A Ieova ko te—“Atua o te Filemu”

“Ke i a koutou katoa te Atua o te filemu.”​​—LOMA 15:33.

1, 2. Se a te tulaga fakamanavase telā ne fakamatala mai i te Kenese mataupu 32 mo te 33, kae se a te mea ne iku mai i ei?

ATE koga e pili ki Penueli, telā e pili ki te vanu o Iapoka i te feitu ki saegala o te vaitafe ko te Iolitana. Ne lagona ne Esau me ko foki mai ki te fale a tena masaga ko Iakopo. E tiga eiloa ko oti ne ‵teka atu a tausaga e 20 talu mai te taimi ne ‵togi atu ei ne Esau a tena tulaga e pelā me ko te ulumatua ki tena taina, ne mataku eiloa a Iakopo me e mafai o loto masei a tou tagata ki a ia. Ne māti atu a Esau fakatasi mo tagata e toko 400 ki tena taina telā ko leva ne māvae lāua. A koi fakatalitali a ia ke taua atu, ne avatu ne Iakopo ki a Esau se meaalofa lasi o manu e sili atu i te 550. Mai vaega kese‵kese o manu konā, ne fai atu a tavini a Iakopo ki a Esau me i meaalofa konā ne aumai ne tena taina.

² Ko oko mai eiloa ki te taimi tonu! I te taimi ne sasale atu ei a Iakopo ki a Esau mo te loto toa, ne ifo atu a ia faka-fitu taimi. Ne fakaaoga eiloa ne Iakopo te ‵toe auala tāua ke fakafeoloolo aka ei te loto masei o tena taina. Ne ‵talo atu a Iakopo ki a Ieova ke fakasao a ia mai i lima o Esau. E mata, ne tali ne Ieova te ‵talo tenei? Ao. E fai mai te Tusi Tapu ki a tatou, penei: “Ka ko Esau ne tele atu o fakafetaui ki a ia, ‵sai atu kae sogi atu ki a ia, ‵tagi ei lāua tokolua.”​​—Kenese 32:​11-​20; 33:​1-4.

3. Se a te mea e tauloto ne tatou mai i te tala o Iakopo mo Esau?

³ E fakaasi mai i te tala o Iakopo mo Esau me e ‵tau mo tatou o fai a taumafaiga aoga ke faka‵tonu aka ei a fakalavelave kolā e mafai o ‵sae aka kae e mafai foki o fakamasei ne latou a te filemu telā e maua ne tatou i loto i te fakapotopotoga Kelisiano. Ne taumafai eiloa a Iakopo ke maua se vā filemu mo Esau, kae e se fakauiga i ei me ne ‵se a Iakopo kae e ‵tau o fakatoese atu a ia ki tena taina. Ikai, ne manatu māmā a Esau ki tena tofi toekimua kae ne ‵togi atu ne ia ki a Iakopo mō se pōla supu mo ana kai. (Kenese 25:​31-​34; Epelu 12:16) Kae ko te auala ne fanatu ei a Iakopo ki a Esau e fakaasi mai i ei a te lasi o te mea e ‵tau o talia ne tatou ke puipui ei ne tatou a te filemu mo ‵tou taina Kelisiano. E fakaasi mai foki i ei me e fakamanuia ne te Atua tonu a ‵tou taumafaiga ke maua te filemu. E aofia i te Tusi Tapu a fakaakoakoga e uke kolā e fakatonu mai ke fai tatou e pelā me ne tino faka‵tupu filemu.

Se Fakaakoakoga Tu ‵Kese ke Fakamalosi ei Tatou

4. Se a te fakatokaga a te Atua mō te faka‵saoga o tino mai te agasala mo te mate?

⁴ A te ‵toe fakaakoakoga sili o te tino fakatupu filemu ko Ieova​​—“te Atua o te filemu.” (Loma 15:33) Mafaufau ki te uke o mea ne tuku mai ne Ieova ke mafai ei o maua ne tatou se fesokotakiga filemu mo ia. E pelā me ne tama‵liki agasala a Atamu mo Eva, e maua eiloa ne tatou a “te taui o te agasala ko te mate.” (Loma 6:​23) Kae ona ko tena alofa sili, ne fakatoka ei ne Ieova te ‵tou fakaolataga i te ugamaiga o tena Tama fagasele mai te lagi ke fanau mai e pelā me se tino ‵lei katoatoa. Kae ne fakalogo katoatoa eiloa te Tama. Ne talia ne ia a ia eiloa ke tamate ne fili o te Atua. (Ioane 10:​17, 18) Ne toe fakatu aka ne te Atua tonu a tena Tama fagasele, telā ne tuku fakamuli atu ne ia ki te Tamana a te tāua o tena toto maligi, telā e fai pelā me se togiola ke faka‵sao ei a tino agasala sala‵mo mai te mate se-gata-mai.​​—Faitau te Epelu 9:​14, 24.

