“Ko Te Tino e Talia ne ia a Pati Polopoloki, e Poto”

“TUKU mai tou loto ki pati fakatonutonu kae fakalogo faka‵lei ki pati o te poto,” ko pati i te Faataoto 23:12 i te ‵fuliga ko te New World Translation of the Holy Scriptures. I te fuaiupu tenei, e aofia i “pati fakatonutonu” io me ko akoakoga i mea tau amioga, au fakatonutonuga ki a koe eiloa mo pati polopoloki kolā e maua ne tatou mai nisi tino. A vaegā pati fakatonutonu penā, e manakogina i ei ke iloa a fakatonutonuga kolā e ‵tau o fai mo te auala e fakagalue aka ei. Tela la, e tāua ‵ki eiloa ki fakatonutonuga a “pati o te poto” kolā e aumai mai se tino telā e fakatuagagina.

E ‵gali ‵ki a pati o te poto e maua i te tusi i te Tusi Tapu ko Faataoto. A faataoto kolā ne tusi i ei ne tusi “ke iloa ne koutou te poto mo muna fesoasoani ‵lei, . . . o akoako koutou ke ola koutou i se olaga atamai, kae ke iloa foki o amiotonu kae fai mea tonu.” (Faataoto 1:​1-3) E ‵poto eiloa tatou māfai e “faka‵logo” ki mea konā. E tuku mai i te Faataoto mataupu e 15 a fakatakitakiga aogā e uiga ki te iloa o fuafua faka‵lei te ita, te fakaaogāga o te gutu, mo te tukuatuga o te poto. Ke mafau‵fau nei tatou ki nisi fuaiupu mai te mataupu tenā.

Se a te Mea e Fai i ei ke “Galo te Kaitaua”?

E uiga ki te auala e pokotia ei a te ita io me ko te kaitaua i pati kolā e fai atu, e fai mai te tupu o Isalaelu i aso mua ko Solomona: “A te tali i te leo filemu e galo ei te kaitaua, kae kafai se tino e tali mo te leo malosi e fakatupu fua ne ia te kaitaua.” (Faataoto 15:⁠1) E fakamatala mai me i te “kaitaua” se “lagonaga tafasili i te malosi telā e faigatā o pule atu ki ei.” E fesoasoani mai pefea a te faataoto tenei ke mafai o fakafesagai atu ki te kaitaua o se isi tino e pelā foki mo tatou?

A pati faka‵mae loto kolā e fakalogo‵mae e mafai o fai ne ia ke masei atu te fakalavelave. I te suā feitu la, a te tali i se leo filemu e masani o maua mai i ei se ikuga filemu. Kae, e se se mea faigofie ke tuku atu se tali filemu ki se tino kaitaua. Kae ka fesoasoani mai māfai e malamalama tatou i te pogai e kaitaua ei te tino tenā. “Kafai koe se tagata atamai, e mafai eiloa ne koe o taofiofi tou kaitaua,” ko pati i te Tusi Tapu, “kafai e isi se tino ne fai ne ia se mea ‵se ki a koe, kae sē saga koe ki ei, ko tena uiga ko maua ne koe te mea tafasili i te tāua.” (Faataoto 19:11) E mata, e kaitaua se tino ona ko te sē lava o tena loto talitonu ki a ia io me e manako fua ke ‵saga atu a tino ki a ia? Kāti e se pogai mai tena kaitaua ki pati io me ne mea ne fai ne tatou. Kafai e fetaui tatou mo se tino kaitaua i te galuega talai, e mata, e tupu faeloa te mea tenei ona ko fakamatalaga sē ‵tonu kolā e maua ne ia e uiga ki ‵tou talitonuga io me e faka‵kivi ana mata ne manatu sē ‵tonu? E mata, e ‵tau o mafau‵fau tatou me kaitaua mai te tino tenā ki a koe kae tali atu foki i se leo kaitaua? Ke oko foki loa ki taimi kolā e faigata o malamalama ei i te pogai e kaitaua ei se tino, a te fakaaogāga o pati kolā e māfua mai ei te kaitaua e fakaasi mai i ei te sē lava o te loto pulea i a koe. E ‵tau o ‵kalo keatea mai te faiatuga o vaegā tali penā.

