‘Ne Fakaaogā Faeloa ne ia a Tala Fakatusa ke Akoako Atu ki Tino’

“Ne fakaaoga ne Iesu a tala fakatusa o akoako a mea konei ki tino. Me ko tala fakatusa faeloa e fakaaoga ne ia o akoako atu ki tino.”​—MATAIO 13:⁠34.

KOI masaua ne koe se tala fakatusa telā ne lagona ne koe, kāti i se lauga mō tino katoa, i te fia o tausaga ko ‵teka? E se puli vave sāle a tala fakatusa ma‵goi. Ne iloa ‵lei ne se tino tusitala me e fai ne tala fakatusa ke “mafai o fakaataata ne se tino a mea ne lagona ne ia kae faka‵mautakitaki aka ei i olotou mafaufau.” Ona ko te mea e malamalama sāle tatou māfai e fakaataata a ata i ‵tou mafaufau, e mafai o fakafaigofie aka ne tala fakatusa se fakamatalaga ke malamalama vave tatou i ei. E mafai o malamalama tatou i te uiga o pati māfai e fakaaogā a tala fakatusa, kae e akoako mai ei a mea aogā kolā e ‵piki mautakitaki i ‵tou mafaufau.

² E seai eiloa se faiakoga i te lalolagi tenei e oko tena atamai ki te atamai o Iesu Keliso i te fakaaogāga o tala fakatusa. E mafai o masaua faeloa ne tatou a tala fakauiga e uke a Iesu kolā ne fakaasi mai ne ia i tausaga kāti ko tai kātoa nei te lua afe ko ‵teka atu.a Kaia ne fakaaogā malosi ei ne Iesu te vaegā akoakoatuga tenei? Kae ne ma‵goi pefea ana tala fakatusa?

Te Pogai ne Akoako Atu ei a Iesu i Tala Fakatusa

³ E tuku mai i te Tusi Tapu a pogai tāua e lua ne fakaaogā ei ne Iesu a tala fakatusa. Muamua, ne fakataunu mai i ei a te valoaga. Ne tusi mai a te apositolo ko Mataio, penei: “Ne fakaaoga ne Iesu a tala fakatusa o akoako a mea konei ki tino. Me ko tala fakatusa faeloa e fakaaoga ne ia o akoako atu ki tino. Ne fai ne ia a mea konei ke fakamaonia ei a te muna a te pelofeta penei, ‘E fakaaoga ne au a tala fakatusa mafai e faipati au ki a latou, e taku atu foki ne au ki a latou a mea ‵funa mai te kamataga o te lalolagi.’ ” (Mataio 13:​34, 35) “A te pelofeta” telā ne taku mai ne Mataio ko te tino telā ne tusi ne ia te Salamo 78:⁠2. Ne fakamalosi aka a te faisalamo ne te Atua ke tusi mai a pati konā i te fia selau tausaga mai mua o te fanaumaiga o Iesu. E mata, se mea fakaofoofogia, me ne fakaiku aka ne Ieova i te fia selau o tausaga mai mua atu i ei, me ka akoako tena Tama i tala fakatusa? E mautinoa eiloa me ne fakatāua malosi ne Ieova te auala tenei i te faiga o akoakoga!

⁴ A te lua o pogai, ne fakamatala mai ne Iesu me ne fakaaogā ne ia a tala fakatusa ke ‵vae keatea ei a tino loto ma‵keke. Mai tua o te fakamatalaatuga ki te “vaitino tokouke” a te tala fakauiga ki te tagata ‵toki lakau, ne fesili atu ana soko, penei: “Ai a e faipati ei koe ki tino i tala fakatusa?” Ne tali atu Iesu, penei: “Ko oti ne tuku atu ke iloa ne koutou a mea ‵funa o te Malo o te lagi, ka ko latou e seki tuku atu ki ei. Tena te mea ne faipati ei au ki a latou i tala fakatusa; i te mea e kilo‵kilo fua latou kae e se matea ne latou, e faka‵logo kae se lagona; e se maina foki a latou i ei. E tonu ei a muna a te pelofeta ko Isaia ki a latou: ‘E faka‵logo, faka‵logo koutou kae se malamalama, e kilo‵kilo, kilo‵kilo koutou, kae se lavea, i te mea ko pu‵pu a loto o te fenua nei.’ ”​—⁠Mataio 13:​2, 10, 11, 13-​15; Isaia 6:​9, 10.

