SEMANA 40
PIREKUA 30 Juchiti Amigu, Tata Diosï ka Táti
Tata Diosï Jeoba “sési pʼikuastaantasïndi imeechani engaksï mintsitarhu no sési pʼikuarhinheni jarhajka”
“Sési pʼikuastaantasïndi imeechani engaksï mintsitarhu no sési pʼikuarhinheni jarhajka ka benda jatsikuasïndi nani engaksï atakuarhika” (SAL. 147:3).
AMBE ENGACHI JORHENGUARHIAKA
Tata Diosï Jeoba kánikua uandanhiasïndi imeechani jimbo engaksï no sési pʼikuarhinheni jarhajka jimbokaksï no sési ambe nitamakuarhiska. Ísï jimbo, jorhenguarhini jauakachi nénajtsïni Tata Diosï Jeoba sési pʼikuastantasïni ka nénajtsïni jarhuatasïni parachi sési pʼikuastaantani máteruechani.
1. ¿Néna exeasïni Tata Diosï Jeoba imeeri marhuariichani?
TATA Diosï Jeoba pendienti jarhasïndi imani ambe jimbo engachi xáni nitamakuarhini jarhajka. Exesïndi engachi tsípini jarhajka ka engachi kómu p’ikuarherani jarhajka (Sal. 37:18). Enga exejka eskachi kánikua jánguarhintani jarhasïnga parachi marhuakuni nájkirukachi no sési nitamakuarhini jarhajka, ima kánikua sési pʼikuarherasïndi. Peru no inde ambejkuesti, ima uékasïndi juchantsïni jingoni jarhani ka sésijtsïni pʼikuastantani.
2. ¿Néna jarhuataasïni Tata Diosï Jeoba imeechani engaksï no sési pʼikuarhinheni jarhajka, ka ambechi uaa úni parajtsïni marhuacheni na engajtsïni kuidarijka ima?
2 Salmo 147:3 uandasïndi eska Tata Diosï Jeoba benda jatsikuasïnga “imeechani engaksï mintsitarhu no sési pʼikuarhinheni jarhajka”. I tekstu uandasïndi na enga Tata Diosï Jeoba uékperakua jingoni kaajka imeechani engaksï no sési pʼikuarhinheni jarhajka. ¿Ambechi jatsiski para úni parachi míteni na engajtsïni Tata Diosï Jeoba kuidarijka? Ju je exeni ejemplu ma. Enga kʼuiripu ma atakuarhijka, nirasïndi doktori ma jingoni joperu para úni sési p’ikuarherani jatsisti para iámu ambe ísï úni eska na arhiaka doktori. Ini jorhenguarhikuani jimbochi exeni jauaka ambe enga arhiajka Tata Diosï Jeoba imeeri Karakatarhu imeechani engaksï no sési pʼikuarhinheni jarhajka ka ístuchi exeni jauaka nénachi uaa ísï úni eskaksï imeeri konsejuecha na uandajka.
TATA DIOSÏ JEOBAJTSÏNI ARHISÏNDI NA ENGACHI XÁNI JUKAPARHAKUEKA
3. ¿Andiksïsï máru kʼuiripuecha ísï pʼikuarherajki eska no nema xénchaasïnga?
3 Irekaxakachi parhakpinirhu ma enga nóteru jakaia xénchperakua. Uánikua k’uiripuechaksï no sési kaasïndi máteruechani ka ísïksï pʼikuastaani eskaksï no jukaparhakueska. Pirenchi ma enga Elenaa arhinhajka, uandantasïndi: “Familiarhu ma tʼarhexeska ka nóchi pʼindespka xarhatatsperani xénchperakua. Papajtsïni kánikua no sési kámasïreendi ka pauani pauantsïni arhisïreendi eskachi no ma ambe marhuasïreenga”. ¿Ménisïri t’u ísï nitamakuarhiski? ¿Niáraskiri no sési kánhani? ¿No sésiri arhinhani oksïni arhini eskakeni no nema xénchaaka? Engari ini ambe nitamakuarhika, jamberiri úkua jukanchaaka jakajkuni eska jarhaska nema enga uandanhiajka t’ungini jimbo.
