Taumafai o Fakaakoako ki Fakaakoakoga ‵Lei

AU NE fanau i Wichita, Kansas, U.S.A., i te po 10 o Tesema i te 1936, ko au te toekimua i te motou fanauga e tokofa. A oku mātua ko William mo Jean, ne tino tapuaki fakamaoni ki a Ieova. A toku tamana ko te tavini a te kamupane, se tugapati ne fakaaoga ki te taina telā e takitaki ne ia te fakapotopotoga. A toku mātua ne akoako ne tena mātua ko Emma Wagner ki muna‵tonu mai te Tusi Tapu. Ne akoako ne Emma a te tokoukega o tino ki muna‵tonu konā, e aofia i ei a Gertrude Steele, telā ne galue e pelā me se misionale i Puerto Rico mō se fia tausaga.a Tela la, e uke a fakaakoakoga ‵lei ne fakaakoako au ki ei.

MASAUA A FAKAAKOAKOGA ‵LEI

I se afiafi o te Aso Ono a koi lima fua i ei oku tausaga, ne ga‵lue fakatasi māua mo toku tamana, i te tufatufaga o te mekesini ko te Watchtower mo te Consolation (telā ko te Awake! i aso nei) ki tino i auala. I te taimi tenā, ne aofia eiloa te fenua i te Taua i te Lua a te lalolagi. Ne sasale mai eiloa se tokita konā kae pati masei ne ia toku tamana ona ko tena sē kau ki se feitu, kae fai mai i toku tamana se tino mata mataku kae se manako o aofia i kautau. Ne tu atu te tokita i mua o toku tamana kae fai atu, “Kaia e se fusu ne koe au, pina!” Ne mataku eiloa au kae ne fakamatamamata eiloa au i toku tamana. Ne tumau eiloa i te tufa atu ne ia amekesini ki tino kolā ne maopoopo atu. Ne sasale mai se sotia, kae ne pakalaga atu ki ei te tokita, “Fai se faiga ki te tino mata mataku tenei!” Ne lavea ne te sotia me i te tokita tenā e konā, telā ne fai atu ei a ia, “Fano ki te fale kae fai ke ‵noga tou vale!” Telā, olo atu ei laua. Ne toe mafaufau au mo te loto fakafetai ki te loto malosi telā ne tuku mai ne Ieova ki toku tamana. Ne faka‵tu ne ia ne sitoa ‵kati ulu e lua i Wichita, kae ko te tokita se tokotasi o tino e ‵kati sale tena ulu i konā!

I te taimi ko valu ei oku tausaga, ne ‵togi ki tua ne oku mātua te motou fale mo sitoa, faite se tamā fale telā e faigofie o fakamasiki ki suā koga, kae olo atu o tavini i Colorado, telā e lasi te manakoga mō tino talai i ei. Ne ‵nofo ‵pili atu matou ki Grand Junction, te koga ne paenia kae ga‵lue sē tumau i ei oku mātua i te fatoaga mo te fagai manu. Ona ko fakamanuiaga a Ieova mo galuega loto finafinau a laua, ne fakatu aka i ei se fakapotopotoga i konā. I a Iuni po 20 i te 1948, ne papatiso au ne toku tamana i se vaitafe i te mauga, fakatasi mo nisi tino kolā ne talia ne latou a muna‵tonu mai te Tusi Tapu, e aofia i ei a Billie Nichols mo tena avaga. Fakamuli ifo, ne olo atu laua o ga‵lue i te galuega faka-seketi, fakatasi mo te lā tamaliki tagata mo tena avaga.

Ne maua ne matou se fesokotakiga ‵pili e pelā foki mo sau‵talaga fakamalosi loto i te feitu faka-te-agaga mo te tokoukega kolā ne aofia i te galuega o te Malo, maise loa te kaukāiga o Steele—ko Don mo Earlene, Dave mo Julia, mo Si mo Martha kolā ne lasi te otou fakamalosiga ki toku olaga. Ne fakaasi mai ne latou me i te fakamuamua o manakoga o te Malo e aumai ne ia te fiafia tonu mo se olaga aoga.

