Zvakaitika Mu Upenyu
“Ndaida Kuseenzera Djehovha”
ISUSU tainga tecieneka cikwata cidoko ce hama catainga tavhakacira ciri dhuze no muntanha we Granbori, uri pakati kamare ke froresta ye Suriname. Pedzepo takatanga kuita rhwendo mu Murambo we Tapanahoni mu kanowa ye matabhwa yainga yakareba maningi. Pedzepo, pataidarika mu mbuto dzakashata dze murambo uwona motori wakapondera pabuwe. Panguwa imweyo dii ro mberi yo kanowa yakandondomera mu mvura uye isusu takambwereramo. Mwoyo wangu wakaponda maningi, ke makore akawanda ndaiita rhwendo nge mu mvura hinga muonereri we nharaunda asi inini ndainga ndisikakwanisi kusambirira!
Ndisati ndareketa zvakaitika, mumasure mazvo ndaipfarira kupanganidza kuti ndakatanga kudini basa re nguwa yakadzara.
Inini ndakabarhwa mu gore ra 1942 ku Curação ku citsuwa yakarungama ku Caribbean. Baba angu akabarirhwa ku Suriname, awona akafuruka oenda ku Curaçao kuti aseenze ikona. Ndisati ndabarhwa awona akagara Mupupuri wa Djehovha wekutanga ku Curação.a Awona aifunda Bhaibheri no ana ashanu masumana ese, inini ndakaona kuti zviro zvainga zvisiripi nyore kaari. Pandainga ndaano makore 14, isusu takafuruka toenda ku Suriname, ngekuti baba angu aidikana kuriritira mai awo ainga acembera.
SHAMWARI DZAKANAKA DZAKACINJA UPENYU WANGU
Ku Suriname, ndakatanga kushamwaridzana no madjaha aishingaira mu ungano. Awona ainga akandikurira padoko uye aiseenza hinga mapionero e nguwa dzese. Paaireketa ngezve maeshiperiensiya aainga anawo ezve basa rekuparidzira, zvaitooneka kuti awona aipfara. Mukupera ke musanagano inini no shamwari dzangu tainyanya kucedza ngezve Bhaibheri—nguwa dzimweni tiri pasi pe denga rakadzara nge nyeredzi. Ndidzo dzakandibetsera kusanangura zviro zvandaida kuita mu upenyu uye inini ndaida kuseenzera Djehovha. Hino ndakabhabhatidzwa ndaano makore 16. Pedzepo, pandainga ndaano makore 18 ndakatanga kuseenza hinga pionero we nguwa dzese.
FUNDO DZINOKOSHA
Ndeciseenza hinga mu pionero ku Paramaribo
Inini ndakafunda zviro zvakawanda maningi pandaiseenza hinga pionero, ndizvona zvakandibetsera pa basa re nguwa yakadzara. Nge muezaniso, ciro cekutanga candakafunda ngece kukosha ke kurowedza amweni. Pandakatanga kuseenza hinga pionero, misionariyo umweni waizwi Willem van Seijl wakanditora.b Iyena wakandifundisa maningi kuti ndingakwanisa kuita kudini mabasa e ungano. Mu nguwa iyona ndainga ndisikaetseri roedzo iyona. Mu gore rakazooteera inini ndakagadzwa hinga pionero espesiari ndakatanga kubetsera zvikwata zvidoko mu mbuto dziri kure pakati pe floresta ye Suriname uye kure no ungano dzimweni. Inini ndinotenda maningi rowedzo dzese dzandakapaswa no hama! Dakara zvino inini ndinopeta masimba kuti nditeedzere miezaniso yawo uye kuti ndiroedze amweni.
