Se Fakamoemoega Mautinoa mō Tino ‵Mate
NE TUSI mai penei se fafine telā ko 25 ana tausaga: “I te 1981 ne mate atu toku mātuafai i te kenisa. Ne faigata ‵ki eiloa tena mate ki a au, penā foki loa mo toku tuaganefai. Ko 17 oku tausaga, kae ko 11 tausaga o toku tuagane. Ne solopū malosi au ki a ia. Ona ko te mea ne akoako mai ki a au me ko nofo atu a ia i te lagi, telā la ne fia mate foki au ko te mea ke fakatasi atu au ki a ia. A iako toku taugasoa pele.”
E foliga mai me e se ‵tau o isi se malosi o te mate ke ave keatea se tino e alofa koe ki ei. Kae kafai e tupu se mea penā, kāti se mea faigata ki a koe ke fa‵ki i te manatu me ka se mafai o toe faipati atu koe io me e kata‵kata fakatasi io me e puke atu koe ki tou tino pele. Kae e se tī faka‵noga sāle aka foki te logo‵mae tenā māfai e fai atu ki a koe me ko nofo tou tino pele i te lagi.
Kae e ‵kese te vaegā fakamoemeoga telā e tuku mai ne te Tusi Tapu. E pelā mo pati ko oti ne fai atu, e fakaasi mai ne te Tusi Tapu me e mafai o toe fakatasi atu koe ki tou tino pele telā ko mate i se taimi mai mua nei, e se i te koga telā e se masani koe ki ei ko te lagi kae i konei eiloa i te lalolagi i fakanofonofoga filemu kae amio‵tonu. I konā loa ka maua ei ne tino te fakamoemoega ke ma‵losi ‵lei, kae e se ‵tau o toe ‵mate latou. Kae kāti ka fai mai a nisi tino penei: ‘E se tonu te fakamoemoega tenā!’
Ne a mea e ‵tau o fai ke fakatalitonu atu ki a koe me e tonu te fakamoemoega tenā? Ke talitonu koe ki se folafolaga, e ‵tau o iloa tonu ne koe me e loto malie te tino telā e fai ne ia te folafolaga ke fai ne ia te mea tenā kae e mafai foki o fakataunu ne ia ana pati. Ko oi la e folafola mai ne ia me ka toe ola mai a tino ‵mate?
I te taimi e ‵somo aka ei a lau o lakau i te 31 T.A., ne folafola malosi mai ne Iesu Keliso penei: “E pela mo te Tamana e fakatu ne ia a tino ‵mate, kae tuku atu ki a latou te ola; e pena foki te Tama, e tuku atu ne ia a te ola ki a latou kola e loto a ia ki ei. Sa ofo koutou i te mea tenei, me ko oko mai eiloa te taimi e lagona ei a tena leo [te leo o Iesu] ne latou katoa kola e i loto i tanuga, kae ka ulu mai ei latou ki tua.” (Ioane 5:21, 28, 29) E tonu, ne folafola mai ne Iesu Keliso me i te fia miliona o tino kolā ko ‵mate nei ka toe ola mai i te lalolagi nei kae ka maua ne latou te fakamoemoega ke tumau i te ola ki te se-gata-mai mai lalo i fakanofonofoga filemu e pelā me se palataiso. (Luka 23:43; Ioane 3:16; 17:3; fakatusa ki te Salamo 37:29 mo te Mataio 5:5.) Me ne fai ne Iesu te folafolaga tenā, se mea ‵lei ke tali‵tonu me e loto malie a ia ke fakataunu a pati konā. Kae e mata, e mafai ne ia o fai penā?
Ne seki kātoa te lua tausaga mai tua ifo o tena folafolaga tenā, kae ne fakaasi mai ne Iesu i se auala fakaofoofogia me e loto malie a ia ke toe faka‵tu aka a tino kae e mafai foki ne ia o fai penā.
“Lasalo, Vau ki Tua!”
