Yesu Wali ‘Kwimika Urunji mu Charu’

1, 2. Kasi pakaŵa pa chakuchitika wuli apo Yesu wakakalipa, ndipo chifukwa wuli?

YESU wakawoneka kuti wakakalipa nadi, ndipo chikaŵa chakwenelera kuti wakalipe. Chingaŵa chipusu yayi kwa imwe kugomezga, chifukwa Yesu wakaŵa munthu wakuzika chomene. (Mateyu 21:5) Iyo wakakwiyanga bweka yayi, chifukwa ukali wake ukaŵa waurunji.a Kweni kasi ntchivichi icho chikamukwiyiska munthu wakutemwa mtende uyu? Chikaŵa chifukwa chakuti ŵanthu ŵakachitanga vinthu vinandi munthowa yambura urunji.

² Yesu wakatemwanga chomene tempile ilo likaŵa ku Yerusalemu. Pa charu chose, ilo lekha ndilo likaŵa malo ghatuŵa gha kusoperako Adada ŵake ŵakuchanya. Ŵayuda ŵakufumira mu vyaru vinyake ŵakendanga mtunda utali kuzakasopa Chiuta pa malo agha. Nanga ŵangaŵa ŵanthu ŵakopa Chiuta awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi nawo ŵakizanga, ŵakanjiranga pa luŵaza lwa tempile ilo likaŵa lakwenelera kuti ŵagwiliskirenge ntchito. Kweni kukwambilira kwa uteŵeti wake, Yesu wakafika pa tempile ili ndipo wakasanga kuti pakuchitika vinthu vyaukazuzi chomene. Malo agha ghakawonekanga nga mpha musika waka, ghakamanyikwa yayi kuti ni nyumba yakusoperamo! Ghakazura na ŵanthu ŵamalonda kweniso awo ŵakasinthanga ndalama. Kasi urunji ukaŵa nkhu? Ŵanthu aŵa ŵakatora tempile la Chiuta ili kuŵa malo ghakulyera ŵanthu masuku pa mutu na kuŵabira. Munthowa wuli?—Yohane 2:14.

3, 4. Kasi ni vinthu wuli viheni ivyo vikachitikanga pa nyumba ya Yehova, ndipo Yesu wakachitapo vichi kuti wamazge vinthu ivi?

³ Ŵalongozgi ŵa chisopa ŵakagamura kuti mtundu umoza pera wa ndalama za siliva ndiwo ukwenera kugwiliskirika ntchito pa kusonkha msonkho pa tempile. Ŵalendo ŵakeneranga kusintha ndalama zawo kuti ŵasange mtundu wa ndalama izi. Ntheura ŵanthu awo ŵakasinthanga ndalama ŵakaŵika mathebulu ghawo mukati mwa tempile, kweni kuti ŵasinthe munthu ŵakamutchajanga ndalama zapachanya. Malonda gha kuguliska viŵeto nayo ghakaŵa gha ndalama zinandi chomene. Ŵalendo awo ŵakakhumbanga kupeleka sembe ŵakeneranga kugura nyama ku wamalonda waliyose mu msumba, kweni ŵalara ŵa tempile ŵakakananga viŵeto ivi ŵakati ni vyambura kwenelera. Iwo ŵakazomerezganga vyakupeleka vyekha ivyo ŵakaguranga mu tempile mwenemumo. Chifukwa chakuti ŵanthu ŵakaŵavya kunyake kwakuti ŵakagure vinthu vyakupeleka pa tempile, vikapangiskanga kuti ŵamalonda aŵa ŵaguliskenge vinthu mwakudura chomene.b Uku kukaŵa kukwezga mtengo waka yayi kweni kwiba!

⁴ Yesu wakalekelera yayi nkharo yiheni iyi. Chifukwa tempile yikaŵa nyumba ya Adada ŵake. Lekani wakaposa luswazu lwa chingwe na kufumiska ng’ombe na mberere mu tempile. Pamanyuma wakaluta apo pakaŵa ŵanthu awo ŵakasinthanga ndalama na kugadabura mathebulu ghawo. Ghanaghanirani waka unandi wa ndalama za siliva izo zikawa pasi! Mwaukali wakaphalira ŵanalume wose awo ŵakaguliskanga nkhunda kuti: “Wuskanimo vinthu ivi muno!” (Yohane 2:15, 16) Pakaŵavya na yumoza uyo wakamususka mwanalume wachikanga uyu.

