Fevrero

Kʼalal tsots ipaj li ajvalil Esekiase, la skʼanbe Jeova ti xpoxtaate, vaʼun poxtaat onoʼox (2 Rey. 20:​1-6). Pe kʼalal xvokolet Pablo ti xlokʼesbat li chʼix ta sbekʼtale, li Jeovae muʼyuk la slokʼesbe (2 Kor. 12:​7-9). Li jtakbol Santiago xchiʼuk Pedroe tskʼan ox chmilat yuʼun li ajvalil Erodese. Laj onoʼox yichʼ milel li Santiagoe, jaʼuk li Pedroe kuxul kom ta skoj ti koltaat yuʼun Jeovae (Ech. 12:​1-11). Xuʼ van ta jnoptik ti kʼu yuʼun jaʼ noʼox koltaat li Pedroe. Manchuk mi muʼyuk bu chal li Vivliae, xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti muʼyuk onoʼox tspas kʼusi muʼyuk tukʼ li Jeovae (Deut. 32:4). Bateltike, mu jechuk chkichʼtik takʼbel j-orasiontik kʼuchaʼal ta jkʼantike. Pe muʼyuk chopol chkaʼitik ti kʼu yelan tstakʼ j-orasiontik li Jeovae, yuʼun jchʼunojtik ta melel ti skʼanojutik xchiʼuk ti tukʼ kʼusi tspas ta jtojolaltike (Job 33:13). w23.11 21 par. 6

Li jtsʼibajom Santiagoe laj yal ti buchʼu pʼije «chapal sventa xchʼun mantal». Taje jaʼ skʼan xal ti oyuk ta koʼontontik xchʼunbel smantal li buchʼu yakʼojbe yabtel li Jeovae. Pe maʼuk skʼan xal ti ta jchʼuntik skotol li kʼusitik chkichʼtik albel mi chopol chil li Jeovae (Ech. 4:​18-20). Mas van kʼun chkaʼitik xchʼunbel smantal li Jeovae, yuʼun tukʼik li smantaltake. Pe jaʼ vokol chkaʼitik xchʼunbel smantal li krixchanoetike, yuʼun li smantalike mu toj tukʼikuk (Sal. 19:7). Akʼo mi jech, li Jeovae oy kʼusi yakʼojbe sbain li totil meʼiletike, li j-abteletike xchiʼuk li moletik ta tsobobbaile (Prov. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:​13, 14). Mi ta jchʼunbetik smantal li buchʼutik akʼbil yabtelike, yakal xa me ta jchʼunbetik smantal li Jeovae. w23.10 6 par. 2, 3

Yan kʼuxi xuʼ jtsatsubtas xchʼunel koʼontontike, jaʼo kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li sjuʼel Jeovae. Yuʼun xuʼ yuʼun spasel skotol li kʼusi yalojbutike. Pe teuk ta joltik ti skotol xuʼ yuʼune (Job 42:2; Mar. 10:27; Efes. 3:20). Laj yalbe Abraan xchiʼuk Sara ti chil jun skeremik akʼo mi oy xa sjabilalik (Jen. 17:​15-17). Jech xtok, laj yalbe ti jaʼ chichʼik li yosilal Kanaan li snitilulaltake. Pe ta epal jabiletik li snitilulal Abraan ti jaʼ li j-israeletike, laj yichʼik mosoinel ta Ejipto. Jaʼ yuʼun, laj van snopik ti muʼyuk chkʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae. Laj yalbe Maria xtok ti chil jun skerem akʼo mi tojol tseb. Taje jaʼ te kʼot ta pasel li kʼusi yaloj xa onoʼox Jeova ta nichimaltik Edene (Jen. 3:15). Te me chkiltik ti tsots sjuʼel Jeova kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik yaloje xchiʼuk ti kʼu yelan kʼotem ta pasel yuʼune. Taje, tskoltautik sventa jpʼeluk ta koʼontontik ti ta onoʼox xakʼbutik li achʼ balumile (Jos. 23:14; Is. 55:​10, 11). w23.04 28 par. 10-12

Li Jeovae la stakʼbe s-orasion li Davide xchiʼuk la spoj ta stojolal li yajkontratake (1 Sam. 19:​10, 18-20; 2 Sam. 5:​17-25). Jech oxal, xuʼ jchʼuntik ti tskoltautik li Jeova eke (Sal. 145:18). Yikʼaluk van li Jeovae mu jechuk tstakʼ j-orasiontik kʼuchaʼal jmalaojtike. Li jtakbol Pabloe chil svokol ti xkoʼolaj kʼuchaʼal pajal chʼix ta sbekʼtale. Jaʼ yuʼun, oxib to velta xvokolet la skʼanbe Jeova ti xlokʼesbate. ¿Mi takʼbat li s-orasione? Takʼbat. Pe mu jechuk kʼuchaʼal smalaoje, yuʼun muʼyuk xlokʼesbat li chʼix ta sbekʼtale, jaʼ noʼox akʼbat yipal sventa jechuk-o tukʼ xtun ta stojolal (2 Kor. 12:​7-10). Yikʼaluk van muʼyuk tstakʼbutik j-orasiontik Jeova jech kʼuchaʼal jmalaojtik oxe. Pe teuk ta joltik ti snaʼoj kʼu yelan xuʼ skoltautik li Jeovae, yuʼun li stuke «x-echʼ to ta xakʼbutik li kʼusi ta jkʼantike o li kʼusi jnopojtike» (Efes. 3:20). Jaʼ yuʼun, li Jeovae xuʼ jelel ti kʼu yelan tstakʼbutik o jaʼo tstakʼbutik kʼalal muʼyuk jmalaojtike. w23.05 8, 9 par. 4-6