Se taimi fakaotia loto. Ne masaki malosi a Lasalo. Ne ave atu ne ana tuagane e tokolua, ko Malia mo Maleta, se fekau ki a Iesu, telā ne nofo atu i te suā feitu o te vaitafe o te Iolitana: “Te Aliki, a tou taugasoa fagasele e masaki.” (Ioane 11:3) Ne iloa ne laua me ne alofa malosi a Iesu ki a Lasalo. E fia āsi atu a Iesu ki tena taugasoa masaki, i ne? Kae se mea fakaatea, me ne seki fanatu fakavave a ia ki Petania, kae ne nofo atu a Iesu i te koga telā ne galue a ia i ei i aso e lua.—Ioane 11:5, 6.
Ne mate atu a Lasalo i se taimi mai tua ifo o te avatuga o te fekau me i a ia ko masaki. E iloa ne Iesu i a Lasalo ko mate, kae e isi se mea ne fakatoka a ia ke fai i ei. I te taimi ne oko atu ei a Iesu ki Petania, ko oti ne mate tena taugasoa pele i aso e fa. (Ioane 11:17, 39) E mata, e mafai o toe fakaola aka ne Iesu se tino telā ne mate i se taimi tai mata leva penā?
I tena logoga i a Iesu ko vau, a te fafine gasuesue malosi ko Maleta ne tele atu ki a ia. (Fakatusa ki te Luka 10:38-42.) Ne alofa a Iesu ki a ia ona ko tena fanoanoa, kae ne fakatalitonu atu penei ki a ia: “A tou tuagane ka toe ola mai.” Ne fakaasi atu ne tou fafine a tena fakatuanaki e uiga ki te toetuga i aso mai mua, ne taku tonu atu a Iesu penei ki a ia: “Au ko te toetu mo te ola; so se tino e fakatuanaki ki a au, e tusa eiloa me mate; kae [ka] ola eiloa a ia.”—Ioane 11:20-25.
I te okoatuga ki te tānuga, ne fakatonu atu a Iesu ke ave keatea te fatu telā e ‵pono ei te tānuga. Ko oti ne ‵talo atu a ia ki luga, kae ne fakatonu atu a ia penei: “Lasalo, vau ki tua!”—Ioane 11:38-43.
Ne pula ‵toka atu a mata o tino ki te tānuga. I konā loa i te pouliga i loto, ne sae mai ei se tino. Koi saisai ana vae mo ana lima ki laugatu, penā foki loa mo ana mata. Ne fakatonu atu a Iesu penei: “Talatala ake ona saisaiga, kae tuku atu ke fano.” Ne ‵to ifo ki lalo a saisaiga kolā ko ma‵tala. E tonu, ko Lasalo tenā, ko te tagata telā ne mate i aso e fa!—Ioane 11:44.
E Tonu la me ne Tupu te Mea Tenā?
E fakaasi mai te tala e uiga ki te ‵toe fakaolamaiga o Lasalo i te Evagelia a Ioane e pelā me se tala tonu. Ona ko te ma‵nino o fakamatalaga e fakaasi mai i ei me e se se tala fakatusa. Kafai e fakafesili aka te ‵tonu o te tala tenā, ko fakafesili aka foki i ei a vavega katoa i te Tusi Tapu, e aofia foki i ei te toetuga o Iesu Keliso. A te sē tali‵tonu ki te toetuga o Iesu ko te sē tali‵tonu foki ki talitonuga katoa faka-Kelisiano.—1 Kolinito 15:13-15.
A te tonuga loa, kafai e talitonu koe ki te Atua, se mea faigofie foki ke talitonu koe ki te toetuga. Ke fai se tala fakatusa: E mafai ne se tino o puke tena ata i te vitiō e uiga ki tena togi, kae kafai ko oti ne mate a ia, e mafai o ‵kilo atu kae fakalogo‵logo ana kāiga mo ana taugasoa ki ana fakamatalaga e uiga ki te auala e ‵tau ei o fai tena togi. I te selau tausaga ko ‵teka, e se mafai lele eiloa o mafau‵fau a tino me e mafai o fai se mea penā. E isi ne tino kolā ko ola nei i koga ‵mao o te lalolagi, kae e se tāitāi eiloa o maina latou i mea ‵fou pelā mo te vitiō kae ka ma‵natu aka latou me se vavega. Kafai e mafai o fakaaogā ne tino a mea fakasaienitisi kolā ne fakatoka ne te Mafuaga-o-mea ko te mea ke fakasae mai ne latou se mea e mafai o ‵kilo ki ei kae fakalogo‵logo ki ei, e mata, e se sili atu la a mea kolā e mafai o fai ne te Mafuaga-o-mea? Se manatu ‵tau, me i te tino telā ne faite ne ia te ola e mafai foki o toe faite aka te ola tenā, i ne?
