E Mata, Amioga i te Tusi Tapu ko Toe Amioga ‵Lei?

“E‵TAU o maua ne tino a tulafono e uiga ki amioga ‵lei ko te mea ke maua ei ne latou te tokagamalie mo takitakiga ‵lei.” Konā eiloa a pati a se tino tusitala i Siamani telā e fakasalalau sāle ne ia a tala i te letiō. E tonu eiloa te manatu tenā. E ‵tau eiloa o maua ne tino se fakavae mautakitaki ke iloa ei a amioga ‵tonu mo amioga ‵se, ko amioga ‵lei mo amioga ma‵sei, ko te mea ke tokagamalie kae manuia latou. Kae tenei eiloa te fesili: Ne a toe amioga ‵lei mō te fenua mo tino taki tokotasi i ei?

Kafai e talia ne tino a amioga kolā e fakatonu mai ne te Tusi Tapu, e ‵tau o fesoasoani atu i ei ki a latou ke ‵lei kae fia‵fia olotou olaga. Ko tena uiga, ka momea aka te fia‵fia mo te manuia o so se potukau o tino kolā e talia ne latou a amioga konā. E mata, e fai penā? Ke na onoono tatou ki pati a te Tusi Tapu e uiga ki mataupu tāua e lua: ko te alofa fakamaoni ki te avaga mo te fakamaoni i faifaiga masani o te olaga nei.

Ke ‵Nofo Fakatasi mo Tau Avaga

Ne faite ne te ‵tou Atua a Atamu kae oti aka loa, ne faite foki ne ia tena soa ko Eva. A te tuku fakatasiga o laua ne fai mo fai te fakaipoipoga muamua i tala katoa kae ne ‵tau eiloa o tumau laua i te fesokotakiga tenā. Muna a te Atua: “Tena te pogai e tiakina ei ne te tagata tena tamana mo tena matua kae nofo fakatasi mo te fafine.” I te 4,000 tausaga mai tua ifo i ei, ne toe taku atu ne Iesu Keliso ki ana soko katoa a te tulafono tenā e uiga ki te faiga o te avaga. Kae ne taku fakamasei foki ne ia te ‵moe fakatasi o tino kolā e se avaga.​—⁠Kenese 1:​27, 28; 2:24; Mataio 5:​27-30; 19:⁠5.

E pelā mo muna i te Tusi Tapu, e tasi te auala tāua e maua ei te avaga fiafia ko te fakatau a‵lofa mo te fakatau āva o te tauavaga i a laua eiloa. A te tagata ko te ulu o te kāiga, kae e ‵tau o fakaasi atu ne ia tena alofa sē kaiū i ana taumafaiga ke manuia tena avaga. I te ‵nofo fakatasi mo tena avaga e ‘‵tau o iloa ne ia me e vāivāi tena avaga’ kae e se ‵tau o “kaitaua” malosi tou tagata ki a ia. E ‵tau mo te fafine o “ava” malosi atu ki tena avaga. Kafai e tau‵tali atu a tauavaga taki tokotasi ki akoakoga fakavae konā, ka faka‵seke keatea latou mai i te lasiga o fakalavelave kolā e ‵tupu sāle i te avaga, kae ka manuia latou i ei. Ka fia ‵nofo fakatasi faeloa te tagata mo tena avaga, kae ko te fafine foki ka fia ‵nofo fakatasi mo tena avaga.​—⁠1 Petelu 3:​1-7; Kolose 3:​18, 19; Efeso 5:​22-33.

E a, e fesoasoani atu a tulafono i te Tusi Tapu e uiga ki te tumau i te fakamaoni ki tau avaga ke fiafia ei te avaga? Ia, ke na mafaufau koe ki mea kolā ne maua aka i se sukesukega telā ne fai i Siamani. Ne fesili atu ki tino me ne a mea e tāua ke manuia ei te avaga. A te ‵toe mea tāua ki tino ko te fakamaoni o te tauavaga ki a laua eiloa. Se a tau fakatau, e sili atu te fia‵fia o tino a‵vaga māfai e iloa ne latou me e fakamaoni olotou avaga?

E a Māfai e Isi ne Fakalavelave?