5, 6. E pokotia pefea i te toto maligi o Iesu a te fesokotakiga sē ‵lei i te vā o te Atua mo tino agasala?

⁵ E pokotia pefea i te fakatokaga o te taulaga togiola a te Tama a te Atua a te fesokotakiga sē ‵lei i te vā o te Atua mo tino agasala? “A matou ko faka‵saogina i fakasalaga ne ‵mae ei a ia,” ko muna i te Isaia 53:​5, “ko ola matou ona ko kini ne oko ki a ia.” I lō te fai e pelā me se fili o te Atua, ko mafai nei o maua ne tino faka‵logo se fesokotakiga filemu mo ia. “Ko maua ne tatou a te saolotoga i te mate o Keliso, ko fakamagalo foki o‵tou agasala e pelā eiloa mo te lasi o te maumea o tena alofa tauanoa.”​​—Efeso 1:7.

⁶ E fai mai te Tusi Tapu: “Me ko loto te Atua ke nofo i loto i a Keliso a ona uiga katoatoa.” E fai penei me i a Keliso ko te kī tāua i te fakataunuga o te fuafuaga a te Atua. Kae se a te fuafuaga a te Atua? Ko te faiga “ke faka‵lei . . . a te lalolagi kātoa ki a ia e alatu” i te toto maligi o Iesu Keliso. A “mea katoa” kolā e fai ne te Atua ke maua se fesokotakiga filemu mo ia ko mea i te “lagi mo te lalolagi.” Ne a la mea konei?​​—Faitau te Kolose 1:​19, 20.

7. Ne a “mea katoa i te lagi mo te lalolagi” kolā e maua ne latou se fesokotakiga filemu mo te Atua?

⁷ A te fakatokaga o te togiola e fai ei ke mafai ne Kelisiano fakaekegina, kolā “ne takuamiotonugina” e pelā me ne tama a te Atua, o “maua . . . te ‵nofo ‵lei mo te Atua.” (Faitau te Loma 5:1.) E fakasino atu latou ki “mea katoa i te lagi” me e maua ne latou te fakamoemoega i te lagi kae “ka pule latou [ki] te lalolagi” kae tavini atu e pelā me ne faitaulaga ki te Atua. (Fakaasiga 5:​10) I te suā feitu, “a mea katoa i te . . . lalolagi” e fakasino atu ki tino sala‵mo, kolā ka maua fakamuli ne latou a te ola se-gata-mai i te lalolagi.​​—Salamo 37:29.

8. E pokotia pefea koe mai te kilo atu ki te lasi o te mea ne fai ne Ieova ke maua ei ne tino se vā filemu mo ia?

⁸ Mai te fakaasi atu o tena loto fakafetai mō te fakatokaga a Ieova, ne tusi atu a Paulo ki Kelisiano fakaekegina i Efeso, penei: “Ko oko eiloa i te lasi a te alofa ‵nau o te Atua, . . . me i te taimi ne ‵mate ei tatou i o‵tou agasala, ne fakaola ne ia tatou i a Keliso; ko te alofa tauanoa o te Atua ko fakaolagina ei koutou.” (Efeso 2:​4, 5) Faitalia me e maua ne tatou te fakamoemoega i te lagi io me ko te lalolagi, e loto fakafetai eiloa tatou ki te alofa ‵nau mo te alofa tauanoa o te Atua. E loto fakafetai eiloa tatou i te taimi e mafau‵fau ei tatou ki te lasi o te mea ne fai ne Ieova ke maua ei ne tino katoa se vā filemu mo ia. Kafai ne fakafesagai atu tatou ki fakalavelave kolā e fakamasei ne latou te filemu o te fakapotopotoga, e mata, e se fai a te ‵tou loto fakafetai ki te fakaakoakoga a te Atua ke gasue‵sue ei tatou ke fai mo tino faka‵tupu filemu?

Ke Tauloto Mai Auala o Apelaamo mo Isaako

9, 10. Ne fakamaoni atu pefea ne Apelaamo me i a ia se tino fakatupu filemu i te fakafesagai atu ki a Lota i te taimi ne ‵sae aka ei a kinauga i te vā o lā tino tau­si mamoe?