A te vavega o te toe fakaolamaiga o Lasalo ne fai pelā me se fakamalosiga o te fakatuanaki ki a Iesu mo te toetuga. (Ioane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) I se auala fakaosofia loto, e fakaasi mai i ei te loto ma‵lie o Ieova mo tena Tama ke toe faka‵tu mai ne laua a tino.
‘Ka Fiafia Eiloa a te Atua’
A faifaiga a Iesu i te taimi o te mate o Lasalo ne fakaasi mai i ei a te alofa o te Tama a te Atua. A te ‵loto o ana lagonaga i te taimi tenā e fakaasi manino mai i ei tena manako malosi ke toe faka‵tu aka a tino ‵mate. E fai‵tau tatou penei: “Ko oko mai Malia ki te koga tela ne nofo i ei a Iesu, ne lavea ne ia, fakasiga ifo ei a ia ki ona vae, ana muna, ‘Te Aliki, moi nofo koe i konei, penei e se mate toku tuagane.’ Ko iloa ne Iesu me ko tagi Malia, pela foki mo tino Iutaia kola ne o‵mai o fakatasi mo ia; lagona ei ne ia te ‵mae o tona loto, mo te fi‵ta o tona mafaufau. Ne fesili atu a Iesu ki a latou, ‘Ne tanu i fea ne koutou a ia?’ Ne tali mai latou, ‘Te Aliki, vau ake o onoono ki ei.’ Ko tagi Iesu. Tela, fai ake ei a tino Iutaia, ‘Kiloke i te lasi o te alofa o Iesu ki a Lasalo!’”—Ioane 11:32-36.
E fakaasi mai i konā te loto alofa o Iesu i tugāpati e tolu konei: “te ‵mae o tona loto,” “te fi‵ta o tona mafaufau,” kae “ko tagi a Iesu.” A pati kolā ne fakaaogā i te ‵gana mua tenā i te tusiga o te tala fakaosofia loto tenei e fakaasi mai i ei me ona ko te loto alofa o Iesu i te mate o tena taugasoa pele ko Lasalo mo te kilo atu foki me ko tagi te tuagane o Lasalo ne ‵sofi ifo ei ana loimata.a
Kae ko te mea telā e ofo tatou i ei me ko oti ne toe fakaola aka ne Iesu a tino e tokolua. Kae ne fakatoka foki a ia ke fai penā ki a Lasalo. (Ioane 11:11, 23, 25) Kae “ko tagi Iesu.” A te toe fakaolamaiga o tino e se se faiga fua e fai ne Iesu. Ana lagonaga ‵loto kae a‵lofa kolā ne fakaasi mai i te taimi tenā e fakamaoni manino mai i ei tena manako malosi ke fakasēaogā ne ia a logo‵maega o te mate.
A te loto alofa o Iesu i te toe fakatumaiga o Lasalo e fakaasi mai i ei tena manako malosi ke fakaseai a logo‵maega o te mate
Me i a Iesu ‘e foliga pelā mo foliga o Ieova te Atua’ e ‵tau o fakamoe‵moe tatou me e penā eiloa a uiga o te ‵tou Tamana faka-te-lagi. (Epelu 1:3) Ne fai mai penei te tagata fakamaoni ko Iopu e uiga ki te loto malie o Ieova ke toe faka‵tu aka a tino: “Kafai e mate se tagata, e mata e mafai o toe ola mai? . . . Ka kalaga mai koe, kae tali atu au, kae ka fiafia eiloa koe ki a au.” (Iopu 14:14, 15) I konā loa, i te ‵gana mua a te pati telā ne ‵fuli ki te “fiafia” e fakauiga ki te lasi o te manakoga o te Atua. (Kenese 31:30; Salamo 84:2) A te tonuga loa, e olioli eiloa a Ieova ke na oko atu ki te toe‵tuga o tino.