⁵ Ne ‵vae aka pefea a tino ne tala fakatusa a Iesu? I nisi taimi ne ‵tau o suke‵suke malosi ana tino fakalogo‵logo ke maua ei ne latou te uiga kātoa o ana pati. Ne fakamalosi aka a tino loto maulalo ke fesili atu ki te uiga o fakamatalaga a Iesu. (Mataio 13:36; Maleko 4:34) Tela la, ne fakaasi atu ei ne tala fakatusa a Iesu a te munatonu ki tino kolā ne ma‵nako malosi ki ei; kae ne faigata o malamalama i ei a tino fakamata‵mata. Ko oko eiloa te fakaofoofogia te faiga o Iesu pelā me se faiakoga! Ke na iloilo aka ne tatou a nisi pogai ne ma‵goi ei ana tala fakatusa.

Te Fakaaogāga o Manatu Tāua

⁶ Kai mafaufau aka eiloa koe me ne ‵tau o pefea a lagonaga o soko kolā ne lagona ‵tonu ne latou a akoakoga a Iesu? E tiga eiloa ne taulia latou ke lagona atu te leo o Iesu, ne seki mafai o suke‵suke latou ki fakamatalaga kolā ne fakamau ki lalo ke masaua ei ne latou. I lō te fai penā, ne ‵tau o puke ‵mau latou ki pati a Iesu i olotou mafaufau mo loto. E auala i te fakaaogāga mo te atamai o tala fakatusa, ne fakafaigofie aka ne Iesu a mea ne akoako atu ne ia ke masaua ne latou. E pefea la?

⁷ Ne filifili faka‵lei eiloa ne Iesu ana fakamatalaga. Kafai e aogā ki te tala, e fakamautinoa aka ne ia ke aofia a fakamatalaga likiliki i ei. Tela la, ne taku ‵tonu atu eiloa ne ia a te aofaki o mamoe kolā ne tiakina ne te tausi mamoe kae fanatu o ‵sala a te mamoe telā ne galo, te aofaki o itula ne ga‵lue ei a tino i te togāvine, mo te aofaki o tupe ne tuku atu ki tavini tokotolu.​​—⁠Mataio 18:​12-​14; 20:​1-​16; 25:​14-​30.

⁸ I nisi taimi, ne taofi aka ne Iesu a fakamatalaga sē aogā kolā ne mafai o fakalavelave mai ki te ‵tou malamalama i te uiga o tala fakatusa. I te tala fakauiga o te tavini sē loto fakamagalo, e seai se fakamatalaga ne tuku mai i ei ki te auala ne oko atu ei tena kaitalafu ki te fia miliona tālā [60,000,000 tenali]. Ne faka‵mafa mai ei ne Iesu te manakoga ke fakamagalo atu. A te ‵toe mea tāua i ei, e se ko te nofo kaitalafu o te tavini, kae ko te fakamagaloga o tena kaitalafu, kae ne seki fai faka‵lei ne ia tena taina tavini telā ne kaitalafu ne ia ne mo tālā i ana tupe. (Mataio 18:​23-35) E penā foki te tala fakatusa e uiga ki te tama fakamāumāu mea, ne seki fakamatala mai ne Iesu te pogai ne manako ei te toekimuli ki tena vaega mo te pogai ne fakamāumāu valevale ei ne ia. Kae ne fakamatala likiliki mai ne Iesu a lagonaga mo te saga tonu atu o te tamana i te taimi ne ‵fuli ei a mafaufauga o tena tama kae toe foki atu ki te fale. Ne tāua ‵ki eiloa a fakamatalaga e uiga ki faifaiga a te tamana ki te manatu telā ne fakaasi atu ne Iesu, me e “vave” fakamagalo ne Ieova a tino.​—⁠Isaia 55:7; Luka 15:​11-​32.

