MUSORO WE KUFUNDA 50
Kutenda Pamwepo no Zviito Zvingatiitisa kuti Tigare Anatsi
“Hambai no kutenda kainga kuna baba edu Abrahamu.” —ARO. 4:12.
NGOMA 119 Tinodikana Kugara ne Kutenda
ZVATICAFUNDAa
1. Patinorangarira ngezva Abrahamu, mibvunzo dzipi dzekuti pamweni tingadziita?
ANHU akawanda akambozwa ngezva Abrahamu, asi anoziya zviro padoko basi ngezvake. Asi isusu tinoziya zvakawanda ngezve munhu uu unorekethwa mu Bhaibheri. Ngo muezaniso, Abrahamu wakadainzwa kuti “baba o ese ano kutenda.” (Aro. 4:11) Pamweni mungadzibvunzisa kuti: ‘Kodi inini ndaizokwanisa kugara nokutenda kakabamba hingana ka Abrahamu?’ Honde, zvingakwanisika.
2. Ngei zvecikosha kufunda ngezve muezaniso wa Abrahamu? (Tiyago 2:22, 23)
2 Umwe mushobo wekukwanisa kugara nokutenda hingana ka Abrahamu ngewe kufunda muezaniso waakatisiira. Mumasure mekubvunzwa ndi Mwari, Abrahamu wakaenda ku mbuto iri kure uye wakararama ke makore akawanda mu matenda. Uye iyena wainga akatogadzirirawo kupasa mwana wake waaida maningi, Izaki hingana cibairo. Zvese izvi zvakapangidza kuti Abrahamu wainga ano kutenda kakabamba muna Djehovha. Kutenda ka Abrahamu uye zviito zvake zvakaita kuti atenderhwe na Mwari uye agare shamwari yake. (Erengai Tiyago 2:22, 23.) Djehovha anoda kuti isusu—pamwepo na imwimwi—tigare shamwari dzake. Ndiyo ndaa, iyena akafemera Pauro na Tiyago kuti atare ngezve muezaniso wa Abrahamu mu Bhaibheri. Mu fundo ino, ticaona kuti Aroma kapituro 4 uye Tiyago kapituro 2 inotifundisei ngezva Abrahamu. Mumakapituro mairi aya, isusu tinoerenga zviro zvinokosha maningi ngezva Abrahamu.
3. Ivhersikuro ipi yo Bhaibheri yakarekethwa ndi pauro uye Tiyago?
3 Pauro kutobatanidzawo na Tiyago, akatara masoko anoteera ari pana Genesi 15:6, anoti: “[Abrahamu] wakapangidza kutenda muna Djehovha uye wakazwi munatsi.” Kuna Djehovha, munhu munatsi ndi uya unoita kuda kake uye unomupfadza. Zvakanaka maningi kuziya kuti anhu asikazi kukwana hinga isusu tingakwanisa kuonekwa na Mwari hinga anhu anatsi kana kuti asina caanoshaisha! Imwimwi mainga musikazopfariri kuti Djehovha arekete zviro hingana izvi ngezvenyu here? Hino, ngationei kuti ngei Djehovha akadainza Abrahamu kuti munatsi uye kuti tinodikana kuitei kana tecida kuonekwawo kudaro na Djehovha.
KUTI TIGARE ANATSI TINODIKANA KUGARA NOKUTENDA
4. Cinyi cinoita kuti anhu asagare anatsi?
4 Tsamba yaakatarira Aroma, Pauro wakapanganidza kuti anhu ese ashaishi. (Aro. 3:23) Hino, zvingaitika kudini kuti Mwari aone anhu amweni hinga anatsi uye asikashaishi? Kuti abetsere Akristu kuzwisisa ngezve fundo ii, Pauro wakapanganidza ngezva Abrahamu.
5. Ngei Djehovha aikwanisa kudainza Abrahamu kuti munatsi? (Aroma 4:2-4)
5 Abrahamu wainga ecigara mu nyika ye Kanani Djehovha paakabhuya kuti iyena wainga ari munatsi. Ngei Djehovha akabhuya izvona? Kodi kainga kuri kuti Abrahamu waitondowedza Mutemo wa Mozesi ngo mushobo wakakwana? Haiwa. (Aro. 4:13) Ngokuti Mutemo wa Mozesi wakapaswa dzinza re Asraeri mumasure me makore 400 Mwari a abvunza Abrahamu kuti wainga ari munatsi. Hino ngei Djehovha akabhuya kuti Abrahamu wainga ari mwanarume munatsi? Iyena akazwira nyasha Abrahamu uye akamudainza kuti munatsi nge ndaa ye kutenda kake.—Erengai Aroma 4:2-4.