E a māfai e ‵kese ‵ki a manatu o te tagata mo tena avaga? E a māfai ko tai ‵noga ifo te lā a‵lofa? E a, e ‵lei atu ke na ‵tala aka te avaga i se vaegā taimi penā? Io me koi ‵lei loa te fakatonuga i te Tusi Tapu ke na tumau se tino i te fakamaoni ki tena avaga?

Ne taku ‵tonu mai ne tino tusitala o te Tusi Tapu me e isi sāle ne fakalavelave i va o tauavaga ona ko te sē ‵lei katoatoa o tino. (1 Kolinito 7:28) Kae e tiga eiloa te feitu tenā, e taumafai eiloa a tauavaga kolā e tau‵tali atu ki fakatonuga a te Tusi Tapu e uiga ki amioga ke na fakatau fakamagalo kae faka‵lei aka olotou fakalavelave. Kae e tonu la, me e isi ne taimi kāti ka ‵lei ei ke mafaufau se Kelisiano ke na mavae io me ‵tala aka tena avaga​—⁠ona ko te mulilua io me ko te fakasauā. (Mataio 5:32; 19:⁠9) Kae kafai e sōna ‵tala fua te avaga e aunoa mo se pogai ‵tau io me ke maua aka fua se avaga fou, e fakaasi mai i ei me e mafaufau te tino tenā ki a ia eiloa kae e se fakatāua ne ia a nisi tino. E se maua i ei te fiafia mo te tokagamalie i te olaga o te tino tenā. Ke na onoono aka tatou ki se tala e tasi.

Ne lagona ne Petelua me ko se toe fiafai a ia ki tena avaga. Tela la, ne tiakina ne ia tena avaga kae ne ‵nofo fakapouliuli mo Monika, se fafine telā ne tiakina foki ne ia tena avaga. Ne a mea ne ‵tupu i ei? I ne nāi masina ne taku ‵tonu atu ne Petelu me i te ‵nofo fakatasi mo Monika “e se se mea faigofie e pelā mo te mea telā ne fakamoemoe a ia ki ei.” Kaia? Ne ‵pau eiloa a vāivāiga o laua mo tena fāmau mo vāivāiga o tena avaga mua. E se gata fua i konā, ona ko tena pati ‵pole mo tena kaiū ne oko mai foki a fakalavelave ki tou tagata i mea tau tupe. E atea mo mea konā, ne pakia‵kia valevale a lagonaga o tama‵liki a Monika ona ko te ‵fuliga i te lotou olaga faka-te-kāiga.

E pelā mo te mea telā e fakaasi mai i te tala tenei, kafai e oko mai a fakalavelave, e se ‵lei sāle ke tiakina fakavave te avaga. Kae kafai e ola se tino e ‵tusa eiloa mo amioga i te Muna a te Atua, ko te Tusi Tapu, kae e fepaki a ia mo se fakalavelave, kāti e mafai ne ia o toe faka‵lei aka te va o laua mo tena avaga kae ka ‵lei fakamuli te lā avaga. Tenā loa te mea telā ne tupu ki a Tomasi mo Tokasi.

Ko oti ne avaga a Tomasi mo Tokasi i te 30 tupu tausaga, kae ne kamata o inu malosi a Tomasi. Ne loto māfatia malosi a Tokasi, kae ne fai‵pati laua tokolua e uiga ki te ‵talaga o te lā avaga. Kae ne faipati atu eiloa a Tokasi ki se Molimau a Ieova. Ne fakaasi atu ne te Molimau tenā ki a Tokasi a muna a te Tusi Tapu e uiga ki te faiga o avaga, kae ne fakamalosi atu foki ki a ia ke mo a ma sōna ‵tala fakavave aka te lā avaga kae ke na taumafai laua mo tena avaga o faka‵lei a fakalavelave i te lā avaga. Konā eiloa a mea kolā ne fai ne Tokasi. I ne nāi masina, ne seki toe mafau‵fau eiloa laua ke ‵tala te lā avaga. Ne taumafai eiloa a Tomasi mo Tokasi ke faka‵lei aka fakatasi ne laua lā fakalavelave. Ona ko te tau‵tali atu ki pati i te Tusi Tapu ne fakamalosi aka i ei te lā avaga, kae ne maua ne laua i ei se avanoaga ke faka‵lei aka te va o laua.

