“Ne ‵Fonu . . . i te Fia‵fia mo te Agaga Tapu”

1, 2. Se a te mea e ‵kese ei te malaga a Panapa mo Saulo telā ko pili o fai ne lāua, kae ka fesoasoani atu pefea te lā galuega ke fakataunu aka ei te Galuega 1:8?

SE ASO fakafiafia ki te fakapotopotoga i Anitioka. Mai pelofeta mo faiakoga katoa i konā, ne ‵tofi aka a Panapa mo Saulo ne te agaga tapu ke talai atu ne lāua te tala ‵lei ki fenua ‵mao.a (Galu. 13:1, 2) E tonu, ko oti ne uga atu a tāgata apo mai mua atu i ei. Kae i taimi konā, ne ma‵laga atu fua a misionale ki koga kolā ko oti ne talia i ei te lotu Kelisiano. (Galu. 8:14; 11:22) I te taimi tenei, a Panapa mo Saulo—fakatasi mo Ioane Maleko, telā ka tavini atu e pelā me se tino fesoasoani—ka uga atu ki fenua kolā e seki lagona aka eiloa ne te tokoukega o tino i ei a te tala ‵lei.

² Ne fai atu a Iesu ki ana soko i se 14 tausaga mai mua atu i ei penei: “Ka fai koutou mo molimau ki a au i Ielusalema, i Iuta kātoa mo Samalia, ke oko eiloa ki toe koga ‵mao i te lalolagi.” (Galu. 1:8) A te faka‵sopoga o Panapa mo Saulo ke fai mo fai ne misionale ka fesoasoani atu ke fakataunu aka ei a pati fakapelofeta a Iesu konā!b

‘Ke na ‵Tofi Aka ke Fai te Galuega’ (Galu. 13:1-12)

3. Se a te mea ne fai ei ke faigata te faimalaga i te senitenali muamua?

³ Ona ko te mauaga o motoka mo vakalele i aso nei, ko mafai ei o ma‵laga atu a tino ki koga ‵mao i se itula e tasi io me lua. Ne seki fai loa penā i te senitenali muamua T.A. I taimi konā, a te auala masani ke faimalaga atu ei i luga i te laukele ko te sasale, kae ne ma‵sei ‵ki eiloa a auala. Kāti e mafai o 20 maila e sasale ei koe i te aso, a ko logo‵fio eiloa koe i te fi‵ta!c Tela la, e tiga eiloa ne ma‵nako malosi a Panapa mo Saulo ke na kamata te lā galuega, ne iloa ‵lei foki ne lāua me e uke ‵ki a taumafaiga mo mea faiga‵ta e aofia i ei.—Mata. 16:24.

4. (a) Ko oi ne fai ne ia te fakatonuga ke filifili aka a Panapa mo Saulo, kae ne ‵saga atu pefea a taina tali‵tonu ki te filifiliga tenā? (e) E ‵lago atu pefea tatou ki tino kolā e maua ne latou a tauliaga faka-te-agaga?

⁴ Kae kaia ne fakatonu fakapitoa atu ei te agaga tapu ‘ke na ‵tofi aka a Panapa mo Saulo ke fai te galuega’? (Galu. 13:2) E seai ne pati i te Tusi Tapu e uiga ki ei. E iloa ne tatou me ne fakatonu mai te agaga tapu ke filifili aka te tokolua tāgata konei. E seai se mea e fakaasi mai me ne kinau atu a pelofeta mo faiakoga i Anitioka ki te ikuga tenā. I lō te kinau atu ki ei, ne ‵lago mālō atu latou ki te filifiliga tenā. Mafaufau ki lagonaga fia‵fia o Panapa mo Saulo ki lā taina faka-te-agaga, me e aunoa mo te loto ma‵sei, “ne fakaliki‵liki kae ‵talo, ne fakaeke atu olotou lima ki luga i a lāua kae uga atu ke olo.” (Galu. 13:3) E ‵tau foki o ‵lago atu tatou ki tino kolā e maua ne latou a tauliaga faka-te-agaga, e aofia i ei a latou kolā e faka‵sopo aka ke fai mo ovasia i te fakapotopotoga. I lō te loto masei ki tino kolā e maua ne latou a tauliaga penā, e ‵tau o “tuku atu te āva lasi i te alofa ki a latou ona ko olotou galuega.”—1 Tesa. 5:13.

