Jeoba jukaparharasïndi engachi uandajka “eska ísï úkuarhiaka”
JEOBA kánikua jukaparharasïndi engaksï imeri marhuaricha kʼéri ambe arhijka. Ima jingontku jarhasïndi imechani jimbo, kurhajchaasïndi ka kuenta íntskukuarhisïndi iámindu amberi engaksï imecha újka paraksï kʼéri ambe arhini, nájkiruka ísï xarharaaka eskaksï sapichitu ambe úsïnga (Mal. 3:16). Por ejemplu, ¿namuni xanharichi uandaskia ameni? Seguru eska uáni xanhari. ¿Jukaparharajki Jeoaba ini uandakuani? Jo. Parachi úni kurhanguni andisï jukaparharajki, ju je exeni ambe enga arhikuekajka ka na enga úrakuarhijka Bibliarhu.
“IÁMINDU IRETA JATSISTI PARA UANDANI: ‘¡ESKA ÍSÏ ÚKUARHIAKA!’”
Uandakua ameni enga España úranhajka arhikuekasïndi “eska ísï úkuarhiaka” o “meru ísï”. Uandakua máesti ebreu jimbo enga arhikuekajka eska “ísïska”, “mintsinharhikueni”. Ménisï, úrhakuarhisïndi juisiuecharhisï. Por ejemplu, kʼuiripuechaksï uandasïrendi “eska ísï úkuarhiaka” ísï tátsekua engaksï juramentu ma úpiringa paraksï xarhatani eskaksï jurhimbitku uandantaspka ka eskaksï responsabli úkuarhipiringa ambe enga niárapiringa úkuarhini (Núm. 5:22). Enga nema aiatspenga ambe ma ka uánikuechani japarini uandani “eska ísï úkuarhiaka”, sánderu rasoni íntspesïrendi eska kumpliripiringa aiatsperakuani (Neh. 5:13).
Ambakiti ejemplu ma jarhasti para uandani eska ísï úkuarhiaka, ixú libru de Deuteronomio kapitulu 27 jimbo. Tátsekua engaksï israelitecha ínchapkia Echerirhu engaksï Aiaminhapka, tánguarhintasptiksï juáta Ebali ka juáta Guerisimi jimbo ísï, paraksï kurhaani Leini enga arhinhantapka ka paraksï uandani eskaksï meru ísï úpiringa. Xarhatasptiksï eskaksï ísï úpiringa uandaparini “eska ísï úkuarhiaka” méni engaksï kurhauenga ambe engaksï úkuarhinchapiringa engaksï no kumpliripiringa imani ambe (Deut. 27:15-26). ¿Úsïnchi eranhaskaani na engaksï xáni uáni acheeticha, uarhiiticha ka sapiicha kurhakuarhipka uinhachaparini mokuntani? (Jos. 8:30-35). Seguru eskaksï no méni mirikurhipka ambe engaksï jiáni aiakupka Jeobani. Ka mítiskachi eskaksï kumplirispka, jimboka Biblia arhisïnga: “Israeli seguirixapti marhuakuni Jeobani iámindu imani jurhiatikuecha jimbo enga Josue irekani japka ka iámindu imani jurhiatikuecha jimbo engaksï orhejtsïkuticha útasï irekani japka, ísï tátsekua enga Josue na uarhipkia ka engaksï niárapka mítini iámindu ambe enga Jeoba úpka Israelini jimbo” (Jos. 24:31).
Jesusi ístu uandaspti “eska ísï úkuarhiaka” para xarhatani eska ísïspka ambe enga uandanhenga, peru ima ménderueni úraspti. Enebesi de ísï tátsekua úrani para mokuntani enga nema na uandengia ambe ma, ima uénani jámani úrasïrendi ante de uandani ambe ma para xarhatani eska meru ísïspka ambe enga uandenga. Ka enga ísï úrenga, i uandakua ísï tradusirikuarhisïndi “sési jimbo”. Ménisï Jesusi tsimani xarhari uandasïrendi, “ameni ameni” (Mat. 5:18; Juanu 1:51, TNM). Ísï úparini xarhatasïrendi eska meru ísïsïrenga ambe enga uandenga. Jesusi úsïrendi xáni seguru uandani, jimboka Tata Diosï imantkusï íntskupka sésikua para kumpliriuani imeri aiatsperakuechani (2 Kor. 1:20; Jaŋ. 3:14).
IÁMINDU IRETA UANDASPTI: ESKA ÍSÏ ÚKUARHIAKA KA PIREKUNKSÏ JEOBANI
Israelitechajtuksï uandasïrendi: “eska ísï úkuarhiaka” engaksï pirekuenga Jeobani ka kómarhini (Neh. 8:6; Sal. 41:13). Enga na kʼamarhanhengia únhani kómarhikua ma, imecha engaksï kurhaani jarhenga ka indenksï uandakuani úrani, xarhatasïrendiksï eskaksï jaiapanhintasïrenga ambe enga uandanhenga. Ka sánderuksï sési pʼikuarherasïrendi kʼéri ambe arhini Jeobani engaksï iáminduecha úenga ísï kómarhini. I ambesï úkuarhipti enga rei Dabidi Jerusaleni pápka Jeobaeri Arkani. Engaksï tátsekua kʼuínchikua ma úntapka, piresptiksï pirekua ma enga Dabidi mismu úntapka, engaksï mintsita jingoni kómarhipka Tata Diosïni indeni pirekua jingoni (1 Crón. 6:8-36). Ima uandakuechaksï xáni sési pʼikuastaaspti enga iámindu ireta uandapka “eska ísï úkuarhiaka” ka pirekunksï Jeobani. Seguru eska engaksï iáminduecha májku kʼéri mokuntapka, úpka eskaksï sánderu sési pʼikuarherapiringa.
