MUSORO WE KUFUNDA 20
Zvakapangidzwa—Zvinoreyei ku Azondi a Mwari
“Akaunganidza madzimambo ese pa mbuto inozwi Amagedhoni mu ciHebheru.”—ZVAK. 16:16.
NGOMA 150 Psvaka Mwari Kuti Uponeswe
ZVATICAFUNDAa
1. Bhuku ra Zvakapangidzwa rinobhuyei nge zve anhu a Mwari?
BHUKU ra Zvakapangidzwa rinobhuya kuti Umambo wa Mwari uri kutonga kudenga uye kuti Sathani wakadzingirhwa kuti auye pasi pano. (Zvak. 12:1-9) Izvona zvakaita kuti kudenga kugare no runyararo, asi zvakatiunzisira matambudziko akawanda pasi pano. Ngei? Ngekuti shungu dza Sathani dzakakura maningi uye iyena unokanda ndangariro dzake pa aseenzi a Djehovha akagondeka ari pa nyika.—Zvak. 12:12, 15, 17.
2. Cinyi cicatibetsera kuti tirumbwe takagondeka kuna Djehovha?
2 Tingarumbwa kudini takagondeka kuna Djehovha kunyazi tecirhwiswa ndi Sathani? (Zvak. 13:10) Ciro cingatibetsera, i kuziya zvicaitika mune ramangwana. Ngo muezaniso, pana Zvakapangidzwa, muphostori Juau unobhuya nge zve makomborero manganani aticatambira mbai-mbai pano. Cimwe cakhona, kuziya kuti azondi a Mwari acaparadzwa. Ngatione zvino kuti bhuku ra Zvakapangidzwa rinopanganidza kudini nge zve azondi aya uye kuti cinyi cicaitika kaari.
AZONDI A MWARI ANOIMIRIRHWA “NO ZVIPANGIDZO”
3. Ngazvipi zvimwe zve zvipangidzo zvatinogumira mu bhuku ra Zvakapangidzwa?
3 Mu vhersikuro ye kutanga ye bhuku ra Zvakapangidzwa, tinozwisisa kuti zvatinoerenga mu bhuku irona zvinopangidzwa no “zvipangidzo” kana kuti no mureketero we kuezanisira. (Zvak. 1:1) Tinoona kuti azondi a Mwari anoimirirhwa no zvikara. Ngo muezaniso, cimwe ce ‘cikara cinobuda mu bahari’. Icona cino “nyanga gumi uye misoro minomwe”. (Zvak. 13:1) Mumasure maco, panouya ‘cikara cimweni caikwira cecibva pasi’. Cikara icona cinoreketa hingana nyoka huru uye caitoita kuti “muriro uuye panyika wecibva kudenga”. (Zvak. 13:11-13) Pedzepo, tinoona cikara cimweni cakasiyana, “cikara cekupsvuka”, uye hure rakapakira pa cikara icona. Zvikara zvitatu izvi, zvinoimirira azondi anorhwisana na Mwari uye no Umambo wake ke makore akawanda. Ndiyo ndaa, zvinokosha maningi kuti tiziye kuti zvikara izvi zvinoimirira ani.—Zvak. 17:1, 3.
ZVIKARA ZVIRONGOMUNA ZVAKAKURA
Izvona zvakabuda “mu bahari.” (Dha. 7:1-8, 15-17) Izvona zvinoimirira utongi uno simba we pasi rese wakatonga anhu a Mwari kubvira mu nguwa ya Dhanyeri. (Onai mandima 4, 7)
4-5. Bhuku ra Dhanyeri 7:15-17 ringatibetsera kudini kuti tinyase kuzwisisa zvikara zvinorekethwa muna Zvakapangidzwa?