OLO ATU KI SUĀ KOGA

I te taimi ko 19 ei oku tausaga, ne fakamolemole mai se taugasoa o te motou kāiga ko Bud Hasty, ke kau atu au ki a ia i te galuega fakapaenia i te feitu ki saute o te Iunaite Sitete. Ne fakamolemole mai te ovasia o te fenua ke olo atu māua ki Ruston, i Louisiana, telā a te tokoukega o Molimau i ei ko vāi‵vai faka-te-agaga. Ne fakatonu mai ke fai faeloa ne māua a fakatasiga i vaiaso takitasi faitalia te aofaki o tino e ‵kau mai ki ei. Tela la, ne maua ne māua se koga ‵lei ke fai i ei a fakatasiga, kae ne toe faite faka‵lei ne māua. Ne fai faeloa ne māua a fakatasiga, kae i nisi taimi, ko māua fua tokolua i te fakatasiga. Ne suisui māua, tokotasi e fai ne ia se tofiga i te fakatasiga, kae ko te suā tino tali fesili katoa. Kafai e isi se tofiga e aofia i ei se fakaasiga, e ‵tu atu katoa loa māua i te tulaga e aunoa mo ne tino fakalogo‵logo. E se leva, kae ne kamata o kau mai se tuagane matua. Fakamuli ifo, ne kamata o ‵kau mai a nisi a‵koga faka-te-Tusi Tapu mo latou kolā ko vāi‵vai ki fakatasiga, kae e se leva, mea loa ko lavea atu te gasolo ki mua o te motou fakapotopotoga.

I te aso e tasi, ne fetaui māua Bud mo se faifeau o te lotu ko te Church of Christ, telā ne siki mai ne ia a tusi fai‵tau e uke kolā e se masani faka‵lei māua ki ei. Ne fai ne te mea tenei ke manavase au kae fai ei ke mafaufau ‵loto au ki mea kolā e talitonu au ki ei. I se vaiaso mai tua, ne fa‵ka ne au se moligako ke sukesuke aka ki tali o fesili kolā ne faka‵sae aka ne tou tagata. Ne fesoasoani mai te mea tenā ke ‵piki ‵mau au ki te munatonu, kae ko se mafai ne au o faka‵tali ke na fetaui mo te suā faifeau.

Tela la, e se leva, kae ne toe fakamolemole mai te ovasia o te fenua ke fanatu au ki El Dorado, i Arkansas ke fesoasoani atu ki te fakapotopotoga tenā. I te taimi ne nofo atu au i konā, ne faimalaga atu faeloa au ki Colorado ke tu atu i mua o te komiti telā ne fakatonu mai ke kau atu au ki te taua. I se malaga e tasi, ne olo fakatasi matou mo nisi paenia i taku motoka, kae ne tupu ei se fakalavelave i Texas telā ne seai eiloa se aoga o taku motoka. Ne telefoni atu matou ki se taina telā ne vau o puke matou ki tena fale mo te fakatasiga. I konā, ne faka‵pula ei ne latou me isi se fakalavelave fakafuasei ne tupu ki a matou, kae ne fesoasoani mai eiloa a taina i konā mo te atafai i mea tau tupe. Ne ‵togi foki ne te taina a taku motoka ki tua mō se $25.

Ne mafai ne matou o ‵tele atu ki Wichita, te koga telā e paenia i ei te taugasoa pili o te motou kāiga ko E. F. “Doc” McCartney. Ana tamaliki tagata masaga, ko Frank mo Francis ko oku taugasoa ‵pili eiloa. Ne ‵togi mai ne laua ki a au a te lā motoka mua ki se $25, te aofaki loa telā ne maua ne au mai te ‵togiga ki tua o taku motoka telā ko masei valevale. Tenei eiloa te taimi muamua ne lavea ‵lei ei ne au te tausiga a Ieova ki a au ona ko te fakamuamua ne au a manakoga o te Malo. I te asiga tenei, ne fakamasani ne laua konei au ki se tuagane pele, ko Bethel Crane. A tena mātua ko Ruth, se Molimau loto finafinau i Wellington, i Kansas telā ne tavini atu e pelā me se paenia ke oko loa ki te 90 tupu o ana tausaga. E seki kātoa se tausaga mai tua ifo, kae ne avaga māua mo Bethel i te 1958, kae ne tavini fakatasi māua e pelā me ne paenia i El Dorado.

‵KAMIGA FAKAFIAFIA LOTO

Mai tua o te mafau‵fau ki fakaakoakoga ‵lei kolā ne tauloto ne māua i te mā fo‵likiga, ne fakaiku aka ne māua ke fakaavanoa a māua eiloa mō so se ‵kamiga a te fakapotopotoga a Ieova e tuku mai ke fai ne māua. Ne ‵tofi aka māua ke paenia fakapito i Walnut Ridge, i Arkansas. I te 1962, ne fia‵fia māua ke maua se ‵kamiga ki te vasega 37 i te Akoga i Kiliata. Ne ‵poi foki māua me ne aofia a Don Steele i te vasega tenā. Mai tua ifo o te pukegā pepa, ne ‵tofi aka māua mo Bethel ke ga‵lue i Nairobi i Kenya. Ne tai fologatā eiloa ne māua a te tofiga tenā i te taimi ne tiakina ei ne māua a Niu Ioki, kae ne ‵fuli eiloa te kilokiloga a māua ki te fiafia i te taimi ne fakafetaui mai ei a taina i te malae vakalele i Nairobi!

