Maizviziya Here?

Kodi Mordhekai wainga ariodi kamare?

BHUKU ro Bhaibheri ra Ester rinobhuya ngezve mwanarume umweni unozwi Mordhekai. Iyena wainga uno dii rinokosha maningi mu nguwa ye kare. Mordhekai waiseenza mu nyumba ya Mambo we Persiya. Izvi zvakaitika mukutanga ke sekuro ye cishanu K.A.A., “mu mazuwa a [Mambo] Asuero.” (Nyamasi uno mambo uu unozikanwa hinga Xerxes I.) Mordhekai akakwanisa kuita kuti mambo asauraiwe. Mambo ecida kupangidza kutenda kuna Mordhekai, akaita kuti Mordhekai areremedzwe pamberi pe anhu ese. No kuhamba ke nguwa, mu masure me kufa ka mambo Hamani, muzondi wa Mordhekai uye no Adjudha amweni, mambo akagadza Mordhekai hinga primeiro ministro. Nge ndaa yazvo Mordhekai akakwanisa kuita mutemo wakaponesa Adjudha kuti asauraiwe no Umambo we Persiya.—Esteri 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Atari anganani e mu sekuro 20 akabhuya kuti bhuku ra Esteri rainga ritori nganoo hayo uye Mordhekai aazi kumborarama. Asi muna 1941, aceri amweni e mapuwe akagumira zviro zvekuti pamweni zvingapupurira uye kutsigira Bhaibheri ngezva Mordhekai. Cinyi caakagumira?

Apsvakisisi akaona matarhwa amweni e Persiya anoreketa ngezve zina re mwanarume umweni unozwi Mardhuka (mu Ciutee Mordhekai). Iyena aiseenza hinga Adhiministradhori, pamweni hinga mu erengi, ku Suzani. Arthur Ungnad, muzii umweni we ngano we Kumabvazuwa, akabhuya kuti tsamba ii yo Persiya mu nguwa iyona “yainga iri cierengo cimwe basi kunza ke Bhaibheri caibhuya ngezva Mordhekai.”

Kubvira nguwa yakareketa Ungnad izvi, azii amweni akaturikira ma mirionji e matarhwa amweni e Persiya. Pa matarhwa aya, zviripoo zvimatabwa zve Persepolis, zvakagumirhwa mu madongo e Pfuma, dhuze ne muru we thaundi. Zvimatabwa izvi nge zve mu nguwa ye kutonga ka Xerxes I. Izvona zvakatarhwa mu mireketero ye Eramita uye zvinobatanidza mazina akawanda anogumirhwa mu bhuku ra Esteri.a

Zvimatabwa zvakawanda zve Persepolis zvinoreketa zina rekuti Mardhuka, uya aiseenza hinga mutari mu nyumba ya mambo we ku Suzani mu nguwa ye kutonga ka mambo Xerxes I. Citabwa cimwe caipanganidza ngezve Mardhuka hinga muturikiri. Izvi zvinoenderana no kupanganidza ke Bhaibheri ngezva Mordhekai. Iyena wainga ari mukuru aiseenza hinga mutungamiriri mu nyumba ya Mambo Asuero (Xerxes I) uye aibhuya mireketero inokwana kuita miiri. Mordhekai ainyanya maningi kugara pa musuwo wa mambo mu nyumba ya mambo we Suzani. (Esteri 2:19, 21; 3:3) Uu wainga usiripi musuwo we anhu ese, yainga itori predhyo inoshamisa uye maiseenzwa no akuru e mu nyumba ya mambo.

Pano zvakawanda zvakatodzana ngezve Mardhuka anorekethwa mu zvimatabwa uye Mordhekai anorekethwa mu Bhaibheri. Awona akararama mu nguwa imweyo pa mbuto imweyo uye aiseenza hinga akuru-akuru mu mbuto imweyo. Zvese izvi zvinopangidza kuti Mardhuka uye na Mordhekai ainga ari munhu umwe basi anorekethwa mu bhuku ra Esteri.