MATAUPU E SEFULUFA
Te Gasolo Aka o Ma‵tua Fakatasi
1, 2. (a) Ne a ‵fuliga e ‵tupu i te taimi ko gasolo aka ei o ma‵tua? (e) Ne maua pefea ne tāgata amioatua i aso o te Tusi Tapu a te lotomalie tonu i te taimi ko ma‵tua ‵ki ei latou?
E UKE eiloa a ‵fuliga e ‵tupu i te ‵tou ga‵solo aka o ma‵tua. E ave keatea ne te foitino vāivāi a ‵tou malosi. A te onoono atu ki te kilo e fakaasi mai i ei a pakili piki‵piki i ‵tou mata mo te ma‵fuliga o te lanu o ‵tou lauulu—ke oko ki te ma‵lili o lauulu. E mafai o pokotia tatou i te manava puli. E kamata a fesokotakiga ‵fou māfai ko a‵vaga a tama‵liki, kae fa‵nau mai foki i ei a mokopuna. Mō nisi tino, a te litāea mai olotou galuega ‵togi ko ‵fuli foki i ei te olaga masani.
2 Se mea tonu me i te olaga matua e mafai o fai mo fai se taimi o tofotofoga. (Failauga 12:1-8) Kae mafaufau ki tavini a te Atua i taimi o te Tusi Tapu. E tiga eiloa ne ‵mate fakamuli latou, ne maua ne latou te poto mo te malamalama, telā ne fai ei ke maua ne latou se lotomalie lasi i te taimi ko ma‵tua ei latou. (Kenese 25:8; 35:29; Iopu 12:12; 42:17) Ne iku manuia pefea latou i te lotou ga‵solo aka o ma‵tua mo te fia‵fia? E mautinoa eiloa me ona ko te lotou ola e ‵tusa mo akoakoga fakavae kolā e maua ne tatou i aso nei i te Tusi Tapu.—Salamo 119:105; 2 Timoteo 3:16, 17.
3. Ne a pati fakatonutonu ne tuku atu ne Paulo ki toeaina mo loma‵tua?
3 I tena tusi ki a Tito, ne tuku atu ne te apositolo ko Paulo a fakatakitakiga aogā ki tino kolā ko gasolo o ma‵tua. Ne tusi atu tou tagata: “Fakatonu atu ki toeaina ke matapula latou, ke mafaufau ‵lei, ke loto pulea, ke fai mea tonu i te fakatuanaki, ke a‵lofa kae kufaki foki. Ke penā foki eiloa tau fakatonuga ki loma‵tua ke amio fakaaloalo, ke se fai mo tino gutu fatufatu io me ne pologa a te kava; ke akoako atu ne latou a te mea ‵lei.” (Tito 2:2, 3) A te fakalogo ki pati konei e mafai o fesoasoani atu ke fakafesagai atu koe ki tulaga faiga‵ta o te gasolo aka o matua.
KE TALIA NE KOE TE TULAGA SAOLOTO O AU TAMA‵LIKI
4, 5. E pefea a faifaiga a mātua e tokouke i te taimi ko tiakina ei ne olotou tama‵liki a te kāiga, kae e ‵saga atu pefea a nisi tino ki te olaga fou tenā?
4 A te mafuli‵fuliga o tulaga o mea e manakogina i ei a fakamafuli‵fuliga. E pefea te ‵tonu o te mea tenei māfai ko tiakina ne tama‵liki ma‵tua a te fale i te taimi ko a‵vaga ei latou! E fai te mea tenei mo fai se fakamasauaga muamua ki mātua e tokouke me ko ga‵solo aka latou o ma‵tua. E tiga eiloa e fia‵fia latou me ko ma‵tua ‵lei olotou tama‵liki, e masani eiloa o manava‵se a mātua me e mata, ko oti ne fai ne latou a mea katoa ke fai ei olotou tama‵liki ke toka o tausi ki a latou eiloa. Kae kāti ka sē sologa latou māfai ko ‵galo a tama‵liki mai te fale.
