FAILAUGA

1 Ko pati a te failauga,*+ te tama tagata a Tavita, te tupu i Ielusalema.+

 7 A tamā vaitafe katoa e ‵tafe ki te tai, kae e se mafai eiloa o ‵fonu a te tai.+

A te koga ne ‵tafe mai i ei a tamā vaitafe, e toe ‵foki atu eiloa ki ei ko te mea ke toe ‵tafe mai i ei.+

10 E a, e isi se mea e mafai o fai mai i ei se tino, “Kiloke ki te mea tenei—se mea fou”?

12 Au, ko te failauga, ne fai mo tupu o Isalaelu i Ielusalema.+ 13 Ne fakatoka ne au toku loto ke sukesuke kae iloilo ne au mo te poto+ a mea katoa kolā ne fai mai lalo o te lagi+—ko galuega fakafi‵ta kolā ne tuku mai ne te Atua ki tama a tāgata ke fakalave‵lave latou i ei.

16 Tenā ne fai aka ei au i toku loto: “Kiloke! Ko oti ne maua ne au a te poto sili, e sili atu i lō so se tino mai mua atu i a au i Ielusalema,+ kae ne maua ne toku loto a te poto mo te iloaga sili.”+ 17 Ne fakagalue aka ne au a toku loto ke iloa ne ia te poto kae ke iloa a te fakavalevale kae ke iloa a te valea,+ kae fai foki te mea tenei e pelā mo te afuliga fua o te matagi.

2 Tenā ne fai aka ei au i toku loto: “Vau ke ‵tofo aka ne au a fakafiafiaga* kae ke onoono aka me se a te mea ‵lei e maua mai i ei.” Kae kiloke! a te mea foki tenā e seai se aoga.

2 Ne fai atu au e uiga ki te kata, “A te mea tenā ko te fakavalevale!”

Kae e uiga ki fakafiafiaga, “Se a te aoga o mea konā?”

3 Ne sukesuke ne au i toku loto mai te fakaaoga ne au a te uaina,+ kae taofi eiloa au ki toku poto; ne puke mai foki ne au a te valea ke iloa aka me se a te ‵toe mea ‵lei ke fai ne tino i nai aso koi ‵toe i olotou olaga mai lalo o te lagi. 4 Ne fai ne au a galuega ‵lasi.+ Ne faite ne au a fale mō oku;+ ne ‵toki ne au a togavine mō oku.+ 5 Ne fai ne au a fatoaga mo malae ta‵fao mō oku, kae ne ‵toki ne au i loto i ei a vaegā lakau fai fuaga katoa. 6 Ne keli ne au a vai mō oku mo fakasiusiu ki ei a lakau ola ‵lei. 7 Ne maua ne au a tavini tāgata mo tavini fāfine,+ kae ne isi ne aku tavini ne fa‵nau mai i loto i toku kāiga. Ne maua foki ne au a lafu manu e uke—lafu pulumakau mo lafu mamoe+—e uke atu i lō tino ne sui ne au i Ielusalema. 8 Ne fakaputu aka ne au a siliva mo aulo ma aku,+ ko koloa o tupu mo kogā fenua.+ Ne fakamaopoopo mai ne au a tāgata mo fāfine usuusu ma aku, e pelā foki mo so se mea e aumai ei te fiafia lasi ki tama a tāgata—se fafine, ao, ne fāfine e tokouke. 9 Ne gasolo aka eiloa au o sili kae sili atu i lō so se tino mai i mua o oku i Ielusalema.+ Kae ko toku poto ne tumau eiloa i a au.

10 Ne seki taofi aka ne au mai i a au eiloa so se mea ne manako toku loto ki ei.+ Ne seki taofi foki ne au mai toku loto so se vaegā fakafiafiaga, me i toku loto ne fiafia ona ko aku galuega ‵mafa katoa, kae tenei toku taui* mō aku galuega ‵mafa katoa.+ 11 Kae kafai e mafaufau au ki galuega katoa ne fai ne oku lima mo galuega ‵mafa katoa ne galue malosi au o fakataunu,+ ne lavea ne au me i mea katoa e seai se lotou aoga, ko te afuliga fua o te matagi;+ e seai eiloa se mea e aoga tonu i lalo o te la.+

12 Tenā ne ‵fuli ei au o saga atu ki te poto mo te fakavalevale mo te valea.+ (Me se a te mea e mafai o fai ne se tagata telā e vau i tua o te tupu? Ko mea fua kolā ko oti ne fai.) 13 Kae ne lavea ne au me e isi se aoga o te poto i luga i te valea,+ e pelā mo te aoga o te mainaga i luga i te pouliga.

14 A mata o te tino poto e kilo ‵tonu atu;+ kae ko te tino valea e sasale i te pouliga.+ Ne iloa aka foki ne au me e tasi eiloa te ikuga e maua ne mea katoa konā.+ 15 Tenā ne fai ifo ei au i toku loto: “A mea kolā ne ‵tupu ki te tino valea ka ‵tupu foki ki a au.”+ Se a la te mea ne maua mai te faiga ke poto malosi au? Fai ifo ei au i toku loto: “A te mea foki tenei e se aoga.” 16 Me ka seai ne fakamasausauaga tumau o te tino poto io me ko te tino valea.+ I aso mai mua, a tino katoa ka fakapuli atu. Kae ka mate pefea a te tino poto? E pelā eiloa mo te tino valea.+

17 Tenā ne takalialia ei au ki te olaga,+ me i mea katoa ne fai i lalo o te la e fakafi‵ta ki a au, me i mea katoa e seai se aoga,+ ko te afuliga fua o te matagi.+ 18 Ne kamata au o takalialia ki mea kolā ne galue malosi au ki ei i lalo o te la,+ me e ‵tau eiloa o tiaki ne au a mea konā ma te tagata telā e vau i oku tua.+ 19 Kae ko oi e iloa ne ia me ko ia ka poto io me valea?+ Kae ka pule eiloa a ia i mea katoa kolā ne fakamāumāu ki ei toku malosi mo te poto ke maua ne au i lalo o te la. A te mea foki tenei e seai se aoga. 20 Ne kamata au o fanoanoa i toku loto ona ko galuega ‵mafa katoa ne galue malosi au ki ei i lalo o te la. 21 Me i te tagata e mafai o galue malosi, e takitaki ne te poto mo te iloaga mo te apo, kae e ‵tau mo ia o tuku atu tena vaega* ki se tagata telā ne seki galue mō mea konā.+ A te mea foki tenei e seai se aoga kae se matugā fakalavelave lasi eiloa.

