Te Auala Mautinoa ki te Fiafia

E MAUA eiloa ne tino katoa te aiā “ke kausaki atu ki te Fiafia.” Tenā eiloa te kilokiloga ne maua ne tino kolā ne fai ne latou te Folafolaga o te ‵Tu Tokotasi o te Iunaite Sitete o Amelika. Kae ko te kausaki atu ki se fakamoemoega e se ‵pau eiloa mo te oko atu ki ei. E tiga eiloa e kausaki atu a talavou e tokouke ki galuega i mea tau fakafiafiaga mo tafaoga, e tokofia a tino e iloa ne koe kolā ne maua tonu ne latou te mea telā ne ma‵nako malosi latou ki ei? “Kāti ka se iku manuia eiloa tau taumafaiga,” ko muna a se tino usuusu takutakua telā ne iloa ne ia te faigatā o tena taumafaiga ke fai mo fai se tino usuusu ‵lei.

Kafai ne maua ne koe se lagonaga penā i tou ‵sala atu ki te fiafia, e isi eiloa se pogai ‵lei ke mo a ma loto vāivāi koe. Kafai e kausaki atu koe ki te fiafia i te auala tonu, ka maua eiloa ne koe. Kaia e mafai ei o fai atu penā? Ne fakasino atu eiloa te mataupu muamua ki “te Atua fiafia,” ko Ieova. (1 Timoteo 1:​11, NW) I te Tusi Tapu, e tuku mai eiloa ne te Atua a takitakiga ko te mea ke se oko atu tou kausaki ki te fiafia ki se fakaotiga fakafanoanoa. E mafai eiloa o fesoasoani atu a Ieova ke manumalo koe i māfuaga masani o te fanoanoa. E pelā me se fakaakoakoga, ke mafaufau ki fakamafanafanaga e tuku atu ne ia ki a koe māfai ko mate sou tino pele.

Kafai ko Mate Sou Tino Pele

E mata, e isi eiloa se mea ‵lei e mafai o fai atu e uiga ki te mate? E ‵vae keatea ne te mate a mātua mai i olotou tama‵liki mo tama‵liki mai i olotou mātua. E ‵vae aka foki i ei a taugasoa ‵pili kae aumai i ei te sē tokagamalie ki potukau ma‵losi o tino. Kafai ko oko mai te mate, e mafai eiloa o fanoanoa malosi se kāiga fiafia.

E manino ‵lei me i te mate se fakalavelave lasi. Kae e se talia ne nisi tino te manatu tonu tenā kae ‵kilo atu ki te mate e pelā me se fakamanuiaga. Mafaufau la ki mea ne ‵tupu mai tua o te Alikeni ko te Katrina telā ne poko i te Gulf o Mekisiko i a Aokuso 2005. I te mate o se tino e tokotasi, ne fai atu te faifeau: “Ne seki tamate ne Katrina a ia. Ko kalagagina a ia ne te Atua ki te lagi.” I te suā taimi, ne fai atu se tino galue i te ofisa i te fa‵kaimasaki ki se tamaliki fafine ke mo a ma fanoanoa me ko ave ne te Atua tena mātua ki te lagi. Ne tagi te tamaliki fafine kae fai atu: “Kaia, kaia ko ave keatea ei ne ia mai i a au?”

E manino ‵lei i ei, me e se fakamafanafana atu a vaegā manatu ‵se penā ki te tino fanoanoa. Kaia? Me e se fakamatala faka‵lei atu ne manatu konei a te munatonu e uiga ki te mate. E sili atu i te masei, e fakafoliga atu ne latou te Atua e pelā me se tino e kaisoa ne ia a tino pele mai te kāiga mo taugasoa i se auala matagā kae fakafanoanoa. I lō te fai mo fai te māfuaga o fakamafanafanaga, e fakafoliga atu ne latou te Atua e pelā me se tino amio masei māfai ko mate se tino. Kae e fakaasi mai eiloa ne te Muna a te Atua te munatonu e uiga ki te mate.

E taku ne te Tusi Tapu a te mate ki se fili. E faka‵pau i ei te mate ki se tupu telā ne pule atu ki tino. (Loma 5:​17; 1 Kolinito 15:26) A te mate se fili malosi ‵ki telā e seai eiloa se tino e mafai o ‵teke atu ki ei, kae ko so se tino pele telā e mate ko fakaopoopo atu ki te aofaki lasi o tino kolā ne ‵tā ne te mate. E fetaui ‵lei a te munatonu tenei i te Tusi Tapu mo te fanoanoa mo te loto māfatia telā e maua ne tatou māfai ko mate se tino pele. E fakamautinoa mai i ei me i lagonaga konā ne lagonaga masani eiloa. E tiga eiloa te feitu tenā, e mata, e fakaaogā ne te Atua te fili ko te mate ke ave faeloa ne ia ‵tou tino pele ki te lagi? Ke na tali mai eiloa ne te Tusi Tapu a te fesili tenā.