⁹ Ne fakaeteete foki a Iesu i ana fakamatalaga e uiga ki tino i ana tala fakauiga. I lō te tukuatuga o fakamatalaga likiliki e uiga ki foliga o tino i ana tala, ne fakasino sāle atu a Iesu ki mea ne fai ne latou io me ko te auala e aogā ei te tala tenā. Tela la, i lō te fakamatalaatuga a foliga o te Samalia alofa, ne fakamatala atu ne Iesu se mea telā e sili atu tena tāua​​—⁠te auala ne fesoasoani atu mo te alofa a te Samalia ki se tino Iutaia telā ne pakia kae takato fua i te auala. Ne tuku atu ne Iesu a fakamatalaga kolā ne manakogina ke akoako atu ei me e ‵tau o fakaasi a te alofa fakatuakoi ki nisi tino i tafa o ‵tou matakāiga io me ko ‵tou fenua.​​—⁠Luka 10:​29, 33-​37.

¹⁰ Ne toe‵toe kae manino ana tala fakatusa me ne fakaaogā fua ne ia a fakamatalaga aogā. Ne fai i ei ke faigofie ki ana tino fakalogo‵logo i te taimi tenā ke masaua ne latou a tala konā mo akoakoga tāua mai i ei, e pelā foki mo te fia o nisi tino kolā e fai‵tau fakamuli ki tusi Evagelia kolā ne tusi i te malosi o te agaga tapu.

Ne Fakaaogā a Mea Masani i te Olaga

¹¹ Ne atamai ‵ki a Iesu i te fakaaogāga o tala fakatusa kolā ne fetaui mo olaga o tino. I ana tala fakauiga, ne fakamatala mai ne ia a nisi mea kolā ne lavea ne ia i te taimi ne tupu aka ei i Kalilaia. Mafaufau malie aka ki te taimi koi foliki ei a ia. Ko oti ne lavea fakafia ne ia tena mātua e palu tasi ne ia a te falaoa mo te mea faka‵fete ke faka‵fete aka ei te paluga kātoa, i ne? (Mataio 13:33) Ko oti foki ne lavea fakafia ne ia a te ‵peiatuga ne tāgata faiika olotou tili ki te Tai o Kalilaia, i ne? (Mataio 13:47) Ne lavea fakafia ne ia a tama‵liki e ta‵fao i tafa o te maketi, i ne? (Mataio 11:⁠6) Kāti ne kilokilo foki a Iesu ki nisi mea masani kolā ne fakaaogā faeloa ne ia i ana tala fakatusa​​—⁠ko fuaga saito kolā ne ‵toki, te ‵kaiga fiafia o se fakaipoipoga, mo te olaakaga o fuaga ne ‵toki i te manafa o se tino.​​—⁠Mataio 13:​3-8; 25:​1-​12; Maleko 4:​26-​29.

¹² E se se mea fakapoi ke iloa atu me ne fakaaogā eiloa a fakanofonofoga mo tulaga masani o te olaga i aso katoa i tala fakatusa e uke a Iesu. Tela la, ke maina katoatoa tatou i tena atamai i te faiga o akoakoga, se mea ‵lei ke mafau‵fau tatou ki te uiga o ana pati ki tino Iutaia kolā ne fakalogo‵logo atu. Ke na onoono ki fakaakoakoga e lua konei.

