhaka ni swiharhi hinkwaswu, ku patsa ni swinyanyani swaswitsongo.

[Tinhlamuselo a Hansi]