⁹ E fai mai te Tusi Tapu e uiga ki a Apelaamo, penei: “Ne fakatuanaki Apelaamo ki te Atua, tenā te pogai ne takua ei a ia se tino amiotonu, kae se taugasoa foki o te Atua.” (Iakopo 2:23) Ne lavea ‵lei atu a te fakatuanaki o Apelaamo i ana faifaiga alofa kae faka‵tupu filemu. E pelā me se fakaakoakoga, i te taimi ne gasolo aka ei o uke a mamoe a Apelaamo, ne ‵tupu a kinauga i te vā o ana tino tausi mamoe mo tino a tena tuatina ko Lota. (Kenese 12:5; 13:7) Ne iku atu te mea tenā ki te ma‵vae o Apelaamo mo Lota. Ne saga atu pefea a Apelaamo ki te tulaga tenei? I lō te fakaaoga ne ia o tena tulaga e pelā me se tino matua ke fakatonu atu ki tena tuatina e uiga ki mea kolā e ‵tau o fai, ne fai eiloa a ia e pelā me se tino fakatupu filemu.

¹⁰ Ne fai atu a Apelaamo ki tena tuatina, penei: “A tāua e kāiga, e se tau mo ‵tou tino o faka‵kinau.” Ne toe fai atu a ia: “Tela la, tāua ka mavae. Fili nei se kogā koga i te fenua tenei e fano koe ki ei. Kafai e fano koe ki te suā koga, ka ko au ki te suā koga.” Ne filifili ne Lota te ‵toe laukele ola ‵lei, kae ne seki loto masei a Apelaamo ki a ia. (Kenese 13:​8-​11) Fakamuli ifo i te taimi ne puke fakapagota ei a Lota ne se kautau, ne seki fakatalave eiloa a Apelaamo ke fakasao ne ia tena tuatina.​​—Kenese 14:​14-​16.

11. Ne kausaki atu pefea a Apelaamo ke maua se vā filemu mo te kau Filisitia?

¹¹ Mafaufau foki la ki te taimi ne kausaki atu ei a Apelaamo ke maua se vā filemu mo ana tuakoi Filisitia i te fenua o Kanana. Ne “‵fao mālō” ne te kau Filisitia se vaikeli e tasi telā ne keli ne tavini a Apelaamo i Pelesepa. Ne mafai pefea o saga atu se tagata telā ne fakasao ne ia tena tuatina mai te fakatakavalega ne ia o tupu e tokofa kolā ne pukemālō ne latou a ia, ki te faifaiga tenei? I lō te taua atu kae toe ‵fao tena vaikeli, ne filifili ne Apelaamo ke nofo filemu a ia kae se faipati ki te mea tenā. I te suā taimi ne āsi atu a te tupu o Filisitia ki a Apelaamo ke fai se feagaiga e uiga ki te filemu. Mai tua ifo o tena faiatuga ke tauto a Apelaamo me ka atafai a ia ki tama‵liki a tupu o Filisitia, ne fakasae aka ei ne Apelaamo a te fakalavelave e uiga ki tena vaikeli telā ne kaisoa. Se mea fakapoi ke lagona ne tatou a te mea tenei, me ne fakafoki atu ne te tupu a te vaikeli ki a Apelaamo. E pelā mo Apelaamo, ne tumau eiloa a ia i te ola filemu e pelā me se tino tonu o te fenua.​​—Kenese 21:​22-​31, 34.

12, 13. (a) Ne tautali atu pefea a Isaako i te fakaakoakoga a tena tamana? (e) Ne fakamanuia pefea ne Ieova a auala alofa kae fakatupu filemu o Isaako?

¹² Ne tautali atu a te tama a Apelaamo i auala fakatupu filemu o tena tamana. E lavea atu te mea tenei mai te auala ne fakafesagai atu ei a Isaako ki te kau Filisitia. Ona ko te oge i te fenua, ne olo atu ei a Isaako mo tena kāiga mai matū o te vaikeli telā e matea ne Ia a Au i te feitu ki saute o Kanana ki te laukele ola ‵lei o te kau Filisitia i Kela. Ne fakamanuia ne Ieova i konā a Isaako ki lakau kaina e uke kae fakaopoopo atu ana manu. Ne kamata o loto ma‵sei a te kau Filisitia ki a ia. Ona ko te sē ma‵nako ke maukoloa a Isaako e pelā mo tena tamana, ne taofi ne te kau Filisitia a tavini a Apelaamo mai te keli o te vaikeli. Fakamuli ifo, ne fai atu te tupu ki a Isaako ke ‘fano keatea mai te lotou fenua.’ Ne fakalogo eiloa a te tagata fakatupu filemu ko Isaako.​​—Kenese 24:62; 26:​1, 12-​17.