Maji Ghakulondezga Khwawu

5-7. (a) Kasi umoyo uwo Yesu wakaŵa nawo apo wakaŵa kuchanya ukamovwira wuli kuti watemwenge urunji, ndipo tingasambirako vichi ku chiyelezgero chake? (b) Kasi Yesu wakasuska wuli mautesi ghakukhwaskana na muwuso wa Yehova na zina lake?

⁵ Ŵamalonda ŵara ŵakaweraso. Pakati pajumpha vyaka vitatu, Yesu wakayowoyaso na ŵanthu ŵambura kutemwa urunji aŵa, kweni pa nyengo iyi Yesu wakakora mazgu agho ghakayowoyeka na Yehova ghakususka ŵanthu awo ŵakapanga nyumba Yake kuŵa “mphanji ya ŵankhungu.” (Yeremiya 7:11; Mateyu 21:13) Yesu wakati wawona kuti ŵanthu ŵakwibira ŵanyawo ndipo tempile la Chiuta likukazuzgika, iyo wakajipulika nga umo Adada ŵake ŵakajipulikira. Ichi ntchakuzizwiska yayi, chifukwa Yesu wakasambizgika na Adada ŵake ŵa kuchanya kwa vyaka vinandi chomene. Lekani iyo wakatemwanga chomene urunji nga Mbadada ŵake. Wakaŵa chiyelezgero chiwemi kuyana na mazgu ghakuti maji ghakulondezga khwawu. Ntheura usange tikukhumba kuti timanye makora za urunji wa Yehova, tingachita makora kughanaghanirapo za chiyelezgero cha Mwana wake Yesu Khristu.—Yohane 14:9, 10.

⁶ Mwana wa Yehova wakaŵapo apo Satana wakayowoya kuti Yehova Chiuta ni mutesi na kususka kuti Yehova ni muwusi murunji. Uwu ukaŵa utesi wamaseŵera yayi! Mwana uyu wakapulikaso Satana wakuyowoya kuti palije munthu uyo wangateŵetera Yehova mwakujipeleka chifukwa chakuti wakumutemwa. Mautesi ghose agha ghakamupweteka chomene Mwana wakutemwa urunji uyu. Iyo wakwenera kuti wakakondwa chomene apo wakapulika kuti wazamuŵa na chigaŵa chikuru kumazga nkhani zautesi izi. (2 Ŵakorinte 1:20) Kasi wakachita wuli?

⁷ Nga umo tikasambilira mu Mutu 14, Yesu wakapeleka zgoro ilo likazgora mafumbo ghose ghakukhwaskana na ivyo Satana wakayowoya vya kukayikira kugomezgeka kwa vilengiwa vya Yehova. Yesu wakutovwira kumanya umo tingatuŵiskira zina la Yehova ku mautesi ghakupambanapambana agho Satana wakumuyowoyera, kusazgapo utesi wakuti Chiuta ngwakwenelera yayi kuwusa ŵanthu. Nga ni Muteŵeti Mulara wa Yehova, Yesu wakimika urunji wa Chiuta mu chilengiwa chose. (Milimo 5:31) Umoyo wake wa pa charu chapasi nawo ukalongoranga urunji wa Chiuta. Pakuyowoya za iyo Yehova wakati: “Niŵikenge mzimu wane pa iyo, ndipo mitundu wayilongorenge makoraghene uwo mburunji.” (Mateyu 12:18) Kasi Yesu wakafiska wuli mazgu agha?

Yesu Wakalongosora “Ng’anamuro la Urunji”

8-10. (a) Kasi malango gha ŵalongozgi ŵa chisopa cha Chiyuda ghakasuzganga wuli ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi na ŵanakazi? (b) Kasi malango agha ghakazgora wuli Sabata la Yehova kuŵa mphingo ku ŵanthu?