22 Se a te mea e maua ne se tagata mai i ana galuega ‵mafa katoa mo te manakoga telā e fakamalosi ei a ia* ke galue malosi i lalo o te la?+ 23 Me i ana aso katoa, e aumai ne tena galuega a te ‵mae mo te fi‵ta,+ ke oko foki ki te po e se malōlō eiloa tena loto.+ A te mea foki tenei e seai se aoga.

24 E seai se mea e ‵lei atu ki te tagata i lō te kai kae inu kae maua te fiafia i ana galuega ‵mafa.+ Ne iloa aka ne au, i te mea foki tenei ne maua mai e auala i te lima o te Atua tonu,+ 25 me ko oi te tino e sili atu te ‵lei o ana meakai mo ana meainu i lō au?+

26 Ki te tagata telā e fakafiafia atu ki a ia e tuku ne ia ki ei a te poto mo te iloaga mo te fiafia,+ kae ki te tino agasala e tuku ne ia ki ei a te galuega ki te fakamaopoopomaiga mo te ‵lukumaiga o mea ke tuku atu ki te tino e fakafiafia ne ia te Atua tonu.+ A te mea foki tenei e seai se aoga, ko te afuliga fua o te matagi.

9 Se a te mea e maua ne te tino galue mai i ana taumafaiga katoa?+ 10 Ko oti ne lavea ne au a te galuega ne tuku atu ne te Atua ki tama a tāgata ke fai ei latou ke fakalave‵lave. 11 Ne fai ne ia a mea katoa ke ‵gali i te taimi tonu.+ Ko oti foki ne tuku atu ne ia a te se-gata-mai ki olotou loto; kae ka se mafai eiloa o iloa ne tino a te galuega ne fai ne te Atua tonu mai te kamataga ke oko eiloa ki te fakaotiga.

12 Ko oti ne fakaiku aka ne au me e seai se mea e ‵lei atu mō latou i lō te fia‵fia kae fai a te mea ‵lei i olotou olaga,+ 13 kae e ‵tau foki mo tino katoa o ‵kai kae inu kae maua te fiafia mai i olotou galuega ‵mafa katoa. A te mea tenā ko te meaalofa mai i te Atua.+

14 Ko oti ne iloa aka ne au me i mea katoa ne fai ne te Atua tonu ka tumau ki te se-gata-mai. E seai se mea e fakaopoopo ki ei kae seai se mea e toese mai i ei. Ne fai eiloa ne te Atua i te auala tenei, ko te mea ke ma‵taku a tino ki a ia.+

15 So se mea e tupu ko oti eiloa ne tupu, kae ko te mea ka oko mai ko oti eiloa ne oko mai;+ kae ko te Atua tonu e salasala ki mea ko oti ne kausaki ki ei.*

16 Ko oti foki ne lavea ne au te mea tenei i lalo o te la: I te koga o te fai mea tonu e isi i ei a te amio masei, kae i te koga o te amiotonu e isi i ei a te amio masei.+ 17 Ne fai ifo au i toku loto: “A te Atua tonu ka fakamasino ne ia a tino amio‵tonu mo tino amio ma‵sei,+ me e isi se taimi mō mea katoa mo faifaiga katoa.”

18 Ne fai ifo foki au i toku loto e uiga ki tama a tāgata me i te Atua tonu ka tofotofo ne ia latou kae fakaasi atu ki a latou me e ‵pau latou mo manu, 19 me e isi se ikuga o tino mo te ikuga o manu; e ‵pau katoa te lotou ikuga.+ Kafai e mate te mea e tasi, e mate foki te suā mea; kae e tasi te agaga* o latou katoa.+ Tela la, a te tagata e se maluga atu i te manu, me i mea katoa e seai ne aoga. 20 E olo atu a mea katoa ki te koga e tasi.+ Ne o‵mai katoa latou mai te ‵pefu,+ kae ka toe ‵foki atu katoa latou ki te ‵pefu.+ 21 Ko oi e iloa ne ia i agaga* o tino e olo aka ki luga, kae ko agaga o manu e olo ifo ki lalo i te laukele?+ 22 Kae ne lavea ne au me e seai se mea e ‵lei atu i lō te mauaga ne se tagata te fiafia i tena galuega,+ me tenā eiloa tena taui;* me ko oi e mafai o fai ne ia ke lavea ne tou tagata a te mea ka tupu māfai ko galo atu a ia?+

4 Ne toe saga atu au ki faifaiga fakasaua katoa kolā e fai i lalo o te la. Ne lavea ne au a loimata o tino ne fakasauagina, kae e seai se tino ke fakamafanafana atu ki a latou.+ Kae e maua ne olotou pule fakasaua a te malosi, kae e seai se tino ke fakamafanafana atu ki a latou. 2 Kae ne iloa aka ne au me i tino ‵mate kolā ko oti ne ‵mate e ‵lei atu i lō tino ola kolā koi ola mai.+ 3 Kae sili atu i lō lāua konā ko te tino telā e seki fanau mai eiloa,+ telā e seki lavea ne ia a faifaiga fakapuapuaga kolā e fai i lalo o te la.+

4 Kae ko oti ne lavea ne au a taumafaiga e uke* mo galuega ‵gali e ‵sae aka ona ko fakatau‵faiga i va o tino;+ a te mea foki tenei e se aoga, ko te afuliga fua o te matagi.

