MATAUPU MŌ SUKESUKEGA 30
PESE 36 Puipui ‵Tou Loto
Akoakoga Tāua e Tauloto Mai Tupu o Isalaelu
“Ka toe lavea ne koe te ‵kese o te tino amiotonu mo te tino amio masei, te tino e tavini atu ki te Atua mo te tino e se tavini atu ki a ia.”—MALA. 3:18.
MANATU TĀUA
Ka tauloto tatou e uiga ki te kilokiloga a Ieova ki tupu o Isalaelu ko te mea ke iloa ne tatou a mea e manako a ia ke fai ne ana tino tapuaki i aso nei.
1-2. Ne a mea e fakaasi mai i te Tusi Tapu e uiga ki nisi tupu o Isalaelu?
E TAKU mai i te Tusi Tapu a igoa o tāgata e toko 40 tupu kolā ne pule e pelā me ne tupu i Isalaelu.a E fakaasi ‵tonu mai i te tala tenā a fakamatalaga fakaofoofogia e uiga ki nisi o latou. E pelā mo nisi tupu ‵lei ne fai ne latou a nisi mea ma‵sei. Mafaufau ki te tupu ‵lei ko Tavita. Muna a Ieova: ‘Taku tavini ko Tavita, ne sasale mai i oku tua mo tena loto kātoa, kae fai fua ne ia a mea kolā e ‵tonu i taku kilokiloga.’ (1 Tupu 14:8) Kae ko te tagata tenā, ne fai ne ia a amioga fakatauavaga sē ‵tau mo se fafine avaga kae taumafai foki ke tamate te avaga a te fafine tenā i te taua.—2 Samu. 11:4, 14, 15.
2 I te suā feitu, e tokouke a tupu sē fakamaoni ne fai ne latou a mea ‵lei. Mafaufau ki a Leopoamo. I te kilokiloga a Ieova, ne “fai ne tou tagata a mea ma‵sei.” (2 Nofo. 12:14) Kae ne fakalogo a Leopoamo ki te fakatonuga a te Atua ke ‵vae kea‵tea a matakāiga e sefulu mai tena malo. Ne maua foki ne tena fenua a mea aoga i te taimi ne saga a ia o fakamalosi aka olotou fakai.—1 Tupu 12:21-24; 2 Nofo. 11:5-12.
3. Se a te fesili tāua ne sae aka, kae ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?
3 Ko sae aka ei se fesili tāua. Kafai ne fai ne tupu o Isalaelu a mea ‵lei mo mea ma‵sei, se a la te mea ne fakavae ki ei te fakaikuga a Ieova ke fai atu me e fakamaoni se tupu i Tena kilokiloga? A te tali ki te fesili tenā ka fesoasoani mai ke malamalama tatou i mea e manako a Ieova ke lavea ne ia i a tatou. Ka sau‵tala tatou ki mea e tolu ne mafaufau ki ei a Ieova kolā ne fesoasoani atu ke fakaiku aka a tupu ‵lei mo tupu sē ‵lei o Isalaelu: te tulaga o olotou loto, te lotou loto sala‵mo, mo te lotou ‵piki ‵mau ki te tapuakiga tonu.
NE A‵LOFA LATOU MO TE LOTO KĀTOA KI A IEOVA
4. Se a te mea e tasi ne ‵kese ei a tupu fakamaoni mai tupu sē fakamaoni?
4 A tupu kolā ne tapuaki atu ki a Ieova mo te lotob kātoa ne fakafiafia ne latou a Ieova. A te tupu ‵lei ko Iosefatu “ne ‵sala ki a Ieova mo tena loto kātoa.” (2 Nofo. 22:9) Ne fai mai te Tusi Tapu e uiga ki a Iosia, penei: “E seai se tupu mai mua atu i a ia e ‵pau mo ia, telā ne foki ki a Ieova mo tena loto kātoa.” (2 Tupu 23:25) Kae pefea a Solomona, telā ne fai ne ia a mea ma‵sei i tausaga fakamuli ifo o tena olaga? “Ne seki katoatoa tena loto.” (1 Tupu 11:4) Kae ne fai mai foki te Tusi Tapu e uiga ki a Aviama, te suā tupu sē fakamaoni, penei: “Ne seki katoatoa tena loto ki a Ieova.”—1 Tupu 15:3.