Ciro cecipiri candakafunda, ngecekuti kugara no upenyu usina zvakawanda uye kunyasa kurongeka kunounzisa zviro zvakanaka maningi. Mukutanga ke mwedzi umwe na umwe inini no hama yandaiseenza nayo hinga pioneiro espesiyari taiita urongwa wo zvese zvataida pa sumana inoteera. Pedzepo taiita rhwendo umwe wedu waiita rhwendo rakakura ecieenda ku kapitari kootenga zviro zvese zvataida. Taidikana kuita urongwa wakanaka kuitira kuti ka rubetso ko mare kataipaswa kakwane mwedzi wese. Isusu tainga tiri pakati pe floresta, hino kana ciro cikapera apana waizotibetsera. Inini ndinotendera kuti kutora upenyu usina zvakawanda uye kunyasa kurongeka kubvira ndiciri mudjaha zvakandibetsera kukanda ndangariro dzangu pa basa ra Djehovha mu upenyu wangu wese.
Ciro cecitatu cendakafunda kukosha ke kufundisa amweni nge mureketero wawo. Inini ndakakura ndecireketa ciHolandeji ciNgezi, Papiamento, uye ciSranantongo—mireketero inorekethwa maningi ku Suriname. Asi pandaiparidzira anhu aitambira zvakanaka masoko akanaka pandaiparidzira mu mureketero wawo kamare. Asi inini ndaiona kuti zvinoshupha kureketa umwe we mureketero uwona weci Saramakano unoseenzesa izwi rakakura uye rakaterera. Asi kupeta masimba kakabetsera. Nokuhamba ke nguwa ndakakwanisa kufundisa cokwadi anhu a akawanda ngekuti ndaiaparidzira nge mureketero wawo.
Izvirokwazvo kuti nguwa dzimweni ndaipsveruka, nge muezaniso zuwa rimweni ndaida kubvunzisa mufundi we Bhabheri waireketa ci Saramakano kuti waizwa kudini ngekuti mundani make maihwadza. Asi ndakapedzesera ndamubvunzisa kuti uno mimba here. Izvirokwazvo kuti aatozi kupfarira mubvunzo wangu, pasinei nozvishaishi izvi inini ndairumbwa ndecipeta masimba kuti ndirekete mureketero wawo.
KUTENDERA MABASA AMWENI
Mu gore ra 1970, inini ndakagadzwa kuti ndiseenze hinga muonereri we nharaunda. Mu gore irona ndakapangidza urongwa we masiraidhi “we kuvhakacira maskritoriyo makuru e Apupuri a Djehovha” ku magrupu akawanda. Kuti tigume ku mbuto idzona, inini no hama dzimweni taiita rhwendo no mu mvura mu mabharko akakura ematabwa. Mu bharko taipakidza jiradhori imwe, cigubu co dhizeri, no maruju akhona uye no zviro zvimweni zvaidikana. Pataiguma taidikana kuthwara zviro zvese izvi kuti tizvikande kumbuto yataiendeyo kataizopangidzira urongwa uu. Ciro candinoedzurira parhwendo idzona ikupfarira kaiita anhu o kweneyo paaiona urongwewo. Inini ndaipfara maningi nge kufundisa anhu ngezva Djehovha uye ngezve sangano rake panyika pano. Kuona anhu eciziya Djehovha uye ecikhwedera dhuze naye zvakaita kuti ndione kuti kupeta masimba kandakaita kakabetsera.
KUGADZIRA BOTE RAKAKOSWA NO MAPOTE MATATU
Inini na Ethel takacata mu Setembro ya 1971
Inini ndaizviziya kuti kugara ndisikazi kuwaka zvaibetsera pa basa rangu, kunyazi zvakadaro inini ndaida kuona munhu wakanaka. Hino ndakatanga kuita munamato kuna Djehovha ndecikumbira mukadzi waizokwanisa kugara nomupfaro kunyazi nozvitsinzwa zvo basa rangu. Mumasure me gore rimwe, inini ndakatanga ku namorari na Ethel, mu pioneira espesiyari waishingaira maningi uye waidzipira. Kubvira aciri mudjaha, Ethel waishamisika maningi no muphostori Pauro uye waida kuteedzera muezaniso wake pakudzipira pa basa rekuparidzira. Takazocata mu Setembro ya 1971 uye takatanga kuseenza tese munharaundemo.