5 A te tino valea e pilima ana lima kae ko tena foitino ko fano o pala.*+

6 E ‵lei atu ke ‵fonu te lima e tasi i te malōlō i lō te ‵fonu o te avā lima i te faiga o galuega ‵mafa mo te afuliga o te matagi.+

7 Ne saga atu au ki te suā fakaakoakoga o mea sē aoga i lalo o te la: 8 E isi se tagata telā e nofo tokotasi, e aunoa mo se taugasoa; e seai sena tama io me sena taina, kae e seai se gatamaiga ki ana galuega ‵mafa katoa. E se mafai o lotoma‵lie ana mata ki koloa.+ Kae e mata, e fesili ifo a ia ki a ia eiloa, ‘Au nei e galue ‵mafa mo oi ko se fai ei ne au a mea ‵lei mō oku’?+ A te mea foki tenei e se aoga kae se galuega fakafi‵ta.+

9 E ‵lei atu te tokolua i lō te tokotasi+ me e isi se taui ‵lei* e maua ne lāua ona ko lā galuega ‵mafa. 10 Me kafai e siga se tokotasi i a lāua, e mafai o fesoasoani atu te suā tino o fakatu a ia. Kae se a te mea ka tupu ki te tino e siga kae seai se tino e fesoasoani o fakatu aka a ia?

11 E se gata i ei, kafai e ta‵kato se tokolua, e mafanafana eiloa lāua, kae e mafai pefea ne se tino e tokotasi o fai a ia ke mafanafana? 12 Kae e mafai ne se tino o manumalo i se tino e tokotasi, kae kafai e tokolua a tino e mafai o ‵teke ne lāua a ia. Kae ko te lōpu e ‵fili ki uka e tolu e se mafai o ‵motu vave.

13 E ‵lei atu te tamaliki mativa kae poto i lō se tupu matua kae valea,+ telā ko se fia fakalogo eiloa ki pati fakatonutonu.+ 14 Me ne ‵tala mai a ia* ki tua mo te falepuipui ke fai a ia mo tupu,+ faitalia me ne fanau mai a ia e mativa i te pulega fakatupu a te tino tenā.+ 15 Ne mafaufau au ki a latou kolā e ola kae e sa‵sale i lalo o te la, e pelā foki mo mea e fai ne tena sui telā koi foliki kae ko tu atu i te tulaga o te suā tino. 16 E tiga eiloa e seai se gataga o tino kolā e ‵lago ki a ia, a latou kolā e o‵mai fakamuli ka se fia‵fia ki a ia.+ A te mea foki tenei e seai se aoga, ko te afuliga fua o te matagi.

5 Fakaeteete i tou auala i so se taimi e fano ei koe ki te fale o te Atua tonu;+ e ‵lei atu ke fakapilipili ki ei o fakalogologo+ i lō te faiga o se taulaga e pelā mo mea e fai ne tino va‵lea,+ me e se iloa ne latou i te lotou mea e fai e masei.

2 Ke mo a ma faipati vave tou gutu, io me sona faipati tou loto i mua o te Atua tonu,+ me i te Atua tonu e nofo i te lagi kae ko koe e nofo i te lalolagi. Tenā te pogai e se ‵tau ei o uke au pati.+ 3 Me i te moemiti e māfua mai māfai ko tō uke a mea e mafaufau ki ei,+ kae ko te gutu faipati o te tino valea e māfua mai i te uke o pati.+ 4 I so se taimi e fai ei tau tautoga ki te Atua, sa fakatalave o fakataunu tau tautoga,+ me e se fiafia a ia ki tino va‵lea.+ Fakataunu a te mea telā ne tauto koe ki ei.+ 5 E ‵lei atu ke se tauto koe i lō te tauto kae e se fakataunu.+ 6 Ke mo a ma talia ne koe tou gutu ke fai ei koe ke agasala,+ kae ke mo a ma fai atu i mua o te agelu* i te mea tenā se mea ‵se.+ Kaia e fai ei ne koe te Atua tonu ke kaitaua ona ko mea ne faipati ne koe, ko fakamasei ei ne ia a galuega ne fai ki ou lima?+ 7 Me e pelā loa mo te uke o mea i te mafaufau e takitaki atu ei ki te faiga o moemiti,+ e penā foki te uke o pati e takitaki atu ei ki te sē aoga. Mataku ki te Atua tonu.+

8 Kafai e lavea ne koe a faifaiga fakasaua e fai ki tino ma‵tiva ko fakaseaoga i ei a te fai mea tonu mo te amiotonu i tou kogā fenua, ke mo a ma poi koe i te mea tenā.+ Me i te ofisa maluga tenā ko kilokilogina ne se tino telā e maluga atu i a ia, kae e isi eiloa ne nisi tino kolā e ma‵luga atu i a latou.

9 A mea aoga foki o te laukele e vaevae i a latou katoa; ke oko ki te tupu e maua ana meakai mai i fatoaga.+

10 A te tino e fiafai ki siliva ka se mafai o lotomalie ki siliva, penā foki loa te tino e fiafai ki koloa kae e isi sena peofuga e maua sāle.+ A te mea foki tenei e seai se aoga.+

11 Kafai e gasolo o uke a mea ‵lei, e gasolo foki o tokouke a tino kolā e fakaaoga ne latou a mea konā.+ Kae se a te aoga o mea konā ki te tino i a ia a mea, kae na ko te kilo atu fua o ana mata ki ei?+

12 E tō ‵lei a te moe o te tino telā e tavini atu, faitalia me mu‵tana io me uke ana mea e kai, kae ko mea e uke a te tino maumea e fai ei ke se moe a ia.