E fai mai te Failauga 9:​5, 10: “Ka ko tino ‵mate e seai se mea a latou e iloa. . . . Kafai e oko koutou ki te lalolagi o tino ‵mate, te koga ka olo koutou ki ei, e se toe mafau‵fau koutou, seai se poto e toe ‵sala ne koutou, se toe gasue‵sue foki koutou.” Se a Seoli, io me ko te lalolagi o tino ‵mate? Ko te tanuga masani o tino māfai ko ‵mate latou. E gata katoatoa atu te gasue‵sue, io me ko se toe gasue‵sue, seai ne lagonaga, io me ko vaegā mafaufauga o tino ‵mate i te tanuga. E pelā eiloa me ‵nau ‵ki olotou ‵moe.a E fakaasi manino mai i te Tusi Tapu me e se avaka ne te Atua ‵tou tino pele kolā ko ‵mate ke fakatasi mo ia i te lagi. A te ikuga o te mate ko te sē ola eiloa i te tanuga.

Ne fakamautinoa mai ne Iesu te munatonu tenei mai tua o te mate o tena taugasoa ko Lasalo. Ne faka‵pau ne Iesu te mate ki te moe. Moi ne fanatu a Lasalo ki te lagi ke fakatasi mo te Atua Malosi Katoatoa, a tena toe fakafoki mai ne Iesu ki te lalolagi ke toe mate fakamuli e se se faifaiga alofa. E fai mai te tala telā ne fakaosofia ke tusi ki lalo, me ne kalaga atu Iesu i se leo lasi i te tānuga: “Lasalo, vau ki tua!” E toe fai mai te Tusi Tapu: “Ne vau ei ki tua te tino ne mate.” Ne toe ola mai eiloa a Lasalo. Ne iloa ne Iesu me ne seki tiakina ne Lasalo te lalolagi. Ne takato fua a ia e aunoa mo se ola i te tānuga.​​—⁠Ioane 11:​11-​14, 34, 38-​44.

E fesoasoani mai te tala tenei i te Tusi Tapu ke malamalama tatou me i te mate e se ko te auala telā e fakaaogā ne te Atua ke avaka ei a tino mai te lalolagi ki te lagi. Tela la, e mafai o fakapili‵pili atu tatou ki te Atua, mo te iloaga me e se māfua mai i a ia ‵tou fanoanoa. E mafai foki o tali‵tonu tatou me e malamalama katoatoa a ia i te fanoanoa mo fakamaseiga kolā e māfua mai i te fili ko te mate. Kae e fakatalitonu mai foki te munatonu i te Tusi Tapu e uiga ki te tulaga o tino ‵mate me e se logo‵mae a tino ‵mate i te afi i seoli io me ko pekatuli kae e se ola foki latou i te tanuga. Tela la, a te mafaufau ki ‵tou tino pele e se ‵tau o fai i ei ke ‵kalo keatea tatou mai te Atua io me ma‵taku i te sē iloa atu o fakamatalaga ‵tonu e uiga ki tino ‵mate. E sili atu i ei, e tuku mai ne Ieova i te Tusi Tapu se isi fakamafanafanaga.

E Iku Atu te Fakamoemoega ki te Fiafia

E fakasino atu eiloa a tusi siki kolā ne sau‵tala tatou ki ei ki se fakamoemoega, se vaega tāua o te fiafia tonu. A te pati ko te “fakamoemoega” e pelā mo te fakaaogāga i te Tusi Tapu e fakasino atu ki te loto talitonu ki te mauaga o se mea ‵lei. Ke iloa aka te auala e mafai ei o iku atu te fakamoemoega ki te fiafia nei, ke toe onoono aka tatou ki te tala e uiga ki te fakatūga ne Iesu a Lasalo.