Ethel wakarererhwa mu mhuri yainga isina zvakawanda zvekurarama nazvo, hino ngekuti nharaunda yedu yaigara ku floresta, zvakaita nyore kuti Ethel adjairane no mugariro we ikona. Nge muezaniso, isusu pataigadzirira kuti tiende koovhakacira ungano isusu taitora zviro padoko. Isusu taisamba uye kupadza macira mu mirambo. Uyewo takazokwanisa kurhya ciro cipi haco cataipaswa—mabenembe, mapiranya, kana kuti ciro cipi haco caivhimiswa uye kuedzwa. Kuya kataigumira kusina maparatu tairhyira pamasakani e mukobo. Uye kainga kusina kuryeri taitorhya no nyara. Ethel na inini takaona kuti kupeta masimba kese katakaita kakanyasa kubambisa mucato wedu tecigara bote rakakoswa nomapote matatu. (Mup. 4:12) Kudai zvaiita kuhwirirazve sure taida kutangazve zvese papsva!
Kuwhirirazve koovhakacira ku floresta ndizvo zvakaita kuti zviitike zvandabuya pakutanga. Pataipinda no mbuto yakashata mu murambo mberi ko kanowa kakandondomera uye ciripo-ripoco kakabudazve, asi zvakabetsera ngezve kuti isusu tainga takapfeka ma koreti salva vida uye atizi kundondomera kunyazi zvakadaro mukanowemo makapinda mvura. Takadikana kuti tiseenzese mapoto ezvekurhya kuti tibvise mvura yainga iri mukanowa, kuti zvese zvikwanisike taidikana kupsveta zvese zvekurhya zvainga zviri mu mapotomo.
Ngekuti tainga tisisina zvekurhya, takaita cisananguro cokuedza howe pataiita rhwendoro. Asi atizi kukwanisa kubata ciro. Hino takanamata kuna Djehovha tecikumbira kuti atipase zviro zvekurhya zve zuwa irona. Mumasure mekuti tapedza kuita munamatowo, imwe ye hama yatainga tinayo yakakhandira ciedzo mu mvura uye yakabata howe imwe, howe iyona yainga yakakura maningi zvekutoti tese ashanu takakwanisa kurhya dakara pakuguta zuwa irona.
MWAMUNA BABA UYE MUONERERI WE NHARAUNDA
Mumasure mekuseenza munharaunda makore mashanu, inini na Ethel takatambira makomborero atainga tisikakariri—taizogara abereki. Inini ndakapfara maningi pandakaziya izvona, asi ndainga ndisikazii kuti izvona zvaizobatabata kudini upenyu wedu. Inini na Ethel taida maningi kurumbwa tiri mu nguwa yakadzara kudai izvona zvaibvira. Mu gore ra 1976 mwana wedu Ethniël wakabarhwa. Mwana wedu, Giovanni, wakazobarhwa mumasure me makore mairi no hafu.
Teciona rubhabhatidzo mu murambo Tapanahoni padhuze no Godo Holo ku Suriname mu gore ra—1983
Pa nguwa iyona ku Suriname kaidiwa maningi aparidzi, hino firiyari yakatitendera kuti tirumbwe teciseenza hinga muonereri we nharaunda panguwa yatainga tecirera ana edu. Panguwa yekuti ana edu ainga ari madjaha inini ndaigadzwa kuti ndiende kunharaunda yainga isina ungano dzakawanda. Izvona zvakaita kuti ndikwanise kuseenza hinga muonereri we nharaunda, uye pakupera ke mwedzi toseenza hinga mapionero espesiyari mu ungano yataitumwa. Kana ungano yandaidikana kuvhakacira yecigara padhuze no panyumba pedu Ethel no ana edu aindiperekedza. Asi kudai ungano dzandaidikana kuvhakacira dzainga dziri ku floresta uye dai ikona kaida kuizwa gungano inini ndaienda ndiri ndega.