Ne kamata o gali ‵ki ki a māua a Kenya e pelā foki mo te mā galuega talai. A te akoga faka-te-Tusi Tapu muamua eiloa a māua ko Chris mo Mary Kanaiya. Nei la, koi tavini fakamaoni atu loa lāua i te taviniga tumau i Kenya. I te tausaga mai tua ifo, ne fakamolemole mai ke olo atu māua ki Kampala i Uganda, e pelā me ne misionale muamua i te fenua tenā. Konā eiloa a taimi fakafia‵fia me ne tokouke a tino ne fia‵fia malosi o tauloto ki muna‵tonu mai te Tusi Tapu, kae ne fai mo fai ne taina Kelisiano. Kae i se tolu mo te āfa tausaga i Afelika, ne toe ‵foki māua ki te Iunaite Sitete ke kamata se kāiga mō māua. E mata, ka puti aka ne māua a mā tamaliki i Afelika io me ‵foki atu ki Amelika? Kae ko te ikuga, ne toe ‵foki atu loa māua ki Amelika. I te aso loa telā ne tiakina ne māua a Afelika, ko tai fologatā atu te mea tenei i lō te taimi muamua ne tiakina ei ne māua a Amelika kae ‵mai ki Afelika. Ne gasolo aka loa te mā a‵lofa ki tino i Afelika kae ne fakamoe‵moe māua ke toe ‵foki ki ei i se taimi fakamuli.

MAUA SE TOFIGA FOU

Ne ‵nofo atu māua i te feitu ki togala o Colorado, te koga ne ‵nofo i ei oku mātua. E se leva kae ne fanau mai te tamaliki fafine matua a māua, ko Kimberly, kae i te 17 masina mai tua, ne toe fanau mai foki a Stephany. Ne fai faka‵lei ne māua a mā tiute e pelā me ne mātua, kae ne taumafai māua o faka‵goto a te munatonu ki loto o mā tamaliki fa‵fine. Ne ma‵nako māua o fakaakoako ki a laua a fakaakoakoga kolā ne tauloto ne māua. Se mea ‵lei ke mafau‵fau me e tiga eiloa a te fakaakoakoga ‵lei se fakamalosiga ke fulifuli a loto o tama‵liki, kae e se mautinoa eiloa me ka tavini atu laua ki a Ieova māfai ko ga‵solo aka o ma‵tua io me ikai. Ne tiakina ne toku taina foliki mo toku tuagane a te munatonu. E fakamoemoe au me ka fakaakoako laua ki fakaakoakoga ‵lei kolā ne fakatoka mō laua.

Ne fia‵fia eiloa māua i te putiakaga o mā tamaliki fa‵fine kae ne taumafai faeloa matou o fai a mea e pelā me se kāiga. Ona ko te mea e ‵nofo pili atu matou ki Aspen, i Colorado, ne olo faeloa matou o ta‵fao fakatasi. Ne fai ne taimi fakafia‵fia penei ke mafai o sau‵tala fakatasi māua mo mā tamaliki. E olo fakatasi foki matou o pikiniki mo laua kae sau‵tala fakatasi mo laua i tafatafa o se afi telā e faka‵ka ne matou. E tiga eiloa te fo‵liki, ne ‵sili mai faeloa ne laua a fesili pe pelā mo te, “Ne a aku mea ka fai māfai au ko matua?” mo te “Se vaegā tino pefea e manako au o avaga ki ei?” Ne taumafai eiloa māua o faka‵goto ki loto mo mafaufau o mā tamaliki a tulaga faka-te-agaga i mea tau amioga. Ne fakamasaua faeloa ne māua ki a laua a te fakamoemoega ke ga‵lue tumau i te galuega talai kae ke poto i te filifiliga o se avaga telā e ‵pau mo lā fakamoemoega. Ne taumafai māua o fesoasoani atu ke lavea ne laua me e se ‵lei te a‵vaga fo‵liki. Ne fai atu ne māua te tugapati tenei “Nofo taka ke oko ki te 23 tupu tausaga.”