4 Tisati taziya kuti azondi awona ndiyanani, cokutanga tinodikana kuziya kuti zvikara izvona uye hure zvinoimirirei. Asi mushobo wakanaka wekuziya izvona, nge we kusiya Bhaibheri ritipanganidzire. Zvipangidzo zvakawanda zvatinogumira mu bhuku ra Zvakapangidzwa, zvakanyasa kupanganidzwa kare mu mabhuku amweni e Bhaibheri. Ngo muezaniso, muphorofiti Dhanyeri wakarota hope uye iyena wakaona “zvikara zvirongomuna zvakakura zvecibuda mu bahari.” (Dha. 7:1-3) Uye Dhanyeri unopanganidza kuti zvikara izvona zvinoimirirei. Zvikara izvona zvakakura, zvinoimirira “madzimambo,” marongomuna kana kuti utongi. (Erengai Dhanyeri 7:15-17.) Hino kupanganidzwa uku, kungakwanisa kutibetsera kuziya kuti zvikara zvinorekethwa mu bhuku ra Zvakapangidzwa zvingakwanisawo kuimirira umambo unosimba.
5 Parizvino, ngationei zvipangidzo zvinganani zvinorekethwa mu bhuku ra Zvakapangidzwa. Patinonga teciita izvona, ngationei kuti Bhaibheri ringatibetsera kudini kuti tinyase kuzwisisa cipangidzo cimwe na cimwe. Ngatitangei taona kuti zvikara izvona zvinoimirirei. Toonawo kuti ngazvipi zvicaitika ku zvikara izvona. Pakupedzesera, ticaona kuti zviitiko izvona zvinoreyei katiri.
AZONDI A MWARI ANOZIIKANWA
CIKARA CINO MISORO MINOMWE
Icona cinobva “mu bahari” uye cino misoro minomwe, nyanga gumi, uye korowa gumi. (Zvak. 13:1-4) Cinoimirira masimba ese e zve matongerhwe e nyika akatonga anhu kubvira kare. Misoro minomwe inoimirira utongi we nyika yese inokwana kuita nomwe yakatonga anhu a Mwari. (Onai mandima 6-8)
6. Cikara cino misoro minomwe cinorekethwa pana Zvakapangidzwa 13:1-4 cinoimirirei?
6 Cikara cino misoro minomwe cinoimirirei? (Erengai Zvakapangidzwa 13:1-4.) Cikara icona cakaita hingana khamba, asi cino tsoka dze ursu uye muromo we mhondoro, uye iconawo cino nyanga gumi. Izvi ndizvona kamare zvakaitawo zvikara zvinorekethwa mu bhuku ra Dhanyeri kapituro 7. Asi mu bhuku ra Zvakapangidzwa, cikara cimwe basi ndicona cakaitawo hingana zvikara zvinorekethwa muna Dhanyeri, haiwa zvikara zvese zvirongomuna. Cikara icona aciimiriri umambo umwe basi uno simba. Muphostori Juau, wakareketa kuti cikara icona cino simba pa “madzinza ese, anhu ese, mireketero yese uye mishobo yese ye anhu.” Ndiyo ndaa, icona cino simba kupinda umambo umwe basi. (Zvak. 13:7) Hino cikara ici, cinoimirira utongi wese uno simba wakatonga anhu dakara zvino.b—Mup. 8:9.
7. Musoro umwe na umwe pa misoro minomwe we cikara unoimirirei?
7 Musoro umwe na umwe pa misoro minomwe unoimirirei? Kapituro 17 ye bhuku ra Zvakapangidzwa ingakwanisa kutibetsera, ngekuti kapituro iyona inopanganidza cikara cinorekethwa mu kapituro 13. Pana Zvakapangidzwa 17:10, panoti: “Kune madzimambo manomwe: madzimambo mashanu akawa, umwe uripo, uye umwe aasati aguma; asi paanozoguma, aapedzi nguwa yakareba.” Pa utongi wese uno simba wakamboseenzeswa na Sathani, unomwe wakhona unofananidzirhwa no “misoro” ngekuti iwona wainga uno simba maningi. Utongi iwona wakabata-bata maningi anhu a Mwari. Mu nguwa ye muphostori Juau, ashanu e umambo uwona ainga atotonga kare: Edjipitu, Asiriya, Bhabhironi, Medo-Pérsia, uye no Grécia. Mu nguwa yekuti Juau paakapangidzwa zvipangidzo izvi, umambo wecitanhatu, Roma wainga uciri kutonga. Asi umambo we cinomwe uno simba kana kuti musoro wecinomwe waizogara ani?