13 E isi se fakalavelave lasi ne lavea ne au i lalo o te la: ko maumea o te tino kolā ne fakaputu aka ne ia eiloa ke logo‵mae ei a ia. 14 A maumea konā ne ‵galo atu ona ko te galuega telā ne seki manuia, kae i te taimi ko fai ei a ia mo fai se tamana, ko seai sena kope e ‵toe mai.+

15 E pelā eiloa mo te tino telā ne vau mai i te moegatama o tena mātua, ka fano fuafua a ia e pelā eiloa mo tena vauga.+ Kae e se mafai o ave ne ia se mea mai i ana galuega ‵mafa katoa.+

16 A te mea foki tenei se fakalavelave lasi: Ka fano a ia e pelā eiloa mo tena vauga; kae se a te aoga o te mea tenā ki te tino telā e galue malosi faeloa mō te matagi?+ 17 E se gata i ei, e kai a ia i aso katoa i te pouliga, fakatasi mo te fanoanoa lasi mo te masaki mo te ita.+

18 Tenei te mea ne lavea ne au me se mea ‵lei kae ‵tau: a te tino e ‵tau o kai kae inu kae fakafiafia ona ko galuega ‵mafa katoa+ ne galue malosi a ia ki ei i lalo o te la i nai aso koi ‵toe i te olaga kolā ne tuku atu ne te Atua tonu ki a ia, me tenā eiloa tena taui.*+ 19 Kafai foki e tuku atu ne te Atua tonu ki se tagata a te maumea mo kope+ fakatasi mo te fiafia ki mea konā, e ‵tau o puke ne ia tena taui kae fiafia ki ana galuega ‵mafa ne fai. Tenei eiloa te meaalofa mai i te Atua.+ 20 Ka faigata o masaua ne ia a aso o tena olaga kolā ko ‵teka, me e fai ne te Atua tonu ke fakalavelave a ia i mea e fiafia ki ei tena loto.+

6 E isi se suā fakalavelave ne lavea ne au i lalo o te la, kae se mea e masani ki ei a tino: 2 E tuku atu ne te Atua tonu ki se tagata a te maumea mo kope mo te ‵malu, ko te mea ke maua ne ia a mea e manako a ia ki ei; kae ne fai ne te Atua tonu ke seai se fiafia e maua ne ia i mea konā, faitalia me fiafia ki ei a te tino fakaa‵tea. A te mea tenei e seai se aoga kae se puapuaga lasi ‵ki. 3 Kafai e fai se tagata mo fai se tamana fakaselau taimi kae ola i tausaga e uke kae ko matua foki, kae e se fiafia a ia ki mea ‵lei e maua ne ia kae koi tuai o oko atu a ia ki te tanuga, e fai atu au me e ‵lei atu a te tamaliki telā ne fanau mai e mate i lō te tagata tenā.+ 4 Me seai se aoga o tena vauga kae ne fano i te pouliga, kae ko galo atu tena igoa i te pouliga. 5 E tiga eiloa e seki lavea ne ia te la io me iloa ne ia se mea, koi ‵lei atu eiloa a ia i lō te tino muamua.+ 6 Se a te aoga o te ola i te lua afe tausaga kae seai se fiafia? E a, e se olo atu a tino katoa ki te koga e tasi?+

7 A galuega ‵mafa katoa a se tagata e fai ke faka‵fonu ei tena gutu;+ kae e se mafai eiloa o lotomalie a ia. 8 Se a te aoga o te tino poto ki luga i te tino valea,+ io me se a te aoga ki te tagata mativa māfai e iloa ne ia te auala e tumau ei a ia i te ola? 9 E ‵lei atu ke fiafia ki mea e lavea ki mata i lō te kausaki ki manakoga o te loto. A te mea foki tenei e seai se aoga, ko te afuliga fua o te matagi.

10 A te mea ko oti ne oko mai, ko oti ne fakaigoa, kae ko iloa foki a te tulaga o te tagata; kae e se mafai ne ia o kinau atu ki te tino telā e malosi atu i a ia. 11 Ko te uke o pati, ko te lasi foki o te sē aoga; kae se a te aoga o mea konā ki te tagata? 12 Ko oi e iloa ne ia te ‵toe mea ‵lei ke fai ne te tagata i te olaga i nai aso koi ‵toe o tena olaga sē aoga, telā e fakaaoga ne ia e pelā me se ata?+ Me ko oi e mafai o fakailoa atu ne ia ki te tagata a mea ka ‵tupu i lalo o te la māfai ko galo atu a ia?

7 A te igoa ‵lei* e ‵lei atu i lō te sinu ‵lei,+ kae ko te aso e mate ei se tino e ‵lei atu i lō te aso ne fanau mai ei a ia. 2 E ‵lei atu ke fano ki te fale e fanoa‵noa ei a tino i lō te fale o fakafiafiaga,+ me tenā te ikuga o tāgata katoa, kae e ‵tau mo tino ola o tausi a te mea tenei i olotou loto. 3 E ‵lei atu te fanoanoa i lō te katakata,+ me i te mata fanoanoa e fai i ei ke ‵lei te loto.+ 4 A te loto o te tino poto e nofo i te fale e fanoa‵noa ei a tino, kae ko te loto o te tino valea e nofo i te fale o fakafiafiaga.+

5 E ‵lei atu ke fakalogologo ki pati polopoloki a se tagata poto+ i lō te fakalogologo ki te pese a tino va‵lea. 6 E pelā mo te pake‵ke mai o lakau tala‵tala kolā ko ‵ka i lalo o se ulo, e penā eiloa te katakata a te tino valea;+ kae ko te mea foki tenei e seai se aoga. 7 Kae ko fakasauaga e mafai o fai ei te tino poto ke fakavalevale, kae ko te ‵togi fakakolekole e mafai o fakamasei ei te loto.+