¹³ Mai tua ifo o te tiakinaga ne Isaako a te koga tenā kae fanatu ki se koga tai ‵mao, ne toe keli ne ana tino tausi mamoe a te suā vaikeli. Ne ‵losi atu a te kau Filisitia me i a latou te vai tenā. E pelā mo tena tamana ko Apelaamo, ne seki kinau atu a Isaako e uiga ki te vaikeli. Kae ne fai atu a Isaako ki ana tagata ke toe keli foki se vaikeli. Ne toe kinau atu foki a te kau Filisitia ki te mea tenei. Ona ko te manakoga ke maua se filemu, ne fanatu a Isaako ki te suā koga. Ne keli ne ana tavini se vaikeli i konā telā ne fakaigoa ne Isaako ki a Saolotoga. Fakamuli ifo, ne fanatu a ia ki te laukele ola ‵lei o Pelesepa, te koga telā ne fakamanuia ei ne Ieova a ia kae fai atu, penei: “Sa mataku; au e fakatasi atu ki a koe. Ka fakamanuia ne au a koe kae fakatokouke tou gafa e pelā eiloa mo taku feagaiga ki taku tavini ko Apelaamo.”​—Kenese 26:​17-25.

14. Ne fakamaoni atu pefea ne Isaako i a ia se tino fakatupu filemu i te taimi ne fanatu ei te tupu o Filisitia ke fai se feagaiga o te filemu mo ia?

¹⁴ Ne mafai eiloa ne Isaako o taua atu mō tena saolotoga ke fakaaoga ne ia a vaikeli katoa kolā ne keli ne ana tavini. Fakamuli ifo, ne āsi atu te tupu o Filisitia mo ana ofisa ki tou tagata i Pelesepa kae taumafai ke fai se feagaiga ke maua se filemu i te lotou vā, i olotou pati konei: “Ko iloa nei ne matou i te Aliki e fakatasi mo koe.” Kae ona fua ko te filemu, ne filifili ei ne Isaako ke fanatu a ia i lō te taua atu. Ne fakamaoni atu ne Isaako i te taimi tenei me i a ia se tino fakatupu filemu. E fai mai a te tala penei: “Ne fakatoka ne Isaako se ‵kaiga, telā ne ‵kai kae inu fakatasi ei latou. I te taeao o te suā aso, ne fakasolosolo ei latou o fai olotou tautoga, e faka‵mautakitaki ei te lotou feagaiga. Ne fakatofa atu a Isaako ki a latou . . . mo te fealofani [io me ko te filemu].”​—Kenese 26:​26-31.

Ke Tauloto Mai te Tama Telā ne Alofa Malosi ki ei a Iakopo

15. Kaia ne seki mafai ei ne taina o Iosefa o fai‵pati atu ki a ia i se auala filemu?

¹⁵ Ne tupu aka eiloa a te tama a Isaako ko Iakopo ke fai pelā me “se tino filemu.” (Kenese 25:27) E pelā mo te mea ne fakamatala mai i te kamataga, ne fanatu a Iakopo o faka‵lei mo tena taina, ko Esau. E seai se fakalotolotolua me ne maua ne Iakopo a mea aoga mai te fakaakoakoga fakatupu filemu a tena tamana ko Isaako. Ne a pati e mafai o fai atu e uiga mo tama tagata a Iakopo? Mai i ana tama tagata e toko 12, ne alofa malosi eiloa a Iakopo ki a Iosefa. A Iosefa se tamaliki fakalogo, se tamaliki āva telā ne saga malosi atu ki mea e manako ki ei tena tamana. (Kenese 37:​2, 14) Kae ne loto ma‵sei a taina ma‵tua o Iosefa telā ko se mafai ei o fai‵pati atu ki a ia i se auala filemu. E masei ‵ki eiloa me ne ‵togi atu ne latou a Iosefa e pelā me se pologa kae fakaloiloi atu te lotou tamana ke talitonu me ne tamate a Iosefa ne se manu fekai.​​—Kenese 37:​4, 28, 31-​33.

16, 17. Ne fakamaoni atu pefea ne Iosefa me e fai a ia e pelā me se tino uiga filemu kae alofa ki ana taina?

