ESAPULO LIWA LIA MATEO
1 Elivulu liulandu* womuenyo wa Yesu Kristu,* omõla a Daviti,+ omõla a Avirahama:+
2 Avirahama wa linga isia ya Isake;+
Isake wa linga isia ya Yakoba;+
Yakoba wa linga isia ya Yuda+ kuenda ya vamanjaye;
3 Yuda wa linga isia ya Peresi kuenda Sera+ una a cita la Tamare;
Peresi wa linga isia ya Hesirone;+
Hesirone wa linga isia ya Ramu;+
4 Ramu wa linga isia ya Aminadava;
Aminadava wa linga isia ya Nasone;+
Nasone wa linga isia ya Salimone;
5 Salimone wa linga isia ya Boasi una a cita la Rahava;+
Boasi wa linga isia ya Ovede una a cita la Ruti;+
Ovede wa linga isia ya Jese;+
Daviti wa linga isia ya Salomone+ una a cita lukãi wa Uriya;
7 Salomone wa linga isia ya Rehovama;+
Rehovama wa linga isia ya Aviya;
Aviya wa linga isia ya Asa;+
8 Asa wa linga isia ya Yehosafata;+
Yehosafata wa linga isia ya Yehorama;+
Yehorama wa linga isia ya Usiya;
9 Usiya wa linga isia ya Yotama;+
Yotama wa linga isia ya Ahasi;+
Ahasi wa linga isia ya Hesekiya;+
10 Hesekiya wa linga isia ya Manase;+
Manase wa linga isia ya Amoni;+
Amoni wa linga isia ya Yosiya;+
11 Yosiya+ wa linga isia ya Yekoniya+ kuenda ya vamanjaye kotembo vambatiwa kumandekua ko Bavulono.+
12 Noke yoku ambatiwa kumandekua ko Bavulono, Yekoniya wa linga isia ya Sialitiyele;
Sialitiyele wa linga isia ya Seruvavele;+
13 Seruvavele wa linga isia ya Avihudi;
Avihudi wa linga isia ya Eliakimi;
Eliakimi wa linga isia ya Asoro;
14 Asoro wa linga isia ya Sadoke;
Sadoke wa linga isia ya Ahemi;
Ahemi wa linga isia ya Eliudu;
15 Eliudu wa linga isia ya Eleasa;
Eleasa wa linga isia ya Matana;
Matana wa linga isia ya Yakoba;
16 Yakoba wa linga isia ya Yosefe, ulume wa Maria una wa cita Yesu,+ o tukuiwa Kristu.+
17 Ovitumbulukila viosi oku upisa ku Avirahama toke ku Daviti, pa pita 14 kovitumbulukila kuenda oku upisa ku Daviti toke koku tualiwa kumandekua ko Bavulono, pa pita 14 kovitumbulukila kuenda oku upisa koku tualiwa kumandekua ko Bavulono toke ku Kristu, pa pita 14 kovitumbulukila.
18 Oku citiwa kua Yesu Kristu, kua kala ndomo: Vokuenda kuotembo eci inaye Maria wa likuminyiwa oku kueliwa la Yosefe, vo sanga okuti wemina lunene wespiritu sandu,*+ osimbu ka va kuelele. 19 Omo okuti ulume waye Yosefe wa kala ukuesunga, ka yonguile okuti ci kũlĩhĩwa lomanu kuenje wa sima oku u nyãla vuyombeki.+ 20 Yosefe noke yoku sokolola ovina evi, ungelo wa Yehova* wa molẽha kokuaye vonjoi, yu wa popia hati: “A Yosefe omõla a Daviti, ku ka kuate usumba woku kuela Maria, momo eye wemina lunene wespiritu sandu.+ 21 Eye o ka cita omõla ulume kuenje u luka Yesu,*+ momo eye o ka yovola omanu vaye kakandu avo.”+ 22 Ovina viosi evi, via lingiwila oku tẽlisa eci Yehova* a popele vonduko yuprofeto waye hati: 23 “Tala! Ufeko wosombo o ka mina kuenda o ka cita omõla umue ulume kuenje vo ko luka hati, Emanuele,”+ ci lomboloka okuti, “Suku o Kasi Letu.”+
24 Noke Yosefe wa pasuka kotulo kuenda wa linga ndeci ungelo wa Yehova* o handeleka, yu wambata ukãi waye konjo. 25 Pole, ka litokekele laye toke eci a cita omõla umue ulume+ kuenje wo luka Yesu.+
2 Noke yoku citiwa kua Yesu ko Beteleme+ yo ko Yudea koloneke via Soma Herode,*+ tala! vakuakukũlĩhĩsa* olombungululu vo Kutundilo veya ko Yerusalãi, 2 va popia vati: “Pi ku kasi una wa citiwa oco a linge osoma ya va Yudea?+ Eci tua kala Kutundilo, tua mola olumbungululu luaye kuenje tueya oku u kekamẽla.” 3 Eci Soma Herode a ci yeva, eye kumue lomanu vosi vo Yerusalãi va yokoka. 4 Wongolola ovitunda via velapo viosi la vakuavisonehua kuenje wa va pulisa oku Kristu* a laikele oku citiwa. 5 Vo tambulula vati: “Ko Beteleme+ yo ko Yudea, momo eci oco ca sonehiwile pocakati cuprofeto okuti: 6 ‘Kuenje ove A Beteleme wo kofeka yo Yuda, kulupaleko lu sule pokati kolonguluvulu vio Yuda, momo kokuove ku ka tunda ombiali yi ka songuila omanu vange va Isareli.’”+
7 Herode wa vilikiya vuyombeki vakuakukũlĩhĩsa olombungululu, yu wa va pulisa otembo olumbungululu lua molẽha. 8 Eci a va tuma ko Beteleme, wa popia hati: “Kuendi sandiliyi lutate oñaña yaco kuenje eci vu yi sanga, sapuiliko oco ngendevo loku yi kekamẽla.” 9 Noke yoku yeva soma, ovo va enda lonjila yavo kuenje olumbungululu va muile eci va kala Kutundilo+ lua pita kovaso avo toke eci lua talama oku kua kala okamõla. 10 Eci va mola olumbungululu, va kuata esanju lialua. 11 Kuenje eci va iñila vonjo, va sanga okamõla la ina yaco Maria, yu vo kekamẽla. Va yikula akolombele avo kuenda vo wĩha olombanjaile okuti, ulu, onguendu kuenda o mura. 12 Pole, omo Suku wa va lungula vonjoi+ oco ka va ka tiukile ku Herode, va pita konjila yikuavo oku enda kofeka yavo.
