Sɛnea Agyan Boha Dua Nyaa Ne Din

AKWANTUFO a wɔkɔ Afrika kesee fam sare so mantam a owia bɔ wɔ hɔ pii no mu kakraa bi pɛ na wohu agyan boha dua a wɔn ani nnye ho. “Ɛho yɛ nnodowee a fitaa sensan mu . . . , esisi mmepɔw so, wosee ne nidi mu. . . . Ɛte sɛ asraafo dɔm a werɛ afi wɔn aha so mpanyimfo, a wɔaka mframa, awia, ɔpɛ, ne anadwo awɔw a emu ye den mu.” Sɛɛ na Jon Manchip White kaa agyan boha nnua ho asɛm wɔ ne nhoma The Land God Made in Anger no mu.

Nokwarem no, agyan boha dua no yɛ ntɔmmɛ mu ahorow 150 a ɛwɔ Afrika kesee fam no mu biako. Ɛwom sɛ ne nhaban ano wɔ nsɔe na nsu wom pii de, nanso ɛwɔ beae a osu ntɔ papa anaasɛ koraa. Nsu a ɛde sie ne dutan mu no na ɛma ɛkɔ so tra ase. Enti June ne July biara, agyan boha dua tumi ma nnomaa, nnowa, ne nkontromfi a ɛwɔ hɔ no nya nsu dɛdɛ a ɛwɔ ne nhwiren akokɔsrade mu no nom.

Nanso, dɛn nti na dua yi din a nnipa pii nim ne agyan boha dua? Enti Hamufo, Afrika kesee fam abɔmmɔfo a wotumi yɛ nneɛma pii no de dubaa yɛɛ ade a wɔde wɔn agyan gu mu. Nnipa a wotumi yɛ nneɛma ahorow yi yiyi dubãã no mfinimfini futurufuturu no ma ɛka ɛho a ɛyɛ den no na wɔhata ma ɛyɛ ɔdorobɛn teateaa. Enti na wɔato din—agyan boha dua.