⁸ Yesu wakatemwanga Dango la Yehova ndipo wakachitanga vinthu mwakukolerana nalo. Kweni ŵalongozgi ŵa chisopa mu nyengo ya Yesu, ŵakatimbanizganga na kugwiliskira ntchito uheni Dango ili. Yesu wakaŵaphalira kuti: “Soka kwa imwe, ŵalembi na Ŵafarisi, ŵapusikizgi imwe! . . . Mukuzerezga vinthu vyakuzirwa vya Dango, ivyo ni urunji, lusungu, na kugomezgeka.” (Mateyu 23:23) Tikukayika yayi kuti ŵasambizgi ŵa Dango la Chiuta aŵa ŵakalongosoranga makora yayi ‘ng’anamuro la urunji.’ M’malo mwake, iwo ŵakakhumbanga yayi kuti urunji wa Chiuta umanyikwe. Munthowa wuli? Wonani viyelezgero ivi.

⁹ Yehova wakaphalira ŵanthu ŵake kuti ŵaleke kwendezgana na ŵanthu ŵamitundu yambura kusopa Chiuta. (1 Mathemba 11:1, 2) Kweni, ŵalongozgi ŵanyake ŵachisopa ŵakujitemwa ŵakachiskanga ŵanthu kutinkhana na ŵanthu wose awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi. Mu buku la Mishnah mukaŵaso dango lakuti: “Mungalekanga yayi ng’ombe zinu pa nyumba yakugonamo ŵalendo awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi chifukwa iwo ŵakugona nyama.” Maghanoghano ghakubudika agha ghakaŵa ghambura kwenelera kweniso ghakakolerananga yayi na Dango la Mozesi. (Levitiko 19:34) Malango ghanyake ghakupangika na ŵanthu ghakayuyuranga ŵanakazi. Dango linyake likaŵa lakuti mwanakazi wakwenera kwenda kumanyuma kwa mfumu wake, pamphepete pake yayi. Mwanalume wakazomerezgekanga yayi kuyowoya na mwanakazi pa wumba nanga wangaŵa muwoli wake. Nga umo ŵakachitiranga na ŵazga, mwanakazi wakazomerezgekanga yayi kupeleka ukaboni mu khoti. Pakaŵaso nyengo yinyake ya visopa iyo ŵanalume ŵakawonganga Chiuta chifukwa chakuti iwo ŵakababika ŵanalume.

¹⁰ Ŵalongozgi ŵa chisopa ŵakakandirizganga pasi Dango la Chiuta chifukwa cha malango ghanandi ghakupangika na ŵanthu. Mwachiyelezgero, dango ilo likuyowoya za Sabata likakanizganga kugwira ntchito pa zuŵa ili mwakuti ŵanthu ŵasopenge, ŵapembuzgikenge mwauzimu ndiposo kupumura. Kweni Ŵafarisi ŵakazgora dango ili kuŵa mphingo yizito. Iwo ŵakajisankhira ŵekha ivyo mazgu ghakuti “ntchito” ghangang’anamura. Pakaŵa vinthu 39 ivyo iwo ŵakati para munthu wachita ndikuti wagwira ntchito, vinthu nga kuvuna panji kukoma nyama. Ivi vikawuska mafumbo ghanandi. Usange munthu wakoma nyinda pa Sabata, kasi ndikuti wagwiranga ntchito? Usange munthu wakwenda mu munda wa tirigu ndipo wapulurako pachoko waka na kurya, kasi ndikuti wavunanga? Usange wachizga mulwari, kasi ndikuti wagwira ntchito? Mafumbo nga agha ghakazgolekanga na malango ghambura kusinthika agha.

11, 12. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakasuska malango gha Ŵafarisi agho ghakaŵa gha mu malemba yayi?

¹¹ Kuyana na umo vinthu vikaŵira, kasi Yesu wakawovwira wuli ŵanthu kupulikiska ng’anamuro la urunji? Kwizira mu ivyo wakasambizganga kweniso umo wakachitiranga vinthu, iyo wakasuska ŵalongozgi ŵa chisopa mwachikanga. Chakwamba, wonani vinyake ivyo wakasambizganga. Iyo wakasuska chomene malango ghanandi agho ghakapangika na ŵanthu, wakati: “Mazgu gha Chiuta mukughazgora ghambura ntchito chifukwa cha maluso ghinu agho mukupeleka ku ŵanthu.”—Mariko 7:13.