13 Noke eci va enda, ungelo wa Yehova* wa molẽhela ku Yosefe vonjoi,+ hati: “Votoka, ambata okamõla la ina yaco, tilila Kegito oko o kala toke eci ndu ku sapuila cimue, momo Herode o kasi oku sandiliya okamõla oco a ka ponde.” 14 Kuenje Yosefe wa votoka luteke, wambata okamõla la ina yaco, yu wa enda Kegito. 15 Oko a kala toke eci Herode a fa. Ovina evi, via lingiwila oku tẽlisa eci Yehova* a popele pocakati cuprofeto waye hati: “Nda vilikiya omõlange oco a tunde Kegito.”+
16 Herode eci a limbuka okuti wa kembiwa la vakuakukũlĩhĩsa olombungululu, wa tema calua kuenje wa tuma oku ponda omãla vosi valume oku upisa koloñaña toke vana va kuete anyamo avali vo vo Beteleme kuenda vovaimbo a kala ocipepi, ndomo ci likuata lotembo eye a konomuisile la vakuakukũlĩhĩsa olombungululu.+ 17 Kuenje kua tẽlisiwa eci ca popiwile pocakati cuprofeto Yeremiya hati: 18 “Ondaka yimue ya yevala ko Rama, yoku lila loku lisiõsiõla kualua. Rahele+ eye wa kala oku lilila omãla vaye kuenda ka tava oku lembiwa, momo ovo ka va kasiko vali.”+
19 Eci Herode a fa, ungelo wa Yehova* wa molẽhela ku Yosefe vonjoi+ Kegito, 20 loku popia hati: “Votoka, ambata okamõla la ina yaco, kuende kofeka yo Isareli, momo vana va kala oku sanda omuenyo wokamõla, va fa.” 21 Kuenje wa votoka, wambata okamõla la ina yaco, yu wa iñila vofeka yo Isareli. 22 Eci Yosefe a yeva okuti Arkelau eye o kasi oku viala vo Yudea pomangu ya isiaye Herode, wa kuata usumba woku endako. Pole, noke yoku tambula elungulo lia Suku vonjoi,+ wa enda vocikanjo co Galilea.+ 23 Kuenje weya yu va tunga volupale lu tukuiwa hati, Nasara,+ oco ku tẽlisiwe eci ca popiwile pocakati covaprofeto vati: “Eye o ka tukuiwa okuti u Nasara.”*+
3 Koloneke viaco, Yoano+ Upapatisi wa fetika oku kundila+ vekalasoko lio Yudea, 2 loku popia hati: “Likekembeli, momo Usoma wovailu u kasi ocipepi.”+ 3 U eye una wa popiwa pocakati cuprofeto+ Isaya lolondaka viokuti: “Ondaka ya umue yi kasi oku kalukila vekalasoko yiti: ‘Pongiyi onjila ya Yehova!* Suñamisi elila liaye.’”+ 4 Yoano wa enda oku wala uwalo wovonya ongamelo kuenda wa enda oku itika uvia wocipa vombunda.+ Okulia kuaye kua kala apange lowiki wovusenge.+ 5 Kuenje omanu vo vo Yerusalãi la vosi vo vo Yudea kuenda vovaimbo osi a ñuala o Yordão, va endaenda kokuaye,+ 6 kuenje wa va papatisa* Volui Yordão,+ loku litavela lutima wosi akandu avo.
7 Eci a mola okuti va Fariseo valua la va Sadukeo+ va kala oku iya pocitumãlo cepapatiso, wa va sapuila hati: “Ambuto yolombuta,+ helie wo sapuili okuti vu puluka konyeño yi laika oku iya?+ 8 Omo liaco, imi apako a lekisa oku likekembela. 9 Ko ka fetiki oku popia kokuene muẽle hoti: ‘Tu kuete Avirahama nda isietu.’+ Momo ndu sapuili siti, Suku o pondola oku votuila Avirahama omãla oku upisa kovawe a-a. 10 Ondiaviti yi kasi ale kolombombo vioviti. Uti wosi ka wimi apako awa, u tetiwa kuenje wimbiwa vondalu.+ 11 Catiamẽla kokuange, ame ndi vu papatisi lovava omo lioku likekembela kuene,+ pole, una iya konyima yange, wa mbelapo okuti, ame ndi sule kuenda si sesamẽla oku upa olohaku viaye.+ Eye o ko papatisi lespiritu sandu+ kuenda londalu.+ 12 Ocipekulo caye ci kasi peka liaye kuenda o ka yelisa ciwa ocimbandi caye kuenje o kongoluila otiliku yaye vosila, pole, ovinene o ka vi timĩha londalu+ yina okuti ka yimiwa.”
13 Noke Yesu wa tunda ko Galilea, wa enda ko Yordão ku Yoano oco a papatisiwe laye.+ 14 Pole, Yoano wa seteka oku u tateka hati: “Ame, ame ndi sukila oku papatisiwa love, cilo ove wiya kokuange?” 15 Yesu wo tambulula hati: “Ci lingiwe votembo yilo, momo lonjila eyi ca sunguluka kokuetu oku tẽlisa ovina viosi viesunga.” Kuenje wa liwekapo oku u tateka. 16 Noke yoku papatisiwa, Yesu wa tunda vovava vepuluvi liaco; kuenje tala! ovailu a yuluka+ yu wa mola espiritu sandu lia Suku lia loka ndopomba kuenje lio wila.+ 17 Tala! Kovailu kua tundavo ondaka+ yiti: “U Omõlange+ wa soliwa, ndo sanjukila.”+
4 Kuenje Yesu wa songuiwa lespiritu lia Suku vekalasoko, oco a yonjiwe+ Leliapu.+ 2 Noke yoku likandangiya okulia 40 kovotanya kuenda 40 kovoteke, wa yeva onjala. 3 Kuenje Uyonji+ weya, yu wo sapuila hati: “Nda vumõla a Suku, sapuila ovawe a-a oco a pongoloke olombolo.” 4 Pole, eye wo kumbulula hati: “Ca sonehiwa citi: ‘Omunu ka muila lika omuenyo kombolo, te kolondaka viosi vi tunda vomẽla wa Yehova.’”*+
5 Noke Eliapu lio tuala volupale lu kola+ kuenje lio talamisa kocimbaka* co kilu lionembele,+ 6 kuenda lio sapuila hati: “Nda vumõla a Suku, limba ove muẽle posi, momo ca sonehiwa citi: ‘Eye o ka eca kovangelo vaye ocihandeleko cimue catiamẽla kokuove’ kuenda ‘Ovo va ka ku yelula lovaka avo oco ku ka vete omãhi yove kewe.’”+ 7 Yesu wo kumbulula hati: “Ca sonehiwa vali ndoco: ‘Ku ka seteke Yehova* Suku yove.’”+
8 Eliapu lio tuala vali komunda yimue yisõvi calua kuenje lio lekisa ovosoma osi oluali lulamba walio.+ 9 Kuenje lio sapuila ndoco: “Ndu ku ĩha ovina evi viosi nda wa kekama loku ndi fendela.”* 10 Yesu wo tambulula hati: “A Satana, nunde! Momo ca sonehiwa citi: ‘Fendela Yehova* Suku yove,+ eye lika o vumba.’”*+ 11 Noke Eliapu lio siapo+ kuenje ovangelo veya va fetika oku u kuatisa.+
12 Eci Yesu a yeva okuti Yoano wa kuatiwa,+ wa enda ko Galilea.+ 13 Noke yoku tunda ko Nasara, weya kuenda wa tunga ko Kafarinau+ ocipepi lokalunga kovivanja via Sevulono la Nafitali, 14 oco ku tẽlisiwe eci ca popiwa pocakati cuprofeto Isaya una wa popele hati: 15 “Afeka ya Sevulono lofeka ya Nafitali, kumue lonjila yokalunga, lo kesinya likuavo lio Yordão okuti, o Galilea yolofeka! 16 Omanu vana va kala vowelema, va mola ocinyi cimue cinene kuenda catiamẽla ku vana va kala vofeka yulembo woku fa, ocinyi+ ca va tuila.”+ 17 Oku upisa opo, Yesu wa fetika oku kunda loku popia hati: “Likekembeli, momo Usoma wo kovailu u kasi ocipepi.”+
18 Osimbu eye a kala oku endela kohulo Yokalunga ko Galilea, wa mola vamanji vavali okuti, Simono o tukuiwa hati, Petulu+ la manjaye Andereu, va kala oku imba owanda vokalunga, momo va kala anyanga volõsi.+ 19 Kuenje wa va sapuila hati: “Ñuami, ndu lingisi anyanga vomanu.”+ 20 Vepuluvi liaco, haico va sia awanda avo kuenje vo kuama.+ 21 Oku amako, wa mola vamanji vavali vakuavo okuti, Tiago omõla a Sebedeo la manjaye Yoano.+ Ovo va kala vowato la isiavo Sebedeo oku tonga awanda avo kuenje wa va kovonga.+ 22 Vepuluvi liaco, haico va sia owato kuenda isiavo kuenje vo kuama.