5. Fakamatala mai me ne a mea ne aofia i te faiga o te galuega talai i te fenua ko Kupelu.

⁵ Ne sa‵sale atu a Panapa mo Saulo ki Selukeia, se taulaga i tafa o Anitioka, kae fo‵lau atu i se vaka ki te fenua ko Kupelu, se malaga kāti e 120 maila te ‵mao.d E seai se fakalotolotolua me ne fiafia malosi a Panapa, se tino Kupelu, ke avatu te tala ‵lei ki tena fenua tonu. I te lā okoatuga ki Salamina, se fa‵kai i te feitu ki te saegala o te fenua tenā, ne seki fakamāumau taimi a tāgata konei. I konā loa, “ne kamata o folafola atu ne lāua te muna a te Atua i sunako o tino Iutaia.”e (Galu. 13:5) Ne ma‵laga atu a Panapa mo Saulo mai te mata e tasi o Kupelu ki te suā mata, kae kāti ne talai atu lāua i loto i fa‵kai ‵lasi i te lā auala. E ‵tusa loa mo te lā auala ne fakaaoga, kāti ne sa‵sale atu lāua i se 100 maila!

6, 7. (a) Ko oi a Sekio Paulo, kae kaia ne taumafai ei a Pa-Iesu o ‵fuli keatea a ia mai te tala ‵lei? (e) Ne fakafesagai atu pefea a Saulo ki te tino ‵teke ko Pa-Iesu?

⁶ Ne ‵fonu a Kupelu i tapuakiga ‵se i te senitenali muamua. Ne matea faka‵lei atu te mea tenā i te taimi ne oko atu a Panapa mo Saulo ki Pafo i te feitu ki te togala o te fenua. Ne fetaui lāua i konā “mo se tagata Iutaia e igoa ki a Pa-Iesu, se tino fai tapune kae se pelofeta loi. Kae “ne ‵nofo mai a ia mo te kovana o te koga tenā ko Sekio Paulo, se tagata poto.”f I te senitenali muamua, e tokouke a tino Loma ‵poto—ke oko foki loa ki “se tagata poto” pelā mo Sekio Paulo—e olo sāle atu ki tino faivailakau io me ko tino iloilo fetū mō se fesoasoani i te faiga o fakaikuga tāua. E tiga te feitu tenā, ne fiafia malosi a Sekio Paulo ki te fekau o te Malo, kae “ne manako malosi . . . ke lagona ne ia te muna a te Atua.” Ne manavase a Pa-Iesu e uiga ki te mea tenei. A tena suā igoa ko Elima ko tena uiga ko te “Tino Fai Tapune.”—Galu. 13:6-8.