¹³ Muamua la, i te tala fakauiga e uiga ki saito mo mouku, ne fai atu ne Iesu se tala e uiga ki se tagata ne ‵toki ne ia a saito i tena manafa kae ne vau “tona fili” o ‵toki a mouku i va o saito. Kaia ne filifili aka ei ne Iesu te faifaiga matagā tenā? Ia, mafaufau aka la, me ne fakamatala atu ne ia te tala fakatusa tenā i tafa o te Tai o Kalilaia, kae ko te galuega masani a tino Kalilaia ko te fai fatoaga. E mata, e isi aka foki se isi mea fakamataku ki tino fai fatoaga i lō te ‵toki lēmū ne se fili a mouku tala‵tala i tena fatoaga? E fakaasi mai ne tulafono i aso konā me ne ‵tupu sāle a vaegā mea penā. E mata, se mea ‵lei ke fakaaogā ne Iesu se faifaiga telā ne mafai o malama‵lama i ei ana tino fakalogo‵logo?​—⁠Mataio 13:​1, 2, 24-​30.

¹⁴ A te lua o mea, mafaufau ki te tala fakauiga e uiga ki te Samalia alofa. Ne kamata te tala a Iesu, penei: “E isi se tagata ne vau mai i Ielusalema o fano ki Ieliko, kae ne puke ne tino faomea: Ne ‵tala ne latou ona gatu kae ta, tiakina ei me ko tai mate.” (Luka 10:30) Ne ‵lei te fakaaogāga ne Iesu te auala “mai i Ielusalema o fano ki Ieliko” ke taku mai ei te manatu tāua. Ne fakamatala atu ne ia te tala fakauiga tenei i Iutaia, e se ‵mao malosi mai Ielusalema; telā, kāti ne iloa ‵lei ne ana tino fakalogo‵logo a te auala tenā. Ne lauiloa te auala tenā i te fakamataku, kae maise eiloa māfai e fanatu tokotasi se tino i ei. E pikopiko te auala kae seai ne fale i ei, telā e uke ‵ki eiloa a koga e mafai o ‵muni ei a tino kai‵soa.

¹⁵ E isi foki se mea telā ne lavea atu i te fakasino atu o Iesu ki te auala “mai Ielusalema o fano ki Ieliko.” E ‵tusa mo te tala fakauiga, ne fanatu muamua a te faitaulaga kae ‵tao atu ki ei se tino Levi i te auala tenā​—⁠kae ne seki ‵tu laua o fesoasoani ki te tino pakia. (Luka 10:​31, 32) Ne ga‵lue a faitaulaga i te faletapu i Ielusalema, kae ne fesoasoani atu ki a latou a tino Levi. E tokouke a faitaulaga mo tino Levi e ‵nofo i Ieliko, me e 14 maila fua te ‵mao mai Ielusalema. Tela la, e seai se fakalotolotolua me ne olo atu faeloa latou i te auala tenā. Masaua foki la, me ne olo tasi atu a te faitaulaga mo te tino Levi i te auala tenā “mai Ielusalema,” kae ko olo atu keatea mai te faletapu. Tela la, e seai se tino e mafai o fai atu sena fakamasakoga me ne ‵lei fua lā amioga, mai te fai atu, penei: ‘Ne seki ‵saga atu laua ki te tagata pakia ona ko te mea e foliga mai me ko tai mate, kae ko te patele atu ki se tino mate ka fai ei ke se ‵mā laua kae ko se ‵tau foki o tavini atu i te faletapu.’ (Levitiko 21:1; Numela 19:​11, 16) E mata, e se fakaasi manino mai i ei, me ne fakaaogā ne Iesu a mea kolā ne masani ki ei ana tino fakalogo‵logo?