¹² Yesu wakasambizga kuti Ŵafarisi ŵakabudiskanga pakuyowoya za dango la Sabata, nakuti iwo ŵakapulikiskanga yayi fundo yeneko ya dango. Wakalongosora kuti, Mesiya, ni “Fumu ya Sabata” ntheura wakaŵa na wanangwa wa kuchizga ŵanthu pa Sabata. (Mateyu 12:8) Kuti wadidimizge fundo yake, iyo wakachizganga ŵanthu pakweru pa Sabata. (Luka 6:7-10) Mulimo uwu ukaŵa waka muzgezge wa kuchizga kwanadi uko kuzamuchitika pa charu chose mu Muwuso wake wa Vyaka 1,000. Vyaka 1,000 ivi vizamuŵa nadi Sabata likuru apo ŵanthu wose ŵakugomezgeka ŵazamupumura ku milimo iyo ŵakagwiranga kwa vyaka vinandi, ndiposo kusuzgika chifukwa cha kwananga na nyifwa.

13. Kasi ni Dango wuli ilo Yesu wakakhazikiska pamanyuma pa uteŵeti wake wa pa charu chapasi, ndipo likapambana wuli na Dango la Mozesi?

¹³ Yesu wakalongosora makora chomene icho urunji ukang’anamuranga, nakuti apo wakamalizganga uteŵeti wa pa charu chapasi, wakakhazikiska dango liphya panji kuti “dango la Khristu.” (Ŵagalatiya 6:2) Mwakupambana na Dango la Mozesi, dango liphya ili likajintha pa fundo za kakhaliro, pa malango ghakulembeka yayi. Ndipouli, likaŵa na malango ghanyake ghakudunjika. Limoza mwa malango agha likuchemeka kuti “dango liphya.” Yesu wakasambizga ŵalondezgi ŵake kuti ŵatemwanenge nga umo iyo wakaŵatemweranga. (Yohane 13:34, 35) Kuyowoya unenesko, chitemwa chakufumira pasi pa mtima chikwenera kuŵa chimanyikwiro cha ŵanthu wose awo ŵakukhala mwakukolerana na “dango la Khristu.”

Chiyelezgero Cheneko cha Urunji

14, 15. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakamanyanga mphaka ya mazaza ghake, ndipo chifukwa wuli ntchakukondweska?

¹⁴ Yesu wakasambizganga waka za chitemwa yayi, kweni wakachitanga mwakuyana na “dango la Khristu.” Wakalongora chitemwa pa umoyo wake. Wonani nthowa zitatu izo Yesu wakalongolera icho urunji ukung’anamura.

¹⁵ Yakwamba, Yesu wakagega kuchita vinthu vyambura urunji. Panji mukumanya makora chomene kuti vinthu vinandi viheni vikuchitika para ŵanthu ŵambura urunji kweniso ŵakujitemwa ŵakuchita vinthu mwakujumpha mazaza agho ŵali kupika. Yesu wakachita nthena yayi. Zuŵa linyake mwanalume munyake wakafika kwa Yesu, wakati: “Msambizgi, phalirani mukuru wane kuti wanigaŵireko chiharo.” Kasi Yesu wakazgora wuli? Wakazgora kuti: “Wamunthu iwe, ni njani wakanimika kuŵa mweruzgi panji wakugaŵa chiharo chinu?” (Luka 12:13, 14) Kasi ichi ntchakuzizwiska yayi? Yesu wakaŵa na mahara ghakumanyira vinthu, wakaŵaso na mazaza ghakuru agho wakapika na Chiuta kuluska munthu waliyose pa charu chapasi. Kweni wakakhumba yayi kunjilirapo pa nkhani iyi chifukwa chakuti wakapika yayi udindo wakuchita nthena. Yesu ndimo wakuchitira nyengo zose, wakumanya ivyo wakuzomerezgeka kuchita na ivyo wakuzomerezgeka yayi. Wakachitanga nthena nanga mphanyengo iyo wakaŵa kuti wandize pa charu chapasi nga munthu. (Yuda 9) Tasambira nkharo yiwemi iyo Yesu wakaŵa nayo, chifukwa chakuti wakaŵa wakujiyuyura ndipo wakagomezganga Yehova pa kuvumbura icho urunji ukung’anamura.

16, 17. (a) Kasi Yesu wakalongora wuli urunji pa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta? (b) Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakaŵa walusungu pakulongora urunji?