A te fakatakitakiga ke tuku atu se tali i se leo filemu e tāua ‵ki eiloa māfai ko kaitaūa tatou. E mafai o fakagalue ne tatou a fakatakitakiga penā mai te iloa o fakaasi atu ‵tou lagonaga i auala kolā e se mafai o kaitaua ei te suā tino. I loto i te kāiga, i lō te faipati ‵toko atu io me fakaaogā a pati faka‵mae loto, e ‵tau o taumafai tatou ke fakaasi atu ‵tou lagonaga i se auala filemu. A pati kaitaūa e fakaoso fua ne ia te kaitaua. A te fakaasi atu o ‵tou lagonaga i se auala filemu e mafai o ‵fuli i ei se tino.

“A Tino Poto, e ‵Gali Olotou Fakamatalaga”

A te fakatonutonu ne tatou a tatou eiloa e pokotia ei a te auala e fai‵pati atu ei tatou, e pelā foki mo ‵tou pati kolā e fai atu. “A tino poto, e ‵gali olotou fakamatalaga e uiga ki te poto,” ko pati a Solomona, “ka ko tino va‵lea e fai‵pati fua ki mea sē aogā.” (Faataoto 15:⁠2) Kafai e ati aka ne tatou se manakoga ke fesoasoani atu ki nisi tino, kae fai‵pati atu ki a latou e uiga ki fuafuaga a te Atua mo ana fakatokaga ‵gali, e mata, e se ‘fai ne tatou a mea ‵lei mō te poto’? A te tino valea e se fai ne ia te mea tenei ona ko te se lava o tena poto.

Mai mua o tuku atu a nisi fakatakitakiga e uiga ki te fakaaogāga o te gutu, ne tuku mai ne Solomona se manatu tu ‵kese. “E lavea ne te Aliki a mea e ‵tupu i koga katoa; e onoono mai a ia ki a tatou me e fai ne tatou a mea ‵lei io me ikai.” (Faataoto 15:⁠3) E mafai o fia‵fia tatou ki te mea tenei me e fakatalitonu mai ki a tatou me i: “te Aliki e onoono faka‵lei eiloa ki te lalolagi; e ave ne ia a te malosi ki tino kolā e fakamaoni ki a ia.” (2 Nofoaiga Tupu 16:⁠9) E iloa ne te Atua māfai e fai ne tatou a mea ‵lei. E iloa foki ne ia a tino kolā e fai ne latou a mea ma‵sei kae fakamasino ne ia latou.

Ne toe faka‵mafa mai foki ne Solomona a te tāua o pati kolā e fai i se auala filemu, i ana pati: “A pati kolā e fai i se auala filemu e fai pelā me se lakau o te ola, kae ko pati sē ‵tonu e fakavāivāi ei te loto.” (Faataoto 15:​4, Tusi Paia, Samoa) A te tugāpati ko te “lakau o te ola” e fakasino atu ki se faka‵leiga mo te fakamalosiakaga o uiga ‵lei. (Fakaasiga 22:⁠2) A pati filemu kolā e fai atu ne se tino poto e fakamalosi atu eiloa ki te suā tino. E fakafiafia atu eiloa a uiga ‵lei o latou. E ‵kese mai i ei, a pati ‵loi mo pati faka‵mae loto e fakavāivāi atu fua ki te loto o te suā tino.

Te Mauaga o Pati Fakatonutonu mo te ‘Fakasalalauatuga o te Poto’

“A te tino valea e se āva ki pati fakatonutonu a tena tamana,” ko pati a te tupu poto, “kae ko te tino e talia ne ia a pati polopoloki, e poto.” (Faataoto 15:​5, NW) E mafai pefea o ‘talia ne se tino a pati polopoloki’ māfai e seki tuku atu ki a ia? E mata, e se fakaasi mai i te fuaiupu tenei me e ‵tau o fakaaogā a pati fakatonutonu ‵lei māfai e manakogina? I te kāiga, i o mātua te tiute​​—⁠maise te tamana​​—⁠ke tuku atu a pati fakatonutonu, kae i o te tamaliki te tiute ke talia ne ia. (Efeso 6:​1-3) Kae, e maua ne tavini katoa a Ieova a pati fakatonutonu i auala kese‵kese. “Me i te Aliki e fakasala ne ia tino katoa kolā e alofa a ia ki ei,” ko pati i te Epelu 12:​6, “kae kini ne ia a tino katoa kolā e talia ne ia ke fai mo ana tama.” A te ‵tou ‵saga atu ki pati fakatonutonu e fakaasi atu i ei me ko tatou e ‵poto io me va‵lea.

