Ko ‵Lei Eiloa Tau Faipati i te “‵Gana ‵ma”?

“Ka tuku atu ei ne au se ‵fuliga ki tino ki se ‵gana ‵ma, ko te mea ke ka‵laga atu latou katoa ki te igoa o Ieova.”​​—SEFANAIA 3:​9, NW.

1. Se a te meaalofa gali ne tuku mai ne Ieova ki a tatou?

NE SEKI māfua mai i tino a te meaalofa ko te faipati ki ‵gana kae mai te Mafuaga o te tino, ko Ieova te Atua. (Esoto 4:​11, 12) Ne seki tuku atu fua ne ia ki te tino muamua, ko Atamu a te atamai ke faipati kae ke mafai foki o faite ne ia a pati ‵fou ke fakaopoopo atu ki te fakasologa o ana pati. (Kenese 2:​19, 20, 23) Ko oko eiloa i te gali o te meaalofa tenei! Ne mafai ei o fesokotaki atu a tino ki te lotou Tamana faka-te-lagi kae tavae atu ei ki tena igoa ‵malu.

2. Kaia ko se fai‵pati nei a tino ki te ‵gana e tasi?

² I te 1700 tausaga talu mai te taimi ne ola ei a tino, ne fai‵pati a tino katoa ki “te ‵gana e tasi.” (Kenese 11:1) Kae ne tupu se ‵tekeatuga i aso o Nimalota. I te ‵teke atu ki fakatonuga a Ieova, ne maopoopo a tino sē faka‵logo ki te koga telā ne taku fakamuli ki a Papelu, me ne fakaiku aka ke ‵nofo latou i se koga e tasi. Ne kamata o faite ne latou se matugā olo lasi, e se tuku atu i ei a tavaega ki a Ieova, kae ke “takutakua” fua latou. Ne faka‵numi ne Ieova te ‵gana muamua a tino ‵teke konā kae ne fai ei ke fai‵pati latou ki ‵gana kese‵kese. Tela la, ne salalau atu latou ki koga katoa o te lalolagi.​​—Faitau te Kenese 11:​4-8.

3. Se a te mea ne tupu i te taimi ne faka‵numi ei ne Ieova a te ‵gana a tino ‵teke i Papelu?

³ I aso nei, e lau i afe o ‵gana​​—e fai mai nisi tino me e sili atu i te 6,800​​—e faipatigina i te lalolagi. E manakogina i ‵gana takitasi konei a vaegā mafaufauga kese‵kese ki te auala e fai‵pati atu i ei. E foliga mai i ei, me i te taimi ne faka‵numi ne Ieova te Atua a te fai‵pati o tino ‵teke konā, ne ave katoatoa keatea ne ia mai i olotou mafaufau a te ‵gana telā ne fai‵pati muamua latou ki ei. Ne seki tuku atu fua ne ia ki olotou mafaufau a pati ‵fou kae ne ‵fuli foki te auala e mafau‵fau ei latou mo te fakatokaga o tulafono ‵fou o ‵gana konā. E se tioa eiloa o fakaigoa te koga ne tu ei te olo tenā ki a “Papelu” telā e fakauiga ki te faka‵numi! (Kenese 11:9) Se mea gali me ko te Tusi Tapu fua e mafai o maua i ei se fakamatalaga fakamalie loto e uiga ki te pogai o te kese‵kese o ‵gana telā e lavea atu ne tatou i aso nei.

Se ‵Gana ‵Ma Kae Fou

4. Se a te mea telā ne ‵valo mai ne Ieova me ka tupu i ‵tou aso nei?

⁴ E tiga eiloa te fakaofoofogia o te tala i te Tusi Tapu e uiga ki te aofia o te Atua i te mea ne tupu i Papelu, e isi se mea telā e sili atu i te gali kae tāua telā e tupu i ‵tou aso nei. E auala i tena pelofeta ko Sefanaia, ne ‵valo mai Ieova: “Ka tuku atu ei ne au se ‵fuliga ki tino ki se ‵gana ‵ma, ko te mea ke ka‵laga atu latou katoa ki te igoa o Ieova kae ke tavini fakatasi atu ki a ia.” (Sefanaia 3:​9, NW) Se a te “‵gana ‵ma” tenā, kae e mafai pefea o fakaakoako tatou ke fai‵pati faka‵lei ki ei?