Lek me ti nopolik noʼox jkʼelbetik skʼoplal li chaʼkuxesele. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu jnaʼtik kʼusi xuʼ jnuptantik okʼom chaʼej. Xuʼ van tsots chij-ipaj o chcham ta anil junuk kutsʼ kalaltik (Ekl. 9:11; Sant. 4:​13, 14). Li spatobil koʼontontik ta sventa li chaʼkuxesele jaʼ me tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik kʼusuk preva xtal (1 Tes. 4:13). Li Vivliae jamal chal kaʼitik ti xojtikinutik lek xchiʼuk ti skʼanojutik li Jeovae (Luk. 12:7). Jaʼ yuʼun, jech-o jtalelaltik xchiʼuk te-o ta joltik kʼusi kʼotem ta jkuxlejaltik kʼalal mi la xchaʼkuxesutike. Ta skoj ti skʼanojutik tajek li Jeovae, tskʼan ti xijkuxi sbatel osile. Akʼo mi xijcham, ta onoʼox xchaʼkuxesutik. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy li chaʼkuxesele? Yuʼun jnaʼojtik ti oy ta yoʼonton tspas li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ yuʼune. w23.04 8, 9 par. 2-4

Li Jose xchiʼuk Mariae jmoj la skolta sbaik sventa lekuk xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Snaʼojik ti tsots tajek skʼoplal ti xichʼik ta mukʼ Jeova li ta yutsʼ yalalike (Luk. 2:​22-24; 4:16). ¡Toj lek ti jech chchanbeik stalelal li nupultsʼakaletike! Mi oy avalab anichʼnabike, yikʼaluk van mu kʼunuk chavaʼiik ti xabatik ta tsobajeletik xchiʼuk ti xa chʼakbeik yorail li yichʼel ta mukʼ Jeova ta avutsʼ avalalike. Jech xtok, vokol xa van chavaʼiik sventa jmojuk xachanunaj achaʼvoʼalik xchiʼuk ti xapasik orasione. Pe teuk ta ajolik ti mi la avakʼ avipalik spasele, mas to chavamigoinik li Jeovae xchiʼuk lek chavil abaik xchiʼuk li anup achiʼile. Jaʼ yuʼun, tsotsuk me skʼoplal xavilik li yichʼel ta mukʼ Jeova li ta anupunelike. Pe kʼalal chlik akʼopike, yikʼaluk van mu xakʼan xapasik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta avutsʼ avalalike. Mi jeche, xuʼ me xlik achanik li kʼusi jmoj chakʼupinike. Taje xuʼ skoltaoxuk sventa masuk xakʼan abaik xchiʼuk ti oyuk ta avoʼontonik ti jmojuk xavichʼik ta mukʼ li Jeovae. w23.05 22 par. 7, 8

¿Kʼuxi koltaat-o ti xiʼtaoj li Jeovae? Koltaat sventa meleluk snaʼ xkʼopoj xchiʼuk ti xuʼuk spat yoʼontonik ta stojolale, koliyal taje li ajvalile laj yakʼbe sbain li snae (koʼoltaso xchiʼuk Neemias 7:2). Li xiʼtael Dios xtoke koltaat-o sventa tsotsuk yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼo kuxi kʼalal ch-ajvalilaj li chopol ajvalil Akabe (1 Rey. 16:30). Jech xtok, jaʼ yikʼoj li Jesabel ti chichʼ ta mukʼ li Baale xchiʼuk ti skontrainoj tajek li Jeovae, yuʼun tskʼan ox tslajesbe skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Jeova ta Israele. Laj yal mantal xtok ti akʼo xichʼ milel li yaj-alkʼoptak melel Diose (1 Rey. 18:4). Kʼalal la skontrain yaj-alkʼoptak Jeova li Jesabel sventa xakʼanbe slajebe, li Abdiase la snakʼ ta chʼen sien ta voʼ j-alkʼopetik ti ta chaʼvokʼ la xchʼake xchiʼuk laj yakʼanbe sveʼelik xchiʼuk yaʼalik (1 Rey. 18:​13, 14). Ti kʼotuk ta xchikin Jesabel taje, laj van smil ta anil. Ta skoj ti pasbil ta bekʼet xchiʼuk ta chʼichʼ li Abdiase, xiʼ tajek xchiʼuk mu van skʼan xcham. Pe ta skoj ti skʼanoj tajek Jeova xchiʼuk li yajtuneltake, laj yakʼ ta vokol xkuxlejal. w23.06 16 par. 9, 10