8 E ‵lei atu a te fakaotiga o se mea i lō te kamataga. E ‵lei atu ke kufaki i lō te loto fakamaualuga.+ 9 Ke mo a ma ita vave,+ me i te ita vave e nofo i fatafata o tino va‵lea.+

10 Ke mo a ma fai aka, “Kaia e ‵lei atu ei a aso mua i lō aso nei?” me ne fesili mai ne koe te mea tenei e aunoa mo te poto.+

11 A te poto fakatasi mo se tofi se mea ‵lei kae e aoga ki a latou kolā e lavea ne latou te mainaga o te ao.* 12 Me i te poto se puipuiga+ e pelā eiloa mo tupe se puipuiga,+ kae tenei te aoga o te iloaga: A te poto e tausi ne ia tena matai ke ola.+

13 Mafaufau ki galuega a te Atua tonu, me ko oi e mafai o faka‵tonu ne ia a mea ko oti ne fai ne ia ke ‵piko?+ 14 I se aso ‵lei, ke fakaasi atu te aga‵lei tenei,+ kae i te aso o te puapuaga,* ke masaua me ne faite ne te Atua a te aso tenei e pelā foki te suā aso,+ ko te mea ke se mautinoa i tino a te mea telā ka tupu ki a latou i aso mai mua.+

15 I aso o toku olaga sē aoga+ ne lavea ne au i ei a mea katoa​—mai te tino amiotonu telā ko mate i tena amiotonu+ ki te tino amio masei telā e ola leva faitalia ana mea ma‵sei ne fai.+

16 Ke mo a ma tō fia amiotonu,+ io me fakaasi atu te lasi o tou poto.+ Kaia e aumai ei ne koe te fakamaseiga ki a koe eiloa?+ 17 Ke mo a ma tō amio masei, io me fakavalevale.+ Kaia e ‵tau ei koe o mate kae koi tuai o oko ki tou taimi?+ 18 E sili atu i te ‵lei ke puke ‵mau ki te fakatonuga e tasi kae ke mo a ma tiaki ne koe te suā fakatonuga;+ me i te tino e mataku ki te Atua ka fakalogo ki te avā mea konā.

19 A te poto e fai ne ia te tagata ke malosi atu i lō tāgata e tokosefulu i loto i se fakai.+ 20 Me e seai se tagata amiotonu i te lalolagi e fai faeloa ne ia te mea ‵lei kae e se agasala.+

21 Ke mo a foki ma tausi i tou loto a pati katoa e fai ne tino;+ i te mea ma lagona ei ne koe tau tavini e faipati sē ‵lei e uiga ki a koe; 22 me iloa ‵lei ne koe i tou loto me e uke foki a taimi ne faipati sē ‵lei ei koe e uiga ki nisi tino.+

23 A mea katoa konei ne tofotofo ne au ki te poto, kae ne fai aka au: “Au ka poto.” Kae e seki oko eiloa au ki ei. 24 A te mea ko oti ne tupu e se mafai o oko ki ei kae e ‵poko ‵ki. Ko oi e mafai o malamalama i ei?+ 25 Ne fakatonu ne au toku loto ke iloa kae ke iloilo kae ke sukesuke ki te poto mo te uiga o mea, kae ke malamalama i te masei o te valea mo te sē aoga o te fakavalevale.+ 26 Tenā ne iloa aka ei ne au te mea tenei: A te fafine telā e fai pelā me se matasele a te tino tuli manu e sili atu tena masei i lō te mate, e fai tena loto e pelā me se tili, kae ko ana lima e fai pelā me ne filifili o te falepuipui. A te tino e fakafiafia ne ia te Atua tonu ka sao mai i tou fafine,+ kae ko te tino agasala ka ‵poa aka ne tou fafine.+

27 “Kiloke, tenei te mea ne maua ne au,” ko pati a te failauga.+ “Ne iloilo ne au a te mea e tasi mai tua o te suā mea ke maua ne au se ikuga, 28 kae ko te mea ne ‵sala faeloa au ki ei, ne seki maua ne au. E tokotasi te tagata* ne maua ne au mai te tokoafe, kae seai se fafine ne maua ne au mai i a latou. 29 Tenei te mea e tasi ne maua ne au: Ne fai ne te Atua tonu a tino ke fai te mea tonu,+ kae ne ‵sala atu fua latou ki togafiti e uke.”+

8 Ko oi e ‵pau mo te tagata poto? Ko oi e iloa ne ia te faka‵leiga ki se fakalavelave?* A te poto o te tagata e fakamaina mai ne ia ana mata kae fai i ei ke galo tena mata fanoanoa.

2 Aku muna: “Fakalogo ki fakatonuga a te tupu+ e ‵tusa eiloa mo te tautoga ne fai ki te Atua.+ 3 Ke mo a ma fakava‵vave o fano kea‵tea mai i ana mua.+ Ke mo a ma ‵lago atu ki se mea masei;+ me e mafai eiloa ne ia o fai so se mea e fiafia a ia ki ei, 4 me e malosi ‵ki te fakatonuga a te tupu;+ ko oi e mafai o fai atu ki a ia, ‘Ne a au mea e fai?’”

5 A te tino e fakalogo ki te tulafono ka se oko ki ei a logo‵maega,+ kae ko te tino e poto tena loto ka iloa ne ia te taimi tonu mo te faifaiga e ‵tau o fai.+ 6 E isi eiloa se taimi mo te faifaiga e ‵tau o fai ki mea katoa,+ ona ko fakalavelave o tino ko oko eiloa i te uke. 7 Ona ko te mea e seai se tino e iloa ne ia te mea ka tupu, ko oi e mafai o fai atu ki a ia a te auala ka tupu ei te mea tenā?