5. Se a te ‵gana ‵ma, kae ne a mea ne iku mai i te ‵fuliga tenei?

⁵ A te ‵gana ‵ma ko te munatonu e uiga ki a Ieova te Atua mo ana fuafuaga telā e maua i tena Muna, ko te Tusi Tapu. E aofia i te “‵gana” tenā a te malamalama tonu i te munatonu e uiga ki te Malo o te Atua mo te auala ka faka‵malu aka ei te igoa o Ieova, te fakamalugāga o tena pulega sili, mo te fakaokomaiga o fakamanuiaga se-gata-mai ki tino fakamaoni. Ne a mea ne iku mai i te ‵fuliga tenei o te ‵gana? E fai mai ki a tatou me i tino ka ‘ka‵laga atu ki te igoa o Ieova’ kae ka “tavini fakatasi atu ki a ia.” E se pelā mo mea ne ‵tupu i Papelu, ne iku atu a te ‵fuliga tenei ki se ‵gana ‵ma ki te tavae atu ki te igoa o Ieova mo te fealofani o ana tino.

Te Tauloto ki te ‵Gana ‵Ma

6, 7. (a) Ne a mea e aofia i te tauloto ki se ‵gana fou, kae e aogā pefea te mea tenei ki te taulotoga o te ‵gana ‵ma? (e) Ne a mea ka mafau‵fau nei tatou ki ei?

⁶ Kafai ko fia tauloto se tino ki se isi ‵gana, e ‵tau o uke atu ana mea e fai i lō te tauloto fua o pati ‵fou. E aofia i te tauloto ki se ‵gana fou a te tauloto ki se auala fou e mafaufau ei, mo vaegā manatu ‵fou. Kāti e tai ‵kese a manatu ‵tonu mo mea fai fa‵kata i te suā ‵gana. A te faka‵leoga fou o se pati ka manakogina i ei a te fakaaogāga i se auala ‵kese o vaega o te foitino mō te faipati, e pelā mo te alelo. E penā foki eiloa i te taimi e kamata ei tatou o tau‵loto ki te ‵gana ‵ma o te munatonu i te Tusi Tapu. E uke atu a mea e manakogina i lō te tauloto fua ki nāi akoakoga fakavae i te Tusi Tapu. Ke ‵poto tatou i te fai‵pati faka‵lei ki te ‵gana fou tenei e aofia i ei a te ‵fuliga o te auala e mafaufau ei mo te faka‵fouga o ‵tou manatu.​​—Faitau te Loma 12:2; Efeso 4:​23.

⁷ Ne a mea ka fesoasoani mai ke se malamalama fua tatou i te ‵gana ‵ma kae ke mafai foki o faipati faka‵lei i ei? E pelā mo te tauloto ki so se ‵gana, e isi eiloa ne auala fakavae e mafai o fesoasoani mai ke fai‵pati faka‵lei tatou ki te ‵gana o te munatonu i te Tusi Tapu. Ke na mafau‵fau tatou ki nisi faifaiga fakavae ne fakaaogā ne tino ke tauloto ki se isi ‵gana mo te auala foki e aogā ei a faifaiga konā ki a tatou ke tauloto ki te ‵gana fou fakatusa tenei.

Te Faipati Faka‵lei ki te ‵Gana ‵Ma

8, 9. Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou māfai e fia tauloto tatou ki te ‵gana ‵ma, kae kaia e tāua ‵ki ei te mea tenei?

⁸ Ke fakalogologo faka‵lei. Muamua la, e mafai eiloa o ‵tagi fakaa‵tea se ‵gana fou ki se tino telā e seki lagona aka eiloa ne ia muamua. (Isaia 33:19) Kae kafai ko fakalogologo faka‵lei se tino ki mea e lagona ne ia, ka kamata o malamalama a ia i nisi pati mo te auala e fakaaogā ei. I se auala tai ‵pau, e fakamalosi mai penei ki a tatou: “Tenā te pogai ko ‵tau ei mo tatou o puke ‵mautakitaki ki mea ‵tonu ko oti ne lagona ne tatou, ko te mea ke mo a ma olo tatou keatea mai i ei.” (Epelu 2:1) E uke taimi ne fakamalosi atu ei penei a Iesu ki ana soko: “Kafai e isi ne otou taliga, na faka‵logo mai.” (Luka 14:35; Mataio 11:15; 13:43; Maleko 4:​23) E tonu, e ‵tau mo tatou o “faka‵logo” ko te mea ke “malama‵lama” tatou i mea kolā e lagona ne tatou ke gasolo aka ei ‵tou malamalama i te ‵gana ‵ma.​​—Mataio 15:10; Maleko 7:​14.