Li Jeovae jech-o tsbeiltas li steklumale, jech kʼuchaʼal la sbeiltas ta voʼnee. Jaʼ tstunes Skʼop xchiʼuk Xnichʼon ti jaʼ jolil ta tsobobbaile. ¿Mi oy sprevailtak kuʼuntik ti jech-o yakal tstunes viniketik sventa sbeiltasutik li Jeovae? Oy. Kalbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta pasel li ta slajebaltik sjabilal 1800. Li Charles Russell xchiʼuk li xchiʼiltak ta abtele laj yaʼibeik smelolal ti toj tsots skʼoplal li sjabilal 1914 ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Dan. 4:​25, 26). ¿Kʼuxi laj yaʼibeik smelolal taje? Jaʼ ti la xchanbeik skʼoplal li albil kʼopetik chal ta Vivliae. Ta melel, li Jeovae la skoltaan sventa xaʼibeik smelolal. Li kʼusi kʼot ta pasel ta 1914 jamal laj yakʼ ta ilel ti lik ventainvanuk li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun jaʼo te lik li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, tsatsal chamel ta buyuk noʼox, tsatsal nikeletik xchiʼuk viʼnal (Luk. 21:​10, 11). Jamal vinaj ti jech-o la stunes viniketik li Jeovae ti oy ta yoʼontonik mantal sventa sbeiltasik li steklumale. w24.02 22 par. 11

Jnaʼojtik ti skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk tskʼan ti xijmuyubaje (Rom. 8:​35-39). Jnaʼojtik xtok ti jaʼ sventa jlekilaltik kʼalal ta jchʼuntik li beiltaseletik ta Vivliae (Is. 48:​17, 18). Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike? Xuʼ van oy kʼusi tspasbutik o xalbutik junuk kutsʼ kalaltik ti chopol chkaʼitike o xuʼ van muʼyuk xa lek chijtun ta stojolal Jeova ta skoj ti iputike. Xuʼ van xkil jvokoltik ta nikel, nojelal ta voʼ o yan kʼusitik o chkichʼtik kontrainel. Kʼalal jech ta jnuptantike, xuʼ van xi xlik jnoptike: «¿Kʼu yuʼun jech yakal ta jnuptan? ¿Mi yuʼun oy kʼusi chopol jpasoj? ¿Mi yuʼun muʼyuk xa van lek chilun li Jeovae?». Mu me xachibaj mi oy jech chanope, yuʼun ep yajtuneltak Jeova jech snuptanojik (Sal. 22:​1, 2; Abak. 1:​2, 3). w23.04 14 par. 1, 2

Kʼalal chkichʼtik akʼel ta prevae, ta jlokʼes ta jnopbentik ta anil li kʼusitik chopole o muʼyuk ta jpastik li kʼusitik muʼyuk lek chil Jeovae. Li Jeovae tskʼan ti ta sjunuluk koʼontontik jchʼunbetik li smantaltake (Rom. 6:17). Yuʼun li mantaletik chakʼe jaʼ sventa jlekilaltik xchiʼuk persa skʼan jchʼuntik (Is. 48:​17, 18; 1 Kor. 6:​9, 10). Sventa mu tukʼuk xkakʼ jbatike, li Satanase tstsakutik ta kʼop xchiʼuk tstunes li sujele. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (1 Ped. 5:8). Li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe laj yichʼik sibtasel, majel xchiʼuk laj yichʼik milel ta skoj ti tukʼ laj yakʼ sbaike (Ech. 5:​27, 28, 40; 7:​54-60). Li avi eke li Satanase tstunes li kontrainele. Jun skʼelobile jaʼ li kontrainel chichʼik li ermanoetik ta Rusia xchiʼuk ta yan lumetike. Ta spʼejel balumile jelajtik kʼu yelan chichʼik kontrainel li ermanoetike. Bakʼintike chkakʼtik venta li kʼusi tstunes Satanase, pe bakʼintike manya kʼu yelan tspas (Efes. 6:11). w23.07 15, 16 par. 6-9

Kʼalal mas chachan li Vivliae, mas to chakʼan li Jeovae. Vaʼun, tstij avoʼonton sventa xavakʼ ta akuxlejal li kʼusi la achane. Koliyal li beiltaseletik ta Vivliae, lek kʼusitik chkʼot ta nopel avuʼun. Jech xtok, jaʼ chlik apas li kʼusitik lek chil li Diose. Jech kʼuchaʼal jun olol ti chchanbe stalelal stote, li voʼot eke chlik achanbe stalel li Atot ta vinajele (Efes. 5:​1, 2). Xiuk jnoptike: «¿Mi mas xa jkʼanoj li Jeova avie? ¿Mi jech ta jnop xchiʼuk mi jech jtalelal kʼuchaʼal Jeova kʼalal chkakʼ ta ilel ti jkʼanoj li ermanoetik ta tsobobbaile?». Mi laj kakʼtik venta ti jutuk xa jkʼanojtik li Jeova xchiʼuk li kermanotaktike, mu me xijchibaj. Taje jech kʼot ta stojolalik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Pe li Jesuse muʼyuk la snop ti mu xa kʼusi stakʼ pasel ta stojolalike. Jaʼ me jech tsnop ta jtojolaltik ek (Apok. 2:​4, 7). Snaʼoj ti xuʼ xlik jkʼantik yan velta Jeova jech kʼuchaʼal kʼalal lik kichʼtik estudioe. w23.07 8 par. 2, 3