I te fakaasimaiga o se isi manatu tu ‵kese, ne fai mai Solomona: “A te poto e fakasalalau foki eiloa ne tino poto, se ko tino va‵lea.” (Faataoto 15:⁠7) A te fakasalalauatuga o te poto e fai eiloa pelā mo fuaga kolā e laku valevale atu fua. I aso mua, e se ‵toki ne se tino fai fatoaga ana fuaga katoa i se koga e tasi. Kae, e laku fakasolosolo atu ne ia a nisi fuaga i taimi kese‵kese ki te fatoaga kātoa. Kae penā foki mo te fakasalalauatuga o te poto. E pelā me se fakaakoakoga, kafai e fetaui tatou mo se tino i te galuega talai, e se se mea poto ke fakaasi atu katoa a ‵tou mea e iloa e uiga ki te Tusi Tapu i te taimi tenā. I lō te fai penā, ko oti ne akoako te tino poto ke iloa ne ia o fai ana pati. E “fakasalalau” malielie atu ne ia te poto i te faka‵mafa atu fua o se manatu tonu e tasi mai te Tusi Tapu, kae saga tonu atu ki te tali a te tino fakalogologo. Ne fai eiloa ne te ‵tou Fakaakoakoga Sili, ko Iesu Keliso, a te mea tenei i te taimi ne faipati atu ei ki se fafine Samalia.​​—⁠Ioane 4:​7-​26.

A te fakaasiatuga o te poto e aofia i ei te faiatuga o se akoakoga telā e aogā. E manakogina a te mafaufau faka‵lei ki pati kolā e akoako kae fakamalosi loto. Tela la, “a tino ‵poto e mafau‵fau mua ki olotou pati kae koi tuai o fai.” (Faataoto 15:28) E pefea la te tāua ke fai ‵tou pati e pelā me se vaiua e āfu fua telā e fakasiusiu ne ia te laukele kae aogā, kae sē fai pelā me se vaiua ‵to ‵lotu telā e faka‵tafe ne ia a mea katoa i tena auala!

‘E Tapu Otou Olaga’

A te fakasalalauatuga o te poto e uiga ki a Ieova mo ana fuafuaga mo te ofoatuga ki a ia “o tavaega” e pelā me ne “taulaga” se faifaiga poto eiloa te mea tenā. (Epelu 13:15) Kae ko te mea ke talia te taulaga tenā ne Ieova, e ‵tau o ‘tapu ‵tou olaga i mea katoa.’ (1 Petelu 1:​14-​16) Mai te fakaaogāga o faataoto tu ‵kese e lua, e tuku mai ne Solomona se mea tonu tāua ke matea ne tatou. Ana muna: “A te Aliki e fiafia manafai e ‵talo atu a tino amio ‵lei ki a ia, kae e se fiafia ki taulaga kolā e avatu ne tino amio ma‵sei ki a ia. A te Aliki e se fiafia ki auala o tino amioma‵sei, kae alofa ki a latou kolā e fai te mea tonu.”​​—⁠Faataoto 15:​8, 9.