8. Utongi upi uno simba unoimirira musoro wecinomwe we cikara?
8 Kutangisa zvino, ticaona kuti uphorofiti uri mu bhuku ra Dhanyeri ungatibetsera kudini kuziya musoro we kupedzesera we cikara cino misoro minomwe. Hino utongi upi uno simba uri kutonga mu mazuwa e kupedzesera, kana kuti “mu nguwa ya Tenzi”? (Zvak. 1:10) Utongi iwona, unoumbwa no utongi uiri uno simba uye unoseenza pamwepo, iwona unoumbwa no Reino Unido uye no Estados Unidos da América. Nge masoko amweni, iwona unoumba Utongi uno Simba we Grã-Bretanha ne América. Iwona ndiwona musoro wecinomwe pa cikara cino misoro minomwe cinorekethwa pana Zvakapangidzwa 13:1-4.
CIKARA CE MUSHANGO CINO NYANGA MBIRI DZAKATODZANA NO DZE BIRA
Icona cinobva “mu bahari” uye cinoreketa “hingana nyoka huru.” Icona cinoita kuti “muriro ubve kudenga” uye cinoita zvishamiso hingana “muphorofiti we kunyepa.” (Zvak. 13:11-15; 16:13; 19:20) Kuita hingana cikara ce nyanga mbiri uye muphorofiti we kunyepa, Grã-Bretanha ne América dzinocengedzera anhu e nyika yese uye dzinowabvunza kuti “anamate” “cikara ce mushango” cino misoro minomwe uye no nyanga gumi. (Onai ndima 9)
9. Cikara cino “nyanga mbiri dzakatodzana no dze bira” cinoimirira ani?
9 Zvakapangidzwa kapituro 13, inotibvunza kuti musoro wecinomwe we cikara kana kuti Grã-Bretanha ne América, pamweni paya unosoita hingana cikara cino “nyanga mbiri dzakatodzana no dze bira, asi cakatanga kureketa hingana nyoka huru.” Cikara icona “cinoita zvipangidzo zvikuru, cecitoita kuti muriro uuye panyika wecibva kudenga, anhu ese ecizviona.” (Zvak. 13:11-15) Kapituro 16 uye na 19 ye bhuku ra Zvakapangidzwa, rinodaidza cikara icona hingana “muphorofiti we kunyepa.” (Zvak. 16:13; 19:20) Uyewo bhuku ra Dhanyeri rinoreketawo zvimwezvo, parinopanganidza reciti Utongi uno Simba we Grã-Bretanha ne América ‘waizounzisa ruparadzo rikuru.’ (Dha. 8:19, 23, 24, masoko opasi) Ndizvona kamare zvakaitika pa nguwa ye Hondo Yecipiri ye Nyika Yese. Mabhomba mairi e atômica awo akaseenzeswa pa kupedza hondo ye pa nguwa iyona ku Pacífico, kainga kuri kubatana ke kuseenza no simba ke masiyentista e ku Grã-Bretanha uye e ku América. Nge mushobo uu, Utongi uno Simba we Grã-Bretanha ne América, wakaita kuti “muriro uuye panyika wecibva kudenga.”