Li jtakbol Pedroe oy kʼusitik chopol la spas. Li kʼusi baʼyel la spase jaʼ ti laj yal ta sjunul yoʼonton ti muʼyuk chikta komel Jesus akʼo mi x-iktavan komel li yantike (Mar. 14:​27-29). Ta tsʼakale, li ta nichimaltik Jetsemanie, oy jayibuk velta ti och svayel li Pedroe (Mar. 14:​32, 37-41). Kʼalal jaʼo laj yichʼ chukel li Jesuse, li Pedroe jatav batel (Mar. 14:50). Ta slajeb une, oxib to velta laj yal ta jamal ti mu xojtikin li Jesuse (Mar. 14:​66-71). ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba kʼalal laj yakʼ venta ti oy kʼusi toj chopol la spase? Toj chopol tajek laj yaʼi sba, vaʼun lik smil sba ta okʼel (Mar. 14:72). Li Jesuse muʼyuk la stikʼbe ta sat li kʼusi muʼyuk lek xbat ta pasel yuʼun li Pedroe, jaʼ noʼox laj yalbe ti ep to kʼusitik tsbaine (Juan 21:​15-17). Li Pedroe snaʼoj ti toj tsots li smul la spase, pe muʼyuk xchibaj-o. ¿Kʼusi koltaat-o? Jaʼ ti snaʼoj ti muʼyuk chtenat yuʼun li Jesuse xchiʼuk ti ta onoʼox xkoltaat yuʼun li yermanotake. ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Li Jeovae tskʼan ti jchʼunojtikuk lek ti skʼanojutike xchiʼuk ti oy ta yoʼonton chakʼutik ta pertone (Rom. 8:​38, 39). w24.03 18 par. 13-15

Li buchʼutik chmulivaje xuʼ van xkʼexavik, muʼyuk xa sbalil chaʼi sbaik, chlik skʼop ta yutsʼ yalalik xchiʼuk chchiʼin yolik. Jaʼ yuʼun, jpʼajtik kʼusi chal «li bol antse». Li buchʼutik chmulivajike maʼuk noʼox chlajik ta mantal, yuʼun xuʼ staik chamel ti xuʼ xchamik-oe (Prov. 7:23). Xi chal li versikulo 18 ta kapitulo 9 ta Proverbiose: «Te oyik ta yutil Mukinal li yajvulaʼaltake». ¿Kʼu yuʼun ep buchʼutik chchʼunik kʼusi chal li bol ants un chaʼa? (Prov. 9:​13-18). Buyuk xa noʼox xvinaj li pornografiae. Junantike tsnopik ti muʼyuk chopol mi la jkʼeltike, pe taje mu meleluk. Li skʼelel pornografiae chmeʼin ta koʼontontik, chkil jvokoltik yuʼun xchiʼuk muʼyuk xa jbalil chkaʼi jbatik. Li ibal sba lokʼoletike mu me xchʼay ta joltik ta anil. Jech xtok, mas to ch-ayan ta koʼontontik yuʼun li chiʼinejbail ta vayele (Kol. 3:5; Sant. 1:​14, 15). Li buchʼutik tskʼelike ta onoʼox me xmulivajik ta tsʼakal. w23.06 23 par. 10, 11

Akʼo mi oy onoʼox yan lumetik ti tskʼan tstsalik li mukʼta jteklumetik taje, muʼyuk onoʼox chkom ta xkʼexol. Yuʼun li albil kʼop ta sventa li tone, jaʼ xkaltik, li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ chakʼbe slajeb li xpachʼomal yok li mukʼta lokʼole (Dan. 2: 34, 35, 44, 45). ¿Mi achʼunoj ti jaʼ melel li albil kʼop laj yal Daniel ta sventa li xpachʼomal yok mukʼta lokʼole? Mi jeche, muʼyuk chasaʼ akʼulejal li ta sbalumil Satanas ti poʼot xa xichʼ lajesele (Luk. 12:​16-21; 1 Juan 2:​15-17). Jech xtok, mi la avaʼibe smelolal li albil kʼope, tskoltaot sventa masuk to xavakʼ ta avoʼonton li cholmantale xchiʼuk ti xapas ta jchankʼop li krixchanoetike (Mat. 6:33; 28:​18-20). Avi ti laj xa jkʼelbetik skʼoplal li albil kʼope, lek me ti xiuk jakʼbe jbatike: «Li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼune, ¿mi chakʼ ta ilel ti jchʼunoj ti poʼot xa xakʼbe slajeb ajvaliletik ta balumil li Ajvalilal yuʼun Diose?». w23.08 11 par. 13, 14