5 Se mea tonu, me e tumau eiloa a mātua i te manava‵se e uiga ki te ‵lei o olotou tama‵liki, ke oko foki eiloa ki te taimi ko olo atu ei keatea mai te fale. E fai mai se mātua e tokotasi: “E fiafia eiloa au—moi ne fesokotaki sāle mai latou, ke fakatalitonu mai me e ‵lei katoa latou.” E fai mai se tamana: “I te taimi ne tiakina ei ne te mā tamaliki fafine te fale, ne faigata ‵ki eiloa te taimi tenā. Ne maua i ei se pūga lasi i te motou kāiga me e fai fakatasi faeloa ne matou a mea katoa.” Ne fakafesagai atu pefea a mātua konei ki te ‵galo atu o olotou tama‵liki mai te fale? I te ukega o taimi, mai te fakaasi atu o te amanaia ki nisi tino kae fesoasoani atu ki a latou.
6. Se a te mea e fesoasoani atu ke tausi faka‵lei atu ki fesokotakiga i te kāiga e ‵tusa mo olotou tulaga ‵tonu?
6 Kafai ko a‵vaga a tama‵liki, ko ‵fuli foki ei te tulaga o mātua. E fai mai te Kenese 2:24: “Tenā te pogai e tiakina ei ne te tagata tena tamana mo tena mātua kae ‵nofo fakatasi mo te fafine, telā ko tasi ei laua.” A te taliaga o akoakoga fakavae mai te Atua e uiga ki te ulu o kāiga mo fakatokaga ‵lei ka fesoasoani atu ei ke maua ne mātua se kilokiloga ‵lei ki ei.—1 Kolinito 11:3; 14:33, 40.
7. Se a te kilokiloga ‵lei ne fakamalosi aka ne se tamana i te taimi ne tiakina ei ne ana tama‵liki fāfine a te fale ke a‵vaga?
7 I te otiga ne a‵vaga a tama‵liki fāfine e tokolua a se tauavaga kae olo keatea, ne lagona eiloa ne te tauavaga se pūga lasi i te lā olaga. Muamua la, ne seki fiafia te tagata ki avaga a lā tama‵liki fāfine. Kae i te taimi ne mafaufau ‵loto ei tou tagata ki te akoakoga fakavae e uiga ki te ulu o te kāiga, ne talia ei ne ia te manatu me ko pānaki nei mo avaga a ana tama‵liki te tausiga o olotou kāiga. Tela la, kafai e fakamolemole atu ana tama‵liki mō ne manatu fesoasoani, e fesili atu tou tagata me ne a manatu o lā avaga, kae e taumafai tou tagata o ‵lago malosi atu ki ei ki te mea telā e mafai ne ia. E ‵kilo atu nei a avaga a ana tama‵liki ki tou tagata e pelā me se taugasoa kae talia foki ne laua ana manatu fakatonutonu.
8, 9. Ne ‵saga atu pefea a nisi mātua ki te tulaga saoloto o olotou tama‵liki kolā ko ma‵tua?
8 Kae e a māfai e se fai ne se tauavaga fou se mea ‵se faka-te-Tusi Tapu, kae e se fai ne laua te mea telā e mafau‵fau a mātua me ko te ‵toe mea ‵lei? “E fesoasoani atu faeloa maua ke lavea ne laua te kilokiloga a Ieova,” ko muna a se tauavaga e tokotasi telā ko a‵vaga lā tama‵liki, “kae kafai e se lotoma‵lie maua ki se fakaikuga a latou, e talia ne maua kae taumafai maua o ‵lago kae fakamalosi atu ki ei.”
9 I nisi fenua i Asia, e faigata ‵ki eiloa ki nisi mātua ke talia ne latou te tulaga saoloto o olotou tama tāgata. Kae kafai e āva latou ki fakatokaga faka-Kelisiano mō te ulu o te kāiga, e lavea ne latou te feoloolo o fakalavelave i te vā o latou mo avaga a olotou tama tāgata. Ne kilo atu se fafine Kelisiano e tokotasi ki te ‵galoatuga o ana tama tāgata mai te fale e pelā me se “māfuaga o te fiafia lasi.” E fiafia tou fafine ke lavea atu te mafai ne laua o tausi atu ki lā kāiga ‵fou. Ne iku atu foki i ei ki te fakamāmāga o te amoga faka-te-foitino mo feitu faka-te-mafaufau telā ne ‵tau o amo ne laua i te taimi ko ga‵solo aka ei laua o ma‵tua.
TE ‵TOE FAKAMALOSIAKAGA O TAU FAKAIPOIPOGA
I te taimi e gasolo aka ei koulua o ma‵tua, ke na fakatau fakamalosi aka te lua a‵lofa
10, 11. Ne a pati fakatonutonu i te Tusi Tapu ka fesoasoani atu ke ‵kalo keatea ei mai nisi matāsele kolā e masani o fe‵paki mo tino ma‵tua?