CIKARA CE MUSHANGO CINO KORI YEKUPSVUKA
Icona cakagarhwa no hure, Bhabhironi Guru. Cikara icona cinozwi mambo we cinomwe. (Zvak. 17:3-6, 8, 11) Pekutanga, hure ndirona rinoonerera cikara, asi pakupedzesera irona rinoparadzwa nge cikareco. Hure irona rinoimirira mubatanidzwa we magereja e kunyepa. Nyamasi uno, cikara cinoimirira Sangano re Mubatanidzwa we Nyika dze Pasi Rese (Nações Unidas) irona rinomutsidzira zve matongerhwe e nyika pasi rese. (Onai mandima 10, 14-17)
10. “Cikara cino kori yekupsvuka” cinoimirira ani? (Zvakapangidzwa 13:14, 15; 17:3, 8, 11)
10 Panoteera, tinoona cikara cimwenizve. Icona imufanikiso we cikara cino misoro minomwe uye cakanyasa kutodzana naco. Asi musiyano uripo, nge wekuti icona cino kori yekupsvuka kana kuti cakapsvukisisa maningi. Cinozwi “mufanikiso we cikara” uye icona cinozwiwo “mambo we cisere.”c (Erengai Zvakapangidzwa 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Muphostori Juau wakabhuya kuti “mambo” iyena waizooneka, pedzepo ongara-ngara uye ozoonekazve. Panganidzo iyona inonyasa kubudisa pamhene kamare kuti ndi Sangano re Mubatanidzwa we Nyika dze Pasi Rese (Nações Unidas) iyo inoseenza pa kutsigira zvematongerhwe e nyika dze pasi rese! Pakutanga, irona rakamboonekwa hingana Mubatanidzwa we Nyika Dzese (Liga das Nações). Pedzepo, irona rakangara-ngara pa Hondo Yecipiri ye Nyika Yese. Pedzepo rakazoonekazve no zina rekuti, Sangano re Mubatanidzwa we Nyika dze Pasi Rese (Nações Unidas).
11. Zvinyi zvinoizwa no utongi uno simba we cikara uye ngei isusu tisikadikani kuthya?
11 Cikara icona kana kuti utongi iwona, unokohomedzesa anhu kuti asatsigire Djehovha uye pamwepo no anhu ake. Nge masoko amweni, awona anounganidza “madzimambo e nyika yese inogarhwa” ku hondo inozwi Amagedhoni, “zuwa guru ra Mwari we Masimba Ese.” (Zvak. 16:13, 14, 16) Asi isusu atidikani kuthya. Ngekuti nge kukasika, Djehovha Mwari ano simba, acaita ciito kuti aponese ese aya anotsigira utongi wake.—Ezek. 38:21-23.
12. Zvinyi zvicaitika ku zvikara zvese?
12 Zvinyi zvicaitika ku zvikara zvese? Zvakapangidzwa 19:20 inodaira yeciti: “Cikara cakabathwa pamwepo no muphorofiti wekunyepa, waiita zvipangidzo pa mberi pecikareco zvaaicengedza nazvo aya akakandwa cipangidzo ce cikara no aya ainamata mufanikiso waco. Ese ari airi akakandwa ari apenyu mu murambo we muriro unobaka no enxofre.” Utongi iwona uciri kutonga panguwa ino, asi mbai-mbai pano azondi ese a Mwari acatsakatiswa zvacose.
13. Akristu e zvirokwazvo anosongana no zvinetso zvipi nge ndaa ye atongi e nyika?
13 Izvi zvinorei katiri? Hingana Akristu e zvirokwazvo, isusu tinodikana kurumbwa takagondeka kuna Mwari no Umambo wake. (Juau 18:36) Kuti tikwanise kuita izvona, tinodikana kurumbwa takagondeka uye tisikatsigiri zvematongerhwo e nyika. Asi izvona zvingatishuphira maningi ngekuti utongi we nyika ino unoda kunyasa kutsigirhwa pa masoko uye pa zviito. Aya anopedzesera aakutsigira utongi we nyika ino anonga atambira cidhindo ce cikara. (Zvak. 13:16, 17) Ese aya anotambira cidhindo icona, anoguma pakutama kutenderhwa na Djehovha uye anoruza mukana wekurarama upenyu usikaperi. (Zvak. 14:9, 10; 20:4) Ndiyo ndaa zvinokosha maningi kuti tirumbwe takagondeka kunyazi nokubambidzirhwa katinonga teciizwa no atongi kuti tiatsigire!