Ne Fakaaogā a Mea ne Faite ne Ieova

¹⁶ E uke a tala fakatusa mo tala fakauiga a Iesu e fakaasi mai ei tena masani ‵lei mo lakau, manu, mo tau o aso. (Mataio 6:​26, 28-​30; 16:⁠2, 3) Ne maua mai fea ne ia a te vaegā iloaga tenā? I te taimi ne tupu aka ei a ia i Kalilaia, e seai se fakalotolotolua me ne uke ‵ki a avanoaga ne maua ne ia ke mafaufau faka‵lei ki mea ne faite ne Ieova. Kae sili atu i ei, a Iesu ko te “uluaki o mea katoa ne faite,” kae ne fakaaogā ne Ieova a ia e pelā me “se tagata poto i te fakatutu” i te faitega o mea katoa. (Kolose 1:​15, 16; Faataoto 8:​30, 31) E mata, e ‵tau o fakalotolotolua tatou e uiga ki te masani ‵lei o Iesu mo mea ne faite ne Ieova? Ke na onoono aka ki te auala ne fakaaogā faka‵lei ei ne ia te iloaga tenei i ana akoakoga.

¹⁷ E aofia i toe tala fakatusa fakaotia loto a Iesu, ko te mea telā ne fakamau ki lalo i te Ioane mataupu e 10, telā ne fakatusa ne ia tena fesokotakiga pili mo ana soko ki se tausi mamoe mo ana mamoe. E fakaasi mai ne pati a Iesu me ne masani ‵lei a ia mo uiga o mamoe. Ne fakaasi mai ne ia me ne fia‵fia a mamoe ke takitaki latou ne se tino, kae e tau‵tali atu latou mo te fakamaoni ki te lotou tausi. (Ioane 10:​2-4) Ko oti ne lavea atu ne tino asiasi ki nisi fenua kolā e fakamatala mai i te Tusi Tapu a te fesokotakiga fakaofoofogia i te va o tausi mamoe mo mamoe. I te 19 senitenali, ne fai mai se tagata sukesuke i mea tau manu, ko H. Tristram, penei: “Ne onoono au i se taimi e tasi ki se tausi mamoe e ta‵fao mo ana mamoe. Ne fai tou tagata pelā me ko tele keatea; ne tau‵tali atu eiloa a mamoe kae ne fakatāmilo ne latou a ia. . . . Oti aka loa, ne fakatāmilo a ia ne te lafu mamoe, kae evaeva i ana tafa.”

¹⁸ Kaia e tau‵tali atu ei a mamoe ki te lotou tausi? Ne fai mai Iesu, penei: “I te mea ko iloa ne latou tona leo.” (Ioane 10:⁠4) E mata, e iloa ‵tonu eiloa ne mamoe te leo o te lotou tausi? Mai i ana sukesukega totino, ne tusi mai a George A. Smith i tena tusi ko te Historical Geography of the Holy Land, penei: “I nisi taimi, ko oko eiloa i te gali ke malōlō malie aka matou i tafa o se vaikeli e tasi i Iutaia, telā e o‵mai sāle ei a tausi mamoe e tokotolu io me e tokofa mo olotou lafu mamoe ki ei. E pulutaki fakatasi a lafu mamoe konā, kae ne mafau‵fau matou me ka iloa aka pefea ne te tausi mamoe ana mamoe eiloa. Kafai ko oti ne inu kae ta‵fao a mamoe, ne olo atu a tausi mamoe ki feitu kese‵kese o te vanu, ne ‵fio atu latou i olotou vaegā leo kese‵kese; kae ne solosolo atu ei a mamoe ki olotou tausi.” Ne maua eiloa ne Iesu te ‵toe auala ‵lei ke faka‵mafa atu te manatu tāua. Kafai e talia kae faka‵logo tatou ki ana akoakoga kae tau‵tali atu foki ki tena takitakiga, ko mafai ei o ‵nofo atu tatou mai lalo i te tausiga atafai kae alofa a “te tausi mamoe ‵lei.”​​—⁠Ioane 10:⁠11.