⁷ Ne ‵teke atu a Pa-Iesu ki te fekau o te Malo. E tonu, a te auala fua e tasi ke puipui ei tena tulaga maluga i te faiga o fautuaga ki a Sekio Paulo, ko te “taumafai ke ‵fuli keatea te kovana mai te fakatuanaki.” (Galu. 13:8) Kae ne seki talia ne Saulo ke onoono atu a ia ke ‵fuli ne te tino faivailakau tenei te fiafia o Sekio Paulo. Se a la te mea ne fai ne Saulo? E fai mai penei te tala: “Kae ko Saulo, telā e fakaigoa foki ki a Paulo, ne ‵fonu i te agaga tapu, ne kilo ‵tonu atu ki a ia [Pa-Iesu] kae fai atu: ‘A koe se tagata e ‵fonu i te loi mo mea ma‵sei katoa, a koe se tama a te Tiapolo, a koe ko te fili o mea ‵tonu katoa, e a, ka se gata au taumafaiga o ‵fuli a auala ‵tonu o Ieova? Kiloke! a te lima o Ieova ko i luga i a koe, kae ko koe ka ‵kivi, ka se lavea ne koe te mainaga o te la i se taimi.’ I te taimi eiloa tenā, ne oko atu se ausaga matolu kae pouli ki luga i a ia, kae ne fanofano sāle fua a ia o ‵sala se tino ke takitaki a ia.”g Se a te ikuga o te vavega tenei? “I te laveaga ne te kovana a te mea tenā ne talitonu eiloa a ia, me ne ofo malosi a ia i akoakoga a Ieova.”—Galu. 13:9-12.

8. E mafai pefea o fakaakoako tatou ki te loto toa o Paulo i aso nei?

⁸ Ne seki mataku a Paulo ki a Pa-Iesu. E penā foki tatou, e se ‵tau o ma‵taku tatou māfai e taumafai a tino ‵teke o fakaseaoga ne latou te fia‵fia telā e fakaasi mai ne tino ki te fekau o te Malo. E tonu, e ‵tau o “fai faeloa [a ‵tou] pati ke ‵tagi ‵lei, ke faka‵kona ki te masima.” (Ko. 4:6) Kae e se ma‵nako foki tatou ke se ‵saga atu ki te tulaga faka-te-agaga o se tino fiafia ko te mea fua ke seai se kinauga e fai. Io me e ma‵taku tatou o fakaasi faka‵sau atu a lotu ‵se kolā e taumafai faeloa “o ‵fuli a auala ‵tonu o Ieova” e pelā mo te mea ne fai ne Pa-Iesu. (Galu. 13:10) E pelā mo Paulo, e ‵tau o folafola atu ne tatou te munatonu mo te loto toa, kae fakamalosi atu ki tino loto fakamaoni. Kae tiga eiloa e se fakaasi ‵tonu mai te ‵lago mai o te Atua e pelā mo tena mea ne fai ki a Paulo, e mautinoa i a tatou me ka fakaaoga eiloa ne Ieova tena agaga tapu i te ‵takimaiga o tino loto fakamaoni ki te munatonu.—Ioa. 6:44.

“Muna Fakamalosi Loto” (Galu. 13:13-43)

9. Ne tuku mai pefea ne Paulo mo Panapa se fakaakoakoga ‵lei mō latou kolā e takitaki ne latou te fakapotopotoga i aso nei?

⁹ E manino ‵lei me ne fai se ‵fuliga i te taimi ne tiaki ei ne tāgata konei a Pafo kae fo‵lau atu ki Peleka, i te feitu ki saute o Asia Foliki, kāti se kogā tai e 150 maila te ‵mao. E fai mai te Galuega 13:13 me i te potukau tenei e aofia i ei “a Paulo mo ana taugasoa.” E fakaasi mai i pati konei me ne kamata o takitaki ne Paulo a faifaiga a te potukau tenei. E tiga te feitu tenā, e seai se mea e fakaasi mai me ne loto masei a Panapa ki a Paulo. I lō te fai penā, ne tumau eiloa te ga‵lue fakatasi o te avā tāgata konei i te fakataunuga o te loto o te Atua. E tuku mai ne Paulo mo Panapa se fakaakoakoga ‵lei mō latou kolā e fai ne latou te takitakiga i te fakapotopotoga i aso nei. I lō te fakatau‵fai ke maua se tulaga takutakua, e masaua ne Kelisiano a pati a Iesu konei: “Koutou katoa ne taina.” Ne toe fai mai foki penei: “So se tino e fakamaluga ne ia a ia eiloa ka fakamalalogina, kae ko te tino telā e fakamalalo ne ia a ia eiloa ka fakamalugagina.”—Mata. 23:8, 12.