E lua a pogai ne fai ei ne Iesu te vavega tenā. E tasi mai i ei, ke fakagata aka te fanoanoa o Maleta, Malia, mo taugasoa fanoa‵noa. Ne mafai ei o toe ‵kau fakatasi latou mo te lotou tino pele. Kae ne taku atu ne Iesu ki a Maleta te lua mo te ‵toe pogai tāua, ana muna: “Ne seki fai atu au ki a koe, me ka iloa ne koe te ‵malu o te Atua manafai e fakatuanaki koe?” (Ioane 11:40) E ‵fuli ne The New Testament in Modern English, a J.B. Phillips, a te vaega fakaoti o te fuaiupu ki “te fakaofoofogia o mea e mafai ne te Atua o fai.” A te toe fakafokiatuga o te ola ki a Lasalo, ne fakaasi mai i ei ne Iesu se ata foliki o mea kolā e mafai kae ka fai foki ne te Atua i aso mai mua. Konei la nisi fakamatalaga likiliki e uiga ki “te fakaofoofogia o mea e mafai ne te Atua o fai.”

I te Ioane 5:​28, 29, ne fai atu a Iesu: “Sa ofo koutou i te mea tenei, me ko oko mai eiloa te taimi e lagona ei a tena leo ne latou katoa kolā e i loto i tānuga, kae ka ulu mai ei latou ki tua.” Ko tena uiga, a tino ‵mate katoa i Seoli io me i loto i tānuga, e aofia i ei ‵tou tino pele, ka toe ola mai. E fakaasi mai i te Galuega 24:15 a nisi fakamatalaga e uiga ki te mea fakaofoofogia tenei: “Me i tino ‵lei mo tino sē ‵lei, ka faka‵tu mai katoa mai te mate.” Ke oko foki loa ki “tino sē ‵lei,” ko tino e tokouke kolā e seki iloa kae seki tavini atu ki a Ieova, ka maua ne latou se avanoaga i aso mai mua ke mafai o maua te taliaga a te Atua.

Ka fai i fea te ‵toetuga tenei? E fai mai te Salamo 37:29: “A tino amio‵tonu ka fai mo latou te fenua, kae ka ‵nofo faeloa i ei ki te se gata mai.” Mafaufau la ki te uiga o te mea tenā! A kāiga mo taugasoa kolā ne mā‵vae e auala i te mate ka toe ‵nofo fakatasi i te lalolagi nei. I te taimi e mafaufau ei koe ki taimi ‵gali mo ou taugasoa kolā ne fakatāua ne koe, se mea ‵lei eiloa ke ‵fonu tou loto i te fiafia.

E Manako Eiloa a Ieova ke Fiafia Koe

Ko oti ne mafau‵fau tatou ki auala e lua kolā e mafai ei o fakamalosi aka ne Ieova tou fiafia faitalia a fakalavelave e fepaki mo koe. Muamua la, e auala i te Tusi Tapu, e tuku mai ne ia te iloaga mo te takitakiga ke fesoasoani atu ki a koe i te fakafesagai atu ki fakalavelave mo te manuia. I tafa o te fesoasoani mai ki a tatou ke fakafesagai atu ki te fanoanoa ona ko te mate, e mafai foki o fesoasoani mai a pati fakatonutonu i te Tusi Tapu ke fakafesagai atu ki fakalavelave i mea tau tupe mo masaki. E mafai o tuku atu ki a koe te malosi ke kufaki i faifaiga sē fakamaoni mo fakalavelave i mea tau politiki. Kae kafai e fakagalue aka ne koe a fakatakitakiga i ei i tou olaga, e mafai eiloa o fesoasoani atu ki a koe i te fakafesagai atu ki nisi fakalavelave totino.

A te lua o auala, a te sukesuke ki te Tusi Tapu, e mafai o maua ne koe se fakamoemoega telā e sili fakafia atu i so se mea telā e tuku mai ne tino. A te ‵toetuga o taugasoa mo kāiga se vaega o te fakamoemoega telā e tuku mai i te Tusi Tapu. E tuku mai i te Fakaasiga 21:​3, 4 a nisi fakamatalaga: “A te Atua ka fakatasi eiloa mo [tino], kae ka fai a ia mo olotou Atua. Ka se toe iai ne loimata i olotou mata. Ka se toe iai se mate, se fanoanoa, se tagi io me se ‵mae. Ko palele atu a mea mua.” E fakauiga i ei me i so se māfuaga o te fanoanoa i tou olaga ko pili o fakaseai atu ki te se-gata-mai. Ka taunu eiloa a mea kolā e folafola mai i te Tusi Tapu, kae e mafai foki o fiafia koe ke lavea atu te fakataunuga o mea konā. E maua eiloa a fakamafanafanaga i te iloa atu me ko pili mai a taimi ‵lei i aso mai mua nei. A te iloa atu foki me e se puapuagā koe ki te se-gata-mai māfai ko mate koe, se pogai foki e ‵tau o maua i ei te fiafia.