Bikʼit xavakʼ aba xchiʼuk akʼo venta ti oy xa kʼusitik mu spas avuʼun ta skoj li ajabilale, ti ipote o ta skoj ti oy yan kʼusitik chanuptane. Jechuk xapas kʼuchaʼal li Barsilaie xchiʼuk mu xachʼam kʼusitik cha-akʼbat abain mi mu spas avuʼun ta skoj ti ipote (2 Sam. 19:​35, 36). Jechuk atalelal kʼuchaʼal li Moisese, chʼamo li koltaele xchiʼuk akʼbo sbain yantik mi stakʼ chavile (Eks. 18:​21, 22). Mi bikʼit chavakʼ abae, muʼyuk chapas li kʼusi mu spas avuʼune. Mu voʼotikuk oy ta jbatik snopel li kʼusi skʼan spas li yantike mi jaʼuk oy kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xil svokolik ta skoj li kʼusi muʼyuk lek kʼot ta nopel yuʼunike. Yikʼaluk van jun alab nichʼnabil kʼot ta nopel yuʼun ti chikta komel li Jeovae. Taje xuʼ me kʼux chaʼi li stot smeʼe. Vaʼun, mi laj yakʼbe sba smulin li totil meʼile, xuʼ me xkʼot ta alal ikatsil chaʼiik. Taje mu skʼan Jeova ti jech xaʼi sba li totil meʼile. w23.08 29 par. 11, 12

Li Sansone jmulavil kʼuchaʼal li voʼotike, jaʼ yuʼun oy kʼusitik muʼyuk lek xbat ta nopel yuʼun. Ta skoj taje, muʼyuk lek kʼusi kʼot ta pasel yuʼun, yuʼun muʼyuk la stsak ta venta li kʼusi akʼbil sbain yuʼun Jeovae. Kʼalal oy xa ox kʼuk sjalil chtun ta jchapanvaneje, «lek laj yil jun tseb te ta stenlejaltik Sorek, Dalila sbi». Kʼalal skʼan toʼox xojtikin li Dalilae, ta xa ox xnupun xchiʼuk jun jfilistea ants. Pe li Vivliae chal «ti jaʼ beiltasbil yuʼun li Jeovae, yuʼun li Diose yakal tsabe yorail sventa skontrain li [jfilisteaetike]». Ta yan velta xtoke, li Sansone bat ta slumal jfilisteaetik ta Gasa, vaʼun te och ta sna jun jchonbail ants. Li Jeovae jaʼ xa yorail laj yil sventa stsak ta kʼop li jfilisteaetik te ta Gasae. Jaʼ yuʼun, laj yakʼbe yip Sanson sventa spits lokʼel li stiʼ jteklum ti jaʼ spojobbailike (Jues. 14:​1-4; 16:​1-3). Pe li Dalilae xuʼ van jaʼ j-israelal ants, jaʼ yuʼun mu van xkoltaat-o sventa stsak ta kʼop li jfilisteaetike. Li jfilisteaetike laj yalbeik Dalila ti sjakʼbe Sanson ti bu chlik tal li yipe. Laj yakʼbeik epal plata, vaʼun la xchʼam. w23.09 5 par. 12, 13

Li pʼijilale tskoltautik sventa jnaʼuk jpajes jbatik kʼalal oy buchʼu kapem xa kʼusi tsjakʼ ta sventa li kʼusi jchʼunojtike. Kalbetik junuk skʼelobil, li kʼusitik tsnop ta yoʼonton li jun krixchanoe xkoʼolaj ta jun natil voʼ. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusi tsjakʼbutike, bakʼintike mu jnaʼtik kʼusi oy ta yoʼonton ta melel. Kʼalal skʼan toʼox jtakʼtike, teuk ta joltik ti xuʼ van mu jnaʼtik ti kʼu yuʼun jech tsjakʼbutik li jun krixchanoe (Prov. 16:23). Kalbetik skʼoplal li Jedeone. Jun veltae, tsakat ta kʼop yuʼun li viniketik ta Efraine. Yuʼun la muʼyuk la stakan ta ikʼel kʼalal jaʼo bat stsak ta kʼop li yajkontratak Israele. ¿Kʼu yuʼun ti ilinike? ¿Mi jaʼ van ta skoj ti muʼyuk tsakatik ta ventae? Li Jedeone laj yakʼ ta ilel ti lek pʼije. La stsak ta venta ti kʼu yelan laj yaʼi sbaike xchiʼuk ta slekil yoʼonton la stakʼanbe. Lek kʼusi kʼot ta pasel, yuʼun «kʼalal jech laj yale, lamaj li skʼakʼal yoʼontonike» (Jues. 8:​1-3). w23.09 15, 16 par. 8, 9