8 E pelā mo te tagata e seai sena pule i te malosi o te ola* io me mafai o taofi aka ne ia te malosi o te ola, tela la, e seai se tino e isi sena pule i te aso o te mate.+ E pelā mo te sē talia ke tiakina ne se sotia te faiga o se taua, ka se talia foki ne te amioga masei ke ‵sao* a latou kolā e amio ma‵sei.

9 Ne lavea ne au a mea katoa konei, kae ne tuku atu ne au toku loto ki galuega katoa kolā e fai i lalo o te la, i te taimi ne pule ei te tagata ki te suā tagata kae logo‵mae i ei.+ 10 Kae ne lavea ne au a tino amio ma‵sei e tanu, ko latou kolā ne masani o olo sāle ki loto kae toe ‵foki ki tua mo te koga tapu, kae fakamuli ifo ko fakapuli atu latou i te fakai telā ne fai ei ne latou a mea konā.+ A te mea foki tenei e seai se aoga.

11 Ona ko te mea e seki fai fakavave se fakasalaga ki se amioga masei ne fai,+ ko fai ei ke loto ma‵keke a tāgata o toe fai a mea ma‵sei.+ 12 E tiga eiloa e fai ne se tino agasala a mea ma‵sei fakaselau taimi kae ola i se taimi leva, kae e iloa ne au me e ‵lei atu a mea ka ‵tupu ki a latou kolā e ma‵taku ki te Atua tonu, me e ma‵taku latou ki a ia.+ 13 Kae ka se ‵lei a mea e ‵tupu ki te tino masei,+ kae ka se mafai foki ne ia o fakaleva ana aso kolā e fai pelā me se ata,+ me i a ia e se mataku ki te Atua.

14 E isi se mea sē aoga* telā e tupu i te lalolagi: E isi ne tino amio‵tonu kolā e fai pelā me ne tino amio ma‵sei,+ kae e isi ne tino amio ma‵sei kolā e fai pelā me ne tino amio‵tonu.+ Au e fai atu me i te mea foki tenei e seai se aoga.

15 Tela la, e fakamālō eiloa au ki te fiafia,+ me e seai se mea e ‵lei atu ki se tagata i lalo o te la i lō te kai kae inu kae fiafia; e ‵tau o fai ne ia a mea konei i te taimi e galue malosi ei a ia i aso o tena olaga,+ kolā ne tuku atu ne te Atua tonu ki a ia i lalo o te la.

16 Ne tuku atu ne au toku loto ke ‵sala ki te poto kae ke kilo atu ki mea katoa e ‵tupu i te lalolagi,+ ke oko eiloa ki te sē moe i te ao mo te po.* 17 Tenā ne mafaufau ei au ki galuega katoa ne fai ne te Atua tonu, kae ne iloa aka ne au me e se mafai o malamalama a tino i mea e ‵tupu i lalo o te la.+ Faitalia me pefea te taumafai malosi o tino, e se mafai eiloa o malamalama latou i ei. E tiga eiloa e fai mai latou me iloa ne latou ona ko te lotou ‵poto, e se mafai eiloa o malamalama latou i ei.+

9 Ne tausi ne au a mea katoa konei i toku loto kae fakaiku aka me i tino amio‵tonu mo tino ‵poto, fakatasi mo olotou galuega, ko ‵nofo katoa i lima o te Atua tonu.+ E se iloa ne tino a te alofa mo takalialiaga kolā ne ‵tupu mai mua atu i a latou. 2 E tasi eiloa te ikuga e maua ne tino katoa,+ ko tino amio‵tonu mo tino amio ma‵sei,+ ko tino ‵lei mo tino ‵ma mo tino sē ‵ma, ko tino e fai olotou taulaga mo tino e se fai olotou taulaga. A te tino ‵lei e ‵pau eiloa mo te tino agasala; a te tino e fai tena tautoga e ‵pau eiloa mo te tino telā e fakaeteete e uiga ki te faiga o se tautoga. 3 A te mea tenei se mea fakafanoanoa telā ko tupu i lalo o te la: Me e tasi eiloa te ikuga e maua ne tino katoa,+ a loto o tino e ‵fonu foki i mea ma‵sei; kae e isi se valea i olotou loto i te lotou olaga, ka oti ko ‵mate ei latou!

4 E isi se fakamoemoega mō so se tino ola, me i te kuli ola e ‵lei atu i lō te leona mate.+ 5 Me i tino ola e iloa ne latou i a latou ka ‵mate,+ kae ko tino ‵mate e seai eiloa se lotou mea e iloa,+ e seai foki se lotou taui,* me i mea katoa e uiga ki a latou ko fakapuli atu.+ 6 A te lotou a‵lofa foki mo te lotou takalia‵lia mo te lotou loto ma‵sei ko ‵galo atu katoa, kae ko seai se lotou vaega i mea kolā e fai i lalo o te la.+

7 Fano, kai au meakai mo te fiafia kae inu au uaina mo te loto fiafia,+ me i te Atua tonu e fiafia ki au galuega.+ 8 Ou gatu e ‵tau faeloa o ‵kena,* kae ke mo a ma puli o ‵mili tou ulu ki sinu.+ 9 Ke fiafia ki te olaga fakatasi mo tau avaga pele+ i aso katoa o tou olaga sē aoga, kolā ne tuku atu ne Ia ki a koe i lalo o te la, i aso katoa o tou olaga sē aoga, me tenā tou vaega i te olaga mo galuega ‵mafa kolā e galue malosi koe ki ei i lalo o te la.+ 10 So se mea e fai ne ou lima, ke na fai eiloa mo tou malosi kātoa, me e seai ne galuega io me ne palani io me ko te iloaga io me ko te poto i te Tanuga,*+ ko te koga telā ka fano koe ki ei.

