Бурган каш аттыг?
Библиядан харыы
Бурган чүгле чаңгыс хууда аттыг. Еврей дылда ону мынчаар бижиир: יהוה. А тыва дылда ону «Иегова»a деп адаар. Исайя медээчини таварыштыр Бурган мынча дээн: «Мен — Дээрги-Чаяакчы [Иегова] мен, Мээң адым ол-дур!» (Исайя 42:8, «Ыдыктыг Библияның» словарында «Дээрги-Чаяакчы» деп тайылбырны көруңер). Бурунгу еврей бижилгелерде ол ат 7 000 хире катап таваржып турар. Ол сөс Бурганга хамаарышкан өске сөстерден хөй катап катаптаттынып турар. Оон өске кандыг-даа ат Библияда ынча хөй кылдыр бижиттинмээнb.
Иегованың оон өске аттары бар бе?
Библиядан алырга Бурган чүгле чаңгыс аттыг. Ынчалза-даа ол номда Иеговага хамаарыштыр, Ооң бүдүжүнүң янзы-бүрү шынарларын ажыдып турар аңгы-аңгы ат-дужаалдарны болгаш эпитеттерни ажыглап турар. Оларның чамдыызы бо-дур.
Ат-дужаал |
Кайда бижээн |
Утказы |
|---|---|---|
Аллах |
(None) |
Араб дылдан алдынган «Аллах» деп сөс — Бурганның ады эвес, а «Бурган» дээн уткалыг ат-дужаал бооп турар. Ынчангаш ону араб болгаш өске кезек дылдарда Библияның очулгаларында ажыглап турар. |
Күчүлүг Бурган |
Кымның-даа, чүнүң-даа күш четпези күчү күштүг. «Бүрүн Күчүлүг Бурган» дээн Эл Шадда́й деп еврей сөс каттыжыышкыны Библияда чеди катап таваржып турар. |
|
Альфа болгаш Омега |
«Биргизи болгаш сөөлгүзү» азы «эгези болгаш төнчүзү», бо сөстерниң утказы: Иеговадан өске Күчүлүг Бурган кажан-даа турбаан база кажан-даа турбас (Исайя 43:10). «Альфа» биле «омега» дээрге грек алфавиттиң бир дугаары болгаш сөөлгү үжүктери-дир. |
|
Үе-дүптен бээр амыдыраан Ирей |
Эгези-даа чок, үе-дүптен бээр, «даглар төрүттүнериниң-даа мурнунда, чер биле өртемчейни» чаяарының-даа мурнунда черле турган (Ырлар 89:3). |
|
Дээрги-Чаяакчы |
Бугу чүве ооң ачызында тывылган (Ажыдыышкын 4:11). |
|
Дээрде Адавыс |
Амы-тынны берген. |
|
Бурган |
Улустуң чүдүүр чүүлү; күчү-күштүг. Элохи́м деп еврей сөстү хөйнүң санынга бижээни, Иегованың өндүр-чаагайын, бедик туруш-байдалын база тергиин шынарларын көргүзүп турар. |
|
Бурганнарның Бурганы |
Кижилерниң чүдүп чоруур «дүрзү-бурганнарынга» бодаарга, Өндур бедик дириг Бурган-дыр (Исайя 2:8). |
|
Башкы |
Ажыктыг болзун дээш сургап, шынның оруунче башкарып турар (Исайя 48:17, 18). |
|
Чаяакчы |
Бүгү чүве Ооң ачызында тыптып келген (Ажыдыышкын 4:11). |
|
Аас-кежиктиг Бурган |
1 Тимофейге 1:11 (Чаа делегейниң очулгазы) |
Ол өөрүшкү болгаш аас-кежик-биле долган (Ырлар 103:31). |
Мөргүлдерниң дыңнакчызы |
Ырлар 64:3 (Чаа делегейниң очулгазы) |
Аңаа бүзүрел-биле мөргээн мөргүлдерниң шуптузун Ол Боду дыңнап турар. |
Мен дээрге мен-дир мен |
Бодунуң үзел-бодалын күүседирде кым херегил, ол апаар. Ол сөстерни «Кым болуксаар Мен, ол болу бээр мен» деп база очулдуруп болур. Чаа делегейниң очулгазында Хосталыышкын 3:15-те бижээн Бурганның адының утказының дугайында билип алырынга ол тайылбыр дузалап турар. |
|
Хүннээчел |
Өске чүдүлгелерни шуут көөр хөңнү чок. Ол сөстү оон аңгыда «адааннажыкчыларынга хөңнү чок», «бердинген чорукту бүрүнү-биле негеп турар» деп очулдуруп болур. |
|