KUPARADZWA KE HURE KUNOPSVERUSA
14. Hingana zvinorekethwa pana Zvakapangidzwa 17:3-5, cipangidzo cipi cinoshamisa cakaoneka ndi muphostori Juau?
14 Muphostori Juau wakareketa kuti iyena “wakashamisika maningi” nge zviya zvaakaona. Ngei? Ngekuti wakaona mwanakadzi wakagara pamusoro pe cikara cimweni. (Zvak. 17:1, 2, 6) Mwanakadziwo i “hure guru” uye unodaidzwa kuti “Bhabhironi Guru.” Iyena unoita “uhure” no “madzimambo e pa nyika.”—Erengai Zvakapangidzwa 17:3-5.
15-16. “Bhabhironi Guru” ndiyani, uye tinozviziya kudini?
15 “Bhabhironi Guru” ndiyani? Mwanakadziwo aaimiriri sangano re zve matongerhwo e nyika, ngekuti bhuku ra Zvakapangidzwa rinobhuya kuti iyena unoita uhure no atongi e nyika. (Zvak. 18:9) Zvezvirokwazvo, ngekuti iyena wakagara pamusoro pe cikara zvinopangidza pamhene kuti iyena unoedza kuonerera atongi e nyika. Kupinda izvona, iyena aaimiriri sangano re zve kutengeserana re nyika ino ya Sathani. Sangano irona rinorekethwa pa matii amweni e bhuku ra Zvakapangidzwa recizwi rakaparadzana hingana “atengesi e pa nyika.”—Zvak. 18:11, 15, 16.
16 Mu Bhaibheri, soko rekuti “hure” rinonga recida kureya munhu unoti unonamata Mwari, asi nge dii rimweni ecinamata zvidhori kana kuti ecishamwaridzana no nyika ino. (1 Mak. 5:25; Tg. 4:4) Asi nge dii rimweni, Bhaibheri rinobhuya kuti aya anoseenzera Mwari akanyasa kugondeka anozwi “acena” kana kuti “mhandhwe.” (2 Ako. 11:2; Zvak. 14:4) Mu Bhabhironi re kare, ndimona makatangira kunamata kese kekunyepa. Ndiyo ndaa, Bhabhironi Guru ringakwanisa kuimirira mishobo yese yekunamata kekunyepa. Zvezvirokwazvo, irona rinoimirira magereja ese e kunyepa.—Zvak. 17:5, 18; onai fundo ye Musaiti ino musoro unoti “Chii Chinonzi Bhabhironi Guru?” mu jw.org, mu ciShona.
17. Cinyi cicaitika no Bhabhironi Guru?
17 Cinyi cicaitika no Bhabhironi Guru? Zvakapangidzwa 17:16, 17 inodaira mubvunzo uwona yeciti: “Nyanga gumi dze waona uye no cikara dzicazonda hure uye dzicaiparadza dzorisiya ari mitu, dzicarhya nyama yayo uye oripisa no muriro. Ngekuti Mwari akakanda mu mwoyo mawo cido cekuti aite zvaari kurangarira.” Djehovha acaita kuti atongi ese e nyika aseenzese cikara cekupsvuka, kana kuti Sangano re Mubatanidzwa we Nyika dze Pasi Rese (Nações Unidas) kuti irhwise magereja ese e kunyepa uye aaparadze zvacose.—Zvak. 18:21-24.
18. Tinodikana kuitei kuti tisatsigire Bhabhironi Guru?
18 Izvi zvinoreyei katiri? Tinodikana kurumbwa “tecinamata nge mushobo wakacena uye kusikazi kusvipa mu maonero a Mwari.” (Tg. 1:27) Atidikani kupfuridzirhwa nge fundiso dzekunyepa, maferiadho asikapfadzi Djehovha, maitiro asikazi kucena uye kuita zve mudzimo zvinoizwa no Bhabhironi Guru! Uye tinodikanawo kurumbwa tecibvunza anhu kuti ‘abude mariri,’ kuitira kuti asabatanidzwe pa zvishaishi zvaro.—Zvak. 18:4.