10 E kese‵kese a faifaiga a tino māfai ko gasolo aka latou o ma‵tua. E ‵kese te auala e teuteu ei a nisi tāgata i olotou taumafaiga ke mata fo‵liki latou. E manava‵se a nisi fāfine e tokouke e uiga ki ‵fuliga māfai ko se ma‵saki fakafāfine latou. Se mea fakafanoanoa me e fakalogo‵mae kae fai foki ne nisi tino olotou avaga ke masalosalo mai te fia‵fai mo nisi tino fo‵liki. A tāgata ma‵tua kae amioatua, e ‘toka olotou mafaufau,’ mai te ‵teke atu ki manakoga sē ‵lei. (1 Petelu 4:7) E taumafai malosi foki a fāfine ma‵tua o fakatumau te malosi o olotou fakaipoipoga, ona ko te lotou a‵lofa ki olotou avaga mo te manakoga ke fakafiafia atu ki a Ieova.
11 Mai lalo i te takitakiga a te agaga tapu, ne tusi ei ne te Tupu ko Lemuelu a pati tavae mō se “avaga [fafine] telā e fakatuagagina” kae telā e taui atu ki tena avaga “i aso katoa e ola ei a ia, e fai faeloa ne ia a faiga ‵lei ki tena avaga, seai eiloa ne faiga masei e fai ne ia.” Ka se fakatamala eiloa se tagata avaga Kelisiano o fakaasi atu tena amanaia ki te auala e taumafai ei tena avaga o fakafesagai atu ki so se lagonaga fakafanoanoa i tausaga e gasolo aka ei tou fafine o matua. Ka fakamalosi aka tou tagata ne tena alofa ke ‘tavae atu ki tou fafine.’—Faataoto 31:10, 12, 28.
12. E mafai pefea o gasolo aka te ‵pili o te vā o taki tauavaga i te uke o tausaga e ola fakatasi ei laua?
12 I tausaga ne fakalavelave malosi ei i te putiakaga o tama‵liki, kāti ne fia‵fia koulua o taofi aka a lū manakoga totino i te ‵saga atu ki manakoga o aulua tama‵liki. Mai tua o te lotou olo atu keatea mai te fale, ko te taimi eiloa tenā ke toe onoono koulua ki te lū olaga fakatauavaga. E fai mai se tagata avaga e tokotasi: “I te taimi ne tiakina ei ne aku tama‵liki fāfine te fale, ne toe kamata o fakamasani faka‵lei atu au ki taku avaga.” E fai mai te suā tagata avaga: “E mafau‵fau maua ki te malosi ‵lei o maua kae fakatau fakamasaua atu faeloa e uiga ki te manakoga ke fai a fakamalosiga o te foitino.” Ko te mea ke se ‵fiu laua i te ‵nofo tokolua, e fakaasi atu ne laua a te uiga talimālō ki nisi tino o te fakapotopotoga. E tonu, a te fakaasi atu o te fiafia ki nisi tino e aumai i ei a fakamanuiaga e uke. Kae e sili atu i ei, e fakafiafia atu eiloa ki a Ieova.—Filipi 2:4; Epelu 13:2, 16.
13. E aogā pefea te faipati ‵tonu mo te fakamaoni i te taimi e gasolo fakatasi aka ei o ma‵tua se tauavaga?
13 Ke mo a ma talia se avanoaga ke seai se fesokotakiga i tou vā mo tau avaga. Ke na sau‵tala fakatasi faeloa koulua. (Faataoto 17:27) E fai mai te tagata avaga e tokotasi: “E momea aka te lasi o te mā malamalama i mā uiga mai te atafai mo te mafaufau ki te suā tino.” E lotomalie tena avaga ki ei, i ana muna: “I te taimi e gasolo aka ei maua o ma‵tua, e kamata o fia‵fia maua ki te inu ti fakatasi, sau‵tala, kae fakatau fesoasoani.” A te sau‵tala mo te fakamaoni e mafai o fesoasoani atu ki te faka‵mautakitakiga o te lū fakaipoipoga, e tuku atu ei se malosi fou telā ka ‵teke atu ei ki osomaiga a Satani, te tino fakamasei fakaipoipoga.