Мөңгеде Хаан |
Ажыдыышкын 15:3 (Чаа делегейниң очулгазы) |
Ол кезээде турган база кезээде Дээди Өрүкү Чагырыкчы бооп артар. |
Дээрги |
Ээзи азы дээргизи; еврейлеп Адо́н азы Адони́м. |
|
Аг-шериглиг Дээрги-Чаяакчы |
Дыка хөй дээрниң төлээлеринден тургустунган аг-шеригни башкарып турар. Аг-шериглиг Дээрги-Чаяакчы деп ат-дужаал оон аңгыда «Аг-шериглиг Иегова Бурган» деп дамчыттынып турар (Римчилерге 9:29, Чаа делегейниң очулгазы). |
|
Ыдыктыг Бурган |
Ооң ыдыктыынга кым-даа деңнежип шыдавас (мөзү-шынар талазы-биле арыы). |
|
Дой сава кылыкчызы |
Дой сава кылыкчызының дойну тудуп хевирлээри дег, Бурган кижилерни болгаш чоннарны чагырар эрге чагыргалыг (Римчилерге 9:20, 21). |
|
Хостакчы |
Исайя 41:14 (Чаа делегейниң очулгазы) |
Иисус Христостуң төлевириниң ачызында кижилерни бачыттан болгаш өлүмден хостап турар (Иоанн 3:16). |
Чалым-хая |
Аңаа чаглактанып, камгалалды ап болур. |
|
Камгалакчы |
Айыылдан болгаш өлүмден камгалап турар. |
|
Кадарчы |
Бараалгакчылары дээш сагыш човап турар. |
|
Дээрги Чагырыкчы |
Эге дөс 15:2 (Чаа делегейниң очулгазы) |
Еврейлеп Адона́й; Дээди эрге-чагыргалыг. |
Дээди Өрүкү |
Дээди Чагырыкчы; эң-не үстүкү байдалды ээлеп турар. |
Бурганның ады Еврей бижилгелерде черлер аттарында
Бурганның хууда ады Библияда бижээн чамдык чер аттарының иштинче кирип турар. Ынчалза-даа олар Бурганның өске аттары кылдыр санаттынмас.
Черлер ады |
Кайда бижээн |
Утказы |
|---|---|---|
Иегова-Ире |
Эге дөс 22:13, 14 (Чаа делегейниң очулгазы) |
«Дээрги-Чаяакчы билип хайырлаар». |
Иегова-Нисси |
Хосталыышкын 17:15 (Чаа делегейниң очулгазы) |
«Дээрги-Чаяакчы — мээң тугум». Иеговадан камгалал база дуза дилеп, Ооң чону чыглып кээр (Хосталыышкын 17:13—16). |
Яхве-Шалом |
«Иегова — амыр-тайбың». |
|
Иегова-Шамма |
Иезекиил 48:35 (Чаа делегейниң очулгазы) |
«Дээрги-Чаяакчы ында». |
Бурганның адын билири база ону ажыглаары чүге чугула?
Бурганның адын Библияда муң-муң катап ажыглааны, Иеговага Бодунуң ады дыка чугула деп чүүлдү көргүзүп турар (Малахия 1:11).
Бурганның оглу Адазының адын чугула деп көргүскен. Ол мынчаар мөргүп турган: «Сээң адың алдаржызын!» (Матфей 6:9; Иоанн 17:6).
Бурганның адын билип алгаш, ажыглап эгелээри дээрге Ооң-биле найыралды сайзырадыр бирги базым-дыр (Ырлар 9:11; Малахия 3:16). Бурган-биле чоок хамаарылгалыг улуска бо сөстер күүсеттинер: «Ол кижи меңээ ынак-тыр, ынчангаш ону кадагалаар мен; ол Мээң адымны хүндүлеп билип алган боорга, ону айыылдан адырар мен» (Ырлар 90:14).
Библияда мынча дээн: «Дээрде азы черде бурган деп адаткан чүүлдер бар-ла харын (шынап-ла, эңдерик хөй „бурганнар“ болгаш „дээргилер“ бар болбазыкпе)» (1 Коринфичилерге 8:5, 6). Ынчалза-даа Иегова деп атты чүгле чаңгыс алыс шын Бурган эдилеп турар деп Библияда бижээн (Ырлар 82:19).
a Чамдык гебраистер Бурганның адын «Яхве» деп адаарын саналдап турар.
b Бурганның адының Иаг деп кыска хевири Библияда 50 хире катап бижиттинген, ооң санынче «Бурганны алгап-мактаңар» дээн уткалыг «Аллилуйя» деп сөс база кирип турар (Ажыдыышкын 19:1).