E pefea te kilokiloga a tino kolā ko tiakina ne latou te auala ki te ola ki pati polopoloki, kae se a te ikuga ka maua ne latou? (Mataio 7:​13, 14) “Kafai e fai ne koe te mea ‵se, e fakasala ‵mafa eiloa koe; e iku eiloa koe ki te mate manafai e se talia ne koe ke fakatonu tau mea ‵se ne fai.” (Faataoto 15:10) I lō te taliaga o pati fakatonutonu mai tino fakatuagagina i te fakapotopotoga Kelisiano kae salamō tonu, e filifili aka ne nisi tino kolā e olo atu i te auala ‵se ke tiakina ne latou te auala o te amiotonu. Ma‵faga o mea valea! E ‵tusa mo se fuliga i te An American Translation, e fai mai penei te faataoto tenei: “Ka fakasala ‵mafa a te tino telā e tiakina ne ia te auala tonu; a te tino telā e takalialia ki pati fakatonutonu ka mate eiloa.”

Kae pefea la mafai e fakaasi mai ne se tino me talia ne ia a pati polopoloki kae tela la, e takalialia malosi ki ei? E se se mea poto foki a te mea tenei. “Ke oko foki eiloa ki te lalolagi o tino mate, e seai se mea i ei e se iloa ne te Aliki; ko pati a te tupu o Isalaelu. “E mafai la pefea ne se tino o ‵funa ona mafaufauga io me ko mea i tena loto mai i te Atua?” (Faataoto 15:11) E seai se mea e mafai o ‵mao atu i se auala fakatusa mai te Atua ola i lō te lalolagi o tino ‵mate. E ui i ei, e tuku faka‵sau atu eiloa a te mea tenā i ona mua. E iloa ne ia a mea takitasi mo uiga o tino taki tokotasi katoa i loto i ei kae mafai foki ne ia o faka‵tu aka latou. (Salamo 139:8; Ioane 5:​28, 29) E pefea la te faigofie atu ki a Ieova ke iloa ne ia a mea i loto o tāgata! “A mea katoa ne faite i te lalolagi, e fakaasi kae tuku faka‵sau eiloa i ona mata; ko ia foki e ‵tau o avatu ki ei ne tatou a tala e uiga mō tatou,” ko pati a te apositolo ko Paulo. (Epelu 4:13) E mafai o fakava‵lea ne tatou a tino kae e se ko te Atua.

A te tino telā e ‵teke ki pati fakatonutonu e se takalialia fua ki pati polopoloki kae fakatauemu foki ne ia a tino kolā e fai atu ne latou a pati konā. “A tino va‵lea e se ma‵nako ke fakatonu atu latou;” ko pati a Solomona. Ke faka‵mafa mai tena manatu, ne toe fai atu foki ne ia se isi manatu tai ‵pau: “E se mafai ne latou o ‵sala ne manatu fakatonutonu ki a latou kolā e poto atu i a latou.” (Faataoto 15:12) E pefea te foliki o te fakamoemoega ke mafai o faka‵tonu ne se vaegā tino penei tena auala!

Se Kilokiloga Aogā

E faka‵soko ne te pati ko te “loto” a faataoto e tolu a Solomona mai tua ifo i ei. I tena fakamatalaga e uiga ki te auala e pokotia ei ‵tou foliga i ‵tou lagona, e fai mai te tupu poto: “A te loto fiafia e māfua mai i ei te mata fiafia, kae ko te loto fanoanoa e fakavāivāi atu ki te agaga.”​​—⁠Faataoto 15:​13, Tusi Paia, Samoa.

Se a te mea e faka‵mae ne ia te loto? “A te mafaufau ‵mafa ki se mea, e ave keatea ne ia te fiafia mai i a koe,” ko pati i te Tusi Tapu. (Faataoto 12:25) E mafai pefea o ‵kalo keatea tatou mai mea sē ‵lei o te olaga kolā e mafai o fakavāivāi mai ki a tatou? I lō te saga faeloa ki tulaga kolā e se mafai o pule atu ki ei, e mafai o ‵saga atu tatou ki fakamanuiaga faka-te-agaga e uke kolā ko oti ne tuku mai ne Ieova ki a tatou i te taimi nei mo mea kolā ka fai ne ia mō tatou i aso mai mua. E fai ne te mea tenei ke fakapili‵pili malosi atu tatou ki a ia. E tonu, a te fakapilipili atu ki “te Atua fiafia” ka maua eiloa ne tatou i ei a te loto fiafia.​​—⁠1 Timoteo 1:​11, NW.