6. Ngei Djehovha ecikwanisa kudainza anhu asikazi kukwana kuti anatsi?
6 Pauro wakapanganidza kuti kana munhu ano kutenda muna Mwari, “kutenda kake kunozwi unatsi.” (Aro. 4:5) Pauro wakapanganidzazve kuti: “Hinga zvakarekethwa na Dhavhidhi ngezve mupfaro we munhu anozwi na Mwari munatsi haiwa nge zviito zvake, eciti: ‘Anopfara aya akarekererhwa zvishaishi zvawo uye zvitema zvawo zvakapfudzwa; unopfara munhu unorekererhwa citema cake na Djehovha.’” (Aro. 4:6-8; Pis. 32:1, 2) Mwari anorekerera zvishaishi zve aya anokutenda maari. Iyena anonyasa kurekerera uye aazogari eciedzurira zvishaishi zve munhuwo. Kuna Djehovha, munhuwo munatsi uye aana caanoshaisha nge ndaa ye kutenda kake.
7. Ngei tingabhuya kuti aseenzi a Mwari e kare ainga ari anatsi?
7 Izvirokwazvo kuti Abrahamu, Dhavhidhi no aseenzi amweni akatendeka a Djehovha akadainzwa kuti anatsi, kunyazi zvakadaro, awona akarumbwa ari anhu asikazi kukwana uye ashaishi. Asi nge ndaa ye kutenda kaainga anako, Djehovha akaaona hinga anhu asikashaishi, maka-maka kana eciezaniswa no aya ainga asikamunamati. (Aef. 2:12) Mu tsamba yaakatarira Aroma, Pauro wakapanganidza kuti tinodikana kugara nokutenda kana tecida kugara shamwari dza Mwari. Hino, kuita hingana Abrahamu uye Dhavhidhi, kana tino kutenda muna Djehovha tingakwanisawo kugara shamwari dzake.
KUBATANA KUPI KURIPO PAKATI PE KUTENDA UYE ZVIITO?
8-9. Maonero api aripo asikazi kunaka anocokuita no zvakatarhwa ndi Pauro na Tiyago, uye ngei?
8 Ke makore akawanda, atungamiriri e magereja agara ecida kuziya kuti cinyi cinonyanya kukosha: kutenda kana kuti zviito. Amweni anofundisa kuti kana wecida kuponeswa unodikana kupangidza kutenda muna Tenzi Djesu Kristu. Pamweni imwimwi makambozwa anhu ecibhuya kuti: “Tenda muna Djesu uye ucaponeswa.” Anhu akawanda anonamata, anotoseenzesawo masoko a Pauro e kuti: “Munhu anozwi na Mwari munatsi haiwa nge zviito zvake.” (Aro. 4:6) Ngo dii rimweni, amweni anotendera kuti “imwimwi mungaponeswa” kana mukaita rhwendo rekuvhakacira mbuto dzinozwi cena nge gerejero, kana kuita zviro zvakanaka. Pamweni awona angareketa masoko ari pana Tiyago 2:24 anoti: “Munhu unozwi munatsi nge mabasa, haiwa nge kutenda basi.”
9 Nge ndaa ye maonero akasiyana, azii anganani e Bhaibheri akaguma pakubhuya kuti Pauro na Tiyago anobhuya zviro zvakasiyana paanoreketa ngezve kutenda uye zviito. Maererano no zvinobhuiwa no anhu amweni e magereja, Pauro waitenda kuti munhu unodikana kugara nokutenda kana ecida kupfadza Mwari, uye Tiyago waitenda kuti munhu unodikana kupangidza no zviito kana ecida kupfadza Mwari. Muzii umweni wakati: “Tiyago wainga asikazwisisi kuti ngei Pauro wakabhuya kuti munhu unodikana kugara nokutenda kana ecida [kugara munatsi] uye zvezvirokwazvo, Tiyago wainga asikatotenderani kamare no panganidzo ya Pauro.” Kunyazi zvakadaro, zvakatarhwa na Pauro uye na Tiyago zvese zvakafemerhwa na Djehovha. (2 Ti. 3:16) Hino panodikana kugara no panganidzo pa zviro izvi zvakasiyana zvakarekethwa na Pauro uye Tiyago. Zvakarekethwa pa tsamba dza Pauro uye Tiyago ndizvona zvicatibetsera kunyasa kuzwisisa fundo ii.
Pauro wakabvunza Akristu e Cidjudha ku Roma kuti cinokosha kugara nokutenda, haiwa kuita zviro zvaibhuiwa no Mutemo wa Mozesi (Onai ndima 10)b
10. “Zviito” zvipi zvaibhuiwa na Pauro? (Aroma 3:21, 28) (Onaiwo mufanikiso.)