⁹ A te fakalogologo e manakogina i ei a te saga tonu atu, kae e aogā tonu eiloa a te taumafai malosi ke fai penā. (Luka 8:​18) Kafai e ‵nofo atu tatou i fakatasiga Kelisiano, e mata, e mafaufau faka‵lei tatou ki mea kolā e fakamatala mai i ei, io me e mafau‵fau tatou ki nisi mea? E tāua ‵ki ke taumafai malosi tatou o mafau‵fau faka‵lei ki mea kolā e fakamatala mai. Kafai e se fai penā, e mafai eiloa o se ‵gali ki a tatou a mea kolā e lagona ne tatou.​​—Epelu 5:​11.

10, 11. (a) I tafa o te fakalogologo faka‵lei, ne a mea e ‵tau o fai ne tatou? (e) Ne a nisi mea e aofia i te faipati ki te ‵gana ‵ma?

¹⁰ Fakaakoako ki tino kolā e ‵lei te lotou ‵gana. A tino kolā e tauloto ki se ‵gana fou e fakamalosigina ke se fakalogo‵logo faka‵lei fua latou kae ke taumafai foki o fakaakoako, io me ke tau‵tali atu, ki te faka‵leoga mo te auala e fai‵pati ei a tino kolā e ‵lei te lotou ‵gana. E fesoasoani atu te mea tenei ke mo a ma fakamalosi aka ne latou se gaugāleo telā e fakafaigata ei mō nisi tino ke malamalama i te lotou fai‵pati. I se auala tai ‵pau, e ‵tau o fakaakoako tatou ki tino kolā e ‵poto i te “akoako atu” o te ‵gana fou. (2 Timoteo 4:2) Akai atu mō se fesoasoani. Ke loto fiafia o talia a fakatonutonuga māfai e isi ne au mea ‵se.​​—Faitau te Epelu 12:​5, 6, 11.

¹¹ A te faipati ki te ‵gana ‵ma e se aofia fua i ei a te talitonu ki te munatonu mo te akoako atu o te mea tenā ki nisi tino kae ko te fakafetaui aka foki o au amioga ki tulafono mo akoakoga fakavae a te Atua. Ke fesoasoani mai i te feitu tenei, e ‵tau o fakaakoako atu tatou ki nisi tino. E aofia i te mea tenei a te fakaakoako ki te lotou fakatuanaki mo te loto finafinau. E aofia foki i ei a te fakaakoako atu ki te olaga kātoa o Iesu. (1 Kolinito 11:1; Epelu 12:2; 13:7) Kafai e tumau tatou i te faiga o te mea tenei, ka iku atu ki te filemu i vā o tino o te Atua, kae fai foki i ei ke fai‵pati latou ki te ‵gana ‵ma i se gaugāleo e tasi.​​—1 Kolinito 4:​16, 17.

12. E aofia pefea a te fakamasausau ki mea ne tauloto ki te taulotoga o se ‵gana fou?

¹² Ke tauloto. E ‵tau mo tino kolā e tauloto ki ‵gana o masaua ne latou a mea ‵fou e uke. E aofia i te mea tenei a pati mo tugāpati ‵fou. E aogā malosi ‵ki a te fakamasausau ki mea ne tauloto ke ‵poto a Kelisiano i te faipati ki te ‵gana ‵ma. E mautinoa eiloa me e aogā ki a tatou a te tauloto ki igoa o tusi i te Tusi Tapu e ‵tusa eiloa mo te lotou fakasologa. Ne taumafai a nisi tino ke tauloto ne latou a pati i ne nāi tusi siki i te Tusi Tapu e uiga ki mataupu kese‵kese. Ne aogā ki nisi tino a te tauloto ki pese o te Malo, igoa o matakāiga o Isalaelu mo apositolo e toko 12, mo uiga kolā e aofia i fuataga o te agaga. I aso mua, ne tauloto ne tino Isalaelu e tokouke a pese o salamo. I aso nei, ne tauloto ne se tamaliki tagata a pati takitasi o tusi siki e silia atu i te 80 mai te Tusi Tapu, i te taimi ko ono fua ei ana tausaga. E mata, e mafai o fakaaogā faka‵lei ne tatou te atamai tāua tenei?