E pelā mo mea ne fai ne mā mātua ki a māua, ne ga‵lue malosi māua ke ‵kau atu ki fakatasiga kae ke olo fakatasi foki i te galuega talai e pelā me se kāiga. Ne fakatoka ne māua se tino telā e galue tumau i te galuega talai ke ‵nofo fakatasi mo matou. E se gata i ei, ne fai‵pati faeloa māua mo te atafai ki taimi kolā ne ga‵lue ei māua i te galuega fakamisionale. Ne fakaasi atu ne māua a te mā fakamoemoega ke fai se malaga a matou katoa ki Afelika. Ne ma‵nako ‵ki eiloa ma tama‵liki ki ei.

Ne fai faeloa a omotou sukesukega faka-te-kāiga, e uiga ki tulaga kolā e mafai o fakafesagai mo tama‵liki i te akoga. E fai ne māua a mā tamaliki ke fai pelā me ne Molimau kolā e tali ne laua a fesili. Ne fia‵fia laua o tauloto i te auala tenei, kae ne maua ne laua te loto malosi. I te taimi ko ga‵solo aka laua o ma‵tua, ne fameo mai laua i nisi taimi e uiga ki sukesukega faka-te-kāiga. I se taimi e tasi, ne kaitaua ei au, fai atu ei au ke olo ki lā potu kae ka seai se sukesukega e fai. Ne ‵poi laua kae kamata o ‵tagi kae fai mai i a laua e ma‵nako o sukesuke. Mai konā, ne kamata o iloa ei ne māua me koi ‵tau eiloa māua o faka‵goto a te fia‵fia ki mea faka-te-agaga me koi tama‵liki laua. Ne kamata o fia‵fia laua ki te sukesukega, kae ne talia ne māua ke fakaasi mai ne laua a lā lagonaga. Kae ne tai faigata i nisi taimi, ke lagona atu me e se ‵lago mai laua ki nisi vaega o te munatonu. Kae, ne iloa aka ne māua a mea i lā loto. I te otiga ne fakasako‵sako atu māua mo laua, ne lotoma‵lie laua ki mafaufauga o Ieova e uiga ki mea konā.

FAKATAUTAU KI NISI FAKAMAFULIFULIGA

Ne faigofie ‵ki eiloa fakamuli a te taumafaiga a māua ke puti aka a mā tama‵liki i lō te mea ne mafau‵fau māua ki ei. Fakatasi mo te fesoasoani mo te takitakiga a te fakapotopotoga a te Atua, ne fai ne māua te ‵toe mea e mafai o fai ke puti aka laua ke a‵lofa ki a Ieova. Ne loto fakafetai māua i te taimi ne kamata ei laua o paenia i te otiga mai akoga lasaga lua, kae ne maua ne laua te atamai e manakogina ke mafai o ‵lago atu ki a laua i mea tau tupe. Ne olo atu laua ki Cleveland, i Tennessee, fakatasi mo tuagane e tokolua ke tavini atu i te koga telā e lasi te manakoga i ei. Ne misi ne māua a laua, kae ne fia‵fia loa māua me ne fakaaoga ne laua a lā olaga i te taviniga tumau. Ne toe kamata o paenia māua mo Bethel, kae ne toe maua ei ne māua a nisi tauliaga fakafiafia loto. Ne fai māua mo sui ovasia o te fenua mo te atufenua.

A koi tuai o olo atu ki Tennessee, ne olo muamua atu mā tamaliki ki London, i Egelani, kae ne asi atu ki te ofisa lagolago. I konā, ne fetaui ei a Stephany, telā ko 19 ana tausaga mo Paul Norton, se talavou i te Peteli. I se malaga fakamuli ifo, ne fetaui foki a Kimberly mo se tokotasi o talavou telā e ga‵lue fakatasi mo Paul, ko Brian Llewellyn. Ne avaga a Paul mo Stephany —kāe ko oti ei ne kātoa tena 23 tausaga. Ne avaga a Brian mo Kimberly i te tausaga mai tua ifo—i te taimi ko 25 ei ana tausaga. Tela la, ne ‵nofo taka loa laua ke oko ki te taimi ko ‵seke ei lā tausaga mo te 23. Ne talia ne māua mo te loto kātoa a lā filifiliga e uiga ki tagata kolā ka a‵vaga laua ki ei.