5. Fakamatala mai a te uiga o te tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa.
5 Se a la te uiga o te tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa? A te tino telā e tavini atu mo te loto kātoa e se tautali fua i faifaiga masani o te tapuakiga ki te Atua. Kae e tavini atu a ia ona ko tena alofa mo tena āva ki a ia. E se gata i ei, e tumau eiloa a ia i te alofa mo te āva ki a Ieova i tena olaga kātoa.
6. E fakatumau pefea ne tatou te ‵tou tavini atu mo te loto kātoa? (Faataoto 4:23; Mataio 5:29, 30)
6 E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki tupu fakamaoni kae fakatumau te ‵tou tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa? Mai te ‵kalo kea‵tea mai fakamalosiga ma‵sei. E pelā mo fakafiafiaga sē ‵lei, e mafai o fai i ei ke vaelua a ‵tou loto. Kae penā foki a taugasoa ma‵sei mo tino kolā e fakamalosi aka ne latou a te fia fai kope. Kafai ko iloa ne tatou me ko isi se mea telā e fakavāivāi ne ia ‵tou a‵lofa ki a Ieova, ke na ga‵sue eiloa tatou fakavave o tapale kea‵tea te mea tenā.—Faitau te Faataoto 4:23; Mataio 5:29, 30.
7. Kaia e tāua ei ke ‵kalo kea‵tea tatou mai fakamalosiga sē ‵lei?
7 E se ‵tau o talia ne tatou ke vaelua ‵tou loto. Kafai e se fakaeteete tatou, e mafai o fakaloiloi tatou ne tatou eiloa ke mafau‵fau me ko te uke o polokalame faka-te-agaga e aofia tatou i ei, e se manakogina ke ‵teke atu tatou ki fakamalosiga ma‵sei. E pelā me se fakatusaga, mafaufau me nofo koe i se koga i se aso ‵moko kae agi malosi te matagi. I tau okoatuga ki te fale, ne ponopono ne koe a famalama katoa ke mafanafana te fale. Kae se a te aoga o te mea tenā māfai e tiakina ne koe te mataloa ke matala? Ka ‵fonu eiloa te fale i te ea ‵moko. Se a te manatu tāua? E uke a mea e ‵tau o fai ne tatou i tafa o te ‵kai fua ki mea‵kai faka-te-agaga telā e fai ei ke maua ne tatou se fesokotakiga pili mo Ieova. E ‵tau foki o ‵pono ne tatou a ‵tou mataloa ki fakamalosiga sē ‵lei, ko te mea ke se mafai o ulu atu a te “ea” ‵moko, io me ko uiga sē amioatua ki ‵tou loto kae vaelua i ei tatou.—Efe. 2:2.
NE SALA‵MO LATOU KI OLOTOU AGASALA
8-9. Ne ‵saga atu pefea te tupu ko Tavita mo te tupu ko Hesekia ki pati polopoloki ne fai atu ki a lāua? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)
8 E pelā mo mea ne fai‵tau tatou ki ei muamua, ne fai ne te tupu ko Tavita se agasala matagā ‵ki. Kae i te taimi ne fakaasi atu ne te pelofeta ko Natano a tena agasala, ne salamō eiloa a Tavita mo te loto maulalo. (2 Samu. 12:13) Mai ana pati ne fai i te Salamo 51, e lavea ne tatou i ei a tena salamō tonu. Ne seki salamō fakaloiloi a Tavita ko te mea ke fakaloiloi ne ia a Natano io me kalo kea‵tea mai te fakasalaga.—Sala. 51:3, 4, 17, fakamatalaga mai luga.
9 Ne agasala foki te tupu ko Hesekia ki a Ieova. E fai mai te tala i te Tusi Tapu: “Ko maua ne ia te loto fakamaualuga, kae ne oko atu te kaitaua o te Atua ki a ia e pelā foki mo Iuta mo Ielusalema.” (2 Nofo. 32:25) Kaia ne fakamatamata ei a Hesekia? Kāti ne maua ne ia a lagonaga fia maluga ona ko tena maumea, tena manumalo i tino Asulia, io me ko te faka‵leiga fakavavega o tena masaki. Kāti ko te fakamatamata ne fai ei ke fakaasi atu ne ia tena maumea ki tino Papelonia, telā ne iku atu ki tena polopoloki ‵mafa ne te pelofeta ko Isaia. (2 Tupu 20:12-18) Kae e pelā mo Tavita, ne salamō a Hesekia mo te loto maulalo. (2 Nofo. 32:26) I te fakaotiga, ne kilo atu eiloa a Ieova ki a ia me se tupu fakamaoni telā “ne fai faeloa ne ia te mea tonu.”—2 Tupu 18:3.