13. Kaia e tāua ‵ki ei a te fakafokifoki atu o mea ne tauloto?

¹³ A te fakafokifoki atu o mea ne tauloto e fesoasoani ki te mafaufau, kae ko te fakafokifoki atu o fakamasauaga e aogā ‵ki ki ‵tou akoakoga faka-Kelisiano. Ne fai mai te apositolo ko Petelu: “Tenei te pogai e fakamasaua atu ne au a mea konei, e tiga eiloa me ko iloa ne koutou kae ‵mautakitaki i ei, kae ‵tau eiloa o fakamasaua atu.” (2 Petelu 1:​12) Kaia e ‵tau o maua ne tatou a fakamasauaga? Me e fakalasi aka ei ‵tou malamalama, e fakalauefa aka ‵tou kilokiloga, kae e fakamalosi aka foki i ei te ‵tou fakaikuga ke tumau i te auala tonu i te feitu faka-te-agaga. (Salamo 119:129) A te mafaufau faeloa ki tulaga mo akoakoga fakavae a te Atua e fesoasoani mai ke iloilo aka ne tatou a tatou eiloa kae ‵teke atu ki te manakoga ke fai tatou e pelā mo te ‘tino telā e fakalogologo fua kae se fai ne ia.’ (Iakopo 1:​22-​25) Kafai e se mafau‵fau faeloa tatou ki te munatonu, ka fakamalosi aka ‵tou loto ne nisi mea kae e mafai o se toe fai‵pati faka‵lei tatou ki te ‵gana ‵ma.

14. Ne a mea ka fesoasoani mai māfai ko suke‵suke tatou ki te ‵gana ‵ma?

¹⁴ Ke faitau ki luga. (Fakaasiga 1:3) E taumafai a nisi tino a‵koga ke suke‵suke latou i a latou eiloa ki se ‵gana fou e aunoa mo te faitau ki luga. E se maua mai a toe ikuga ‵lei i te faifaiga tenei. Kafai ko suke‵suke ki te ‵gana ‵ma, e ‵tau mo tatou i nisi taimi o fai‵tau “ki luga” ke fesoasoani mai i te faiga ke mafaufau faka‵lei tatou ki ei. (Faitau te Salamo 1:​1, 2.a) A te faiga tenei e fakamautakitaki aka ei te mataupu telā e fai‵tau tatou ki ei i ‵tou mafaufau. I te ‵gana Epelu, a te tugāpati ko te ‘faitau ki luga’ e ‵pili ‵ki tena fesokotakiga mo te mafaufau ‵loto. E pelā mo te lamulamu faka‵lei o ‵tou meakai ko te mea ke maua katoatoa ne tatou a mea aogā mai i ei, e manakogina foki a te mafaufau ‵loto māfai e fia malamalama faka‵lei tatou i mea kolā e faitau ne tatou. E mata, e fakaavanoa ne tatou a taimi e lava ke mafaufau ‵loto ki mea e suke‵suke tatou ki ei? Mai tua o te faitauga ki te Tusi Tapu, e ‵tau o mafaufau ‵loto tatou e uiga ki mea ne faitau ne tatou.