10. Fakamatala mai te malaga mai Peleka ki Anitioka i Pisitia.

¹⁰ I te lotou okoatuga ki Peleka, ne tiakina ne Ioane Maleko a Paulo mo Panapa kae toe foki atu ki Ielusalema. E se fakaasi mai te pogai ne foki fakavave ei a ia. Ne faima‵laga atu eiloa a Paulo mo Panapa mai Peleka ki Anitioka i Pisitia, se fa‵kai i te kogā fenua ko Kalatia. Ne seki faigofie te malaga tenei, ona ko Anitioka e tu i se koga telā e 3,600 futu te maluga mai te tai. Ne lauiloa foki i auala faiga‵ta i luga i mauga a tino tatino kae kai‵soa . E se gata i ei, kāti ne kamata foki i te taimi tenei o fakamasakisaki a Paulo.h

11, 12. I tena faipatiga i loto i te sunako i Anitioka i Pisitia, ne fakamalosi atu pefea a Paulo ki ana tino fakalogo‵logo?

¹¹ Ne ulu atu a Paulo mo Panapa ki loto i te sunako i Anitioka i Pisitia i te Sapati. E fai mai penei te tala: “I te otiga ne faitau te Tulafono mo tusi a te kau Pelofeta, ne fai atu ei a ofisa tausi o te sunako ki a lāua, olotou muna: ‘Taina, kafai e isi ne muna fakamalosi loto a koulua e fia fai ki tino konei, fai mai la.’” (Galu. 13:15) Ne tu aka ei a Paulo ki luga o faipati.

¹² Ne kamata te faipatiga a Paulo ki ana tino fakalogo‵logo penei: “Tino Isalaelu mo nisi tino o koutou kolā e ma‵taku ki te Atua.” (Galu. 13:16) Ne aofia i tino kolā ne fakalogo‵logo ki a Paulo ko tino Iutaia mo tino kolā ne ‵fuli ki te lotu Iutaia. Ne fakamalosi atu pefea a Paulo ki ana tino fakalogo‵logo, kolā ne seki iloa ne latou te tulaga o Iesu i fuafuaga a te Atua? Muamua la, ne fakatoetoe atu ne Paulo te tala fakasolopito o te fenua o tino Iutaia. Ne fakamatala atu ne ia me “ne fakamaluga ne [Ieova] a latou i te lotou ‵nofoga e pelā me ne tino fakaa‵tea i te fenua o Aikupito” kae mai tua o te lotou fakasaolotoga ne kufaki a te Atua “i olotou mea ne fai i te koga lavaki i tausaga e 40.” Ne fakamatala atu foki ne Paulo te auala ne mafai ei ne tino Isalaelu o ‵nofo i te Fenua o te Folafolaga, mo te auala ne vaevae ne Ieova “a te lotou laukele e pelā me se tofi.” (Galu. 13:17-19) E fai mai a nisi fakamatalaga me kāti ne saga atu foki a Paulo ki nisi fuaiupu i te Tusi Tapu kolā ne fatoa oti ne faitau e uiga ki te fakamanatuga o te Sapati. Kafai e tonu te mea tenā, tenei eiloa te suā fakamaoniga o ana pati konei: “E fai eiloa ne au a mea katoa kolā e fai ne vaegā tino kese‵kese katoa.”—1 Koli. 9:22.

13. E mafai pefea o fakamalosi atu tatou ki loto o tino kolā e fakalogo‵logo mai ki a tatou?

¹³ E ‵tau foki o taumafai tatou ke fakamalosi atu ki tino kolā e talai tatou ki ei. E pelā mo te fesoasoani atu ke filifili ne koe se mataupu telā e fiafia malosi ki ei se tino māfai e iloa ne koe tena lotu. E mafai foki o faitau atu ne tatou ne vaega o te Tusi Tapu kolā e masani ki ei se tino. Kāti e magoi atu māfai e faitau mai ne se tino i tena Tusi Tapu eiloa. Ke onoono ki auala kolā e mafai o fakamalosi atu ki loto o tino kolā e fakalogo‵logo ki a koe.