KE NA FIAFIA KI OU MOKOPUNA
14. Ne fesoasoani atu pefea te tupuna o Timoteo ki tena tupuakaga e pelā me se Kelisiano?
14 E “fakamata‵mata” eiloa a toeaina mo lōma‵tua i olotou mokopuna. (Faataoto 17:6) E fai eiloa te mafutaga fakatasi mo mokopuna mo fai se māfuaga tonu o te fiafia—e fia‵fia kae fakafou aka foki i ei te malosi. E tavae eiloa ne te Tusi Tapu a Loise, te tupuna fafine telā, fakatasi mo tena tama fafine ko Eunike, ne fakaasi atu ne ia ana talitonuga ki tena mokopuna tagata, ko Timoteo. Ne tupu aka te tamaliki tenei mo te iloaga me ne fakatāua malosi ne tena mātua mo tena tupuna fafine a muna‵tonu i te Tusi Tapu.—2 Timoteo 1:5; 3:14, 15.
15. Se a te fesoasoani tāua e mafai o fai ne tupuna ki olotou mokopuna, kae se a te mea e ‵tau o ‵kalo keatea mai i ei?
15 Tenei eiloa te suā feitu telā e mafai ei ne tupuna o fakaaogā faka‵lei te ‵toe tusaga tāua. Tupuna, ko oti eiloa ne fakaasi atu ne koutou te otou ‵poto i fuafuaga a Ieova ki otou tama‵liki. Nei la, e mafai foki o fai ne koutou penā ki te suā tupulaga! E fia‵fia eiloa a tama‵liki fo‵liki e tokouke ke fakalogo‵logo ki olotou tupuna e fakamatala atu a tala i te Tusi Tapu. E tonu, e se fai ne koutou te tiute o te tamana ke faka‵goto ifo a muna‵tonu i te Tusi Tapu ki ana tama‵liki. (Teutelonome 6:7) I lō te fai penā, e fesoasoani atu koutou ki te tiute o te tamana. Ke na fai eiloa otou ‵talo e pelā mo te ‵talo a te faisalamo: “Te Atua, au nei ko matua, mo toku ulu foki ko sinā, sa tiakina mai au! Fakatasi mai koe ki a au i taimi e folafola atu ei ne au tou ‵mana mo tou malosi ki tupulaga katoa fakamuli.”—Salamo 71:18; 78:5, 6.
16. E mafai pefea o ‵kalo keatea a tupuna mai te faiga o mea kolā e se ‵lei ei te vā o tino i te kāiga?
16 Se mea fakafanoanoa, me e fakava‵lea ne nisi tupuna a tama‵liki fo‵liki ko mafai ei o masei te vā o tupuna mo olotou tama‵liki ma‵tua. Kae ko tou atafai tonu ki a latou kāti ka faigofie ei ki ou mokopuna ke fakaasi atu a mea katoa ki a koe māfai e se fia fakaasi atu ne latou a nisi mea ki olotou mātua. I nisi taimi e fakamoe‵moe a tama‵liki ke ‵kau atu olotou tupuna atafai ki a latou o fakafesagai atu ki olotou mātua. Se a la te mea e ‵tau o fai? Ke na fakaasi atu te poto kae fakamalosi atu ki ou mokopuna ke fakaasi atu a mea katoa ki olotou mātua. E mafai o fakamatala atu ne koe me e fakafiafia atu eiloa te mea tenei ki a Ieova. (Efeso 6:1-3) Kafai e ‵lei, ke na fesoasoani atu eiloa o fakafaigofie aka te auala mō tama‵liki mai te fai‵pati muamua atu ki olotou mātua. Ke na fakamaoni koe ki ou mokopuna e uiga ki mea ko oti ne iloa ne koe i te fia o tausaga ko ‵teka. E mafai eiloa o aogā ki a latou tou fakamaoni mo tou faipati ‵tonu.
KE NA TALIA A FAKAMA‵FULIGA I TE TAIMI E GASOLO AKA EI O MATUA
17. Se a te fakaikuga a te faisalamo telā e ‵tau o fakaakoako ki ei a Kelisiano kolā ko ma‵tua?
17 I tou gasolo o matua, ka matea ei ne koe me ko se mafai ne koe o fai a mea katoa kolā ne masani o fai ne koe io me ko mea katoa e manako koe o fai. E mafai pefea o talia kae fakafesagai atu ki te olaga matua? E mafai eiloa o mafaufau koe i a koe ko 30 fua ou taugasoa, kae ko te fakamakila atu ki te kilo e fakaasi mai i ei se manatu tonu telā e ‵kese. Ke mo a ma loto vāivāi. Ne fakamolemole atu te faisalamo ki a Ieova: “Nei, ke se tiakina au ne koe i a au ko toeaina; sa tiakigina au manafai au ko vāivāi.” Ke na fakaiku aka ne koe ke fakaakoako atu ki te fakaikuga a te faisalamo. Ana muna: “Au e fakamoemoe faeloa ki a koe; kae ka ‵viki atu faeloa ki a koe.”—Salamo 71:9, 14.