Pandaiseenza mu nharaunda kakawanda kakhona ndaiita rhwendo no bharko kuti ndivhakacire ungano dziri kure
Kuti ndikwanise kuita basa rangu rese inini ndaidikana kugara no urongwa wakanaka. Inini ndaiita kuti pakwanisike kuita kunamata ke mhuri masumana esse. Asi pandainga ndecivhakacira ungano ku floresta, Ethel ndiye waitungamirira kunamata ke mhuri. Asi kunyazi zvakadaro, pese pazvaibvira taiita zviro tiri tese hinga mhuri. Ethel na inini tairumbwa teciita zviro zvinodakadza pamwepo no ana edu—zviro zvakaita hingana jogo kana kupasiari tiri pamwepo. Kakawanda kakhona ndainonoka kuwata ngekuti ndaidikana kugadzirira matii angu. Kuita hingana mwanakadzi akanaka anorekethwa pana Zvierengo 31:15, Ethel waimuka zuwa risati rabuda kuti agadzirire zviro zvataidikana kufunda izvi zvaibatanidza matarhwa e Zuwa, uye zvekurhya kuti tirhye tiri pamwepo ana asati aenda kucikora. Ndinotenda maningi Djehovha ngekundipasa mukadzi anodzipira anosondibetsera kuti ndikwanise kuita basa rangu rekumwiya!
Hinga abereki, tinopeta masimba akakura nguwa dzese kuti tibetsera ana edu kuti ade Djehovha uye basa rekuparidzira. Isusu taida kuti ana edu aone basa re nguwa yakadzara hinga basa rawo, haiwa ngekuda kutipfadza asi ngekuti awona azvisanangura ega. Isusu taireketa nawo nguwa dzese mushobo waaizopfara nge kuseenza mu nguwa yakadzara. Kunyazi taibatana nozvitsinzwa, Djehovha aitikomborera uye aitibetsera nguwa dzese. Isusu taibetsera ana edu kuti ashamwaridzane no hama dzaikanda Djehovha pa mbuto yo kutanga mu upenyu.
Djehovha aipasa mhuri yedu nguwa dzese zvese zvataida zvokurarama nazvo. Izvirokwazvo kuti ndaiitawo dii rangu. Kuseenza hinga pionero espesiari ku froresta kakandifundisa kuiga mare kuti ndizoiseenzese painonga yecidikana. Kunyazi nokupeta masimba kataiita nguwa dzimeni taikwanisapi kutenga zviro zvise. Mu nguwa dzakaita hingana idzi, ndinoona kuti Djehovha akatipasa zvataida. Nge muezaniso, mu gore ra 1986 dakara muna 1992 kakaitika hondo ku Suriname. Mu makore esse aya zvaishupha kuona zviro kutobatanidzawo zvekuryha. Djehovha akatipasa zvataida.—Mat. 6:32.
KURANGARIRA UPENYU WANGU
Kubvira ku muoko boshwe tecienda ku muoko kwawo: Pamwepo no mukadzi wangu Ethel
Mwana wedu mukuru Ethniël, no mukadzi wake Natalie
Mwana wedu Giovanni, no mukadzi wake Christal
Ke upenyu wedu wese, Djehovha arikurumbwa ecitipasa zviro zvinoita kuti tipfare maningi. Ana edu makomborero katiri uye kuarera kuti aseenzere Djehovha makomborero amweni. Tinopfara maningi ngekuti aona akasanangurawo kuita basa renguwa yakadzara. Ethniël kutobatanidzawo na Giovanni akakursar zvikora zvakaringana no Bhaibheri uye zvino awona no akadzi ari kuseenza ku firiyari yo Suriname.
Asi ticakabatikana teciseenzera Djehovha hinga mapionero espesiyari. Uyewo ticakabatikana zvekutoti atiripi kuona nguwa yekufundira kusambirira! Apana candinotsumba. Ndecirangarira ngezve upenyu wangu inini ndinoona kuti kusanangura kupinda mu basa re nguwa yakadzara ndiciri mudjaha ndi cimwe cecisananguro cakanaka maningi candakaita.
b Onai ngano ye upenyu ya hama Willem van Seijl, “Realidades que superaram minhas expectativas,” yakabudiswa mu Mukai! wa 8 ya Otubro wa 1999, mu ciPotukezi!