¹⁶ Ne fakatasi atu eiloa a Ieova ki a Iosefa. Fakamuli loa, ne fai a Iosefa e pelā me ko te ulu o te malo o Aikupito​​—te tokolua o pule ki a Falao. I te taimi ne olo atu ei a taina o Iosefa ki Aikupito ona ko te oge, e seki mafai o lavea ne latou a ia i ana gatu e pelā me se ofisa Aikupito. (Kenese 42:​5-7) Ko oko eiloa i te faigofie ke toe taui atu ne Iosefa a te ma‵sei o ana taina ki a ia mo te lotou tamana! Kae i lō te taui atu, ne taumafai eiloa a Iosefa ke maua se vā filemu mo latou. I te taimi ne fakaasi atu ei i ana taina ko sala‵mo, ne fakaasi atu ne ia a ia eiloa ki a latou, i ana pati: “Kiloke, sa mafau‵fau pelā me ko oko eiloa i te masei o te otou mea ne fai, i te fakatauatuga ne koutou a au ki konei. Ko te Atua eiloa ne uga mai ne ia a au i otou mua ke fakasao ne au a ola o tino.” Telā ne ‵sai fakatalofa atu ei a ia ki ona taina kae sogi atu ki a latou, kae e tagi faeloa.​​—Kenese 45:​1, 5, 15.

¹⁷ Mai tua ifo o te mate o te lotou tamana, ko Iakopo, ne mafau‵fau a taina o Iosefa me e mafai o ita atu a Iosefa ki a latou. I te taimi ne fakaasi atu ei te lotou ma‵taku ki a ia, “ne tagi a Iosefa” kae tali atu, penei: “E seai se mea e ‵tau o ma‵taku koutou ki ei. Ka tausi eiloa ne au a koutou mo otou tama‵liki.” Ne “faka‵lei ei ne ia olotou loto ki ana pati a‵lofa ki a latou.”​​—Kenese 50:​15-​21.

“Ne Tusi ke Akoako ei Tatou”

18, 19. (a) E mafai pefea o maua ne koe a mea aoga mai te mafaufau ki fakaakoakoga a tino faka‵tupu filemu kolā ne fakamatala mai i te mataupu tenei? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁸ “Me i mea katoa kolā ne tusi i te Tusi, ne tusi ke akoako ei tatou,” ko muna a Paulo, “ko te mea ke maua ne tatou a te fakamoemoega e alatu i te kufaki, mo te fakamalosiga e alatu i te Tusi.” (Loma 15:4) E maua pefea ne tatou a mea aoga, e se gata fua i te mafau‵fau ki te fakaakoakoga tu ‵kese a Ieova kae e penā foki loa mo tala faka-te-Tusi Tapu e uiga ki a Apelaamo, Isaako, Iakopo, mo Iosefa?

¹⁹ E mata, a te loto fia‵fia ke fakaataata ne tatou a mea e fai ne Ieova ke faka‵lei aka ei a te fesokotakiga o ia mo tino agasala e se fai ei ke gasue‵sue tatou o fai te ‵toe mea e mafai ne tatou o fai ke kausaki atu ke maua se vā filemu mo nisi tino? E fakaasi mai i fakaakoakoga a Apelaamo, Isaako, Iakopo mo Iosefa me e mafai o fai a mātua e pelā me se fakamalosiga ‵lei ki olotou tama‵liki. E se gata i ei, e fakaasi mai foki i tala konei me e fakamanuia ne Ieova a tino kolā e taumafai ke maua se vā filemu. E se tioa eiloa o fakasino atu a Paulo ki a Ieova e pelā me ko te “Atua o te filemu”! (Faitau te Loma 15:33; 16:20.) Ka sau‵tala eiloa tatou i te suā mataupu ki te auala ne faka‵mafa mai ei ne Paulo a te manakoga ke kausaki atu tatou ke maua se vā filemu mo te auala e mafai ei o fai tatou e pelā me ne tino faka‵tupu filemu.

Ne a Mea ne Tauloto ne Koe?

• I te auala fea ne taumafai ei a Iakopo o tausi a te filemu i te taimi ko pili ei o fetaui a ia mo Esau?

• E mafai pefea o pokotia koe i mea kolā e fai ne Ieova ko te mea ke maua ei ne tino se vā filemu mo ia?

• Ne a mea ne tauloto ne koe mai faka­akoakoga a tino faka‵tupu filemu ko Apelaamo, Isaako, Iakopo, mo Iosefa?

[Ata i te itulau e 23]

Se a te ‵toe auala tāua eiloa ne fakaaoga ne Iakopo ke maua ne ia se vā filemu mo Esau?