Sáno májkuenispti primeru siglurhu, kristianuechaksï uandasïrendi “eska ísï úkuarhiaka” engaksï pirekuenga Jeobani. Ístu, máru Bibliaeri kararichaksï someni úraasïrendi indeni uandakuechani imecheri kartecharhu (Rom. 1:25; 16:27; 1 Ped. 4:11). Asta libru Jaŋaskuecha jimbo, uandaasïndi máru ánjilichani engaksï auandarhu kʼéri ambe arhini jaka Jeobani arini uandakuecha jingoni: “¡Eska ísï úkuarhiaka! ¡Kʼéri ambe arhi je Jeobani!” (Jaŋ. 19:1, 4, TNM). Primeru kristianuechaksï últimu uandasïrendi “eska ísï úkuarhiaka” enga tánguarhikuecharhu na kʼamaranhengia kómarhikua únhani (1 Kor. 14:16). Peru ambe máespti engaksï no jatsipka para solu repetirini.
ANDISÏ XÁNI JUKAPARHAKUE UANDANI “ESKA ÍSÏ ÚKUARHIAKA”
Ini ambe jingoni engachi exekia, sánderuchi sési kurhangusïnga andisï xáni jukaparhakue uandani “eska ísï úkuarhiaka”. Engachi jandiajku kómarhijka ka últimu uandani “eska ísï úkuarhiaka”, xarhatasïngachi eskachi mintsita jingoni kómarhisïnga. Ka enga únhajka kómarhikua ma iáminduechani jimbo ka uékanchi uandani “eska ísï úkuarhiaka”, ia sea uinhachaparini o nómbe, xarhatasïngachi eskachi jeiapanhintasïnga ambe enga uandanhakia. Ju je exeani máteru rasonichani enga jimbo jukaparhakueka uandani “eska ísï úkuarhiaka”.
Jimbokachi ísï xarhatasïnga eskachi jingontku jarhaska ka seguirini jarhani kʼéri ambe arhini Jeobani. Kʼéri ambechi arhisïnga Jeobani no solu engachi ísï uandajka enga na kʼamaranhajkia kómarhikua ma, sino ístu ambe engachi újka enga kómarhikua únhani jauaka. Parachi úni mintsita jingoni uandani “eska ísï úkuarhiaka”, jarhuataatijtsïni ambakiti jángua ma xarhatani ka jingontkuchi jarhani enga kómarhikua únhani jauaka.
Jimbokachi ísï xarhatasïnga eskachi márku jarhaska juchari erachicha jingoni. Enga kómarhikua únhani jauaka, iámindu kúnguarhikuarhu anapuechaksï jingontku kurhaani jarhasïndi (Uku. 1:14; 12:5). Engachi iáminduecha májku kʼéri uandajka “eska ísï úkuarhiaka”, sánderuchi márku jarhasïnga. Iá sea uandaparini o eratsiparini, úsïngachi eskajtsïni Jeoba íntskuaka ambe engachi kurhakujka.
Kʼéri ambechi arhisïnga Jeobani engachi uandajka “eska ísï úkuarhiaka”.
Jimbokachi ísï kʼéri ambe arhisïnga Jeobani. Ima kuenta íntskukuarhisïndi ambe engachi xáni újka para kʼéri ambe arhini, nájkiruka ísï xarharaaka enajki sapichitu ambe (Luk. 21:2, 3). Tata Diosï mítisïndi andichisï ísï újki ambe ma ka ístu ambe enga juchari mintsitarhu jaka. Asta engachi jatsijka para telefunu jimbo kurhaani tánguarhikuani, úakachi seguru jarhani eska ima jingontku jarhasïnga engachi uandajka “eska ísï úkuarhiaka”. Engachi ísï újka, kʼéri ambechi arhisïnga Jeobani, ísï eska kúnguarhikua na úni jarhajka.
Eskachi na exekia, uandani “eska ísï úkuarhiaka”, kánikua jukaparhakuesti nájkiruka úpiringa ísï xarharani eska nómbe. Ensiklopedia ma para úni Bibliaeri ambe kurhanguni, Perspicacia, arhisïndi eska inde uandakua arhikuekasïnga mintsinharhikua, jeiapanhintani ka eska meru ísï úkurhiaka ambe enga mintsirhu jaka. Jimajkani, sésichi pʼikuastaaka Jeobani méni engachi uandaaka “eska ísï úkuarhiaka” (Sal. 19:14).