4. ¿Ambejtsïni aiachisïni Tata Diosï Jeoba Salmo 34:18 jimbo?
4 Nájkirukaksïni máru kʼuiripuecha no sési kámaka, uaakari seguru jarhani eskakeni Tata Diosï Jeoba xénchasïnga ka jukaparharani. Ima imeecha jingoni jarhasti “engaksï no sési pʼikuarhinheni jarhajka mintsitarhu” (arhinta je Salmo 34:18). Ka engari t’u ‘kánikua kómu p’ikuarherani jaka’, miá eska Tata Diosï Jeoba ambakiti ambe exeska chiiti mintsitarhu ka uékasïndi eskari imani marhuakuaka (Juanu 6:44). Ima méntkisï tʼungini jingoni jauati parakeni jarhuatani jimbokakeni kánikua xénchasïnga.
5. ¿Ambechi jorhenguarhisïni na enga Jesúsi káuenga imani kʼuiripuechani engaksï no sési kánheenga?
5 Ambe enga úpka Jesúsi jarhuatasïndijtsïni sánderu sési kurhanguni na enga p’ikuarherajka Tata Diosï Jeoba. Enga Jesúsi ixú Echerirhu jámani japka kánikua sési kaaspti imani kʼuiripuechani engaksï no xénchanheenga ka xarhatakuaspti pʼamojperakua (Mat. 9:9-12). Ma xanhari, uarhiiti ma enga uinhamu pʼamenchani japka jupirhukukuspti Jesúsiiri xukuparhakuani para ambakentani ka Jesúsi sési pʼikuastantaspti ka sési arhispti jimboka mintsikasïreenga (Mar. 5:25-34). Jesúsi májkueni kámpisïndi eska imeeri Taati (Juanu 14:9). Ísï jimbo, uaakari seguru jarhani eska Tata Diosï Jeobakini jukaparharasïnga ka exeasïndi chiiti sési járhati kualidadiichani, pori ejemplu, na engari xáni xénchajka imani ka mintsikani.
6. ¿Ambechi uaa úni engachi ísï pʼikuarheraska enajkichi no marhuajki?
6 ¿Amberi uaa úni engari seguiriini jauaka útasï ísï p’ikuarherani enajkiri no marhuajki? Arhianta Bibliarhu anapu tekstuechani engaksïni xarhatachejka eskakeni Tata Diosï Jeoba jukaparharasïnga ka eratseanta indeni tekstuechani (Sal. 94:19).b Asï jáma no sési p’ikuarherani engari no uaaka xáni marhuakuni eskari t’u na uékapiringa. Tata Diosï Jeobakini kurhanguchisïndi ka nókini méni kurhacheati imani ambe engari t’u no uaaka úni (Sal. 103:13, 14). Engakeni nema no sési ambe úchika okeni no sési kámani, asï eratsi eska chiiti kulpeska. Miá eska Tata Diosï Jeoba imeechanisï jusgariuauaka engaksï no sési ambe újka ka no imeechani engaksï no sési nitamakuarhijka (1 Ped. 3:12). Sandra kánikua no sési nitamakuarhispti jiáni enga nanaka sapichuepka, ima uandasïndi: “Someni kómarhisïnga Tata Diosï Jeobani parani exeani imani ambakiti kualidadiichani engareni ima execheajka”.
7. Ima ambe engachi nitamakuarhikia, ¿nénajtsïni jarhuataa parachi sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani?