E mata, e mafai eiloa o tali‵tonu tatou ki te folafolaga o te toe‵tuga? Ao, e seai lele eiloa se fakalotolotolua i ei me e mafai ne Ieova mo tena Tama o fakataunu te mea tenā kae e loto ma‵lie foki laua ki ei. Kae se a te uiga o te mea tenā ki a koe? E isi se fakamoemoega ke toe ‵nofo fakatasi koe mo ou tino pele kolā ko ‵mate i te lalolagi nei kae ka ‵kese ‵ki eiloa a fakanofonofoga e maua i ei!
Ne tuku atu muamua ne Ieova te Atua a tino ki loto i se fatoaga gali, kae ne folafola mai ne ia me ka toe fakafoki mai te Palataiso ki te lalolagi mai lalo i te pulega a Tena Malo faka-te-lagi telā ka pule ne te tino telā ko oti ne faka‵malugina, ko Iesu Keliso. (Kenese 2:7-9; Mataio 6:10; Luka 23:42, 43) I te Palataiso telā ka fakafoki mai, ka maua ei ne tino te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai, e aunoa mo masaki mo fāmai katoa. (Fakaasiga 21:1-4; fakatusa ki te Iopu 33:25; Isaia 35:5-7.) Ka ‵galo atu foki i ei a takalia‵liaga, te fakailoga tino, amioga fakasauā i va o tino kese‵kese, mo fakalavelave i mea tautupe. Ka toe faka‵tu aka ne Ieova te Atua a tino ‵mate e alatu i a Iesu Keliso ke ola i se vaegā lalolagi ‵mā pakipaki penā.
A te toetuga, telā e fakavae ki te taulaga togiola a Keliso Iesu, ka fai ei ke fia‵fia a atufenua katoa
Tenā loa te fakamoemoega o te fafine Kelisiano telā ne faipati ki ei i te kamataga o te mataupu tenei. I ne nāi tausaga mai tua ifo o te mate o tena mātua, ne fesoasoani atu a Molimau a Ieova ki a ia ke sukesuke faka‵lei ki te Tusi Tapu. Ana muna: “I te taimi ko iloa ei ne au te fakamoemoega ki te toe‵tuga, ne tagi au i ei. Se mea gali ‵ki ke iloa ne au me ka toe fetaui maua mo toku mātua.”
Kafai e olioli eiloa penā tou loto ke toe fetaui koulua mo se tino pele, ka fia‵fia eiloa a Molimau a Ieova ke fesoasoani atu ki a koe ke iloa ne koe me e fakamautinoa aka pefea ne koe te fakamoemoega tenā mō koe eiloa. Kaia e se fesokotaki atu ei koe ki a latou i te Kingdom Hall telā e pili mai ki a koe io me tusi atu koe ki te fakatuātusi o te fenua telā e pili mai ki a koe i te fakasologa i te itulau e 32.
a A te pati Eleni telā e ‵fuli ki te ‘‵mae o tena loto’ e maua mai i te veape (em·bri·maʹo·mai) telā e fakauiga ki te logo‵mae malosi io me ko te otia malosi. E fai mai penei te tino poto e tokotasi i te Tusi Tapu: “I konā loa e mafai fua o fakauiga i ei ki te māfatia malosi o te loto o Iesu kae ne fakaoi foki i Tena loto.” A te tugāpati ‘ko fi‵ta tena mafaufau’ e maua mai i te pati Eleni ko te (ta·rasʹso) telā e fakauiga ki te ‵vesi. E pelā mo pati a te tino poto i pati e fakauiga i ei ki “te otia o te loto, . . . te logo‵mae malosi io me ko te fanoanoa malosi.” A te tugāpati ko te “tagi” e mafua mai i te veape Eleni ko te (da·kryʹo) telā e fakauiga ki te “maligi o loimata, mo te tagi sē logoā.”