KUTONGWA KE MUZONDI MUKURU WA MWARI
NYOKA HURU INO KORI YE MURIRO
Sathani unopasa simba cikara. (Zvak. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Hingana muzondi mukuru wa Djehovha, Sathani ucakhandirhwa murindi rakadzikisisa ke makore anokwana 1000. Mumasure mazvo, Sathani ucakhandirhwa mu “bahari re muriro uye re mu enxofre.” (Onai mandima 19-20)
19. “Nyoka huru ino kori ye muriro” inoimirira ani?
19 Bhuku ra Zvakapangidzwa rinobhuyawo nge zve “nyoka huru ino kori ye muriro.” (Zvak. 12:3) Nyoka huru iyona inorhwisana na Djesu pamwepo no ngirozi dzake. (Zvak. 12:7-9) Iyona inorhwisa anhu a Mwari uye inopasa simba zvikara, kana kuti atongi e nyika. (Zvak. 12:17; 13:4) Nyoka huru iyona ndiyani? Iyona i “nyoka ye pakutanga, inozwi Dhiyabhorosi uye Sathani.” (Zvak. 12:9; 20:2) Iyena ndiyena uri kuonerera azondi ese a Djehovha.
20. Cinyi cicaitika no nyoka huru?
20 Cinyi cicaitika no nyoka huru? Zvakapangidzwa 20:1-3 inopanganidza yeciti ngirozi imweni icasunga Sathani uye yomukhandira murindi rakadzikisisa. Izvona zvinoita hingana kuti unonga uri mu karaboso. Paanonga ari murindi irona, Sathani “aazopausizve madzinza dakara makore 1000 [aa] apera.” Pakupedzesera, Sathani no madhimoni ake acaparadzwa zvacose, eciezanisirhwa nge kukandhwa “murindi re muriro no enxofre.” (Zvak. 20:10) Makamboedza kurangarira here kuti nyika icagara kudini pasina Sathani no madhimoni ake. Zvezvirokwazvo, icagara mbuto yakanaka maningi!
21. Ngei tecidikana kupfara nge zviya zvatinoerenga mu bhuku ra Zvakapangidzwa?
21 Zvakanaka maningi kuti tinyase kuzwisisa zvipangidzo zvinorekethwa mu bhuku ra Zvakapangidzwa! Tafunda kuti azondi a Mwari ndiyanani, uye zvicazoitika kaari. Ndizvona kamare zvinorekethwa pana Zvakapangidzwa 1:3, iyona inoti, “unopfara uya unoerenga no izwi guru no aya anozwa masoko e uphorofita uu”! Asi makomborero api acatambirhwa no anhu a Mwari mu masure mekutsakatiswa ke azondi ake? Ndizvona zvaticafunda pa fundo yekupedzesera ye mundandanda uno urikureketa nge zve bhuku ra Zvakapangidzwa.
NGOMA 23 Djehovha Anotanga Kutonga
a Bhuku ra Zvakapangidzwa rinoseenzesa zvipangidzo kuti ribudise pamhene azondi a Mwari. Uye bhuku ra Dhanyeri rinotibetsera kuti tizwisise zvipangidzo izvi. Mu fundo ino, ticaezanisa uphorofiti unganani uri mu bhuku ra Danyeri uye no uphorofiti unganani uri mu bhuku ra Zvakapangidzwa. Izvona zvicatibetsera kuziya kuti azondi a Mwari ndiapi. Pedzepo ticaona kuti cinyi cicaitika nawo.
b Ciro cimweni cinopangidza kuti cikara cino misoro minomwe cinoimirira umambo uno simba nge ce kuti icona cino “nyanga gumi.” Bhaibheri rinoseenzesa numero gumi kuitira kuti ripangidze kuti ciro icona cakakwana.
c Kusiyana no cikara cekutanga, mufanikiso we cikara cecipiri auna korona, kana kuti “madhiyadhema,” mu nyanga dzaco. (Zvak. 13:1) Icona cinouya “mumasure me utongi unomwe” uye cinopaswa simba no utongi iwona.—Onai fundo ye mu Saite ino musoro unoti, “Chikara Chitsvuku Chinotaurwa Pana Zvakazarurwa Chitsauko 17 Chinofananidzirei?” mu jw.org, mu ciShona.