23 Noke wa ñuala o Galilea yosi+ oku longisa volosunangonga viavo+ kuenda oku kunda olondaka viwa Viusoma loku sakula ovovei aiñi aiñi omanu.+ 24 Esapulo liatiamẽla kokuaye lia lisanduila ko Suria yosi kuenje vo nenela vosi va kala oku tala ohali omo liovovei aiñi aiñi, lolongembia vialua,+ la vana va kuatiwile lolondele,+ la vakuacinonya,+ lava va fa ovolu kuenje wa va sakula. 25 Omo liaco, owiñi walua wo kuama, vamue va tunda ko Galilea, vakuavo ko Dekapoli,* ko Yerusalãi, ko Yudea kuenda kesinya likuavo lia Yordão.
5 Eci eye a mola owiñi, wa londa komunda; kuenje noke yoku tumãla, olondonge viaye vieya kokuaye. 2 Noke wa yikula omẽla waye kuenda wa fetika oku va longisa hati:
3 “Va sumũlũha vana va kuete enyona liukũlĩhĩso wa Suku,+ momo Usoma wovailu wavo.
4 “Va sumũlũha vana va sumua, momo va ka lembelekiwa.+
5 “Va sumũlũha vana vomboka,*+ momo va ka piñala ilu lieve.+
6 “Va sumũlũha vana va kasi onjala lenyona+ liesunga, momo va ka tekuiwa.*+
7 “Va sumũlũha vakuahenda,+ momo va ka lekisiwa ohenda.
8 “Va sumũlũha vana va yela vutima,+ momo va ka mola Suku.
9 “Va sumũlũha vakuakulinga ombembua,*+ momo va ka tukuiwa hati, omãla va Suku.
10 “Va sumũlũha vana va lambalaliwa omo liesunga,+ momo Usoma wovailu wa tiamẽla kokuavo.
11 “Wa sumũlũhi eci omanu vo sepuli+ loku vu lambalali+ kuenda oku vu lundili poku popia ovina viosi vĩvi vioku vu katukili, omo lionduko yange.+ 12 Sanjuki kuenda yoleli,+ momo onima yene+ kovailu yinene, omo lonjila eyi ovo va lambalalelevo ovaprofeto vo kosimbu.+
13 “Ene vumongua+ woluali, oco hẽ nda omongua wa pua ongusu yawo, u savuluiwa vali ndati? Owo ka u silivila vali, te oku winasi+ kuenje omanu va u liataila.
14 “Ene vucinyi coluali.+ Ka citava oku vundisa olupale lumue lu kasi komunda. 15 Omanu va mĩha ondiyelo kuenje ka va yi tuvika lekualu,* pole, yi kapiwa kilu liociyekelo condiyelo kuenje yi mĩhila vosi va kasi vonjo.+ 16 Cimuamue haico, ocinyi cene ci tuile komanu,+ oco va mole ovilinga viene viwa+ kuenje va eca esivayo ku Isiene o kasi kovailu.+
17 “Ko ka simi okuti ndeya oku nyõla Ocihandeleko ale Ovaprofeto. Sieyilile oku nyõla, te oku tẽlisa.+ 18 Ocili, mopia lene siti, ndaño ilu losi vi pita, oletala yititopo vali ale onepa yimue yitito yoletala Yocihandeleko ka yi ka pita, toke eci ovina evi viosi vi tẽlisiwa.+ 19 Omunu wosi o lueya cimue pokati kocihandeleko eci ci sule kuenda o longisa vakuavo oku ci lingavo, o ka tukuiwa okuti utito Kusoma wovailu. Pole, wosi o ci pokola loku ci longisa, o ka tukuiwa okuti unene Kusoma wovailu. 20 Momo ndu sapuili siti, nda ovilinga viene viesunga ka via velelepo via vakuavisonehua la va Fariseo,+ lalimue eteke vu ka iñila Vusoma wovailu.+
21 “Wa yevi eci ca popiwa ku vakukululu yene citi: ‘Ku ka ponde,+ pole, wosi o ponda ukuavo o ka tualiwa kekanga.’+ 22 Pole, ndu sapuili siti, wosi amamako oku funguila+ manjaye, o ka tualiwa kekanga oco a sombisiwe; kuenda wosi o sapuila manjaye olondaka vĩvi haivio vietombo, o ka tualiwa Kekanga Linene; osimbu okuti, u o popia hati, ‘Wuveke!’ o sesamẽla oku imbiwa Vongehena.*+
23 “Nda wa nena ombanjaile yove kutala+ kuenje wa ivaluka okuti manjove o ku kuetele ondaka yimue, 24 sia ombanjaile yove kovaso yutala, kuende. Tete ka lisunguluise la manjove kuenje tiuka, oco wece ombanjaile yove.+
25 “Tetulula lonjanga ovitangi lomunu o yongola oku ku tuala kekanga osimbu o kasi laye vonjila, sanga eye o ka ku eca konganji kuenda onganji yi ku eca kakuenje vekanga kuenje o kapiwa vokayike.+ 26 Ndu ku sapula siti, ku tundimo toke eci o feta ocingangu* cove ca sulako.