15. E mafai pefea o suke‵suke tatou ki te “tulafono” o te ‵gana ‵ma?

¹⁵ Ke iloilo aka te tulafono o te ‵gana. E aogā eiloa mō se vaitaimi, ke sukesuke aka ki te tulafono o te ‵gana, io me ko te faka‵tu faka‵leiga o pati i se fuaiupu i se ‵gana fou telā e tauloto ne tatou. E fai ne te mea tenei ke malamalama tatou i te fakatokaga o te ‵gana, telā e fai ei ke mafai ne tatou o fai‵pati faka‵lei ki te ‵gana tenā. E pelā eiloa mo faifaiga mautinoa i te fakatokaga o pati i se ‵gana, e isi foki ne “faifaiga o muna ‵lei” i te ‵gana ‵ma o te munatonu i te Tusi Tapu. (2 Timoteo 1:​13) E ‵tau o fakaakoako tatou ki “faifaiga” konā.

16. Se a te fakalavelave e ‵tau o manumalo tatou i ei, kae e mafai pefea o fai ne tatou te mea tenei?

¹⁶ Tumau i te gasolo aka faeloa te ‵lei o tau ‵gana. E mafai ne se tino o tauloto ki se ‵gana ke oko fua ki te tulaga ko mafai o fesokotaki a ia mo tino, ko fakagata aka ei tena gasolo atu ki mua. E mafai o sae aka foki se vaegā fakalavelave penā ki tino kolā e fai‵pati ki te ‵gana ‵ma. (Faitau te Epelu 5:​11-​14.) Ne a mea e mafai o fesoasoani mai ke manumalo tatou i te fakalavelave tenei? I se auala fakatusa, ke loto fiafia o fakaopoopo atu faeloa a pati ‵fou ki te fakasologa o au pati ko iloa. “E ‵tau mo tatou o sa‵sale ki mua, ki te katoatoaga o akoakoga tāua a Keliso, kae tuku a akoakoga faka kelisiano kolā e faigofie ne kamata ki ei tatou i taimi koi va‵lea ei tatou. E se toe ma‵nako matou o toe fai‵pati ki akoakoga faigofie konā, e pelā mo mea konei: ko te salamō, ko te fakatuanaki ki te Atua; ko te papatisoga mo te fakaekega o lima, ko te toetu mo te fakamasinoga se gata mai.”​​—Epelu 6:​1, 2.

17. Kaia e tāua ‵ki ei a te tumau i te faiga o sukesukega? Fakamatala mai.

¹⁷ Fakatoka ne taimi mautinoa mō sukesukega. A te faiga o sukesukega toe‵toe i se auala tumau e ‵lei atu i lō te faiga o sukesukega leva ‵ki i se taimi fua e tasi. Ke sukesuke i taimi kolā e ala ‵lei kae tuku tonu atu tou mafaufau ki ei. A te tauloto ki se ‵gana fou e pelā eiloa mo te faiga o se auala fou i loto i te vaopupu. Ko te olo ‵soko atu i te auala tenā, ko te momea aka foki te faigofie o te malaga. Kafai e seki fakaaogā eiloa te auala tenā mō se taimi leva, ka toe fai te koga tenā mo fai se vaopupu. Tela la, e tāua ‵ki a te tumau mo te fakamaoni i te faiga o sukesukega! (Tanielu 6:​16, 20) Ke na tumau i te “matapulapula” fakatasi mo te faiga o ‵talo māfai ko fai‵pati tatou ki te ‵gana ‵ma o te munatonu i te Tusi Tapu.​​—Efeso 6:​18.

18. Kaia e ‵tau ei o fai‵pati tatou ki te ‵gana ‵ma i so se avanoaga?

¹⁸ Faipati! Faipati! Faipati! E mafai o fakatalave ne nisi tino kolā e tauloto ki se ‵gana fou te lotou faipati i te ‵gana tenā me e ‵mā io me e ma‵taku latou i te faiga o mea ‵se. Ka taofi aka ei latou mai te gasolo atu ki mua. Kafai ko tauloto ki se ‵gana, e tonu eiloa te manatu tenei, me e aogā eiloa a te fakaakoako faeloa ki se mea. Ko te faipati ‵soko o te tino ki te ‵gana fou, ko te momea aka foki o tena loto talitonu ke faipati i te ‵gana tenā. E ‵tau foki mo tatou o fai‵pati ki te ‵gana ‵ma i so se avanoaga. “Me e talitonu a te tino i tona loto, tela la, ko takuamiotonugina a ia, kae kafai e molimau foki ona laugutu, e fakaolagina a ia.” (Loma 10:10) E se gata fua i te “molimau” atu o tatou i te taimi o ‵tou papatisoga kae e fai foki tatou penā māfai e fai‵pati atu tatou e uiga ki a Ieova i so se avanoaga, e aofia i ei māfai e ‵kau atu tatou ki te galuega talai. (Mataio 28:​19, 20; Epelu 13:15) E fesoasoani mai ‵tou fakatasiga Kelisiano ki a tatou ke fai‵pati atu i te ‵gana ‵ma i se auala manino kae faigofie.​​—Faitau te Epelu 10:​23-​25.