Ko te tupu ko Tavita mo te tupu ko Hesekia kolā ne sala‵mō kae loto mau‵lalo i te taimi ne fakaasi atu ki a lāua a lā agasala (Onoono ki te palakalafa 8-9)
10. Ne saga atu pefea te tupu ko Amasia ki pati polopoloki?
10 E ‵kese mo lāua, ne fai ne te tupu ko Amasia o Iuta a te mea tonu “kae e seki fai ne ia mo te loto kātoa.” (2 Nofo. 25:2) Se a tena mea ‵se ne fai? Mai tua o te fesoasoaniatuga a Ieova ki a ia ke fakatakavale a tino Etoma, ne ifo a Amasia ki olotou atua.c Kae i te taimi ne faipati atu ei se pelofeta a Ieova, ne ‵teke atu a ia mo te loto makeke ki a ia.—2 Nofo. 25:14-16.
11. E ‵tusa mo te 2 Kolinito 7:9, 11, ne a ‵tou mea e ‵tau o fai ke fakamagalo ‵tou agasala? (Onoono foki ki ata.)
11 Ne a mea e tauloto ne tatou mai fakaakoakoga konei? E ‵tau o sala‵mō tatou ki ‵tou agasala kae taumafai ke se toe fai te mea tenā. Kae e a, māfai ko polopoloki tatou ne toeaina o te fakapotopotoga, i se mea telā e mafau‵fau tatou me e se tāua malosi? Ke mo a ma mafau‵fau me ko se alofa mai a Ieova io me ko toeaina ki a tatou. Ke oko ki tupu ‵lei o Isalaelu ne manakogina foki ne latou a pati fakatonutonu mo polopolokiga. (Epe. 12:6) Kafai ko fai mai ne pati fakatonutonu, e ‵tau mo tatou o (1) tali atu mo te loto maulalo, (2) fai a fakama‵fuliga e ‵tau o fai, mo te (3) tumau i te tavini atu mo te loto kātoa ki a Ieova. Kafai e sala‵mo tatou i ‵tou agasala, ka fakamagalo tatou ne Ieova.—Faitau te 2 Kolinito 7:9, 11.
Kafai e maua ne tatou a pati fakatonutonu, e ‵tau mo tatou o (1) tali atu mo te loto maulalo, (2) fai a fakama‵fuliga e ‵tau o fai, mo te (3) tumau i te tavini atu mo te loto kātoa ki a Ieova (Onoono ki te palakalafa 11)f
NE ‵PIKI ‵MAU LATOU KI TE TAPUAKIGA TONU
12. Se a te mea ne fai ei ke ‵tu ‵kese a tupu fakamaoni?
12 A tupu kolā ne kilo atu a Ieova ki ei me e fakamaoni ne ‵piki ‵mau eiloa ki te tapuakiga tonu. Kae ne fakamalosi atu foki ki nisi tino ke fai foki penā. E tonu, e isi ne olotou vāivāiga e pelā mo mea ne lavea ne tatou. Kae ne tuku katoatoa atu eiloa latou ki a Ieova kae taua malosi atu foki ke faka‵ma te fenua mai te ifo ki tupua.d
13. Kaia ne fakamasino ei ne Ieova a te tupu ko Aapo me e se fakamaoni?
13 Kae e pefea a tupu kolā ne fakamasino ne Ieova me e se fakamaoni? E se ko mea katoa ne fai ne latou e ma‵sei. Ke oko ki te tupu masei ko Aapo ne fakaasi mai ne ia se tamā loto maulalo mo te salamō ona ko tena aofia i te tamatega o Napota. (1 Tupu 21:27-29) Ne faite foki ne ia a fakai kae ne manumalo i taua a Isalaelu. (1 Tupu 20:21, 29; 22:39) Kae ne masei ‵ki a Aapo me ne fakamalosi aka ne ia a te tapuakiga ‵se e auala i fakamalosiga a tena avaga. Ne seki salamō eiloa a ia i tena mea tenei ne fai.—1 Tupu 21:25, 26.
14. (a) Kaia ne kilo atu a Ieova ki te tupu ko Leopoamo me e se fakamaoni? (e) Ne a mea ne fai ne te tokoukega o tupu sē fakamaoni?
