E ‵Fuli ne te Tusi Tapu a Olaga o Tino
NE MAUA pefea ne se tamafine, telā ne seki fia tauloto e uiga ki te Atua kae ne ‵lei ‵ki tena galuega, a te pogai tonu o te ola? Ne a mea ne tauloto ne se tamataene Katolika e uiga ki te mate telā ne fai ei ke ‵fuli tena olaga? Kae ne a mea ne tauloto ne se tamataene telā ne seki fiafia ki te olaga, e uiga ki te Atua kae ne fai ei ke fai a ia mo tavini Kelisiano? Faitau ki tala ne fai mai ne tino konei.
“I se fia tausaga ne mafaufau au, ‘Kaia e ‵nofo ei tatou i konei?’”—ROSALIND JOHN
TAUSAGA NE FANAU I EI: 1963
TENA FENUA: PELETANIA
TENA TALA FAKASOLOPITO: NE MAUA NE IA SE GALUEGA ‵LEI ‵KI
TOKU OLAGA MUA: Ne fanau au i Croydon, i Lonitona ki Saute, kae ko au ko te toko ono mai te toko iva o tama‵liki i te motou fanauga. Oku mātua ne tino mai St. Vincent i fenua o te Caribbean. Ne lotu toku mātua i te Metotisi. Ne seki fia tauloto eiloa au e uiga ki te Atua, kae ne manako malosi au ke maua te poto. Ne masani o fakaaoga oku taimi malō‵lo i te akoga i tafa o se vaituloto ke faitau ki tusi e uke mai i te faletusi.
I nai tausaga mai tua o te otiga o aku akoga, ne manako au o fesoasoani atu ki tino fakaa‵lofa. Ne kamata o fesoasoani atu au ki tino e seai ne olotou fale mo tino sē katoatoa. Tenā, ne akoga foki au i se iunivesiti i mea fakasaienisi kolā e isi se lotou sokoga ki te ola ‵lei. I te otiga ne puke toku pepa maluga, ne maua ne au a tulaga ma‵luga i taku galuega, kae ne gasolo eiloa au o maumea. E pelā me se tino telā e galue mō kamupane kese‵kese kae fai sukesukega, ne manakogina fua ne au se komupiuta mo te itaneti ke fai ei aku galuega. E masani o fanatu au ki nisi fenua mō ne nai vaiaso, nofo i se fale talimalo e gali ki a au, onoono atu ki tafafale ‵gali, kae fakaaoga a koga kou‵kou mo koga fakamalosilosi foitino ke fakatumau toku malosi. Ne mafaufau au me tenā eiloa te tinā olaga tonu. Kae ne seki mafai o puli i a au a tino fakaa‵lofa.
TE AUALA NE ‵FULI EI TOKU OLAGA NE TE TUSI TAPU: I se fia tausaga ne mafaufau au, ‘Kaia e ‵nofo ei tatou i konei, kae se a te pogai tonu o te olaga?’ Kae ne seki taumafai eiloa au o ‵sala ki tali mai te Tusi Tapu. I te aso e tasi i te 1999, ne asi mai ki a au a toku taina foliki ko Margaret, telā ko fai mo fai se Molimau a Ieova, mo tena taugasoa Molimau telā ne fiafia malosi mai ki a au. Ne talia ne au ke fai taku akoga faka-te-Tusi Tapu mo te taugasoa o toku taina, kae ne fui gasolo au ki mua, ona ko te uke o oku taimi ne fakamāumāu ki taku galuega mo toku vaegā olaga.
I te ‵tau vela i te 2002, ne fanatu au o nofo i Egelani ki saute-togala. I konā ne kamata o akoga au i se iunivesiti ke maua toku tikulī i te faiga o sukesukega, mo te fakamoemoega ke fai soku pepa fakatokita i te mataupu tenā. Ne kamata o olo sāle māua mo taku tama tagata ki te Fale Tapuaki. E tiga loa ne fiafia au ki aku akoakoga ma‵luga, kae ko taku sukesukega ki te Tusi Tapu ne fai ei ke momea aka te lasi o toku malamalama i fakalavelave o te olaga mo te faka‵leiga ki ei. Ne lavea ne au te ‵tonu o pati i te Mataio 6:24, telā e fai mai me e se mafai o tavini koe ki matai e tokolua. E ‵tau fua o tavini koe ki te Atua io me ko koloa. Ne iloa aka ei ne au me ‵tau o fai se fakaikuga ki mea e ‵tau o fakamuamua ne au i toku olaga.