27 “Wa yevi eci ca popiwa citi: ‘Ku ka linge ukahokolo.’+ 28 Pole, ndu sapuili siti, wosi amamako oku vanja kukãi umue+ kuenje o kuata onjongole yoku lipekela laye, wa linga ale laye ukahokolo vutima waye.+ 29 Nda iso liove liondio li ku kokela ocilondokua, li tofolamo kuenje linasi kupãla love.+ Momo ca velapo kokuove oku pumba ocimatamata cimosi cetimba liove okuti, oku imbiwa etimba liove liosi Vongehena* hacoko.+ 30 Handi vali, nda eka liove liondio li ku kokela ocilondokua, li teta kuenje linasi kupãla love.+ Momo ca velapo kokuove oku pumba ocimatamata cimosi cetimba liove okuti, oku imbiwa etimba liove liosi Vongehena* hacoko.+
31 “Ca popiwavo citi: ‘Wosi o linyãla lukãi waye, a ece kokuaye ukanda woku linyãla.’+ 32 Pole, ndi vu sapuili siti, wosi o linyãla lukãi waye nda halevĩhoko liukahonga,* u kokela oku linga ukahokolo kuenda wosi o kuela ukãi wa nyãliwa, o linga ukahokolo.+
33 “Wa yevi vali eci ca popiwa ku vakukululu yene citi: ‘Ku ka lisinge okuti, ku ci tẽlisa,+ pole, o sukila oku feta ohuminyo wa lingila Yehova.’*+ 34 Pole, ndi vu sapuili siti: Lalimue eteke ko ka lisingi+ ndaño lilu, momo ocalo ca Suku; 35 ndaño lilu lieve, momo ociliatelo colomãhi viaye,+ ndaño lo Yerusalãi, momo olupale lua Soma yinene.+ 36 Ku ka lisingile utue wove, momo ku tẽla oku pongolola esinga li yela ale li tekãva. 37 Ondaka yove yi kale okuti, nda ‘Oco,’ oco, nda ‘Hacoko,’ hacoko,+ momo cosi ci pitahãla ovina evi ci tunda kondingaĩvi.+
38 “Wa yevi eci ca popiwa citi: ‘Iso liso kuenda eyo leyo.’+ 39 Pole, mopia lene siti: Ko ka tamãlali la una okuti ondingaĩvi, pole, u o ku veta ocikusi ketama liondio u wĩhavo etama liepĩli.+ 40 Nda umue o yongola oku ku tuala kekanga loku kala luwalo wove, u wĩhavo ocikutu cove;+ 41 nda omunu umue o ku kisika oku linga upange umue vowola yimosi, u talavayela olowola vivali. 42 U o ku pinga cimue u wĩha, u o yongola oku ku levala* ku ko limĩle.+
43 “Wa yevi eci ca popiwa citi: ‘Sola u o lisungue love+ kuenda suvuka unyãli wove.’ 44 Pole, mopia lene siti: Amamiko oku sola ovanyãli vene+ kuenda likutililiko vana vo lambalali,+ 45 oco vu lekisi okuti vumãla va Isiene o kasi kovailu,+ momo eye o tundasaila ekumbi liaye kolondingaĩvi kuenda komanu vawa, o lokasaila ombela ku vakuesunga lava havakuesungako.+ 46 Momo nda vu sola lika vana vo soli, onima yipi vu kuata?+ Vakuakutambula elisimu ka va lingaingavo hẽ ovina viaco? 47 Nda vu lama lika vamanjene, nye vu linga okuti ca velapo? Vakualofeka hẽ ka va lingaingavo ovina viaco? 48 Kali omanu va lipua* ndeci Isiene o kasi kilu a lipua.+
6 “Li lavi okuti ovilinga viene viesunga ka vu vi lekisa kovaso omanu oco vu muiwe lavo;+ sanga ka vu ka tambula onima layimue ku Isiene o kasi kovailu. 2 Poku eca oviali viove viohenda,* ku ka sike olumbeta ndeci vakuambambe va lingainga volosunangonga lo volokololo, oco va sivayiwe lomanu. Ocili, mopia lene siti, va kuete ale onima yavo. 3 Pole ove, poku eca oviali viove viohenda, ku ka ecelele okuti eka liove liepĩli li kũlĩha eci eka liove liondio li kasi oku linga, 4 oco okuti oviali viove viohenda, vi eciwa vuyombeki. Kuenje Isiove una o lete vuyombeki, o ka ku ĩha onima.+
5 “Handi vali, eci vu likutilila ko ka lingi nda vakuambambe,+ momo va sole oku talama poku likutilila volosunangonga kuenda pavindi olokololo oco va muiwe lomanu.+ Ocili, mopia lene siti, ovo va kuete ale onima yavo. 6 Puãi eci o likutilila, iñila vohondo yove, noke yoku yika epito likutilila ku Isiove una okuti lomue o pondola oku u mola.+ Kuenje Isiove una o lete ovina viosi o ka ku ĩha onima. 7 Poku likutilila ku ka tukole ovina vimuamue olonjanja viosi, ndeci vakualofeka va lingainga, momo va sima okuti va ka yeviwa omo lioku tukola olondaka vialua. 8 Ko ka kali ndeci ovo, momo Isiene wa kũlĩha ovina vu sukila+ osimbu ka wo pingili.
9 “Omo liaco, vu sukila oku likutilila ndoco:+
“‘A Isietu o kasi kovailu, onduko yove+ yi sumbiwe.*+ 10 Usoma wove+ wiye. Ocipango cove+ ci lingiwe palo posi, ndeci ci lingiwa kilu.+ 11 Tu ĩhe okulia* tu sukila etaili;+ 12 kuenda tu ecele akandu etu, ndeci tu ecaila ava va tu lueyela.+ 13 Ku ka ecelele okuti tu yonjiwa,+ puãi tu popele* kondingaĩvi.’+
14 “Momo nda ene weceli akandu omanu va ku lueyeli, Isiene wo kilu o ka ecelavo akandu ene;+ 15 pole, nda ka weceli akandu omanu, Isiene ka ka ecelavo akandu ene.+
16 “Eci vu likandangiya oku lia,+ liwekipo oku sumua ndeci vakuambambe va lingainga, momo va nyumãlisa ovipala viavo oco va muiwe lomanu okuti va kasi oku likandangiya oku lia.+ Ocili, mopia lene siti, ovo va kuete ale onima yavo. 17 Pole, ove eci o likandangiya oku lia, li sieketa ulela kutue* kuenda pusa kocipala, 18 oco omanu ka va ka limbuke okuti o kasi oku likandangiya oku lia, te lika Isiove una o kasi vuyombeki. Kuenje Isiove una o lete ovina viosi, o ka ku ĩha onima.