14 Ke mafaufau ki te suā tupu sē fakamaoni—Leopoamo. E pelā mo mea ne sau‵tala ki ei muamua, e uke a mea ‵lei ne fai ne ia. Kae i te taimi ko ‵mautakitaki ei tena pulega fakatupu, ne tiakina ne ia te Tulafono a Ieova kae ‵lago atu ki te tapuakiga ‵se. (2 Nofo. 12:1) Fakamuli ifo, ne pulutaki ne ia te tapuakiga tonu mo te tapuakiga ‵se. (1 Tupu 14:21-24) A Leopoamo mo Aapo e se ko lāua fua a tupu ne fulitua atu ki te tapuakiga tonu. E tonu, a te tokoukega o tupu sē fakamaoni ne tapuaki atu ki tapuakiga ‵se kae fakamalosi a nisi tino ke fai foki penā. E manino ‵lei, me i te kilokiloga a Ieova, a te ‵piki ‵mau ki te tapuakiga tonu se vaega tāua eiloa ke iloa aka me ko te tupu se tupu ‵lei io me se tupu masei.
15. Kaia e tāua ei a te ‵piki ‵mau ki te tapuakiga tonu a Ieova?
15 Kaia ne tāua malosi ei ki a Ieova a te mataupu e uiga ki te tapuakiga? A te pogai e tasi, me i o tupu a te tiute ke takitaki a tino o te Atua i te tapuakiga tonu. E se gata i ei, kafai ko tapuaki atu a tino ki tapuakiga ‵se ka fai ei ke fai ne latou a agasala matagā kae fai fakamasei ne latou a tino. (Ho. 4:1, 2) A tupu foki mo tino mai lalo i olotou pulega ne tukugina atu ki a Ieova. Tela la, ne faka‵pau ne te Tusi Tapu a te lotou aofia i tapuakiga ‵se ki te mulilua. (Iele. 3:8, 9) A te tino telā e mulilua e agasala ki tena avaga kae fakalogo‵mae atu ki a ia. E penā foki a te tavini tukugina atu a Ieova telā e kau ki tapuakiga ‵se e agasala a ia ki te Atua kae fakalogo‵mae atu ki a ia.e—Teu. 4:23, 24.
16. Se a te mea e fai ei ke tu ‵kese te tino amiotonu mai te tino masei i te kilokiloga a Ieova?
16 Ne a akoakoga e tauloto ne tatou? E tonu, e ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke kalo kea‵tea mai tapuakiga ‵se. Kae ‵tau foki mo tatou o ‵piki ‵mau ki te tapuakiga tonu kae ga‵lue malosi ke tumau i ei. Ne fakaasi faka‵lei mai ne te pelofeta ko Malaki a te ‵kese o te tino ‵lei mo te tino masei i te kilokiloga a Ieova. Ne tusi mai a ia: “Kae ka toe lavea ne koe te ‵kese o te tino amiotonu mo te tino amio masei, te tino e tavini atu ki te Atua mo te tino e se tavini atu ki a ia.” (Mala. 3:18) Tela la, e se ‵tau o talia ne tatou so se mea—ke oko ki ‵tou vāivāiga mo mea ‵se—ke fakavāivāi mai ki a tatou ko te mea ke se tavini atu tatou ki te Atua. Kafai ko fakagata ne tatou te ‵tou tavini atu ki a Ieova se agasala matagā eiloa te mea tenā.
17. Ka pokotia pefea ‵tou tapuakiga ki a Ieova ona ko te tino e filifili ne tatou ke avaga ki ei?
17 Kafai koe nofo taka kae mafaufau ke avaga, e mata, e lavea ne koe te aoga o pati a Malaki e uiga ki te tavini atu ki te Atua, ki te filifiliga o te tino ke avaga koe ki ei? E mafai o isi ne uiga ‵lei o se tino, kae kafai te tino tenā e se tavini atu ki te Atua tonu, e mata, e fai a ia e pelā me se tino amiotonu i te kilokiloga a Ieova? (2 Koli. 6:14) Kafai e avaga koe ki ei, e mata, ka fai a ia pelā me se fakamalosiga ‵lei ki a koe i te feitu faka-te-agaga? Mafaufau la: Kāti e isi ne uiga ‵gali o avaga a te Tupu ko Solomona. Kae ko latou e se tapuaki ki a Ieova, kae ne takitaki malielie ne latou a te loto o Solomona ki tapuakiga ‵se.—1 Tupu 11:1, 4.