18. E mafai pefea o fakaaogā faka‵lei ne Kelisiano ma‵tua olotou taimi māfai ko litāea latou?
18 Ko oti eiloa ne fakatoka ne tino e tokouke ke momea aka te lotou tavae atu ki a Ieova māfai ko litāea latou mai olotou galuega ‵togi. Ne fai mai se tamana telā ko litāea nei: “Ko leva loa ne palani ne au a mea ka fai ne au māfai ko oti taku tamaliki fafine mai te akoga. Ne fakaiku aka ne au me ka kamata au o kau atu ki te galuega talai tumau, kae ‵togi atu taku pisinisi ko te mea ke saoloto au o tavini katoatoa atu ki a Ieova. Ne ‵talo atu au mō te fakatakitakiga a te Atua.” Kafai ko pili koe o litāea, ke na maua eiloa ne koe a fakamafanafanaga mai te folafolaga a te ‵tou Atua Tafasili i te Maluga: “Au ko te otou Atua, tela la, ka tausi faka‵lei ne au koutou ke oko ki te taimi ko ma‵tua ei koutou kae sina otou ulu.”—Isaia 46:4.
19. Ne a pati fakatonutonu e tuku atu ki tino kolā ko gasolo o ma‵tua?
19 A te faiga o fakama‵fuliga māfai ko litāea mai se galuega ‵togi e se faigofie faeloa. Ne fai atu ne te apositolo ko Paulo a pati fakatonutonu ki toeaina ke ‘mafaufau faka‵lei.’ E manakogina i ei a te fakaeteete mai te ‵teke atu ki te manakoga ke ola i se olaga faigofie. Kāti ka sili atu foki te manakogina o se fakatokaga masani mo te loto pulea māfai ko litāea i lō taimi mua. Ke na fakalavelave koe, “kae ga‵lue malosi koutou i te galuega a te Aliki, me ko iloa ‵lei ne koutou me se mafai o māumāu otou galuega i te Aliki.” (1 Kolinito 15:58) Ke na momea aka te uke o au mea e fai mai te fesoasoani atu ki nisi tino. (2 Kolinito 6:13) E fai eiloa penei a Kelisiano e tokouke mai te talaiatuga mo te loto finafinau a te tala ‵lei e ‵tusa mo te mea e mafai ne latou o fai. I te taimi e gasolo aka ei koe o matua, ke na “fai mea tonu i te fakatuanaki, ke alofa kae kufaki foki.”—Tito 2:2.
TE FAKAFESAGAI ATU KI TE MATE O TAU AVAGA
20, 21. (a) I te olaga masei tenei, se a te mea ka fakamāvae fakamuli ne ia se tauavaga fakaipoipo? (e) Ne tuku mai pefea ne Ana se fakaakoakoga ‵lei mō avaga fanoa‵noa?
20 Se mea fakafanoanoa kae tonu me i te olaga masei tenei, e ma‵vae fakamuli eiloa a taki tauavaga i te mate. E iloa ne Kelisiano a‵vaga fanoa‵noa me ko ‵moe nei olotou avaga pele, kae e tali‵tonu latou me ka toe fetaui latou fakamuli. (Ioane 11:11, 25) Kae fakafanoanoa faeloa te galo atu o te avaga pele. E mafai pefea o fakafesagai atu ki ei a te avaga telā koi ola?a
21 A te mafaufau ki se tala i te Tusi Tapu e uiga ki se mea ne fai ne se tino ka fesoasoani mai eiloa. Ne galo atu te avaga a Ana mai tua ifo fua o tausaga e fitu ne fakaipoipo ei laua, kae i te ‵tou fai‵tau e uiga ki a ia, ko 84 i ei ana tausaga. E mautinoa eiloa i a tatou me ne fanoanoa malosi tou fafine i te galoatuga o tena avaga. Ne fakafesagai atu pefea tou fafine ki ei? Ne tuku atu eiloa ne ia te taviniga tapu ki a Ieova te Atua i te faletapu i te ao mo te po. (Luka 2:36-38) A te taviniga a Ana i te faiga o ‵talo i tena olaga ne fai mo fai se fakatapūga lasi ki tena fanoanoa mo tena nofo tokotasi.