Ne Fakaaogā a Tala e Masani ki ei Ana Tino Fakalogo‵logo

¹⁹ E mafai foki o fakaaogā i tala fakatusa ma‵goi a tala io me ko fakaakoakoga kolā e mafai o maua i ei a akoakoga aogā. I te taimi e tasi, ne fakaaogā ne Iesu se fakalavelave ne fatoā tupu ke ‵teke atu ki te manatu ‵se me e oko atu a fakalavelave ki tino ma‵sei. Ne fai atu a ia, penei: “Kae pefea te tinoagafulu mo te tokovalu i Siloama, kola ne ‵mate ne ‵taogina ne te olo ne fati ki luga i a latou? E leake eiloa koutou i te mea nei se fakamaoniga i a latou ne tino e ma‵sei atu i tino katoa kola ne ‵nofo i loto i Ielusalema?” (Luka 13:⁠4) Ne fakatalitonu faka‵lei atu ne Iesu me e se tonu te manatu tenā. Ne seki ‵mate atu a tino e tokovalu konā ona ko olotou agasala, kolā ne fai ei a te Atua ke kaitaua. A te ‵tonuga loa, ne ‵mate fakafuasei ona ko te mea e maua ne tino katoa a te malaia. (Failauga 9:​11) Ne taku fakamasei ne ia te akoakoga ‵se tenā mai te fakasino atu ki se fakalavelave telā ne iloa ‵lei ne ana tino fakalogo‵logo.

²⁰ I ana akoakoga, ne fakaaogā ne Iesu a tala i te Tusi Tapu. Masaua te taimi ne taku fakamasei ei ne Falesaio ana soko me ne tau ne latou a saito i te Sapati. A te ‵tonuga loa, ne soli ne soko a te tulafono a te kau Falesaio telā ne sōna fakatapu ei ne latou a nisi galuega i te Sapati, kae e seki soli i ei a Tulafono a te Atua. Ke fakaasi atu me e seki manako a Ieova ke sōna fakaaogā valevale penā tena tulafono e uiga ki te Sapati, ne fakasino atu a Iesu ki se mea ne tupu i te 1 Samuelu 21:​3-6. I te taimi ne fia‵kai ei, ne olo atu a Tavita mo tena kautau ki te faletapu kae ne kai ne latou a falaoa tapu kolā ko oti ne ofo atu ki te Atua, kae ne sui ki falaoa ‵fou. Ne ‵tau fua o tausi a falaoa mua ke kai ne faitaulaga. Kae ne seki taku fakamaseigina a Tavita mo tena kautau me ne ‵kai ne latou a falaoa konā. Se mea fakaofoofogia me tenā fua te tala e tasi ne fakamau ki lalo i te Tusi Tapu e uiga ki te fakaaogāga o falaoa mua ne tino kolā e se ne faitaulaga. Ne iloa ‵lei ne Iesu te tala telā e ‵tau o fakaaogā, kae ne masani ‵lei a tino fakalogo‵logo Iutaia mo te tala tenā.​​—⁠Mataio 12:​1-8.

²¹ E tonu, a Iesu ko te Faiakoga Sili! E ofo eiloa tatou ona ko te fakaofoofogia o tena atamai ke fakaasi atu a muna‵tonu tāua i se auala telā ne malamalama faka‵lei eiloa ana tino fakalogo‵logo. E mafai la pefea o fakaakoako atu tatou ki a ia? Ka sau‵tala tatou ki te mea tenei i te mataupu telā e ‵soko mai.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Masaua ne Koe?

• Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a tala fakatusa i te faiga o ana akoakoga?

• Se a te fakaakoakoga telā e fakaasi mai i ei me ne fakaaogā ne Iesu a tala fakatusa kolā ne masani ana tino fakalogo‵logo ki ei i te taimi tenā?

• Ne fakaaogā pefea ne Iesu tena iloaga ki mea ne faite ne Ieova i ana tala fakatusa?