10 “Zviito” zvipi zvairekethwa na Pauro pana Aroma 3 na 4? Iyena wainga ecibhuya maka-maka ngezve “zviito zvaikumbirhwa nge mutemo,” mutemo wa Mozesi wakapaswa pa Dunhu re Sinai. (Erengai Aroma 3:21, 28.) Zvinoita hingana kuti pa nguwa ya Pauro, zvainga zveciashuphira kutendera kuti Mutemo wa Mozesi uye zviito zvaikumbirhwa no Mutemo iwona, zvainga zvisikacaseenzi. Ndiyo ndaa, Pauro wakareketa ngezve muezaniso wa Abrahamu eciti: Kuti munhu atenderhwe uye azwi munatsi na Djehovha zvainga zvisikabvi pakuita “zviro zvaikumbirhwa no mutemo.” Asi zvaibva pakutenda. Izvona zvinotipfadza maningi ngokuti zvinotifundisa kuti kana tino kutenda muna Mwari uye muna Djesu, isusu tingakwanisa kutenderhwa na Mwari uye kuzwi anatsi.
Tiyago wakabhuya kuti Akristu anodikana kupangidza kutenda ngo “zviito,” kuita zvakanaka uye kubata anhu ese ngo mushobo wakaezana (Onai mandima 11-12)c
11. “Zviito” zvipi zvaibhuiwa na Tiyago?
11 Ngo dii rimweni, “zviito” zvakabhuiwa ndi Tiyago pa kapituro 2 “azviitopi zvaikumbirhwa no mutemo” zvakarekethwa na Pauro. Tiyago wainga ecibhuya ngezve zviito, kana kuti mabasa anodikana kuizwa ngo Mukristu zuwa no zuwa. Zviito izvona ndizvona zvinopangidza kuti Mukristu unokutenda muna Mwari here kana kuti haiwa. Onai miezaniso miiri yakaseenzeswa na Tiyago.
12. Tiyago wakapanganidza kudini kubatana kuripo pakati pe kutenda uye zviito? (Onaiwo mufanikiso.)
12 Pa muezaniso wekutanga, Tiyago wakareketa kuti Akristu anodikana kubata anhu ese ngo mushobo wakaezana. Iyena wakapanganidza ngezve muezaniso we mwanarume umweni wainga abata nge mushobo wakanaka munhu mupfumi, asi wainga asikazi kureremedza murombo. Tiyago wakabhuya kuti mwanarume iyena waiti unokutenda, asi zvaaita zvainga zvisikapindirani no zviya zvaaibhuya. (Tig. 2:1-5, 9) Pa muezaniso wecipiri, Tiyago wakareketa ngezve ‘hama kana hanzvadzi isina zvokupfeka no zvokurhya zvinokwana pa zuwa’ uye munhu otama kuita ciro kuti amubetsere. Kunyazi iyena akabhuya kuti uno kutenda, zviito zvake zvaipangidza kuti iyena wainga asina kutenda. Hinga zvakabhuiya na Tiyago, “kutenda basi kusina mabasa kakafa.”—Tig. 2:14-17.
13. Muezaniso upi wakaseenzeswa na Tiyago kuti apangidze kuti tinodikana kugara nokutenda uye no zviito zvakanaka? (Tiyago 2:25, 26)
13 Tiyago wakareketa ngezva Rakabhi hinga muezaniso we munhu wakapangidza kutenda. (Erengai Tiyago 2:25, 26.) Rakabhi wainga azwa ngezva Djehovha uye waiziya kuti iyena aibetsera Aisraeri. (Djs. 2:9-11) Pedzepo iyena wakapangidza kutenda kake nge zviito—iyena wakadziirira avhevhi airi e Ciisraeri, ainga ari pa mugariro unoshupha waikanda upenyu wawo pa ngozi. Ndiyo ndaa, mwanakadzi uu wainga ano citema uye wainga asiripi Muisraeri wakazwi munatsi ngo mushobo umwewo wakabvunzwa Abrahamu kuti wainga munatsi. Muezaniso wa Rakabhi unotifundisa kuti kutenda kedu kunodikana kupangidzwa nge zviito.
14. Ngei tingabhuya kuti Pauro uye Tiyago anoreketa zviro zvinopindirana?
14 Hino Pauro na Tiyago ainga ecipanganidza basi ngezve kubatana kuripo pakati pe kutenda uye zviito, asi nge mushobo wakasiyana. Pauro wainga ecibvunza Akristu e Cidjudha kuti awona ainga asikazokwanisi kutenderhwa na Djehovha kana akaita basi zviito zvaikumbirhwa nge Mutemo wa Mozesi. Uye Tiyago wainga ecibhuya kuti Akristu ese anodikana kupangidza kutenda ngekuita zvakanaka ku anhu ese.