¹⁶ Yachiŵiri, Yesu wakalongora urunji mu nthowa iyo wakapharazgiranga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. Wakaŵavya sankho. M’malo mwake, wakayezgayezganga kuti ŵapharazgire ŵanthu wose, kwali mbakavu panji ŵasambazi. Ŵafarisi ŵakakananga ŵanthu ŵakavu panji kuti ŵanthu bweka ndipo ŵakaŵanyozanga na mazgu ghakuti ʽam-ha·ʼaʹrets, panji kuti “ŵanthu ŵapasi.” Mwachikanga Yesu wakachita vinthu kulongora kuti uwu ukaŵa urunji yayi. Apo wakasambizganga makani ghawemi, apo wakaryanga chakurya na ŵanthu ŵanyake, kuŵachizga kweniso kuwuska ŵakufwa, iyo wakakhozgera urunji wa Chiuta uyo wakukhumba kupharazgira “ŵanthu ŵa mitundu yose.”c—1 Timote 2:4.

¹⁷ Yachitatu, Yesu wakaŵa walusungu pakulongora urunji. Wakayezgayezganga chomene kovwira ŵakwananga. (Mateyu 9:11-13) Nyengo zose wakaŵa wakunozgeka kovwira ŵanthu awo ŵakaŵavya nkhongono zakujivikilira. Mwachiyelezgero, Yesu wakakolerana yayi na ŵalongozgi ŵa chisopa kukhozgera kuyuyura ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi. Wakaŵawovwira mwalusungu na kusambizga ŵanji, nangauli mulimo wake chomene ukaŵa kovwira ŵanthu Ŵachiyuda. Wakazomera kuchizga mwakuzizwiska wantchito wa mulara wa ŵasilikari wa Ŵaroma, apo wakati: “Palije na yumoza mu Israyeli uyo namusanga na chipulikano chikuru nthena.”—Mateyu 8:5-13.

18, 19. (a) Kasi Yesu wakakhozgera wuli kuti ŵanakazi ŵachindikikenge? (b) Kasi chiyelezgero cha Yesu chikutovwira wuli kumanya kukolerana pakati pa chikanga na urunji?

¹⁸ Yesu wakakhozgera yayi kaghanaghaniro kakubudika ako ŵanthu ŵakaŵa nako kakukhwaskana na ŵanakazi. Iyo wakachitanga mwachikanga icho chikaŵa chakwenelera. Ŵanthu ŵakagomezganga kuti ŵanakazi ŵa Chisamariya ŵakaŵa ŵakufipirwa nga Ŵamitundu. Kweni Yesu wakachedwa yayi kupharazgira mwanakazi wa Chisamariya pa chisimi cha Sukare. Nakuti mwanakazi uyu ndiyo Yesu wakamuvumbulira kakwamba kuti iyo wakaŵa Mesiya. (Yohane 4:6, 25, 26) Ŵafarisi ŵakayowoyanga kuti ŵanakazi ŵakwenera yayi kusambizgika Dango la Chiuta, kweni Yesu wakamalira nyengo yinandi na nkhongono kusambizga ŵanakazi. (Luka 10:38-42) Mwakuyana na mdauko, ŵanakazi ŵakaŵagomezganga yayi kuti ŵangapeleka ukaboni wakugomezgeka, kweni Yesu wakachindika ŵanakazi ŵanyake ndipo wakaŵapa mwaŵi wapadera wakuti ŵaŵe ŵanthu ŵakwamba kumuwona wati wawukiskika. Wakaŵaphaliraso kuti ŵakaphalire ŵasambiri ŵake ŵanalume za chakuchitika chakuzirwa chomene ichi.—Mateyu 28:1-10.

¹⁹ Yesu wakayimanyiska makora mitundu icho urunji ukang’anamuranga. Nyengo zinandi wakachitanga nthena ndipo wakaŵikanga umoyo wake pangozi. Chiyelezgero cha Yesu chikutovwira ise kumanya kuti kukhozgera urunji kukhumbikwira chikanga. Ntchakwenelera nadi kuti Yesu wakachemeka “nkhalamu ya fuko la Yuda.” (Chivumbuzi 5:5) Kumbukani kuti nkhalamu yikwimira chikanga pakulongora urunji. Sonosono apa, Yesu wazamwimika urunji ukuru. Iyo ‘wazamwimika urunji pa charu chose chapasi.’—Yesaya 42:4.