18. Ne a mea e ‵tau o akoako ne mātua ki olotou tama‵liki?
18 Mātua, e mafai o fakaaoga ne koutou a tala o tupu i te Tusi Tapu ke fakamalosi aka i lotou o otou tama‵liki a te loto finafinau ki te tapuakiga a Ieova. Fesoasoani atu ke iloa ne latou me i tupu kolā ne talia ne Ieova ko tupu kolā ne tapuaki ki a ia kae fakamalosi atu ki tino ke fai foki penā. Akoako au tama‵liki e auala i au pati mo tau fakaakoakoga me i mea faka-te-agaga—e pelā mo te sukesuke ki te Tusi Tapu, te kau ki fakatasiga, mo te galuega talai—ko mea kolā e ‵tau o fakamuamua i lō nisi mea aka. (Mata. 6:33) Kafai e se fai penā ka mafai o fakaiku aka ne au tama‵liki me i te fai pelā me se Molimau a Ieova ko te “lotu fua a te kāiga.” Tenā ko mafai ei o se fakamuamua ne latou te tapuakiga tonu io me tiaki katoatoa ne latou.
19. Se a te mea koi mafai o fai ne se tino telā ko fakagata tena tapuaki atu ki a Ieova? (Onoono foki ki te pokisi “E Mafai o Toe Foki Koe ki a Ieova!”)
19 Kafai ko fakagata ne se tino tena tapuaki atu ki a Ieova, e mata, ko seai se mea koi mafai o fai? Ikai, koi mafai eiloa a ia o salamō kae toe foki mai ki te tapuakiga tonu. Ke fai penā, e ‵tau o loto maulalo a ia kae talia te fesoasoani mai toeaina o te fakapotopotoga. (Iako. 5:14) A taumafaiga katoa e fai ne ia ke mafai o toe faka‵lei tena fesokotakiga mo Ieova e aoga eiloa!
20. Kafai e fakaakoako tatou ki tupu fakamaoni, ka pefea te kilokiloga a Ieova ki a tatou?
20 Ne a la akoakoga ne tauloto ne tatou mai tupu o Isalaelu? E mafai o fai tatou pelā mo tupu fakamaoni māfai e tapuaki atu tatou mo te loto kātoa ki a Ieova. Ke tauloto mai ‵tou mea ‵se, sala‵mō, kae fai a fakama‵fuliga e ‵tau o fai. Kae ke masaua i a tatou a te tāua ke ‵piki ‵mau ki te tapuakiga a te Atua tonu fua e tokotasi. Kafai e ‵piki ‵mau koe ki a Ieova, ka kilo atu a ia ki a koe e pelā me se tino e fai ne ia te mea tonu i tena kilokiloga.
PESE 45 Mafaufauga ‵Loto o Toku Loto
a I te mataupu tenei, a te tugapati “tupu o Isalaelu” e fakasino atu ki tupu katoa kolā ne pule atu ki tino o Ieova, faitalia me ne pule latou ki malo o matakāiga e lua o Iuta, malo o matakāiga e sefulu o Isalaelu, io me ki matakāiga katoa e 12.
b FAKAMATALAGA O TE TUGAPATI: E fakaaoga sāle i te Tusi Tapu a te pati “loto” ke fakamatala mai ei a mea katoa i loto i te tino, e aofia i ei ana manakoga, mafaufauga, uiga, faifaiga, mea e mafai o fai, mea ne fakamalosi atu ki a ia, mo fakamoemoega.
c E manino ‵lei, me se faifaiga masani ke tapuaki atu a tupu fapaupau ki atua o fenua kolā ne fakatakavale ne latou.
d Ne fai ne te tupu ko Asa a agasala matagā e uke. (2 Nofo. 16:7, 10) Kae ne taku ‵lei a ia i te Tusi Tapu. E tiga loa ne ‵teke muamua atu a ia ki pati fakatonutonu, kae e foliga mai me ne salamō fakamuli a ia. Tela la, ne lavea ne Ieova a mea ‵lei e uke ne fai ne ia i lō ana mea ‵se. Se mea tāua me ne tapuaki atu a Asa ki a Ieova tokotasi kae galue o fakaseai te ifo ki tupua i tena malo.—1 Tupu 15:11-13; 2 Nofo. 14:2-5.
e A tulafono e lua muamua i Tulafono a Mose ne fakatapu i ei te tapuaki atu ki so se tino io me se mea i tafa o Ieova.—Eso. 20:1-6.
f FAKAMATALAGA O ATA: Se toeaina talavou e fakaasi atu tena manavase e uiga ki se taina telā e inu malosi faeloa ki meainu ma‵losi. E talia ne te taina a pati fakatonutonu, fai a fakama‵fuliga e manakogina, kae tumau i te tavini fakamaoni atu ki a Ieova.