7 Asï méni eratsi eskari no marhuasïnga, Tata Diosï Jeobakini uaati t’ungini úrani para máteruechani jarhuataani. K’éri kóntperatakini ma íntskusti parari ánchikuarhini imani jingoni aianhpikuarhu (1 Kor. 3:9). Imani ambe jimbo engari nitamakuarhikia, jamberiri iásï uaakia sánderu sési kurhangukuani máteruechani ka ístu jarhuataani. Elena engachi párrafu 3 jimbo uandaka, jarhuatanhaspti ka iásï sánderu sési mítestia néna jarhuataani máteruechani. Ima uandantasïndi: “Antesi ísï pʼikuarherasïreenga enajkini no marhuaueni, joperu Tata Diosï Jeoba ústi eskani pʼikuarheraaka eskarini ima xénchasïnga ka eskarini úrasïnga parani jarhuataani máteruechani”. Elena prekursora regulari máesti ka kánikua sési pʼikuarherasïndi.
SEGURU JA JE ESKAKSÏNI TATA DIOSÏ JEOBA SÉSI JIMBO PUÁCHENTASKIA
8. ¿Ambejtsïni arhisïni Tata Diosï Jeoba Isaías 1:18 jimbo?
8 Máru Tata Diosï Jeobaeri marhuariichaksï no sési pʼikuarherasïndi imani ambe jimbo engaksï ióntki no sési úpka, ia sea ante deksï itsï atakuarhini o ísï tátsekua. Joperu ju je no mirikurhini eska Tata Diosï Jeoba íntspiska imeeri Uájpani jimbokajtsïni kánikua xénchasïnga. Ísï jimbo, uaakachi seguru jarhani eska ima uékasïnga eskachi jiókuarhiaka imeeri regaluni. Tata Diosï Jeobajtsïni arhisïni: “Ju je ka sésichi peentaaka ambe ma”.c Ka engachi na ísï újkia, arhisïndijtsïni eskajtsïni sési jimbo puácheantaskia juchaari pekaduechani (arhinta je Isaías 1:18). Juchachi kánikua sési pʼikuarherasïnga míteni eska juchaari Taati mirikurhisïnga imani ambe engachi ióntki no sési úpka, joperu eska no mirikurhisïnga ambe engachi sési újka (Sal. 103:9, 12; Ebr. 6:10).
9. ¿Andisï sánderu sésii eskachi eratseaka ambe engachi iáiasï úni jaka ka ambe engachi uaaka sánderu orhepatini ka no imani ambe engachi ióntki no sési úpka?
9 ¿Ambekini uaa jarhuatani engari útasï no sési p’ikuarherajka imani ambe jimbo engari ióntki úpka? Jánguarhinta imani ambe exeni engari iásï úni jaka ka ambe engari uaaka sánderu orhepani. Eratsenta apostoli Pablueri ejempluni. Ima kánikua no sési pʼikuarherasïreendi jimboka no sési kaaspka kristianuechani, joperu mítespti eska Tata Diosï Jeoba puákuntaspkia (1 Tim. 1:12-15). Jimbosï no méntku eratseni jarheendi ambe enga ióntki no sési úpka, ka nijtu méntku miáni jarheeni na enga jánguarhintapka para kʼéri fariseu máeni (Filip. 3:4-8, 13-15). Sánderu sési, tsípikua jingoni aianhpisïreendi ka imani ambe eratsesïreendi ambe enga úpiringa sánderu orhepatini. Ísï eska Pablu, nóri uaaka mójtakuni ambe engari úkia. Joperu uaakari k’éri ambe arhini Tata Diosï Jeobani ísï eskari na úni jaka iáiasï ka ístu imani ambe eratseni jarhani engajtsïni aiacheka.
10. ¿Ambechi uaa úni engachi no sési pʼikuastaska máteruechani?
10 Jamberiri no sési p’ikuarherajka jimbokari no sési úkuaska máteruechani imani ambe jimbo engari no sési úpka. Jiájkani, ¿amberi uaa úni? Arhia eskaksïni tekaachintaaka ka jánguarhinta sési peentani ambe ma (2 Kor. 7:11). Kurhaku Tata Diosï Jeobani eska jarhuatauaka imeechani engari no sési pʼikuastaapka. Imakeni uaati jarhuatani t’ungini ka ístu imeechani parajtsï úni orhepani uérani ka ménderujtsï pínandikua jatsini.
11. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Jonásiiri ambe? (Ístu exe je imajenini).
11 Ásteru jámia je májkueni úni eska antesi ka jurajku je eskaksïni Tata Diosï Jeoba úraaka eska ima na sánderu sési exeaka. Miá profeta Jonásini, ima no niraspti Nínibe ísï eska Tata Diosï na juramukupka sino támisï niraspti. Tata Diosï Jeoba jurhimberantaspti ka ima jorhenguarhispti (Jon. 1:1-4, 15-17; 2:7-10). Joperu Tata Diosï Jeoba seguiriispti úrani Jonásini ka ménderu arhispti eska nipiringa Nínibe ka iásï kʼóru ima kurhajchasptia. Ka nájkiruka no sési pʼikuarhereenga imani ambe jimbo enga úpka, iásï kʼóru jánguarhintasptia úni ambe enga Tata Diosï Jeoba arhipka (Jon. 3:1-3).
Tata Diosï Jeoba úspti eska k’éri kurucha uéchantapiringa Jonásini ka ménderu arhispti eska nipiringa Nínibe. (Exe je párrafu 11).
JEOBAJTSÏNI SÉSI P’IKUASTANTASÏNDI IMEERI ESPIRITU SANTU JINGONI
12. ¿Nénajtsïni íntskusïni Tata Diosï Jeoba pínandikua engachi no sési nitamakuarhini jarhajka? (Filipusï 4:6, 7).
12 Engachi kánikua no sési ambe nitamakuarhijka, Tata Diosï Jeobajtsïni sési pʼikuastantasïndi imeeri espiritu santuni jingoni. Rubén ka Carol, exestiksï eska inde ambe ísïiska. Imeechaksï kánikua no sési pʼikuarheraspti jiáni enga imeecheeri uájpa uándikukuarhipka, uandantasïndiksï: “Uánikua ambechi nitamakuarhispkia, joperu inde sánderu no sési jásï ambeespti engachi nitamakuarhipka. Uánikua xanharichi no úsïreenga kʼuíni, jimbochisï kómarhienga Tata Diosï Jeobani ka imajtsïni íntskusïreendi pínandikua, imani pínandikuani enga Filipusï 4:6, 7 uandajka” (arhinta je). Engari no sési nitamakuarhini jaka ka nóri sési pʼikuarhinheni mintsitarhu, aiangukuarhi Tata Diosï Jeobani na engari p’ikuarherani jaka. Uaakari uandontskuarheni imani jingoni méntkisï engari uékaaka ka na engari xáni ióni uékaaka (Sal. 86:3; 88:1). Asï kuatantsï kurhakuni imeeri espiritu santuni. Uaakari seguru jarhani eska ima kurhauaka chiiti kómarhikuechani (Luk. 11:9-13).
13. ¿Nénajtsïni jarhuataa espiritu santu parachi seguiriini sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani? (Éfesu 3:16).
13 ¿Nitamaskijtsï tsʼéjkukua ma jimbo engaksïni ísï pʼikuastajka enajkijtsï nóteru uaaia orhepani uérani? Enga ísïika, espiritu santuksïni uaati íntskuni uinhapikua engajtsï uétarhinchani jaka parajtsï úni sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani (arhinta je Éfesu 3:16). Ju je exeni pirenchiiri eksperiensia ma enga Flora arhinhajka. Ima ka imeeri acheeti misioneruesptiksï joperu imeeri acheeti enganiariispti ka diborsiarikuarhisptiksï. Flora uandantasïndi: “Engareni ísï enganiaripka, kánikuarini kómu pʼikuastaspti ka méntkuni imani ambejkuni eratseni jarhasïreenga. Ísï jimbo, kurhakusïreenga Tata Diosï Jeobani eskarini íntskupiringa imeeri espiritu santuni parani ji úni orhepani uérani, ka Tata Diosï Jeobareni sési pʼikuastantaspti. Ka jarhuatasptireni orhepani uérani nájkirukani ji eratseenga eskani no úpiringa ísï úni”. Flora exesti na enga Tata Diosï Jeoba jarhuataka sánderu mintsinharhini imani ka segura jarhasti eska méntkisï jarhuataaka ambe uéjki úkuarhini. Ístu uandasïndi: “Tata Diosï Jeobareni jarhuataspti parani ísï úni eska na arhijka Salmo 119:32: ‘Tsípikua jingoni kurhajchauaka chiiti juramukuechani jimbokari t’u úsïnga eska inde ambe juchiiti mintsitarhu jauaka’”.