Kodi kutenda kenyu kuri kumuitisai kuti muite zviito zvinopfadza Djehovha here? (Onai ndima 15)
15. Mishobo ipi yatingapangidza kutenda kedu nge zviito? (Onaiwo mafoto.)
15 Djehovha ainga asikabhui kuti kana tecida kuzwi anatsi tinodikana kuita kamare zviya zvakaizwa ndi Abrahamu. Zvezvirokwazvo, tino mishobo yakawanda yatingapangidza ndiyo kuti tinokutenda ngo zviito zvedu. Isusu tingatambira zvakanaka anhu aya arikutanga kupinda misangano, kubetsera hama dzirikubatana no zvinetso uye kuita zvakanaka ku anhu ese e mu mhuri medu. Aya maitiro anotenderhwa na Djehovha uye anoakomborera. (Aro. 15:7; 1 Ti. 5:4, 8; 1 Juau 3:18) Mushobo umweni unokosha wekupangidza kutenda kedu ngewe kuparidzira masoko akanaka. (1 Ti. 4:16) Tese isusu tingapangidza nge zviito zvedu kuti tinotenda kuti zvipikirhwa zva Djehovha ngezve cokwadi uye kuti zvese zvaanoita zvakanakira isusu. Kana tikaita zviro izvi, tingagara no rugondo rekuti Mwari acationa hinga anatsi uye ticagara shamwari dzake.
KARIRO INODIKANWA MANINGI PA KUTENDA KEDU
16. Ikariro ipi yainga ina Abrahamu yakamubetsera kugara nokutenda?
16 Aroma kapituro 4 inobhuya ngezve ciro cimweni catingafunda kubva kuna Abrahamu: kukosha ke kariro. Djehovha akagondesa kuti peciseenzeswa Abrahamu, “madzinza” akawanda aizokomborerhwa. Rangaridzai kupfara kakaita Abrahamu paakazwa izvi! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Aro. 4:17) Asi nguwa yaihamba, Abrahamu wainga aano makore 100 uye Sara wainga ano makore 90, uye awona ainga asati aano mwana. Mu maonero e anhu zvainga zvisikaitiki kuti Abrahamu na Sara agare no mwana. Uye izvi zvakaedzawo kutenda ka Abrahamu. Asi iyena “ wainga ano kutenda kaibva pa kariro, kuti waizogara baba e madzinza akawanda.” (Aro. 4:18, 19) Pakupedzesera, mwana wainga ecikarirhwa wakabarhwa. Abrahamu wakagara baba a Izaki.—Aro. 4:20-22.
17. Tinozviziya kudini kuti tinokwanisa kuzwi tiri anatsi na Mwari uye kugara shamwari dzake?
17 Hinga zvataona, isusu tingakwanisa kutenderhwa uye kuzwi anatsi na Djehovha hingana zvakaitika na Abrahamu. Zvezvirokwazvo, Pauro wakabhuyazve ngezvazvo paakati: “Masoko ekuti ‘zvakaita kuti azwi’ aazi kutarhwa basi nge ndaa yake [Abrahamu] asi akatarhwawo nge ndaa yedu, ngokuti tinozodainzwawo kuti anatsi, ngokuti tinotenda Uya akamutsa Djesu.” (Aro. 4:23, 24) Kuitawo hinga Abrahamu, isusu tinodikana kugara nokutenda, kupangidza no zviito uye kariro. Pauro wakarumbwa ecibhuya ngezve kariro pana Aroma kapituro 5, uye ndizvona zvaticaona mu fundo inoteera.
NGOMA 28 Ndiani angagara Shamwari ya Djehovha?
a Isusu tinoda kutenderhwa uye kuzwi anatsi na Djehovha. Maererano no zvakatarhwa na Pauro uye Tiyago pa tsamba dzawo, ticaona kuti ngei tecidikana kugara nokutenda uye kupangidza no zviito kana tecida kutenderhwa na Djehovha.
b KUPANGANIDZWA KE MIFANIKISO PA: Pauro wakabvunza Akristu e Cidjudha kuti akande ndangariro dzawo pakutenda, haiwa pa “zviito zvaikumbirhwa no mutemo,” zvakaita hingana kuseenzesa usaru we bhurumu pamacira, kucengeta Paskwa uye kutondowedza tsika ye pa nguwa iyona.
c KUPANGANIDZWA KE MUFANIKISO: Tiyago wakakohomedzesa hama kuti dzipangidze kutenda ngokuita zviito zvakanaka hinga kubetsera arombo.