14. (a) Ne kamata pefea ne Paulo te fakamatalaga o te tala ‵lei e uiga ki a Iesu, kae se a te faka‵pulaga ne tuku atu ne ia ke fakaeteete i ei? (e) Ne ‵saga atu pefea a te vaitino ki pati a Paulo?

¹⁴ Fakamuli ifo, ne fakamatala atu ne Paulo te auala e tau atu ei te fakasologa o tupu o Isalaelu ki “se fakaola, ko Iesu,” a ko te tino telā ne mua mai i a ia ko Ioane te Papatiso. Ne fakamatala atu ei ne Paulo te auala ne tamate ei a Iesu kae toe fakatu aka mai te mate. (Galu. 13:20-37) “Tela la, ke iloa ne koutou,” ko pati a Paulo, “me e auala i te tino tenei ko folafola atu ei ki a koutou te fakamagaloga o agasala . . . Ka taku amiotonugina a tino katoa kolā e tali‵tonu e auala i te tino tenei.” Ne fai atu ei ne te apositolo te faka‵pulaga tenei ki ana tino fakalogo‵logo: “Ke fakaeteete ke mo a ma oko atu ki luga i a koutou a mea kolā ne fai‵pati ki ei a te kau Pelofeta: ‘‵Kilo ki mea konā, koutou e tino fakatauemu, kae ofo i ei, kae ‵mate atu, me ka fai ne au se galuega i otou aso, se galuega telā ka se mafai o tali‵tonu koutou ki ei faitalia me e fakamatala likiliki atu a mea konā ne se tino ki a koutou.’” E fakaofoofogia te auala ne ‵saga atu ei a tino ki te lāuga a Paulo. E fai mai penei te Tusi Tapu: “Ne fakamolemole atu a tino ke toe fakamatala atu a mea konei ki a latou i te suā Sapati.” E se gata i ei, i te otiga o te fakatasiga i te sunako, “e tokouke a tino Iutaia mo nisi tino kolā ne tapuaki ki te Atua ne tau‵tali atu i a Paulo mo Panapa.”—Galu. 13:38-43.

“Ka ‵Saga Atu Māua ki Atufenua” (Galu. 13:44-52)

15. Se a te mea ne tupu i te Sapati i te otiga o te lāuga a Paulo?

¹⁵ I te suā Sapati “toeitiiti ko ‵kau atu a tino katoa i te fakai” ke fakalogo‵logo ki a Paulo. Ne seki fia‵fia a nisi tino Iutaia ki te mea tenei, “kae kamata o ‵teke kae fakatauemu atu ki mea kolā e faipati a Paulo ki ei.” Ne fai atu lāua mo Panapa ki a latou mo te loto ‵toa penei: “Ne ‵tau eiloa o folafola atu muamua ki a koutou te muna a te Atua. Ona ko te mea ko ‵teke atu koutou ki ei kae fakaiku aka me e se ‵tau o maua ne koutou te ola se-gata-mai, kiloke! ka ‵saga atu māua ki atufenua. Me ko oti ne fakatonu mai a Ieova ki a māua i pati konei: ‘Ko oti ne filifili ne au a koe e pelā me se mainaga ki atufenua, ke fai koe mo fakaolataga ke oko ki koga ‵mao o te lalolagi.’”—Galu. 13:44-47; Isa. 49:6.