19 “Ko ka lisolekeli ukuasi palo posi,+ pana pali ombunji longuyu vi nyõla kuenda pana ovimunu vi tuiyila kuenje vi nyana. 20 Puãi lisolekeli ukuasi kilu,+ kuna ka kuli ombunji longuyu vi nyõla+ kuenda kuna ovimunu ka vi tuiyila kuenda ka vi nyani. 21 Momo oku ku kasi ukuasi wove haiko ku kalavo utima wove.
22 “Ondiyelo yetimba iso.+ Nda iso liove li lete ciwa, etimba liove liosi li kala locinyi.* 23 Nda iso liove li kuete onya,*+ etimba liove liosi li tekãva. Pole, nda ocinyi ci kasi vokuove owelema muẽle, owelema waco u piãla enene!
24 “Ka kuli upika laumue o tẽla oku vumba vacime vavali; momo pamue o ka suvuka umue kuenda o ka sola ukuavo,+ ale o ka kakatela ku umue kuenje o ka pembula ukuavo. Ene ka vu tẽla oku kala apika va Suku kuenda Vovokuasi.+
25 “Omo liaco, ndi vu sapuili siti: Liwekipo oku sakalala+ lomuenyo wene catiamẽla kueci vu lia ale kueci vu nyua, pamue latimba ene catiamẽla kueci vu wala.+ Omuenyo ka wa velelepo hẽ okuti okulia ku sule, letimba ka lia velelepo hẽ okuti uwalo u sule?+ 26 Tali olonjila vio kilu;+ ovio ka vi limi, ka vi ungula kuenda ka vi kuete olosila, haimo lumue, Isiene kilu o vi tekola. Ene ka wa velelipo hẽ okuti ovio vi sule? 27 Helie pokati kene okuti omo lioku sakalala o tẽla oku vokiya ekukutu limosi komuenyo waye?+ 28 Handi vali, momo lie vu sakalalela leci vu wala? Lilongisili kolonelẽho viovusenge ndomo ovio vi kula; ka vi talavaya, ndaño oku pota; 29 pole, ndu sapuili siti, ndaño Salomone+ vulamba waye wosi, ka la liposuisa ndovio. 30 Nda Suku o walisa ndoco ovikũla viovusenge okuti, etaili vi kasiko kuenje hẽla vimbiwa vofolono, eye ka ko walisi hẽ ca velapo, a vakuekolelo litito? 31 Ko ka sakalali+ loku popia hoti, ‘Tu lia nye?’ ale, ‘Tu nyua nye?’ pamue ‘Tu wala nye?’+ 32 Momo ovina evi viosi ovio vakualofeka va sakalala calua lavio oku vi sanda. Isiene wo kilu wa kũlĩha okuti vu sukila ovina viaco viosi.
33 “Amamiko oku sandiliya tete Usoma lesunga Liaye kuenje ovina evi viosi vikuavo viu vokiyiwi.+ 34 Omo liaco, ko ka sakalali leteke liya,+ momo eteke liya li ka kuata asakalalo alio. Eteke leteke li kuete ovitangi vialio.
7 “Liwekipo oku pisa,+ oco ka vu ka pisiwi; 2 momo oku pisa vu pisa lakuo, hakuo va ko pisili lakuo+ kuenda onjongo vu yonga layo haiyo va ko yongeli.+ 3 Momo lie o vanjela okacinene ka kasi viso lia manjove, pole, ku limbuka ohangalo yi kasi viso liove muẽle?+ 4 Ale o pondola oku sapuila ndati manjove hoti, ‘Linga ndu ku upe okacinene viso liove,’ osimbu okuti viso liove muẽle muli ohangalo? 5 Okuambambe! Tete upa ohangalo viso liove, noke o ka mola ciwa ndomo upa okacinene viso lia manjove.
6 “Ko ka eci ovina vi kola kolombua, ale oku imba olomota viene viondongo kolongulu+ oco okuti, lalimue eteke va vi liataila kuenje eci vi ñualapo vi ku undumũhili.
7 “Lipiliki oku pinga kuenje va ko wĩhi;+ lipiliki oku sandiliya kuenje vu ka sanga; kuenda lipiliki oku totola kuenje va ko yuluili;+ 8 momo wosi o pinga o tambula,+ wosi o sandiliya o sanga, wosi o totola va ko yuluilako. 9 Helie pokati kene okuti nda omõlaye u pinga ombolo o ko wĩha ewe? 10 Ale nda u pinga ombisi o ko wĩha onyõha? 11 Nda okuti ene vulondingaĩvi vu tẽla oku eca oviali viwa komãla vene, ca piãla enene Isiene o kasi kovailu okuti, o ka eca ovina viwa+ kuava vo pinga!+
12 “Omo liaco, ovina viosi vu yongola okuti omanu vo vi lingili, haivio vu linga kokuavo.+ Eci oco Ocihandeleko kuenda Ovaprofeto va longisa.+
13 “Iñili vombundi ya sukatela,+ momo ombundi ya sanjavala kuenda onjila yi tuala kenyõleho ya tanda kuenje valua va endelamo; 14 osimbu okuti ombundi ya sukatela kuenda onjila ya likupika oyo yi tuala komuenyo kuenje vañami ñami va yi sanga.+
15 “Lilavi kovaprofeto vesanda+ veya kokuene locipa comeme,+ pole, vokati olombinji via tema.+ 16 Vu va limbukila kapako avo. Omanu va yunga hẽ ayuva kolosongo, ale akuyu kocambanda?+ 17 Cimuamue haico, uti uwa wima epako liwa, puãi uti wosi ũvi, wima epako lĩvi.+ 18 Uti uwa ka wimi epako lĩvi kuenda uti ũvi ka wimi epako liwa.+ 19 Uti wosi ka wimi epako liwa u tetiwa kuenje wimbiwa vondalu.+ 20 Ocili okuti omanu vaco, vu ka va limbukila kapako avo.+
21 “Havosiko va nukula vati, a ‘Ñala, a Ñala,’ va ka iñila Vusoma wo kilu, te lika vana va linga ocipango ca Isiange o kasi kovailu.+ 22 Keteke liaco, valua va ka nukula vati: ‘A Ñala, a Ñala,+ ka tua imbile owanji vonduko yove, ka tua tundasaile olondele vonduko yove kuenda ka tua lingaile hẽ ovilimbu vialua vonduko yove?’+ 23 Kuenje mopia lavo siti: ‘Sia lo kũlĩhi! Nundi, ene vu linga ovina vĩvi!’+
24 “Omunu wosi o yeva olondaka evi kuenje o vi kapako, o ka kala ndulume wa lunguka okuti wa tungila onjo yaye vohanda.+ 25 Ombela ya loka, andunde eya kuenda ofela yalua ya sika kuenje via veta onjo yaco, pole, ka ya kupukile, momo ya sevetiwa vohanda. 26 Pole, wosi o yeva olondaka viange evi kuenje ka vi kapiko, o ka kala ndulume eveke okuti wa tungila onjo yaye veseke.+ 27 Noke ombela ya loka, andunde eya kuenda ofela yalua ya sika kuenje via veta onjo yaco+ kuenje ya kupuka, ekundu liaco lia piãla.”