Ne fai mai ma tama‵liki fa‵fine i te fakaakoakoga ne tuku atu ne maua mo lā tupuna ne fesoasoani atu ke faka‵logo laua ki te fakatonuga a Iesu ‘ke ‵sala muamua faeloa te Malo,’ faitalia foki loa e fe‵paki laua mo tulaga faiga‵ta i mea tau tupe. (Mata. 6:33) I a Apelila 1998, ne ‵kami a Paul mo Stephany ki te vasega 105 i Kiliata, kae mai tua ifo ne ‵tofi ei laua ke tavini i Malawi i Afelika. I te taimi foki loa tenā, ne ‵kami foki ei a Brian mo Kimberly ke ga‵lue i te Peteli i London kae fakamuli ifo fakama‵siki ei laua ke ga‵lue i te Peteli i Malawi. Ne fiafia ‵ki māua me seai aka foki eiloa se isi auala e tai ‵lei atu ke fakaaoga ei ne talavou a olotou olaga

SUĀ ‵KAMIGA FAKAFIAFIA

I a Ianuali 2001, ne maua ne au se telefoni telā ne fakamatala atu i te kamataga. Ne fakamatala mai ne te taina ko Marais, te ovasia o te Matagaluega ‵Fuli Tusi, me ne fakatoka ne taina se akoga i te ‵gana palagi mō tino ‵fuli tusi katoa i te lalolagi kātoa, ne filifili ei au ke fai mo faiakoga tokotasi i te akoga tenei i te taimi ko 64 ei oku tausaga. Ne ‵talo fakatasi māua mo Bethel e uiga ki te mea tenei kae sau‵tala fakatasi mō mā mātua kolā ko ma‵tua ke tuku mai ne lā manatu fesoasoani. Ne ma‵nako katoa laua ko māua ke olo, faitalia me se mafai laua o fesoasoani mai. Ne toe telefoni atu au kae fai atu me e fia‵fia eiloa māua o talia te tauliaga gali tenā.

Ne pokotia toku mātua i te kenisa. Ne fai atu au me ka ‵nofo māua o fesoasoani ki toku tuagane ko Linda i te tausiga o tou fafine. “Ka se manako loa au ke nofo mai koe,” ko te tali a tou fafine. “Ka masaki malosi atu au māfai koe se fano.” Ne penā foki a lagonaga o Linda. Ko oko eiloa i te loto fakafetai o māua ki te lā agaga fia fesoasoani e pelā foki mo te fesoasoani o taugasoa i te koga tenā! Mai tua ifo o te aso telā ne olo ei māua ki te Watchtower Educational Center i Patterson, ne telefoni mai a Linda o fakailoa mai ki a māua me ko oti ne malōlō atu te mā mātua. E pelā mo te mea ne fakamalosi mai a ia ke fai ne māua, ne fakalave‵lave malosi eiloa māua i te mā galuega fou.

Ne ‵poi eiloa māua i te taimi ne fakailoa mai ei me i a māua e olo atu ki te ofisa lagolago i Malawi, te koga telā e tavini atu i ei a mā tamaiki fafine mo lā avaga. Ko tafaga la te gali me ko toe mafai o ‵kau fakatasi matou! Mai tua ifo, ne fai ne maua te akoga i Zimbabwe, oti toe olo atu ei ki Zambia. Mai tua o te akoakoatuga i se tolu mo te āfa tausaga i te akoga tenei, ne fakamolemole mai ki a māua ke toe ‵foki ki Malawi ke fakatoka se tusi o tala e uiga ki Molimau kolā ne logo‵mae i fakasauaga i konā ona ko te lotou se ‵kau atu ki se feitu.b

Ne tai fologatā foki loa ne māua te mea tenei, i te taimi ne toe ‵foki atu ei māua i te 2005 ki Basalt, i Colorado, te koga telā ne toe ga‵lue fakapaenia i ei a māua mo Bethel. I te 2006, ne au‵mai a Brian mo Kimberly o ‵nofo fakatasi matou kae puti aka lā tama‵liki fafine ko Mackenzie mo Elizabeth. Ne ‵nofo atu loa a Paul mo Stephany i Malawi, kae tavini atu ei a Paul e pelā me se tokotasi o te Komiti o te Ofisa Lagolago. Nei la, ko pili fua o kātoa toku 80 tausaga, se mea fakafiafia ki a au ke kilo atu ki tamataene kolā ne ga‵lue fakatasi mo au i tausaga e uke ko maua ne latou a tiute kolā ne maua ne au muamua. E tu ‵kese eiloa a te fiafia telā e maua ne māua nei mai fakaakoakoga ‵lei kolā ne tau‵tali māua ki ei, kae ko oti ne taumafai māua o fakaakoako ki ei ko te mea ke maua ne mā tama‵liki mo mokopuna a mea aoga mai i ei.