Kʼuchaʼal jnaʼojtike toj echʼ xa noʼox lek xil sbaik li Jeova xchiʼuk Jesuse. Jaʼ yuʼun, kʼux van tajek laj yaʼi Jeova kʼalal laj yil ti tsmajik, tslabanik xchiʼuk ti ep laj yakʼbeik svokole. Li buchʼu chamem junuk skerem o stsebe snaʼojik ti kʼu to xkʼuxule. Akʼo mi jchʼunojtik ti xuʼ xchaʼkuxiik tale, pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa chkaʼibetik xkʼuxul jutebuk kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike. Li kʼusi laj kalbetik skʼoplale jaʼ tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal kʼu yelan laj yaʼi sba Jeova li ta 14 yuʼun nisan ta sjabilal 33 kʼalal laj yil svokol xchiʼuk ti laj yichʼ milel li Xnichʼone (Mat. 3:17). Yoʼ to mu xkʼot skʼakʼalil li Konmemorasione chanbo mas skʼoplal ta sventa pojelal kʼalal chachanunaj atuk o kʼalal chavichʼ ta mukʼ Dios xchiʼuk avutsʼ avalale. Mu me xchʼay xavaʼi xakʼel xtok li video ta sventa yichʼel ta mukʼ Dios jujun sob ta sventa li Konmemorasione. Mi baʼyel xa onoʼox la jchapan li koʼontontike, xuʼ me jkoltatik yantik yoʼ stabeik sbalil ek (Esd. 7:10). w24.01 11 par. 10-12

Jtos ti kʼusi xuʼ jpastik sventa xakʼ kipaltik li Jeovae jaʼ ti jpastik orasione, yuʼun kʼalal tstakʼbutike, ta xakʼbutik li juʼel ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe (2 Kor. 4:7). Jech xtok, skʼan jkʼeltik li Vivliae xchiʼuk jnopbetik skʼoplal (Sal. 86:11). Yuʼun li kʼusi te ta xale oy sjuʼel (Ebr. 4:12). Jaʼ yuʼun, mi la jkʼopontik Jeova xchiʼuk mi la jkʼel li Jvivliatike, chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik, ti xijmuyubaj noʼox xijtun ta stojolale o ti spas kuʼuntik li kʼusi akʼbil jbaintik akʼo mi vokol chkaʼitike. Jkʼeltik kʼuxi la stsatsubtas Jeova li j-alkʼop Jonase. Li Jeovae oy kʼusi laj yakʼbe sbain li Jonase, pe ta skoj ti och xiʼel ta yoʼontone, la stsak batel jkot varko ti te chbat ta Tarsise. Ta skoj li kʼusi la spase, jutuk xa mu chamik li buchʼutik te oyik ta varko ta skoj li mukʼta tsatsal ikʼaloʼe. Kʼalal la sjipik yalel ta nab li Jonase, bikʼat yuʼun jkot mukʼta choy ti ikʼpulan xchiʼuk ti xibal sba li yute. ¿Kʼusi la spas Jonas sventa oyuk yipal kʼalal jaʼo te tikʼil ta xchʼut mukʼta choye? Akʼo mi stuktuk te oy, la skʼopon li Jeovae (Jon. 2:​1, 2, 7). w23.10 13 par. 4-6

Li kartaetik la stsʼiba li jtakbol Pedroe jaʼ sventa li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Akʼo mi jech, li Jeovae laj yakʼ ti teuk tsʼibabil xkom ta Vivlia sventa jtabetik sbalil jkotoltike (Rom. 15:4). Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk xchʼunojik kʼusi chal Vivlia ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale. Ta skoj ti voʼne xa tajek kalojtik talel ti poʼot xichʼ lajesel li chopol balumil liʼe, oy krixchanoetik tslabanutik o chalbutik ti muʼyuk onoʼox chtal slajeb li choplejale (2 Ped. 3:​3, 4). Kʼalal jech chalbutik ta cholmantal, junuk jchiʼiltik ta abtel o junuk kutsʼ kalaltike, xuʼ me xkʼunib-o li xchʼunel koʼontontike. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik? Jkʼeltik kʼusi laj yalbe skʼoplal li jtakbol Pedroe. Oy buchʼutik tsnopik ti jalij xa tajek Jeova sventa xtal yakʼbe slajeb li choplejal ta balumile. Pe li Pedroe tsvules ta joltik ti mu xkoʼolaj kʼu yelan chchap kʼakʼaletik li Jeova kʼuchaʼal voʼotike (2 Ped. 3:​8, 9). Yuʼun li Jeovae jun kʼakʼal chil li jmil jabile. Jech xtok, oy smalael yuʼun xchiʼuk mu skʼan ti oyuk buchʼu xichʼ lajesele. Pe ta onoʼox xtal slajes li kʼusitik chopol oy ta sba balumile. w23.09 26, 27 par. 2-5