28 Eci Yesu a mala oku popia olondaka evi, owiñi wa komõha onjila yaye yoku longisa,+ 29 momo eye wa va longisa ndomunu o kuete unene wa tunda ku Suku,+ ka ci lingile nda vakuavisonehua.
8 Eci a loka komunda, owiñi walua wo kuama. 2 Kuenje tala! Umue ukuavilundu weya, yu wo kekamẽla loku popia hati: “A Ñala, nda wa panga, ñayise.”+ 3 Omo liaco, wolõla eka liaye kuenje wo lamba loku popia hati: “Nda panga! Kaya.”+ Vonjanja yaco, haico ovilundu vio tunda.+ 4 Noke Yesu wo handeleka hati: “Ku ka sapuileko laumue,+ pole, kuende ka lilekise kocitunda+ kuenda eca ocilumba Mose a handeleka+ oco ci linge uvangi kokuavo.”
5 Eci a iñila vo Kafarinau, kesongo umue wolohoka weya kokuaye oku u livondela,+ 6 loku popia hati: “A Ñala ukuenje wange o kasi pula konjo okuti wa fa ovolu, o kasi oku tala ohali yalua.” 7 Eye wo sapuila hati: “Eci ngedako ndi ko sakula.” 8 Kesongo kolohoka wo kumbulula hati: “A Ñala, si sesamẽla okuti ove wiñila vonjo yange, pole, popia ño ondaka yimue oco ukuenje wange a kaye. 9 Ame numiliwavo kuenda ñuete asualali va pokola kokuange, eci ndi sapuila umue hati, ‘Kuende!’ eye enda, leci ndi sapuila ukuavo hati, ‘Enju!’ eye iya kuenda eci ndi sapuila upika wange hati, ‘Linga eci!’ eye o ci linga.” 10 Poku yeva ondaka yaco, Yesu wa komõha kuenda wa sapuila ava va kala oku u kuama hati: “Ndu sapuili ocili, vo Isareli sia la sanga omunu o kuete ekolelo lialua ndeli.+ 11 Pole, ndu sapuili siti, omanu valua va ka tunda kutundilo lo kutakelo, va ka tumãla komesa la Avirahama la Isake kuenda Yakoba Vusoma wovailu;+ 12 osimbu okuti omãla Vusoma va ka imbiwa posamua vowelema. Oko ku kala oku lila kuavo loku likeleketa ovayo.”+ 13 Noke Yesu wa sapuila kesongo kolohoka hati: “Kuende. Ndeci ca soka lekolelo wa lekisa, ci lingiwe.”+ Vowola yaco, haico ukuenje a kaya.+
14 Eci Yesu a pitĩla konjo ya Petulu, wa sanga okuti ina yukãi wa Petulu+ wa kala oku vela ombambi.+ 15 Kuenje eye wa lamba peka liukãi+ noke ombambi yo pita, ukãi yu wa votoka kuenje wa fetika oku va pongiyila okulia. 16 Eci ekumbi lia iñila, omanu va fetika oku u nenela valua va kuatiwa lolondele; kuenje wa tundisa olondele viaco londaka yimosi, yu wa sakula vosi va kala oku vela, 17 oco ku tẽlisiwe eci ca popiwa pocakati cuprofeto Isaya hati: “Eye muẽle wa malako ovovei etu kuenda wambata ovina vi tu kokela ohali.”+
18 Eci Yesu a mola owiñi wo ñuala, wa handeleka olondonge viaye oku enda kocitumãlo cikuavo.+ 19 Kuenje umue ukuavisonehua weya yu wo sapuila hati: “Olongisi, ame hu kuama kuosi wenda.”+ 20 Yesu wo kumbulula hati: “Olombulu vi kuete alungi kuenda olonjila vio kilu vi kuete ovianju, pole, Mõlomunu ka kuete apa a kapa utue waye.”+ 21 Noke ondonge yikuavo ya popia laye hati: “A Ñala, tete ngecelele oco ngende oku ka kenda isiange.”+ 22 Yesu wo kumbulula hati: “Amamako oku ñuama kuenda ecelela okuti, ovivimbi vi likenda ovio muẽle.”+
23 Eci a iñila vowato, olondonge viaye vio kuama.+ 24 Kuenje tala! vokalunga mua katuka ehunguhungu linene okuti, akimba a fetika oku veta vowato; pole, eye wa kala oku pekela.+ 25 Ovo va enda oku ko pasula loku popia vati: “A Ñala tu popele, tu laika oku fa!” 26 Eye wa va kumbulula hati: “Avakuekolelo litito, momo lie vu kueteli usumba walua?”*+ Noke wa votoka, wa lemẽla ofela lokalunga kuenje kua kala etulumũho lialua.+ 27 Alume va komõha loku popia vati: “Omunu u-u helie? Ndaño ofela lokalunga vi pokola kokuaye.”
28 Eci a pitĩla kesinya likuavo vimbo lia va Gadara, wa lisanga lalume vavali va kuetiwe lolondele va kala oku tunda pokati kayambo.+ Ovo va temẽle calua okuti, lomue wa kuatele utõi woku pita vonjila yaco. 29 Kuenje va kaluka vati: “Amõla a Suku,+ nye tu kuete love? Anga weya oku tu yambula+ osimbu eteke liaco ka lia pitĩlilepo?”+ 30 Pole, ocipãla lavo, kua kala ocunda colongulu via kala oku lia.+ 31 Kuenje olondele via fetika oku u livondela viti: “Nda o tu tundisa, tu tumise vocunda colongulu.”+ 32 Noke wa popia lavio hati: “Kuendi!” Kuenje via tunda, via enda, yu via iñila volongulu kuenda olongulu viosi via limba vocingunguma* vokalunga kuenda via fila vovava. 33 Pole, angombo va tila, yu va iñila volupale kuenje va sapula cosi, oku kongelamo eci ca pita lalume va kuatiwile lolondele. 34 Kuenda tala! vosi volupale veya oco va lisange la Yesu kuenje eci vo mola, vo handeleka oco a tunde vimbo liavo.+
9 Eci a londa vowato, wa yoka yu wa enda volupale luaye muẽle.+ 2 Kuenje tala! vo nenela ulume umue wambatiwa pociyalo okuti wa fa ovolu. Yesu poku mola ekolelo liavo, wa sapuila ulume waco wa fa ovolu hati: “Amõlange, kuata utõi! Akandu ove a ecelua.”+ 3 Kuenje vamue vakuavisonehua va livangula pokati vati: “Ulume u wo vangula atonãi.” 4 Yesu poku limbuka ovisimĩlo viavo, wa popia hati: “Momo lie vu simĩla ovina vĩvi vovitima viene?+ 5 Nye ca leluka vali, oku popia okuti ‘Akandu ove a ecelua,’ ale oku popia hati, ‘Votoka, enda’?+ 6 Oco vu limbuke okuti Mõlomunu o kuete unene palo posi woku ecela akandu . . .” noke wa sapuila ulume wa fa ovolu hati: “Votoka, tikula ociyalo cove, kuende konjo yove.”+ 7 Eye wa votoka kuenje wa enda konjo yaye. 8 Eci owiñi wa ci mola, wa kuata usumba kuenda wa sivaya Suku, una wa eca unene waco komanu.