Mesiya ‘Wimika Urunji mu Charu’

20, 21. Mu nyengo yithu yino, kasi Themba la Ufumu wa Chiuta lalutiska wuli panthazi urunji pa charu chose kweniso mu mpingo wa Chikhristu?

²⁰ Kufuma apo wakaŵira Themba la Ufumu wa Chiuta mu 1914, Yesu wakukhozgera urunji mu charu. Munthowa wuli? Wakuwoneseska kuti uchimi wake uwo ukusangika pa lemba la Mateyu 24:14 ukufiskika. Ŵalondezgi ŵa Yesu pa charu chapasi ŵasambizga ŵanthu mu vyaru vyose unenesko wa Ufumu wa Yehova. Nga ni Yesu, iwo ŵakupharazga kwambura sankho ndiposo mwaurunji. Ŵakuyezgayezga kuti munthu waliyose kwali ni mwana, mulara, musambazi panji mukavu, mwanalume panji mwanakazi, waŵe na mwaŵi wakumanya Yehova, Chiuta waurunji.

²¹ Yesu wakulutiska panthazi urunji mu mpingo wa Chikhristu, uwo iyo ni Mutu wake. Nga ni umo vikayowoyekera, iyo wakupeleka “vyawanangwa mu ŵanthu,” awo mbalara ŵa Chikhristu ŵakugomezgeka ndipo ŵakulongozga mu mpingo. (Ŵaefeso 4:8-12) Para ŵakuliska mberere zakuzirwa za Chiuta, ŵanalume aŵa ŵakulondezga chiyelezgero cha Yesu Khristu pa kulutiska panthazi urunji. Nyengo zose ŵakukumbukira kuti Yesu wakukhumba kuti mberere zake zipwelelerekenge mwaurunji, mwambura kughanaghanirako za udindo, kumanyikwa, panji usambazi wa munthu.

22. Kasi Yehova wakuwona wuli mikhaliro yiheni iyo yazura mu charu mazuŵa ghano, ndipo kasi watuma Mwana wake kuti wachite vichi na mikhaliro iyi?

²² Munthazi umu, Yesu wazamwimika urunji pa charu chapasi mu nthowa yapadera chomene. Kuchita vinthu vyambura urunji kwazura mu charu chakutimbanizgika ichi. Mwana waliyose uyo wakufwa na njara ntchifukwa chakuti mu charu mulije urunji. Ivi ni vyaunenesko para tingaghanaghanira za unandi wa ndalama na nyengo ivyo vikugwiliskirika ntchito kupanga vilwero vya nkhondo kweniso ŵanthu awo ŵakutemwa vyakusanguluska. Ŵanthu mamiliyoni ghanandi awo ŵakufwa chaka chilichose ntchimoza mwa vinthu vinandi vyambura urunji ivyo vikuchitika nakuti vyose ivi vikuwuska ukali wa Yehova uwo wakuwulongora mwaurunji. Ntheura iyo watuma Mwana wake kurwa nkhondo yaurunji kwimikana na charu ichi ndiposo kumazga vinthu vyambura urunji kwamuyirayira.—Chivumbuzi 16:14, 16; 19:11-15.

23. Pamanyuma pa Aramagedoni, kasi Yesu wazamukhozgera wuli urunji kwamuyirayira swii?

²³ Urunji wa Yehova ukusazgapo vinandi kuluska kuparanya waka ŵanthu ŵaheni. Iyo wasankha Mwana wake kuwusa nga ni “Karonga wa mtende.” Pamanyuma pa nkhondo ya Aramagedoni, Yesu wazamukhazikiska mtende pa charu chose chapasi, ndipo wazamweruzga “mu urunji.” (Yesaya 9:6, 7) Wazamumazga vinthu viheni vyose ivyo vikupangiska masuzgo mu charu chapasi. Iyo wazamukhozgera urunji wa Yehova mwakugomezgeka kwamuyirayira swii. Ntchakuzirwa chomene kuti sono tiyezgeyezgenge kulondezga urunji wa Yehova. Tiyeni tiwone umo tingachitira nthena.