I te tausaga mai mua, ne kau sāle au ki sukesukega ki te Tusi Tapu i potukau kolā ne suke‵suke i ei a te kau Molimau ki te tusi ko te Is There a Creator Who Cares About You?a Ne talitonu katoatoa au me ko te ‵tou Mafuaga fua ko Ieova e mafai o faka‵lei ne ia a fakalavelave o tino. Kae i te iunivesiti, e seai se mea e akoako mai i ei me i te pogai o te ola e aofia i ei te talitonu ki se Mafuaga. Ne kaitaua malosi au. Mai tua o se lua masina, ne tiaki aku akoakoga i te iunivesiti kae fakaiku aka ke fakaaoga a taimi e uke ke kausaki atu ki mea faka-te-agaga.
A te tusi faitau i te Tusi Tapu telā ne fakamalosi mai ke ‵fuli toku vaegā olaga ko te Faataoto 3:5, 6: “Talitonu ki a Ieova mo tou loto kātoa, kae sa fakalagolago eiloa ki tou malamalama. Ke masaua ne koe a ia i ou auala katoa, kae ka fai ne ia ke ‵tonu ou auala.” A te tauloto e uiga ki te Atua alofa e sili atu i te fakafiafia i lō koloa mo tulaga ma‵luga kolā e maua mai i se pepa fakatokita. Ko te uke o aku mea ne tauloto e uiga ki a Ieova mo tena fuafuaga mō te lalolagi mo te mea ne fai ne Iesu ke ofo atu tena ola mō tatou, ko te lasi foki o toku manakoga ke tuku atu toku ola ki te ‵tou Mafuaga. Ne papatiso au i a Apelila 2003. Mai tua ifo i ei ne kamata malielie o ola au i se olaga faigofie.
TE AUALA NE MAUA EI NE AU A MEA AOGA: A toku va fakataugasoa mo Ieova e tāua ‵ki eiloa. Ko maua nei ne au te filemu tonu mo te fiafia i te iloaga ne au a ia. Ko maua foki ne au te fiafia lasi mai te ‵kau fakatasi mo nisi tino tapuaki ‵tonu ki te Atua.
Ne kamata o fiafia malosi au ona ko toku lotomalie ki aku mea ne tauloto mai te Tusi Tapu mo fakatasiga faka-Kelisiano. E fiafia au o fakaasi atu oku talitonuga ki nisi tino. Tenā eiloa taku galuega i te taimi nei, se galuega telā e mafai o fesoasoani tonu au ki tino, ke maua nei ne latou se olaga tai ‵lei atu mo se fakamoemoega gali ke ola i te lalolagi fou. Talu mai i a Iuni 2008, ne kamata o galue tumau au i te galuega talai, kae ko sili atu nei toku fiafia mo te lotomalie i lō aso mua. Ko maua eiloa ne au te pogai tonu o te olaga, kae loto fakafetai malosi au ki a Ieova mō te mea tenei.
“Ne pokotia malosi au i te galo atu o toku taugasoa.”—ROMAN IRNESBERGER
TAUSAGA NE FANAU I EI: 1973
TENA FENUA: AUSTRIA
TENA TALA FAKASOLOPITO: SE TINO KEMUPOLO
TOKU OLAGA MUA: Ne tupu aka au i se fakai foliki i Braunau, Austria. Se fakai maumea kae e se uke a amioga solitulafono i ei. A te motou kāiga e ‵lotu Katolika kae ne tupu aka au i te lotu tenā.
Ne pokotia malosi au i se mea ne tupu i te taimi koi foliki ei au. I te 1984, kae kāti ko 11 ei au, ne ta‵fao māua mo toku taugasoa pele i te futipōlo. I te afiafi eiloa tenā, ne mate atu a ia i te ‵tuiga ne se motoka. Ne pokotia malosi au i te galo atu o toku taugasoa. I se fia tausaga mai tua o te fakalavelave tenā, ne mafaufau faeloa au me ne a mea e ‵tupu ki a tatou māfai ko ‵mate.