22. Ne fakafesagai atu pefea a nisi fāfine mo tāgata ko ‵mate olotou avaga ki te logo‵mae i te nofo tokotasi?
22 E fakamatala mai se fafine ko 72 ana tausaga telā ne galo atu tena avaga i tausaga e sefulu ko ‵teka: “A te ‵toe mea faigata ki a au ko te seai o se tino ke sau‵tala ki ei. Ne fakalogologo faka‵lei mai taku avaga ki a au. E sau‵tala faeloa maua ki te fakapotopotoga mo mā tusaga i te galuega faka-Kelisiano.” E fai mai te suā fafine ko mate tena avaga: “E tiga eiloa e faka‵noga aka te fanoanoa māfai ko leva te taimi, ne iloa aka ne au me se mea tonu eiloa me i te fakaaogāga o tou taimi i au mea e fai ka maua eiloa i ei se fesoasoani. E tu atu koe i se tulaga telā e ‵lei atu ke fesoasoani atu ei ki nisi tino.” E lotomalie eiloa se fafine ko mate tena avaga telā ko 67 ana tausaga, i ana muna: “A te auala gali ke fakafesagai atu ei ki te loto fanoanoa ko te fakaavanoa ne koe a koe eiloa ke fakamafanafana atu ki nisi tino.”
E FAKATĀUA NE TE ATUA A TINO KOLĀ KO MA‵TUA
23, 24. Se a te fakamafanafanaga lasi e tuku atu ne te Tusi Tapu ki toeaina mo lōma‵tua, maise eiloa ki a latou kolā ko ‵mate olotou avaga?
23 E tiga eiloa e ave keatea ne te mate se avaga pele, e tumau eiloa te fakamaoni o Ieova, kae sili atu foki tena mautinoa. Ne usu atu a te Tupu mua ko Tavita: “E tasi faeloa te mea ne fakatagi atu ei au ki te Aliki; e tasi foki eiloa te mea e manako au ki ei: Ke nofo au i te fale o te Aliki [ko Ieova] i toku olaga kātoa, ko te mea ke ofo au i te ‵lei katoatoa o [Ieova], kae fakatagi atu ki tena takitakiga.”—Salamo 27:4.
24 E fakamalosi mai te apositolo ko Paulo: “Āva ki fāfine kolā ko ‵mate tonu olotou avaga.” (1 Timoteo 5:3) A pati fakatonutonu kolā e ‵soko atu ki te fakatonuga tenei e fakaasi mai i ei me kāti e manakogina se fesoasoani ‵tau i te feitu faka-te-foitino mai te fakapotopotoga ki fāfine ko ‵mate olotou avaga kae seai ne olotou kāiga ‵pili. E tiga eiloa te feitu tenā, a te uiga o te fakatonuga ke “āva” e aofia i ei te manatu ke fakatāua ne tatou a latou. Ko tafaga la te fakamafanafana atu ki fāfine mo tāgata kolā ko ‵mate olotou avaga ke iloa atu me e fakatāua ne Ieova a latou kae ka tausi atu foki ki a latou!—Iakopo 1:27.
25. Se a te fakamoemoega e tumau eiloa mō tino kolā ko ma‵tua?
25 “Kae fakaāva tatou ki te ulusina o toeaina,” ko pati mai te Muna fakaosofia a te Atua. Ko te ‘kalauna ‵malu tenā o tino amio‵tonu.’ (Faataoto 16:31; 20:29) Tela la, ke na tumau eiloa i te fakamuamuaga o te taviniga ki a Ieova i tou olaga, faitalia me avaga io me ko toe nofo taka koe. Ka maua eiloa ne koe i ei se igoa ‵lei i mua o te Atua i aso nei mo te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai i se lalolagi telā ka se toe ai i ei ne logo‵maega o te olaga matua.—Salamo 37:3-5; Isaia 65:20.
a Ke maua a nisi fakamatalaga likiliki e uiga ki te mataupu tenei, ke onoono ki te tusi Kafai ko Mate Sou Tino Pele, telā ne ‵lomi ne Molimau a Ieova.