11 Ne lavea ne au se isi mea i lalo o te la, a tino ‵tele ma‵kini e se ‵sili faeloa i te fakatau‵telega, a tino ‵mafi e se manumalo faeloa i te taua,+ a tino ‵poto e se maua faeloa olotou meakai, a tino malamalama e se maua faeloa olotou maumea,+ a latou kolā e isi se iloaga i ei e se manuia faeloa,+ me i taimi o fakalavelave mo mea ‵tupu fakafuasei* e ‵tupu ki tino katoa. 12 Me i te tagata e se iloa ne ia tena taimi.+ E pelā eiloa mo ika kolā e ‵lave i se tili mo manu eva e ‵poa i loto i se matasele, e penā foki a tama a tāgata e maleigina latou i taimi o fakalavelave, māfai ko ‵tupu fakapoi ki a latou.

13 Ne lavea foki ne au te mea tenei e uiga ki te poto i lalo o te la—kae ne fiafia au ki ei: 14 E isi se tamā fakai mo nai tāgata i loto i ei; kae ne vau se tupu mafi o taua atu ki ei kae nikoi ne ia kae faite a ‵pui lasi i ei. 15 I loto i ei e isi se tagata mativa kae poto, kae ne fakasao ne ia te fakai e auala i tena poto. Kae e seai se tino ne masaua ne ia te tagata poto tenā.+ 16 Kae ne fai ifo au ki a au eiloa: ‘A te poto e ‵lei atu i lō te mafi;+ kae ko te poto o te tagata mativa tenei e takalia‵lia ki ei a tino, kae e se fia faka‵logo ki ana pati.’+

17 E ‵lei atu ke fakalogo ki pati filemu a tino ‵poto i lō pati e pakalaga mai ne te tino e pule i tino va‵lea.

18 A te poto e ‵lei atu i lō meatau o te taua, kae ko te tino agasala fua e tokotasi e mafai o fakamasei ne ia a mea ‵lei e uke.+

10 E pelā eiloa mo lago ‵mate e fai i ei a te sausau ke manogi ‵pou kae masei, e penā eiloa te tamā faiga valea e fakaseaoga i ei te poto mo te ‵malu.+

2 A te loto o te tino poto e takitaki ei a ia ki te auala tonu, kae ko te loto o te tino valea e takitaki ei a ia ki te auala ‵se.+ 3 So se auala e sasale i ei te tino valea, e se lava tena faka‵tau,+ kae e fai ne ia ke iloa ne tino katoa i a ia e valea.+

4 Kafai e kaitaua malosi se tino pule ki a koe, ke mo a ma tiaki ne koe tou koga,+ me i te filemu e taofi i ei a agasala ‵lasi.+

5 E isi se mea fakafanoanoa ne lavea ne au i lalo o te la, ko te vaegā mea ‵se e fai sāle ne tino pule:+ 6 A tino va‵lea ne tuku ki luga i tulaga ma‵luga e uke, kae ko tino mau‵mea e tumau i tulaga ma‵lalo.

7 Ne lavea ne au a tavini i luga i solofanua mo pelenise e sa‵sale i olotou vae e pelā me ne tavini.+

8 A te tino e keli ne ia se lua e mafai o tō ki loto i ei;+ kae ko te tino e ofa ne ia se ‵pui fatu e mafai o ū ne se gata.

9 A te tino e keli ne ia a fatu e mafai o pakia i ei, kae ko te tino e fafaī ne ia a lakau e mafai foki o pakia i ei.*

10 Kafai se mea faigaluega fiti ko ‵tuka kae e se fakamata ne se tino a tena mata, e manakogina ke galue malosi a ia. Kae ko te poto e fesoasoani ke maua i ei te manuia.

11 Kafai e ū te gata kae seki ai ne pati fakalata ne fai, e seai se aoga o te mea tenā ki te tino poto i te faiga o pati konā.

12 A pati mai te gutu o se tino poto e fakafiafia,+ kae ko laugutu o te tino valea e fakamasei ei a ia.+ 13 A pati muamua e ‵to mai i tena gutu ne pati va‵lea,+ kae ko ana pati fakaoti ne pati fakavale‵vale. 14 Kae ko te tino valea e faipati faeloa.+

A te tagata e se iloa ne ia a te mea ka tupu; ko oi e mafai o fai atu ki a ia a mea ka oko mai i ana tua?+

15 A galuega ‵mafa a te tino valea e fakafi‵ta atu ki a ia, me e se iloa eiloa ne ia o ‵sala tena auala ki te fakai.

16 Ko oko eiloa i te masei ki te fenua māfai a te tupu se tamaliki tagata+ kae ko pelenise e kamata te lotou ‵kaiga i te tafataeao! 17 Ko oko eiloa i te fakafiafia ki te fenua māfai a te tupu se tama tagata mai te kāiga aliki kae ko pelenise e ‵kai i te taimi tonu ke maua i ei te malosi, kae ke se ko‵nā i ei!+

18 Ona ko te lasi o te paie e tau‵tau ifo ei a ‵saga o te tuafale, kae ona ko lima paie e ‵tulu ei te fale.+

19 A meakai ne fai ke kata‵kata ei a tino, kae ko te uaina e fai i ei ke gali te olaga;+ kae ko tupe e fakataunu i ei a manakoga katoa.+

20 Ke oko eiloa ki ou mafaufauga ‵loto, ke mo a ma fetū* ne koe a te tupu,+ kae ke mo a ma fetū ne koe a tino mau‵mea i loto i tou potu ‵moe; me e mafai ne se manu eva* o fakaoko atu te leo tenā,* io me se manu fai kapakau o toe taku atu ne ia a pati ne fai.