Li jtakbol Pabloe, ¿kʼu yuʼun la stsʼibabe batel karta li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakalik ta Judeae? Oy chib srasonal. Baʼyele, jaʼ sventa spatanbe yoʼonton, yuʼun jutuk mu skotoluk li j-ebreoetike jaʼ toʼox jech xchʼunojik kʼuchaʼal li judaetike. Jaʼ yuʼun, xuʼ van chlabanatik yuʼun li jnitvanejetik ta relijion taje. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li jchʼunolajeletike muʼyuk smukʼta temploik ti bu chichʼik ta mukʼ li Diose, mi jaʼuk skajleb matanal ti bu xuʼ xakʼik li milbil matanale xchiʼuk chʼabal paleetik. Taje jaʼ van xuʼ xchibajik-o xchiʼuk xkʼunib xchʼunel yoʼontonik li yajtsʼaklomtak Kristoe (Ebr. 3:​12, 14). Ta skoj taje, xuʼ van oy junantik la snop sutik li ta srelijion judaetike. Xchibal, li Pabloe laj yalbe j-ebreoetik ti muʼyuk yakal chakʼ yipalik ta yaʼibel smelolal li kʼusitik achʼike o li kʼusitik vokolik ta aʼibel smelolale, li tsatsal veʼliletik ti te ta jtatik ta Skʼop Diose (Ebr. 5:​11-14). Yuʼun junantike jaʼ yakal to tspasik li kʼusi chal Smantal Moisese. w23.10 24, 25 par. 3, 4

Oy onoʼox antsetik ti muʼyuk snopoj chnupunike (Mat. 19:​10-12). Mi muʼyuk to nupunemote, teuk me ta ajol ti ep abalil chilot Jeova xchiʼuk Jesuse. Ta spʼejel balumil li ermanaetik ti muʼyuk nupunemike ep sbalil ch-ilatik li ta tsobobbaile. Li ermanaetik ti chakʼik ta ilel kʼanelal xchiʼuk ti oy ta yoʼonton li yantike chkʼotik kʼuchaʼal kixleltik, jvixtik o jmeʼtik (Mar. 10:​29, 30). Junantike ta xtunik ta tsʼakal ora. Jutuk mu skotoluk li abtel ta cholmantal ti chichʼ pasel ta spʼejel balumile jaʼ tspasik li ermanaetike (Sal. 68:11). ¿Mi xuʼ van xlik tunan ta tsʼakal ora? Xuʼ xatun ta prekursora, xabat ta construcción o ta Betel. ¿Kʼusi van xuʼ skoltaot ta stael? Albo Jeova ta orasion, chiʼino ta loʼil li buchʼutik chtunik xa ta tsʼakal orae xchiʼuk jakʼo li kʼusitik skʼan xapase, laje tsʼibao ta vun li kʼusitik skʼan to xapase. Mi jech lik tunan ta tsʼakal orae, ep me kʼusitik xuʼ xapas li ta s-organisasion Jeovae. w23.12 22 par. 16, 17

Jnaʼojtik ti jutuk xa skʼan xtal li mukʼta tsatsal vokolile. Jaʼ yuʼun, tsots skʼoplal ti jcholtik mantale. Pe mi yakal chkil jvokoltik ta takʼin o chalbutik ajvaliletik ti mu stakʼ jcholtik mantale, xuʼ van vokol-o chkaʼitik spasel. ¿Kʼusi van tskoltautik sventa jaʼ xkakʼ ta koʼontontik spasbel li yabtel Diose? Jaʼ ti jpat koʼontontik ti ta onoʼox skoltautik «li Jeova ti jaʼ bankilal yuʼun soltaroetike». Yuʼun tskoltautik mi maʼuk bat ta koʼontontik spasel li kʼusi ta jkʼantike. Vaʼun, muʼyuk kʼusi chijxiʼo (Ajeo 2:4). Li Jeovae tskʼan ti jpastik ta yajtsʼaklomtak Kristo li krixchanoetike. Li Ajeoe la spatbe yoʼonton judaetik sventa xchaʼvaʼanbeik stemplo li Jeovae. Xkoʼolaj ti lik yakʼbeik yan velta li snakleb stemplo Jeovae xchiʼuk ti xchʼay ta sjolik li kʼusi muʼyuk pas yuʼunike. Albatik yuʼun Jeova ti ch-akʼbatik sbendision mi la xchʼunik mantale (Ajeo 2:​18, 19). Ta me xakʼbutik bendision Jeova ek mi laj kakʼ ta koʼontontik spasel li abtelal yakʼojbutike. w23.11 16 par. 8; 17 par. 11

Li ta karta sventa jromaetike, li jtakbol Pabloe laj yal ti jpasmulilutik jkotoltike. ¿Kʼuxi xa noʼox lek chilutik Dios xchiʼuk ti tukʼ chal jkʼoplaltike? Sventa xaʼibeik smelolal li yajtsʼaklomtak Kristoe, li Pabloe laj yalbe skʼoplal li Abraane. Kʼalal te toʼox nakal ta Kanaan li Abraane, tukʼ albat skʼoplal yuʼun li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun ti tukʼ albat skʼoplal un chaʼa? Maʼuk tukʼ albat skʼoplal ta skoj ti la xchʼunbe li Smantal Moisese (Rom. 4:13). Yuʼun li jteklum Israele jaʼ to akʼbatik Smantal Moises kʼalal echʼem xa ox mas ta chanib sien jabile. Jaʼ yuʼun, ¿kʼu yuʼun tukʼ albat skʼoplal yuʼun Jeova li Abraane? Li Jeovae laj yakʼbe ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk tukʼ laj yalbe skʼoplal ta skoj xchʼunel yoʼonton (Rom. 4:​2-4). w23.12 3 par. 4, 5