Te Fakamaoni i Mea Katoa

E ‵tau o loto malosi se tino kae fakatāua ne ia a akoakoga ‵tonu ko te mea ke ‵nofo fakatasi faeloa a ia mo tena avaga. Konā foki eiloa a uiga kolā e ‵tau o maua ke tumau i te fakamaoni i te lalolagi sē fakamaoni tenei. E uke a pati a te Tusi Tapu e uiga ki te fakamaoni. Ne tusi atu penei te apositolo ko Paulo ki Kelisiano i Iutaia i te senitenali muamua: “Me ma‵nako faeloa matou o fai te mea tonu i taimi katoa.” (Epelu 13:18) Se a tena uiga?

E ‵tonu a faifaiga a te tino fakamaoni kae e se faitogafiti tou tagata. E ‵lei faeloa ana faifaiga ki nisi tino​—⁠e ‵tonu kae ‵malu ana faifaiga kae e se fakaloiloi kae faka‵se foki ne ia a nisi tino. Kae e se ‵piko a faifaiga a te tino fakamaoni kae e se fakatogafiti foki ne ia tena taina. E fakamalosi aka ne tino fakamaoni a te avā uiga ko te talitonu mo te fakatuaga, kae e iku atu i ei ki manatu ‵lei mo fesokotakiga ‵lei i va o tino.

E mata, e fia‵fia a tino fakamaoni? E isi ne pogai ‵tonu ke fia‵fia latou i ei. Ko lausa valevale a amioga sē fakamaoni mo te ‵loi kae kāti ona ko te lauiloa o mea konā ko āva sāle atu a tino ki tino fakamaoni. E pelā mo te sukesukega telā ne fai ki talavou, ne tali mai te 70 pasene o talavou me e fakatāua malosi ne latou te fakamaoni. Kae faitalia me e pefea te mā‵tua o tatou, e fakatāua sāle ne tatou ‵tou taugasoa kolā e fakamaoni.

Ne fakaakoako a Kilisitina ki te kaisoa talu mai te taimi ko 12 ei ana tausaga. I te fia tausaga ne gasolo ei o apo a ia i te kaisoa lēmū. Ana muna: “I nisi aso ne maua aka ne au te tolu afe tālā i te aso e tasi.” Kae ne puke fakapagota fakafia a Kilisitina ne te kau pulisimani, kae ne manavase faeloa tou fafine i a ia ma ‵pei ki te falepuipui. I te taimi ne fakamatala atu ei ne Molimau a Ieova a muna a te Tusi Tapu e uiga ki te fakamaoni, ne fiafia malosi a Kilisitina ki amioga ‵lei mai te Tusi Tapu. Ko fakalogo nei a ia ki te fakatonuga tenei: “A te tino tela e masani o kaisoa, e ‵tau mo ia o fakagata tena amioga tena.”​—⁠Efeso 4:⁠28.

A koi tuai o papatiso a Kilisitina e pelā me se Molimau a Ieova, ne fakagata ne ia tena kaisoa. Ne taumafai eiloa a ia ke fakamaoni i mea katoa, me e faka‵mafa malosi ne te kau Molimau te fakamaoni mo nisi amioga ‵tau a Kelisiano. Ne lipoti mai penei te nusipepa ko te Lausitzer Rundschau: “E fakatāua malosi ne talitonuga o te kau Molimau a te fakamaoni, te sē amio valevale, mo te alofa ki tuakoi.” Ne a lagonaga o Kilisitina e uiga ki te ‵fuliga o tena olaga? “Ko sili atu nei toku fiafia me ne fakagata toku kaisoa. E manatu aka au me ko aogā nei toku olaga.”

E Maua ne Tino Katoa a Mea Aogā i ei

E se gata fua i te fia‵fia o tino kolā e fakamaoni ki olotou avaga kae e ‵tonu olotou faifaiga, kae e aogā foki a vaegā tino penā ki te fenua. E sili atu te fia‵fia o tino pule ki tino ga‵lue kolā e se faitogafiti. E ma‵nako tatou katoa ke fakamaoni ‵tou tuakoi, kae e fia ‵togi sāle ne tatou a mea i sitoa o tino faipisinisi kolā e fakamaoni. E āva sāle tatou ki sui o te malo, pulisimani mo fāmasino kolā e ‵teke atu ki faifaiga sē fakamaoni, i ne? E aogā ki te fenua māfai e fakamaoni faeloa a tino ona ko olotou talitonuga i lō te fakamaoni fua i nisi taimi.