9 Noke, osimbu Yesu a kala oku amako oku enda, wa mola ulume umue o tukuiwa Mateo wa tumãla ponjo yoku fetela elisimu kuenje wo sapuila hati: “Linga ondonge yange.” Eye wa votoka kuenje wo kuama.+ 10 Osimbu a kala oku lia vonjo, valua vakuakutambula elisimu la vakuakandu veya kuenje va fetika oku lia kumue la Yesu kuenda olondonge viaye.+ 11 Pole, va Fariseo eci va ci mola, va pula olondonge viaye vati: “Momo lie ulongisi wene a lila la vakuakutambula elisimu kuenda vakuakandu?”+ 12 Eci Yesu a ci yeva, wa va tambulula hati: “Omanu va kuete uhayele ka va sukila ondotolo, te vana va vela.+ 13 Kuendi, lilongisi eci ci lomboloka: ‘Ndi yongola ohenda ocilumba hacoko.’+ Momo sieyilile oku kovonga vakuesunga, te vakuakandu.”
14 Noke olondonge via Yoano vieya kokuaye yu vio pula viti: “Momo lie etu la va Fariseo tu likandangiyila oku lia, pole, olondonge viove ka vi likandangiya oku lia?”+ 15 Yesu wa va pula hati: “Akamba va sandombua va kuete hẽ esunga lioku sumua osimbu va kasi la sandombua?+ Pole, ku iya oloneke eci sandombua upiwa kokuavo+ kuenje ovo va ka likandangiya oku lia. 16 Lomue o tongela ocitetele conanga yokaliye kuwalo wosimbu, momo ocitetele conanga yokaliye ci likonya kuenje epangu liaco li livokiya.+ 17 Kuenda omanu ka va kapi ovinyu yokaliye vonjeke yocipa ca kuka. Nda va ci linga, onjeke yaco yi tuika kuenda ovinyu yi peseka kuenje onjeke yaco yi nyõleha. Pole, omanu va kapa ovinyu yokaliye vonjeke yocipa cokaliye kuenje vivali viaco vi laviwa.”
18 Osimbu a kala oku va sapuila ovina evi, tala! ombiali yimue yamela kokuaye kuenje yo kekamẽla loku popia yiti: “Cilo, citava okuti omõlange ukãi wa fa ale, enju, oco oluĩle eka liove kokuaye kuenje o ka kala vali lomuenyo.”+
19 Noke Yesu wa votoka kuenda wo kuama kumue lolondonge viaye. 20 Kuenje ukãi umue wa kala oku pita osonde 12 kanyamo,+ wamela konyima yaye kuenda wa lamba kolunjenje wuwalo waye,+ 21 momo ukãi wamamako oku vangula lika liaye hati: “Nda nda lamba ño kuwalo waye, ndi kaya.” 22 Eci Yesu a ñuala konyima, wo mola kuenje wo sapuila hati: “Amõlange, kuata utõi! Ekolelo liove lia ku kayisa.”+ Vowola yaco haico ukãi a kaya.+
23 Eci a pitĩla konjo yombiali yaco, wa sanga vakuakusika olombendo lonjuela yowiñi walua,+ 24 kuenje Yesu wa popia hati: “Tundi posamua, kafeko ka file, eye wa pekela.”+ Ovo va fetika oku u yola epembe. 25 Pana okuti owiñi wa tunda, eye wa iñila, yu wa kuata peka lia kafeko+ kuenje eye wa votoka.+ 26 Omo liaco, ondaka yaco ya lisanduila kovaimbo aco osi.
27 Osimbu Yesu a kala oku amako oku enda, alume vavali olomeke+ vo kuama, va kaluka lolukandi vati: “Tu kuatele ohenda, Amõla a Daviti.” 28 Eci a iñila vonjo, olomeke viaco vio kuama kuenje Yesu wa va pula hati: “Wa koleli hẽ okuti ndi tẽla oku vu sakuli?”+ Ovo va kumbulula vati: “Tua ci kolela a Ñala.” 29 Noke wa lamba vovaso avo+ loku popia hati: “Ci lingiwe kokuene ndeci ca soka lekolelo liene.” 30 Kuenje ovaso avo a patuluka. Pole, Yesu wa va handeleka hati: “Lomue ka ka ci kũlĩhe.”+ 31 Pole, noke yoku tunda, va sandeka eci catiamẽla kokuaye kovaimbo aco osi.
32 Eci va kala oku tunda, tala! omanu vo nenela ulume umue ocitende haeye o kuetiwe londele;+ 33 noke yoku tundisa ondele yaco, ocitende ca fetika oku vangula.+ Owiñi wa komõha kuenda wa popia hati: “Ka tua la mola ocina cimue ndeci vo Isareli.”+ 34 Pole, va Fariseo va popia vati: “Eye o tundisa olondele lunene wombiali yolondele.”+
35 Yesu wa linga ungende valupale lo vovaimbo osi, oku longisa volosunangonga viavo kuenda oku kunda olondaka viwa Viusoma, loku sakula ovovei aiñi aiñi omanu.+ 36 Eci a mola owiñi, wa va kuatela ohenda,+ momo va kala oku talisiwa ohali loku sakalaisua ndolomeme ka vi kuete ungombo.+ 37 Noke wa sapuila olondonge viaye hati: “Ocili, oku ungula kualua, pole, olonalavayi vitito.+ 38 Omo liaco, pingi ku Cime coku ungula oco a tume olonalavayi koku ungula kuaye.”+