I te otiga o aku akoga, ne galue au i mea tau iti. E tiga loa ne masani o tafao au i te kemupolo ke maua a tupe e uke, ne seki ai ne oku fakalavelave i mea tau tupe. Ne fakamāumāu foki ne au a taimi e uke ki tafaoga kae ne kamata o fiafia au ki pese fakasaua. Ne fakavae faeloa toku olaga ki te tuisi mo te pa‵tī. Ne ola au i se olaga faivalevale telā e ‵sala faeloa ki fakafiafiaga kae ne maua ne au se lagonaga se aoga.
TE AUALA NE ‵FULI EI TOKU OLAGA NE TE TUSI TAPU: I te 1995, ne tukituki mai se Molimau matua i toku mataloa kae tuku mai ne ia se tusi telā e fakamatala mai ei te tali mai te Tusi Tapu ki te fesili, Ne a mea e ‵tupu māfai ko mate se tino? Koi mafaufau eiloa au ki te mate fakapoi o toku taugasoa, tenā ne puke ei ne au te tusi. Ne seki faitau fua au ki te mataupu e uiga ki te mate kae ki te tusi kātoa!
A mea ne faitau ne au ne tali aka i ei aku fesili e uiga ki te mate. Kae uke atu foki aku mea ne tauloto. Ona ko te mea ne puti aka au pelā me se Katolika, ne fakavae oku talitonuga ki a Iesu. Kae ne fesoasoani mai te sukesuke faka‵lei ki te Tusi Tapu ke ati aka se va fakataugasoa pili mo te Tamana o Iesu, ko Ieova te Atua. Ne ofo malosi au ke iloa atu me i a Ieova e se fai mea ‵funa io me ‵mao mai tino kae e manako ke iloa a ia ne latou kolā e salasala ki a ia. (Mataio 7:7-11) Ne tauloto ne au me isi ne lagonaga o Ieova. Ne tauloto foki ne au me tausi faeloa a ia ki ana pati. Ne fai ne te mea tenā ke fia tauloto malosi au ki valoaga i te Tusi Tapu kae ke iloilo aka te auala ne fakataunu i ei. A mea ne tauloto ne au ne fakamalosi aka i ei toku fakatuanaki ki te Atua.
Ne iloa aka ne au me i Molimau a Ieova ko tino fua kolā e iloa ne au me fia‵fia tonu o fesoasoani ki tino ke malamalama i te Tusi Tapu. Ne tusi ne au ki lalo a tusi fai‵tau i tusi a te kau Molimau kae ‵suke ki ei i taku Tusi Tapu Katolika. Ko te uke o aku sukesukega e fai ko te lasi foki o te iloa ne au me ko maua ne au te munatonu.
Ne tauloto ne au mai taku akoga faka-te-Tusi Tapu me e manako a Ieova ke ola tatou e ‵tusa mo ana tulaga. Mai aku mea ne faitau i te Efeso 4:22-24, ne lavea ne au me ‵tau o tiaki ne au oku “uiga mua,” kolā ne māfua mai i aku “amioga mua” kae ke “pei ki uiga ‵fou kolā ne faite e ‵tusa mo te loto o te Atua.” Tenā ne tiaki ne au toku olaga faivalevale. Ne lavea foki ne au me ‵tau mo au o tiaki te kemupolo, me fakamalosi aka ne te faifaiga masani tenā a te fia maumea mo te kaimanako. (1 Kolinito 6:9, 10) Ne iloa ne au me i te faiga o fakama‵fuliga, e ‵tau o fakagata ne au te kau atu ki oku taugasoa mua kae ‵sala ki taugasoa ‵fou kolā e ‵pau motou tulaga.
E se faigofie ke fai a fakama‵fuliga konā. Kae ne kamata o kau atu au ki fakatasiga a Molimau a Ieova i te Fale Tapuaki kae fai a taugasoa ‵fou i te fakapotopotoga. Ne tumau foki au i te sukesuke faka‵lei ki te Tusi Tapu. A mea konā ne fai ei ke ‵fuli a vaegā pese e fiafia au ki ei, oku fakamoemoega i te olaga, kae ke fai faka‵lei oku foliga. I te 1995, ne papatiso au e pelā me se tokotasi o Molimau a Ieova.