Li ta akʼobale, li j-alkʼop Natane tal skʼel li Davide, yuʼun albat yuʼun Jeova ti maʼuk la tsvaʼan David li temploe (1 Kron. 17: 3, 4, 11, 12). ¿Kʼusi la spas li Davide? La stsob epal takʼin xchiʼuk laj yakʼbe Salomon li kʼusitik chtun yuʼun sventa li abtelale (1 Kron. 29:​1-5). Kʼalal jaʼtik toʼox albat David ti maʼuk tsmeltsan li temploe, li Jeovae la spas jun trato xchiʼuk. Albat ti ch-ajvalilaj-o sbatel osil li snitilulale (2 Sam. 7:16). Li ta achʼ balumile, kʼalal jaʼo chventainvan tal li Ajvalilal yuʼun Dios ta Mil Jabile, labal to van chaʼi David kʼalal mi laj yaʼi ti jaʼ yakal ch-ajvalilaj li jun snitilulale. Li loʼil liʼe chakʼ kiltik ti ta onoʼox xakʼbutik bendision Jeova akʼo mi mu spas kuʼuntik skotol li kʼusi ta jkʼan ta jpastik ta stojolale. w23.04 15, 16 par. 8-10

Li ta Vivliae xuʼ jtatik loʼiletik ti tspat koʼontontike, jech kʼuchaʼal li slivroal Job, Salmos, Proverbios xchiʼuk li kʼusitik laj yal Jesus ta kapitulo 6 ta Mateoe. Ta me xavil kʼu yelan tspat avoʼonton Jeova mi chapas orasion xchiʼuk mi chachan Avivliae. Mu me xchʼay ta joltik ti ta onoʼox skoltautik Jeova kʼalal tsots chkil jvokoltike, yuʼun muʼyuk onoʼox chiktautik jtuktik (Sal. 23:4). Teuk ta joltik ti ta onoʼox xchabiutik, ti jun noʼox koʼontontik yuʼune, ti tspat koʼontontike xchiʼuk ti tskoltautike. Jaʼ yuʼun, li Isaiase xi laj yalbe li Jeovae: «Voʼot chachabi li buchʼutik jaʼ noʼox te tsaʼik koltael ta atojolale; chavakʼbe-o jun oʼontonal, yuʼun jaʼ noʼox ta atojolal la spat yoʼontonik» (Is. 26:3). Jaʼ yuʼun, pato avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk mu me xapʼaj ti kʼutik yelan tskoltaote. Mi jech chapase, ta me xakʼbot avipal sventa xkuch avuʼun li kʼusitik tsotsik chanuptane. w24.01 25 par. 16, 17

Li teksto liʼe yakal xa chkʼot ta pasel li ta jkʼakʼaliltike. Jech xtok, yakal chkʼot ta pasel li albil kʼop liʼe: «Chchanubtasatik yuʼun Jeova skotol li akeremtake xchiʼuk ta x-epaj li jun oʼontonal chaʼiike. Jaʼ chkʼot lek ta anakleb li tukʼilale. […] Muʼyuk kʼusi chaxiʼo yuʼun jutebuk xchiʼuk chʼabal kʼusi ti chchʼay-o achʼulel ta xiʼel yuʼune, yuʼun muʼyuk chnopaj tal ta atojolal» (Is. 54:​13, 14). Mi jaʼuk «li dios sventa li balumil liʼe», jaʼ xkaltik, li Satanase chʼabal sjuʼel sventa spajes li chanubtasel chichʼ akʼel ta steklumal Jeovae (2 Kor. 4:4). Li melel yichʼel ta mukʼ Jeovae laj xa sta yav yan velta, ¡muʼyuk xa chichʼ sokesel! Muʼyuk pasbil mi junuk abtejebal ti xuʼ stsalatike. w24.02 4 par. 10

Li yajtsʼaklomutik Kristoe tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi laj kalbetik Jeova kʼalal laj kakʼ jkuxlejaltik ta stojolale. Taje te chvinaj kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike xchiʼuk kʼalal oy kʼusi chkalbetik skʼoplal xchiʼuk kutsʼ kalaltike. Chkakʼtik onoʼox persa yakʼbel kʼusi chtun yuʼunik li kutsʼ kalaltike, pe jaʼ mas tsots skʼoplal chkiltik ti jaʼ jpastik li kʼusi tskʼan Jeovae (Mat. 10:​35, 36; 1 Tim. 5:8). Bakʼintike, sventa lekuk xilutik li Jeovae, xuʼ van jaʼ xa mu lekuk xkil jbatik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike. Li Jeovae jaʼ la slikes li utsʼ alalile xchiʼuk oy ta yoʼonton ti xmuyubajikuke (Efes. 3:​14, 15). Mi ta jkʼan chijmuyubajutike, skʼan jpastik li kʼusi chalbutik Jeovae. Li stuke yiloj xchiʼuk ep sbalil chil li kʼusi ta jpastik sventa xijtun ta stojolale, ti ta jchabi li kutsʼ kalaltike, ti chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik ta stojolalike xchiʼuk ti chkichʼtik ta mukʼe (Rom. 12:10). w24.02 17, 18 par. 11, 13