Ke fai se fakatusaga: I nāi tausaga ko ‵teka, ne lavea atu eiloa ne Malia te mate logo‵mae o tena avaga ona ko te kenisa. Kae koi fanoanoa eiloa a ia i te mea tenā, e seki leva, ne ‵tau o tiakina ne tou fafine mo ana tama fāfine e tokotolu a te lotou fale ona ko fakalavelave i mea tau tupe. I te lua tausaga mai tua ifo i ei, ne iloa aka ei ne Malia me ko maua foki ne ia te kenisa. E lua taimi ne fai ei a ‵tipiga ‵lasi kae ne logo‵mae malosi foki a ia i aso katoa. Faitalia eiloa a fakalavelave konei, ne tumau a ia i se kilokiloga mautinoa telā ne fakaosofia ei a ia ke fakamalosi atu a ia ki nisi tino. E fakatumau aka pefea ne tou fafine tena fiafia?

E fai mai Malia: “Kafai e oko mai ki a au se fakalavelave, e taumafai au ke mo a ma tō mafaufau ‵mafa au ki a au eiloa. E ‵kalo keatea au mai te ‵sili atu o vaegā fesili penei: ‘Kaia ne tupu ei te mea tenei ki a au? Kaia ne ‵tau ei o logo‵mae au penei? Kaia ne masaki ei au?’ E fakavāivāi sāle mai ki a au a mafaufauga sē aogā. I lō te fai penā, e fakaaogā eiloa toku malosi ki te tavini atu ki a Ieova mo te fesoasoani atu ki nisi tino. E maua eiloa ne au mai i ei a te fiafia.”

Ne fesoasoani atu pefea te fakamoemoega ki te olaga o Malia? Ne tuku katoatoa tena fakamoemoega ki aso mai mua ki te taimi ka ave keatea ei ne Ieova a masaki mo nisi fakalavelave mai tino. Kafai e fanatu a ia ki te fa‵kaimasaki o talavai, e fakaasi atu eiloa ne ia te fakamoemoega tenā ki nisi tino kolā e maua ne te kenisa, kae e seai lele eiloa se lotou fakamoemoega. E pefea te tāua o te fakamoemoega ki a Malia? E fai mai tou fafine: “E masani eiloa o mafaufau au ki pati a te Tusi Tapu i te Epelu 6:​19, telā ne fakamatala mai i ei ne Paulo te fakamoemoega e pelā me se taula mō te ola. E aunoa mo te taula, ka tapea atu koe pelā me se vaka telā e seai sena taula i se afā. Kae kafai e ‵lave koe i te taula tenā, ka saogalēmū koe faitalia te afā o fakalavelave e fetaui mo koe.” ‘A te fakamoemoega ki te ola se gata mai telā ko leva ne folafola mai ne te Atua telā e se mafai o loi,’ ne fesoasoani atu ki a Malia ke tumau i te fiafia. E mafai foki o fesoasoani atu te fakamoemoega tenā ki a koe.​​—⁠Tito 1:⁠2.

E auala i se akoga faka-te-Tusi Tapu, e mafai eiloa o maua ne koe te fiafia tonu faitalia ou fakalavelave. E mafai eiloa o fakalotolotolua koe ki te aogā o te faifaiga tenei. Ka fia‵fia eiloa a Molimau a Ieova ke fakaasi atu ki a koe a tali mai te Tusi Tapu kolā e ‵tau o maua māfai e fia maua ne koe te fiafia tonu. Kae koi faka‵tali koe ki te fakataunuga o te fakamoemoega telā ne ofo mai ne Ieova, e mafai eiloa o aofia koe i tino kolā ne fakamatala mai i te auala tenei: “Ka fia‵fia latou ki te se gata mai, ka se toe ai se fanoanoa mo te ‵tagi fanoanoa ke oko ki te se gata mai.”​​—⁠Isaia 35:⁠10.

[Fakamatalaga mai lalo]

[Ata i te itulau e 5]

Ko te munatonu fua mai te Tusi Tapu e mafai o fakafeoloolo aka ei te fanoanoa

[Ata i te itulau e 7]

E mafai o maua te fiafia ona ko te fakamoemoega ki te ‵toetuga i te Tusi Tapu