E se gata i ei, a te fekau mai te Tusi Tapu ko te ‵toe fakamafanafanaga tafasili i te ‵lei kae fakafiafia. Ne taku ne te faisalamo a te tino telā e “faitau ki Tulafono a te Aliki, kae mafaufau ‵loto foki ki ei i te ao mo te po” me se tino fiafia. (Salamo 1:​1, 2) Kafai foki loa e māfatia ‵tou loto, a te faitau ki te Tusi Tapu mo te mafaufau ‵loto ki mea kolā e fakaasi mai i ei ka fakamalosi mai ki a tatou. Kae e penā foki mo te ‵tou galuega telā ne tuku mai ne te Atua. E tali‵tonu tatou me i “a latou kolā ne ‵toki lakau kae tagi, ka tau ne latou te taukai mo te fiafia!”​​—⁠Salamo 126:⁠5.

“A te tino poto io me loto malamalama e manako o tauloto,” ko pati a Solomona, “ka ko tino va‵lea ko malie eiloa i te lotou va‵lea.” (Faataoto 15:14) E fakaasi mai i te faataoto tenei a te ‵kese o manatu fakatonutonu o te tino poto mo te tino valea. A koituai o tuku atu ne ia ne fautuaga, e ‵sala muamua a te tino poto ki te poto. E fakalogologo faka‵lei ke maua ne ia a fakamatalaga ‵tonu. E iloilo ne ia te Tusi Tapu ke fakamautinoa aka a tulafono mo fakatakitakiga kolā e ‵tau o fakaaogā. E fakavae katoatoa ana pati fakatonutonu ki te Muna a te Atua. Kae, ko te tino valea, e se fia saga o ‵sala ki manatu ‵tonu kae fai atu fua ne ia a so se pati i tena mafaufau. Kafai e ‵sala atu tatou ki ne pati fakatonutonu, se mea ‵lei ke olo tatou ki tino ata‵mai kae ma‵tua ‵lei i lō te olo atu ki tino kolā ka fai mai fua ne latou a mea kolā e fia fakalogo‵logo tatou ki ei. Ma‵faga la o mea ‵lei ke maua ne tatou a ‘meaalofa tino’ i te fakapotopotoga Kelisiano, kolā e ‘‵sala muamua ki te poto’ a koituai o tuku mai ne latou a pati fakatonutonu!​​—⁠Efeso 4:⁠8.

E fakaasi mai i te suā faataoto a te lasi o te aogā o te mauaga o se kilokiloga ‵lei. E fai mai te tupu o Isalaelu: “A te olaga o tino ma‵tiva io me fakasauāgina se olaga kausaki i te puapuagā, ka ko tino [“loto,” NW] fia‵fia e fia‵fia faeloa i te ‵lei o olotou olaga.” (Faataoto 15:15) E maua ne tatou i te olaga a fakamanuiaga mo fakalavelave, te fiafia mo te fanoanoa. Kafai e ‵saga atu fua tatou ki mea sē ‵lei, ka pule mai ki ‵tou mafaufau a te fanoanoa, kae ka pouli ‵tou olaga kātoa. Kae kafai e talia ne tatou a fakamanuiaga totino kolā e maua ne tatou mo te fakamoemoega telā ko oti ne tuku mai ne te Atua ke pule mai ki ‵tou mafaufau, ka se fia ‵saga atu ei tatou ki fakalavelave o te olaga kae ka maua ne tatou a te loto fiafia. A te mauaga o se kilokiloga ‵lei e fai ei tatou ke ‘fia‵fia faeloa i te ‵lei o ‵tou olaga.’

Tela la, ke na fakatāua malosi eiloa ne tatou a pati fakatonutonu. Ke talia ne tatou ke pokotia i ei a ‵tou lagonaga, ‵tou pati, ‵tou faifaiga kae penā foki loa mo ‵tou kilokiloga.

[Ata i te itulau e 29]

“A te tali i te leo filemu

e galo ei te kaitaua”

[Ata i te itulau e 31]

Ko te tiute o te mātua ke tuku atu ne ia a pati fakatonutonu

[Ata i te itulau e 31]

“A te poto e fakasalalau foki eiloa ne tino poto”