TE AUALA NE MAUA EI NE AU A MEA AOGA: Ko maua nei ne au se kilokiloga paleni ki tupe mo kope faka-te-foitino. Ne kaitaua vave sāle au, kae nei la ko momea aka toku uiga agamalu. Ko se manavase malosi foki au ki te olaga i aso mai mua.
E fiafia au ke aofia i se potukau o tino i te lalolagi kātoa kolā e tavini ki a Ieova. E lavea ne au i ei a tino kolā e fe‵paki mo fakalavelave kae tumau eiloa i te tavini fakamaoni atu ki te Atua. Ko fiafia malosi nei au me ko fakamāumāu ne au oku taimi mo toku malosi ke tapuaki atu ki a Ieova kae fai a mea ‵lei mō nisi tino, i lō te taumafai o fakama‵lie aka oku manakoga totino.
“Ko isi eiloa nei se aoga o toku olaga.”—IAN KING
TAUSAGA NE FANAU I EI: 1963
TENA FENUA: EGELANI
TENA TALA FAKASOLOPITO: SE FIAFIA KI TE OLAGA
TOKU OLAGA MUA: Ne fanau au i Egelani, kae i te taimi ko fitu ei oku tausaga, ne olo te motou kāiga o ‵nofo i Ausetalia. Ne ‵nofo matou i te Gold Coast, se koga tualisi i Queensland, Ausetalia. E tiga loa e se maumea te motou kāiga, ne maua faeloa ne matou a mea e manakogina.
Faitalia te gali o taku tupuakaga, ne seki fiafia eiloa au. Ne seki fiafia au ki te olaga. Toku tamana se tagata inu kava. Ne seki alofa malosi au ki a ia, ona loa ko tena inu kava mo ana faifaiga ki toku mātua. Ne fatoa iloa fakamuli fua ne au a mea ne fepaki mo ia e pelā me se sotia i Malaya, tenā ne malamalama ei au i te pogai ne fai ei a ia penā.
Ne kamata o inu malosi au ki meainu ma‵losi i te taimi koi akoga ei au i akoga lasaga lua. I te taimi ko 16 ei au, ne tiaki ne au te akoga kae kau atu ki te kautau. Ne kamata o fakaaoga ne au a vailakau tapu kae umiti ki paka. Ne kamata foki o fakavalevale au ki te inu ki meainu ma‵losi. Ne seki gata fua taku inu i fakaotiga o vaiaso kae ne kamata foki o fai penā i aso katoa.
I te taimi ko 20 tupu oku tausaga, ne kamata o fakafesili ne au me e isi eiloa se Atua io me ikai. Ne fai ifo au, ‘Kafai e isi eiloa se Atua, kaia ne talia ei ne ia ke logo‵mae a tino kae ‵mate?’ Ne tusi foki ne au a faigamuna kolā e ‵losi atu i ei me i te Atua ko te pogai o mea ma‵sei katoa e ‵tupu i te lalolagi.
Ne tiaki ne au te kautau kae ko 23 oku tausaga. Mai tua ifo ne galue au i galuega kese‵kese kae faimalaga atu ki nisi fenua mō se tausaga, kae e seai loa se mea ne mafai o faka‵noga ne ia te lasi o toku loto fanoanoa. Ne seki ai se manakoga i a au ke kausaki atu ki se mea io me se fakamoemoega. E seai eiloa se mea ne gali ki a au. A te fakamoemoega ke maua se fale totino, se galuega ‵togi ‵lei, mo se tulaga ‵lei ne mea fua se aoga ki a au. A te “fakamafanafanaga” fua telā ne maua ne au ko te inu ki meainu ma‵losi mo te fakalogologo ki pese.
E masaua ne au te taimi tonu telā ne fia iloa malosi ne au te aoga tonu o te olaga. Ne nofo au i Polani, kae ne asi atu au ki te ‵toe falepuipui matagā i Auschwitz. Ne faitau au ki fakasauaga se ‵lei ne tupu i konā. Kae i taku tuatuga i konā kae kilo atu ki te lasi o te falepuipui, ne otia malosi toku loto. Ne seki malamalama au i te pogai ne mafai ei o fai ne nisi tino a mea matagā ki nisi tino. E masaua ne au taku sasaleatuga i te falepuipui tenā mo loimata e ‵sali ifo i oku mata kae fesili ifo penei, ‘Kaia?’