Kae ko avaga fakamaoni ko te fakavae o kāiga kolā e ‵mautakitaki. Kae e loto ma‵lie te tokoukega o tino ki pati konei a te sui o te malo mai Eulopa: “Koi tumau eiloa te kāiga [e pelā mo te masani] e pelā me ko te ‵toe feitu tāua telā e maua ei ne tino te tokagamalie mo mea aogā.” Kafai e filemu te kāiga e maua ei ne tino ma‵tua penā foki loa mo tama‵liki a avanoaga ‵lei ke tokagamalie olotou loto. Tela la, kafai e fakamaoni a tino ki olotou avaga ko fakamalosi aka i ei te mautakitaki o te fakavae o te atufenua.

Ke na mafaufau ki te uke o mea aogā e maua māfai e se toe tiakina ne tino olotou avaga, e se toe ‵tala olotou avaga, io me se toe fakatau kinau eiloa ki te tausiga o tama‵liki. Kae e a, māfai ko se toe ai ne tino kaisoa, ne tino kolā e ‵moko olotou lima, ne tino kolā e kaisoa a tupe a te malo, ne sui sē fakamaoni o te malo, io me ko saienitisi sē fakamaoni? E a, e fai fua te manatu tenā e pelā me se mea e moemiti ki ei kae e se tonu? E se penā a manatu o tino kolā e ‵saga malosi atu ki te Tusi Tapu mo ana muna e uiga ki aso mai mua nei. E folafola mai ne te Muna a te Atua me ko pili o pule mai te Malo faka-Mesia o te Atua ki tino katoa i te lalolagi nei. Mai lalo i te pulega tenā ka akoako atu ei ki tino katoa ke ola e ‵tusa eiloa mo amioga kolā e maua i te Tusi Tapu. I konā loa, “a tino amio‵tonu ka fai mo latou te fenua, kae ka ‵nofo faeloa i ei ki te se gata mai.”​—⁠Salamo 37:⁠29.

Amioga i te Tusi Tapu ko Toe Amioga ‵Lei

E lau i miliona a tino kolā ne onoono faka‵lei ki te Tusi Tapu kae ko iloa ne latou me e māfua mai eiloa a pati i ei i te poto o te Atua, kae e sili fakafia atu te poto tenā i lō manatu o tino. E fakatuaga a tino konā ki te Tusi Tapu kae e ma‵natu aka latou me e aogā te tusi tenā i te ‵tou olaga i aso nei. E iloa ‵lei ne latou me ka manuia eiloa latou māfai e faka‵logo latou ki pati fakatonutonu i te Muna a te Atua.

Tela la, e ‵saga tonu atu a vaegā tino penā ki pati konei a te Atua: “Talitonu ki te Aliki mo tou loto katoa. Sa fakalagolago lele eiloa ki tou iloa. Ke masaua faeloa ne koe te Aliki i au mea katoa e fai, kae ka fakaasi atu ne ia ki a koe te auala tonu.” (Faataoto 3:​5, 6) I te faiga tenā, ko ‵lei fakafia atu i ei olotou olaga. E aogā foki latou ki olaga o tino i olotou tafa. Kae ko mautakitaki eiloa te lotou tali‵tonu ki “te ola ka oko mai,” ko te taimi telā ka tau‵tali atu ei a tino katoa ki amioga mai i te Tusi Tapu. ​—⁠1 Timoteo 4:⁠8.

[Fakamatalaga fakaopoopo]

[Ata i te itulau e 5]

Kafai e oko mai a fakalavelave pelā me se afā, e mafai o ‵lei te avaga kae oko atu ki te tokagamalie māfai e ola laua e ‵tusa mo amioga mai te Tusi Tapu

[Ata i te itulau e 6]

E tiga eiloa e lauiloa a amioga sē fakamaoni, koi āva sāle a tino valevale ki tino fakamaoni