14. ¿Ambechi uaa úni parajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuni imeeri espiritu santu?
14 ¿Ambejtsï uaa úni engajtsï na kurhakuakia Tata Diosï Jeobani imeeri espiritu santu? Uaakajtsï imani ambe úni engaksïni uinhaperantaaka, komu nirani tánguarhikuecharhu ka aianhpikuarhu, pauani pauani arhintani Bibliani ka ísïjtsï uaaka májkueni eratseni eska Tata Diosï Jeoba (Filip. 4:8, 9). Engajtsï arhintani jauaka, jánguarhinta je exeni ambe engaksï xáni nitamakuarhipka ima kʼuiripuecha enga Biblia uandaajka ka na enga Tata Diosï Jeoba jarhuataapka tekaantani. Sandra engachi párrafu 6 jimbo uandaka, uánikua uandanhiateechani jatsiaspti. Ima uandantasïndi: “Kánikua tsitisïnga Joséeri ejempluni. Ima no méni jurajkuspti Tata Diosï Jeobani nájkiruka tsʼéjkukuechani jatsiapka ka no sési kánhani” (Gén. 39:21-23).
TATA DIOSÏ JEOBA ERACHIICHANI ÚRAASÏNDI PARAJTSÏNI SÉSI PʼIKUASTANTANI
15. ¿Neechajtsïni uaa sési pʼikuastantani, ka ístu nénaksï uaa ísï úni? (Ístu exe je imajenini).
15 Engachi no sési nitamakuarhini jarhajka, juchaari erachiichajtsïni “méntkisï sési pʼikuastantasïndi” (Kol. 4:11). Tata Diosï Jeoba uaati úraani erachiichani parajtsïni xarhatacheni na engajtsïni xáni xénchajka. Erachiichajtsïni uaati sési pʼikuastantani engajtsïni jingontku kurhajchaska ka ístu engaksï juchantsïni jingoni jauaka. Jamberijtsïni uaati sési pʼikuastantani engaksï kómarhiska Tata Jeobani juchantsïni jingoni. O engajtsïni Bibliarhu anapu karakata ma arhichintaaka (Rom. 15:4).d Jamberiksïni erachi ma o pirenchi ma miátantaati na enga exejka ambe ma Tata Diosï Jeoba. Ístujtsïni erachiicha uaati jarhuatani, pori ejemplu, páchintsïni sáni t’irekua ambe o máteru ambe.
Erachiicha engaksï sési marhuani jaka ka mintsinharhikuenksï, kánikuajtsïni jarhuatasïndi ka uinhaperantani. (Exe je párrafu 15).
16. ¿Ambechi jatsiski para úni parajtsïni máteruecha jarhuatani?
16 Paraksïni nema úni jarhuatani, jamberijtsï jatsiaka para arhini nemani eskaksïni jarhuataaka. Erachiichaksïni kánikua xénchasïndi ka uékasïndiksïni jarhuatani (Prov. 17:17). Joperu jamberiksï no míteati na engari p’ikuarherajka ori ambesï uétarhinchani jaki (Prov. 14:10). Engari kómu p’ikuarherani jaka, uaakari ambarhati amiguechani jirinhaani engari uaaka aiangukuarhiani. No no sési jarhasti arhiani ambe engari uékapiringa eskaksï imeecha úpiringa t’ungini jimbo. Uaakari uandontskuarheni ma o tsimani orhejtsïkutiicha jingoni engari t’u mintsinharhiajka, ka máru pirenchiichaksï sési pʼikuarherasïndi uandontskuarheni máteru pirenchini jingoni engaksï eratsekua jukariika.