16. Ne ‵saga atu pefea a tino Iutaia ki pati ‵toko a misionale, kae ne ‵saga atu pefea a Paulo mo Panapa ki ei?

¹⁶ Ne fia‵fia a tino fakalogo‵logo mai fenua fakaa‵tea, “kae ko tino loto ‵lei katoa kolā e ‵tau o maua ne latou a te ola se-gata-mai, ne fai pelā me ne tino tali‵tonu.” (Galu. 13:48) Ne seki leva kae salalau atu te muna a Ieova i te fenua kātoa. Ne ‵kese ‵ki te auala ne ‵saga atu ei a tino Iutaia ki ei. Kae ne fai atu ne misionale ki a latou me e tiga eiloa ne fakaasi muamua atu ki a latou te muna a te Atua, ne filifili latou ke ‵teke atu ki te Mesia, tela la, ko ‵tu atu ei latou i se tulaga telā ka maua eiloa ne latou te fakamasinoga sē ‵lei a te Atua. Ne fakaoso ne tino Iutaia a fāfine takutakua mo tāgata ma‵luga o te fakai, “kae ne kamata o fakasaua ne latou a Paulo mo Panapa kae ‵pei atu ki tua mo te lotou fakai.” Ne ‵saga atu pefea a Paulo mo Panapa ki ei? “Ne tuetue atu ne lāua konei a ‵pefu i lā vae kae olo ki Ikonio.” E mata, ne fakagata i konā te lotu Kelisiano i Anitioka i Pisitia? Ikai! “Ne ‵fonu faeloa a soko i te fia‵fia mo te agaga tapu.”—Galu. 13:50-52.

17-19. I auala fea e mafai ei o fakaakoako tatou ki fakaakoakoga kolā ne tuku mai ne Paulo mo Panapa, kae e mafai pefea o aofia te ‵tou fia‵fia i ei?

¹⁷ E tuku mai i te auala ne ‵saga atu ei a tino fakamaoni konei ki ‵tekemaiga se akoakoga tāua mō tatou. E se fakagata te ‵tou talaiga, faitalia me e taumafai a tino ma‵luga o te lalolagi o faka‵lave te folafolaatuga o te ‵tou fekau. Ke onoono foki me i te taimi ne ‵teke atu ei a tino Anitioka ki te lā fekau, “ne tuetue atu ne lāua konei a ‵pefu i lā vae”—e sē se fakailoga o te kaitaua kae ko te tapalega keatea fua o te lā tiute mai i a latou. Ne iloa ne misionale konei me e se pule lāua i te auala e ‵saga mai ei a nisi tino ki te fekau a Paulo mo Panapa. A te mea telā e mafai o pule atu lāua ki ei ko te fakaikuga ke fakatumau te lā galuega talai. Kae tenā eiloa te lā mea ne fai i te lā okoatuga ki Ikonio!

¹⁸ Kae e a soko kolā ne ‵nofo atu i Anitioka? E tonu, ne ‵nofo atu latou i koga kolā e ‵teke atu i ei a tino. Kae ne seki faka‵na te lotou fia‵fia ki te ‵saga mai o tino. Muna Iesu: “E fia‵fia a latou kolā e lagona ne latou te muna a te Atua kae tausi ki ei!” (Luka 11:28) Kae tenā eiloa te mea ne fakaiku aka ne soko i Anitioka i Pisitia ke fai ne latou.

¹⁹ E pelā mo Paulo mo Panapa, e ‵tau o masaua ne tatou te ‵tou tiute ko te talaiatuga o te tala ‵lei. A te fakaikuga ke talia io me ‵teke ki te ‵tou fekau e pule eiloa a tino kolā e talai tatou ki ei. Kafai e se ‵saga mai a tino kolā e talai tatou ki ei, e maua ne tatou se akoakoga mai ‵tou taina i te senitenali muamua. Mai te fakatāua o te munatonu, mo te taliaga ke takitaki tatou ne te agaga tapu, e mafai eiloa o fia‵fia foki tatou, faitalia a ‵tekemaiga.—Kala. 5:18, 22.