TE AUALA NE ‵FULI EI TOKU OLAGA NE TE TUSI TAPU: I te 1993, i taku fokimaiga, ne kamata o faitau au ki te Tusi Tapu o ‵sala a tali ki aku fesili. E seki leva, kae tukituki mai a Molimau a Ieova i toku mataloa kae ‵kami ne lāua au ki se fono telā ka fai i se koga ta‵fao pili mai. Ne fakaiku aka ne au ke kau atu ki ei.
Ne nofo atu au i te koga ta‵fao tenā i nai masina mai mua o onoono i se tafaoga, kae ko oko loa te ‵kese o mea ne ‵tupu i te fono tenei. Ne āva a te kau Molimau kae fai faka‵lei olotou gatu, kae ‵nofo malie foki olotou tama‵liki. Kae ne ofo au i aku mea ne lavea i te malōlōga i te tutonu. Ne ‵kai se fia selau o Molimau i te malae ta‵fao, kae i te ‵fokimaiga ki olotou nofoga e seai loa se kaiga ne lavea ne au i te malae! Kae sili atu i ei, a tino konei e foliga lotoma‵lie kae filemu—se mea telā ko leva ne manako au ki ei. E seai saku mea ne masaua i lāuga ne fai i te aso tenā, kae ne seki mafai o puli i a au a amioga ‵lei a te kau Molimau.
I te afiafi tenā, ne mafaufau au ki toku fakataina telā ne faitau ki te Tusi Tapu kae sukesuke ki vaegā lotu kese‵kese. I nai tausaga mai mua atu, ne fai mai a ia me muna a Iesu me e mafai o iloa ne koe te lotu tonu i ana fuataga. (Mataio 7:15-20) Ne mafaufau ei au ke iloilo aka ne au me kaia e ‵kese ‵ki ei a te kau Molimau. Tenei eiloa te taimi muamua i toku olaga ke maua ne au se fakamoemoega mo se kilokiloga ‵lei.
I te vaiaso mai tua, ne toe asi mai a te avā Molimau kolā ne ‵kami ne lāua au ki te fono. Ne ofo mai ne lāua se akoga faka-te-Tusi Tapu, kae ne talia ne au. Ne kamata foki au o olo atu mo lāua ki fakatasiga faka-Kelisiano.
I taku sukesukega ki te Tusi Tapu, ne ‵fuli katoatoa i ei taku kilokiloga e uiga ki te Atua. Ne tauloto au me e se māfua mai i a ia a mea ma‵sei mo logo‵maega kae e logo‵mae foki a ia māfai e fai ne tino a mea ma‵sei. (Kenese 6:6; Salamo 78:40, 41) Ne fakaiku aka ne au ke taumafai o ‵kalo kea‵tea mai i so se mea telā e fakalogo‵mae atu ki a Ieova. Ne manako au o fai tena loto ke fiafia. (Faataoto 27:11) Ne fakagata taku inu malosi mo te ‵pusi, pelā foki mo toku olaga faivalevale. I a Mati 1994, ne papatiso au e pelā me se tokotasi o Molimau a Ieova.
TE AUALA NE MAUA EI NE AU A MEA AOGA: Ko maua nei ne au te fiafia mo te lotomalie tonu. Ko se toe fakaaoga ne au a meainu ma‵losi ke faka‵lei ei oku fakalavelave. I lō te fai penā, ko oti ne tauloto au ke ‵pei atu ki a Ieova aku amoga katoa.—Salamo 55:22.
I se sefulu tausaga ko ‵teka, ne avaga au ki se Molimau tinogali ko Karen, telā e isi sena tama fafine gali ko Nella. E fia‵fia matou o fakamāumāu a taimi e uke i te galuega talai, kae fesoasoani ki nisi tino ke tauloto ki te munatonu e uiga ki te Atua. Ko isi eiloa nei se aoga o toku olaga.
a Ne ‵lomi ne Molimau a Ieova.