17. ¿Andichisï ménisï no jurajkupirini eskajtsïni máteruecha sési pʼikuastantaaka, ka ambejtsïni jarhuataa no indeni ambe úni?
17 Jánguarhinta je erachiicha jingoni jarhani. Engajtsï kómu p’ikuarherani jauaka, jamberijtsï jandiajku uékaaka jarhani. Ka nájkirukaksïni ménisï erachiicha no kurhanguchiaka oksïni imani ambe arhini engaksïni no sési pʼikuastaaka, asï jáma jarhariani indeni ambe jimbo (Sant. 3:2). Tata Diosï Jeoba indeechani úrauati paraksïni jarhuatani jiáni engajtsï uétarhinchani jauaka. Orhejtsïkuti ma enga Javier arhinhajka ka enga depresioni kámajka, uandasïndi: “Ménichani no uékasïnga uandontskuarheni juchiiti amiguecha jingoni ka nijtu imeecha jingoni jarhani”. Nájkiruka Javier ísï p’ikuarherajka, jánguarhintasïndi máteruecha jingoni jarhani ka inde ambe jarhuatasïndi para sánderu sési pʼikuarherantani. Pirenchi ma enga Ana arhinhajka, uandasïndi: “Imani ambe jimbo engani nitamakuarhika, úkua jukanchasïnga mintsikaani máteruechani. Joperuni jorhenguarhixaka xénchaani erachiichani ka ístu mintsinharhiani ísï eska Tata Diosï Jeoba na újka, inde ambe sési pʼikuastasïndi Tata Diosïni ka ístu jíndeni.
AMBE ENGAJTSÏNI AIACHEJKA TATA DIOSÏ JEOBA SÉSIJTSÏNI PʼIKUASTANTASÏNDI
18. ¿Ambechi erokuarhixaki para sánderu orhepatini, ka ambechi uaa úni iásï?
18 Kánikuachi tsípisïnga míteni eska no ióni jimbo Tata Diosï Jeoba uaaka eskachi sési pʼikuarherantaaka, sési jauaka ka eska kʼamajkuaka iámu ambe engajtsïni no sési pʼikuastajka (Apok. 21:3, 4). Jimbanhi parhakpinirhu nóteru ambe ma jauatia enga no sési pʼikuastaaka juchaari mintsitani (Is. 65:17). Eskachi na exekia, Tata Diosï Jeobajtsïni kuidariisïndi, ísïisti komueskajtsïni benda ma jatsikuni jima engachi atakuarhika. Imajtsïni xénchasïndi ka jimbojtsïnisï uánikua ambe íntskujti parajtsïni uinhaperantani ka sésijtsïni pʼikuastantani. Ísï jimbo, jurajku je eskaksïni ima jarhuataaka. Ka seguru ja je eskaksïni Tata Diosï Jeoba kánikua uékasïnga (1 Ped. 5:7).
PIREKUA 7 Jeobarini kuájchakusïndi ka uinhapikua íntskuni
a Máru nombriichaksï mójtakurhisti.
b Exe je rekuadruni “T’uri kánikua jukaparhakueska para Tata Diosï Jeoba”.
c Parachi xarhatani eskachi móantaskia jatsiskachi para kurhakuni Tata Diosï Jeobani eskajtsïni puáchentaaka ka nóteru únia imani ambe enga no sési jaka ka ísïchi sési peentaaka ambe ma Tata Diosï Jeoba jingoni. Ka ístu engachi k’éri pekadu ma niátaska, jatsiskachi para kurhakuani kúnguarhikuarhu anapu orhejtsïkutiichani eskajtsïni jarhuataaka (Sant. 5:14, 15).
d Pori ejemplu exentaakajtsï lista ma bersikuluecheri arini títuluechani jimbo “Uandanhiata” ka “Sési pʼikuastpentani” publikasionirhu Bibliarhu anapu karakateecha para kristianuecheeri irekua.