Ke Fakaaogā Fakatasi ne Tatou te ‵Gana ‵Ma ke Tavae Atu ei ki a Ieova

19, 20. (a) Se a te mea fakaofoofogia ko fakataunu nei ne Molimau a Ieova i ‵tou aso nei? (e) Se a te mea ko oti ne fakaiku aka ne koe?

¹⁹ Se mea fakafiafia ‵ki ke nofo atu i Ielusalema i te taeao o te Aso Sa, i te po 6 o Sivani, i te tausaga ko te 33 T.A.! I te taeao ‵malu eiloa tenā, mai mua malie eiloa o te itula e iva i te taeao, ne kamata o “fai‵pati [fakavavega] ki ‵gana valevale” a tino kolā ne maopoopo i se potu i luga. (Galuega 2:4) I aso nei, ko se toe maua ne tavini a te Atua a te meaalofa ko te faipati fakavavega ki ‵gana valevale. (1 Kolinito 13:8) E tiga eiloa te feitu tenā, e folafola atu nei ne Molimau a Ieova a te talai ‵lei o te Malo i ‵gana valevale e sili atu i te 430.

²⁰ Ko oko eiloa i te fia‵fia o tatou me faitalia te ‵gana e masani o fai‵pati tatou ki ei, e fai‵pati fakatasi eiloa tatou ki te ‵gana ‵ma o te munatonu i te Tusi Tapu! Tenei eiloa te auala e tasi ko ‵kese ei te mea tenā mai te mea ne tupu i Papelu. E tavae atu a tino o Ieova ki tena igoa e pelā eiloa me e fai‵pati latou ki se ‵gana e tasi. (1 Kolinito 1:​10) Ke na fakaiku aka eiloa ne tatou ke tumau i te tavini atu “fakatasi” mo ‵tou taina mo tuagane i te lalolagi kātoa i te taimi e tauloto ei tatou ke momea aka te ‵lei o ‵tou fai‵pati faka‵lei ki te ‵gana e tasi tenā, ki te vikiga o te ‵tou Tamana faka-te-lagi, ko Ieova.​​—Faitau te Salamo 150:​1-6.

[Fakamatalaga mai lalo]

Ka Tali Mai Pefea ne Koe?

• Se a te ‵gana ‵ma?

• Ne a mea e aofia i te ‵tou faipati ki te ‵gana ‵ma?

• Ne a mea ka fesoasoani mai ke fai‵pati faka‵lei tatou ki te ‵gana ‵ma?

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 27]

Ke Momea Aka te ‵Lei o Tau Faipati ki te ‵Gana ‵Ma Mai te

◆ fakalogologo faka‵lei.

Luka 8:​18; Epelu 2:1

◆ fakaakoako ki tino kolā e ‵lei te lotou ‵gana.

1 Kolinito 11:1; Epelu 13:7

◆ tauloto mo te fakafokifoki atu o mea ne tauloto.

Iakopo 1:​22-​25; 2 Petelu 1:​12

◆ faitau ki luga.

Salamo 1:​1, 2, NW; Fakaasiga 1:3

◆ iloilo aka te “tulafono o te ‵gana.”

2 Timoteo 1:​13

◆ tumau i te gasolo aka faeloa te ‵lei o tau ‵gana.

Epelu 5:​11-​14; 6:​1, 2

◆ fakatoka ne taimi mautinoa mō sukesukega.

Tanielu 6:​16, 20; Efeso 6:​18

◆ faipati atu i te ‵gana tenā.

Loma 10:10; Epelu 10:​23-​25

[Fakamatalaga o te Ata i te itulau e 28]

E fai‵pati fakatasi a tino o Ieova ki te ‵gana ‵ma