11 ‵Pei atu au falaoa ki luga i te vai,+ me mai tua ifo o aso e uke ka toe maua ne koe.+ 2 Tuku atu se vaega ki te tokofitu io me se tokovalu,+ me e se iloa ne koe me se a te fakalavelave ka tupu i te lalolagi.

3 Kafai e ‵fonu a kaumana i vai, ka ‵to ifo a mea konā e pelā me ne vaiua ki te lalolagi; kae kafai e siga se lakau ki te feitu ki saute io me ki te feitu ki mātū, a te koga e siga ki ei te lakau ka takato eiloa i ei.

4 A te tino e onoono ki te matagi ka se ‵toki fuaga, kae ko te tino e kilokilo ki kaumana ka se tau fuataga.+

5 E pelā eiloa mo te sē iloa ne koe a te auala e galue ei te malosi o te ola* i ivi o te tamaliki i loto* i se fafine faitama,+ e se iloa foki ne koe a galuega a te Atua tonu telā e fai ne ia a mea katoa.+

6 ‵Toki au fuaga i te tafataeao kae ke mo a eiloa ma mānava tou lima ke oko ki te afiafi;+ me e se iloa ne koe me kofea a mea ka manuia, ko te mea tenei io me ko te mea telā, io me ko te avā mea katoa ka ola aka.

7 A te mainaga e suamalie, kae se mea ‵lei ki mata ke lavea atu te la. 8 Me kafai e ‵tau o ola se tagata i tausaga e uke, fai ke fiafia a ia i tausaga katoa konā.+ Kae e ‵tau o masaua ne ia me i aso o te pouliga e mafai o uke; a mea katoa konā ka seai ne aoga.+

9 Ke fiafia, e te tamataene, i te taimi koi foliki ei koe, kae fai ke fiafia tou loto i aso koi talavou ei koe. Tautali i auala o tou loto kae fano ki te koga e takitaki ei koe ne ou mata; kae ke iloa ne koe me i te Atua tonu ka fakamasino ne ia koe ona ko mea katoa konei.+ 10 Tela la, ave kea‵tea a mea e ‵tupu ei a fakalavelave mai tou loto, kae tapale kea‵tea a mea fakalogo‵mae mai tou foitino, me i te tulaga talavou mo te tulaga malosi o te olaga e seai ne aoga.+

12 Tela la, ke masaua tou Mafuaga Sili i aso koi talavou ei koe,+ koi tuai o oko mai a aso o te puapuaga*+ kae oko mai a tausaga kolā ka fai aka ei koe: “E seai eiloa soku fiafia ki mea konei”; 2 koi tuai o pouli a te la mo te mainaga mo te masina mo fetū,+ kae ko toe ‵foki mai a kaumana mai tua o* se vaiua ‵lotu; 3 i te aso e pole‵pole ei a leoleo* o te fale, kae ko tāgata ‵mafi ko ma‵kau, kae ko fāfine ko se solo saito me ko mu‵tana latou, kae ko mata o fāfine kolā e ‵kilo ki tua i famalama ko pouli;+ 4 i te taimi ko ‵pono ei a mataloa ki te auala, i te taimi ko se lagona malosi ei a te tagi o te mea solo saito, i te taimi e ala aka ei se tino i te ‵tagi o se manu eva, kae ko se ma‵luga a leo o tama fāfine usu pese katoa.+ 5 E mataku foki a ia i koga ma‵luga, kae e isi ne mea fakama‵taku i te auala. Kae ko te lakau ko te alamoni ko ‵pula mai,+ kae ko tolotolo mai te sikusikulauniu, kae ko te fuagalakau telā e fai ei ke fiakai te tino ko mapā, me i te tagata e sasale ki tena fale tumau+ kae ko tino fanoa‵noa e oloolo valevale fua i te auala;+ 6 koi tuai o ave kea‵tea te uka siliva, kae mapā likiliki te pōla aulo, kae ko te tiā i te vaipuna ko mapā, kae ko te teka e ‵futi aka ei a vai i te vaikeli ko malipilipi. 7 Tenā ko foki ei te ‵pefu ki te laukele,+ e pelā eiloa mo te taimi muamua, kae toe foki atu te malosi o te ola* ki te Atua tonu telā ne tuku mai ne ia.+

8 “Te ‵toe mea sē aoga!” ko pati a te failauga.+ “A mea katoa e seai ne aoga.”+

9 E se gata fua i te fai o te failauga e pelā me se tino poto kae ne akoako atu faeloa ne ia a tino ki mea e iloa ne ia,+ kae ne mafaufau ‵loto a ia kae fai a sukesukega maea ko te mea ke fakatoka ne ia a faigamuna e uke.+ 10 A te failauga ne ‵sala ke maua a pati ‵gali+ kae ke tusi ki lalo a pati ‵tonu o te munatonu.

11 A pati a tino ‵poto e fai pelā me se lakau makaikai telā e takitaki ki ei a pulumakau,+ kae ko olotou fakamatalaga kolā e tuku fakatasi e fai pelā me ne fao ne ‵tuki ke ‵mau; ne tuku mai a mea konā ne te tausi mamoe e tokotasi. 12 Taku tama, ke masaua a nisi mea i tafa o mea konei: E seai lele eiloa se gatamaiga ki te faiga o tusi, kae ko te uke o taimi e fakamāumāu ki ei e fakafi‵ta eiloa ki te foitino.+

13 Tenei eiloa te fakaotiga o mea katoa kolā ne lagona: Mataku ki te Atua tonu+ kae fakalogo ki ana fakatonuga,+ me tenei eiloa te tiute kātoa o te tagata.+ 14 Me i te Atua tonu ka fakamasino ne ia a faifaiga katoa, e aofia i ei a mea ‵funa katoa, faitalia me ‵lei io me ma‵sei.+