• Ne a auala ne fakaaogā ei ne Iesu a mea ‵tupu kolā ne iloa ‵lei ne ana tino fakalogo‵logo?

[Fesili mo te Sukesukega]

1, 2. (a) Kaia e faigata ei o puli sāle atu a tala fakatusa ma‵goi? (e) Ne a vaegā tala fakatusa ne fakaaogā ne Iesu, kae ne a fesili ne ‵sae aka e uiga ki te fakaaogāga ne ia o tala fakatusa? (Ke onoono foki ki te fakamatalaga fakaopoopo.)

3. (a) E ‵tusa mo te Mataio 13:​34, 35, se a te pogai e tasi ne fakaaogā ei ne Iesu a tala fakatusa? (e) Se a te mea ne fakaasi mai me ne fakatāua ne Ieova te auala tenei i te faiga o akoakoga?

4. Ne fakamatala atu pefea ne Iesu a te pogai ne fakaaogā ei ne ia a tala fakatusa?

5. Ne ‵vae aka pefea ne tala fakatusa a Iesu, a tino fakalogo‵logo loto mau‵lalo mai i tino fakamata‵mata?

6-8. (a) Se a te avanoaga ne seki maua ne tino kolā ne fakalogo‵logo ki a Iesu i te taimi tenā? (e) Ne a fakaakoakoga ne fakaasi mai i ei me ne filifili faka‵lei eiloa ne Iesu ana fakamatalaga?

9, 10. (a) I te fakaaogāga ne ia o tino i ana tala fakatusa, se a te mea ne fakasino atu ki ei a Iesu? (e) Ne fakafaigofie aka pefea ne Iesu ana tala fakatusa ke masaua ei ne ana tino fakalogo‵logo mo nisi tino aka?

11. Ke taku mai a fakaakoakoga e uiga ki fakamatalaga a Iesu i ana tala fakauiga kolā ne lavea ‵tonu eiloa ne ia i te taimi ne tupu aka ei i Kalilaia.

12, 13. E fakaasi mai pefea ne te tala fakauiga a Iesu ki saito mo mouku tena masani ki mea ne fai sāle ne tino o te fenua tenā?

14. I te tala fakauiga e uiga ki te Samalia alofa, kaia e ‵lei ei me ne fakaaogā ne Iesu te auala “mai Ielusalema o fano ki Ieliko” ke faka‵mafa atu ei te manatu tāua?

15. Kaia e seai ei se tino ne mafai o fakasakosako atu me e ‵lei fua a amioga a te faitaulaga mo te tino Levi i te tala fakatusa e uiga ki te Samalia alofa?

16. Kaia e seai se fakalotolotolua me ne masani ‵lei a Iesu mo mea ne faite ne Ieova?

17, 18. (a) Ne fakaasi mai pefea ne pati a Iesu i te Ioane mataupu e 10 me ne masani ‵lei a ia ki uiga o mamoe? (e) Ne a mea ne lavea atu ne tino asiasi ki fenua kolā e fakamatala mai i te Tusi Tapu i te fesokotakiga o tausi mamoe mo olotou mamoe?

19. Ke ‵teke atu ki se manatu ‵se, ne fakaaogā faka‵lei pefea ne Iesu se fakalavelave telā ne tupu i te fenua?

20, 21. (a) Kaia ne taku fakamasei ei ne Falesaio a soko o Iesu? (e) Se a te tala i te Tusi Tapu telā ne fakaaogā ne Iesu ke faka‵mafa mai i ei te manatu me ne seki manako a Ieova ke sōna fakaaogā valevale tena tulafono e uiga ki te Sapati? (i) Ne a mea ka sau‵tala ki ei i te mataupu ka ‵soko mai?

[Ata i te itulau e 26]

Se a te manatu tāua i te tala fakauiga a Iesu e uiga ki te Samalia alofa?