10 Eye wa nõla 12 kolondonge kuenje wa va ĩha unene woku tundisa aspiritu ãvi+ kuenda oku sakula ovovei aiñi aiñi omanu.
2 Olonduko viovapostolo 12 vievi:+ Tete, Simono o tukuiwa Petulu,+ la manjaye Andereu;+ kuenda Tiago la manjaye Yoano+ omãla va Sebedeo; 3 Filipu, Bartolomeu;+ Tomasi+ kuenda Mateo+ ukuakutambula elisimu; Tiago omõla a Alfeo; kuenda Tadeo; 4 Simono u Kanana;* kuenda Yuda Isikariote una okuti noke wa pakula Yesu.+
5 Yesu wa tuma olondonge viaco 12 loku vi handeleka hati:+ “Ko ka endi konjila ya vakualofeka kuenda ko ka iñili volupale laumue luo Samaria;+ 6 pole, amamiko oku enda kolomeme via nyelela vionjo ya Isareli.+ 7 Osimbu wendi, kundi ndoco: ‘Usoma wovailu u kasi ocipepi.’+ 8 Sakuli ava va vela,+ pinduli ava va fa, yelisi vakuavilundu, tundisi olondele. Omo wa tambuli ocali, ecivo ocali. 9 Ko kambati ulu, ale opalata, pamue osipi vovovia ene,+ 10 ale onjeke yoku ambata okulia vungende, ovowalo avali,* olohaku, pamue ombueti,+ momo onalavayi yi sesamẽla okulia kuayo.+
11 “Volupale luosi ale vimbo wiñili, sandiliyimo ava va sesamẽla esapulo kuenda omo vu kala toke eci vu tunda.+ 12 Eci wiñili vonjo yimue, lami vakuanjo yaco. 13 Nda onjo yi sesamẽla, ombembua yene yi siale layo;+ pole, nda oyo ka yi sesamẽla, ombembua yene yi tiukile kokuene. 14 Kuosi okuti, umue ka yongola oku vu yekisi, ale oku yeva olondaka viene, tundi vonjo yaco, ale volupale luaco kuenje litutumuli oneketela kolomãhi viene.+ 15 Ocili, ndu sapuili siti, Keteke Liesombiso ci ka leluka vali kofeka yo Sodoma lo Gomora+ okuti, olupale luaco ci sule.
16 “Tali! Ndi vu tumi ndolomeme pokati kolombinji; pole, lunguki ndolonyõha kuenda unjuki ndolopomba.+ 17 Kuati utate lomanu, momo va ko tuali kekanga+ kuenda va ko kangisi+ volosunangonga viavo.+ 18 Kuenje vu kambatiwi kovaso yolonguluvulu lo kolosoma+ omo lionduko yange, oco ci linge uvangi kokuavo kuenda kolofeka.+ 19 Pole, eci wambatiwi, ko ka sakalali ndomo vu popia ale ceci vu popia, momo kowola yaco eci vu ka popia cu wĩhiwi;+ 20 omo heneko lika vu popia, pole, espiritu sandu lia Isiene olio li ka vu kuatisi oku popia.+ 21 Handi vali, omunu o ka tuala manjaye koku pondiwa, isia o ka tuala omõlaye kuenda omãla va ka katukila olonjali viavo loku va tuala koku pondiwa.+ 22 Kuenje vu ka suvukiwa lomanu vosi vonduko yange,+ pole, wosi o pandikisa toke kesulilo, o ka popeliwa.+ 23 Eci vo lambalali volupale lumue, tilili volupale lukuavo;+ momo ocili ndu sapuili siti, ka vu ka tẽla oku tokeka alupale osi a Isareli toke eci Mõlomunu a pitĩla.
24 “Ondonge ka ya velelepo ulongisi waye kuenda upika ka velelepo cime caye.+ 25 Ondonge yi sanjukila oku kala ndulongisi waye kuenda upika nda cime caye.+ Nda omanu va tukula muẽleanjo hati, Belesevulu,*+ vakuanjo yaye hẽ, va tukuiwa ndati? 26 Omo liaco, ko ka va kuateli usumba, momo ka kuli lacimue ca salamisua okuti ka ci ka situluiwa, ale lacimue ci kasi vuyombeki okuti ka ci ka kũlĩhĩwa.+ 27 Eci ndu sapuili vowelema, ci sapuli vocinyi kuenda eci vu yeva loku loñola, ci kundili kilu liolonjo.+ 28 Ko ka kuateli usumba ava vo wipayi, pole, ka va tẽla oku vu tateki oku kuata vali omuenyo+ kovaso yoloneke, puãi kuateli usumba una o tẽla oku vu nyõli Vongehena.*+ 29 Olongungu vivali ka vi landisiwa hẽ locingangu ci kuete esilivilo litito?* Haimo lumue, layimue pokati kavio yi kupukila posi okuti Isiene ka ci kũlĩha.+ 30 Pole, ndaño muẽle esinga liovitue viene, liosi lia tendiwa. 31 Omo liaco, ko ka kuati usumba; ene wa velipo okuti olongungu vialua vi sule.+
32 “Omo liaco, wosi o njimbila uvangi kovaso omanu,+ ndu wimbilavo uvangi kovaso a Isiange o kasi kovailu.+ 33 Pole, wosi o ndi likalela kovaso omanu, ndu ko likalelavo kovaso a Isiange o kasi kovailu.+ 34 Ko ka simi hoti, ndeya oku nena ombembua palo posi; sia nenele ombembua, puãi nda nena osipata.+ 35 Ndeya oku nena ukuse pokati kulume la isiaye, omõla ukãi la inaye kuenda ndatembo yukãi, lukãi womõlaye ulume.+ 36 Ocili, ovanyãli vomunu va ka kala vakuanjo yaye muẽle. 37 Wosi o sole calua isiaye ale inaye okuti ame ci sule, ka sesamẽla oku kala ondonge yange; ale wosi o sole calua omõlaye ulume pamue omõlaye ukãi okuti ame ci sule, ka sesamẽla oku kala ondonge yange.+ 38 Wosi ka tava oku ambata uti waye wekangiso* oco a ñuame, ka sesamẽla oku kala ondonge yange.+ 39 Wosi o popela omuenyo waye, o ka pumba omuenyo waco kuenda wosi o pumba omuenyo waye vonduko yange, o ka u sanga.+
40 “Wosi o vu yekisi, o njekisavo kuenda wosi o ndi yekisa o yekisavo Una wa numa.+ 41 Wosi o yekisa uprofeto omo okuti uprofeto, o ka tambula onima yuprofeto+ kuenda wosi o yekisa ukuesunga omo okuti ukuesunga, o ka tambula onima yukuesunga. 42 Wosi eca ku umue pokati kava va sule ndaño muẽle okopo yovava a talala oco a nyue omo okuti ondonge, ocili, ndu sapuili siti, eye ka ka pumba onima yaye.”+
11 Eci Yesu a mala oku eca olonumbi kolondonge viaye 12, wa tundako oco a ka longise loku kundila valupale avo.+
2 Pole, Yoano osimbu a kala vokayike wa yeva+ eci catiamẽla kovopange a Kristu kuenje wa tuma olondonge viaye,+ 3 oku u pula hati: “Ove Una o laika oku iya, ale tu lavoka ukuavo?”+ 4 Yesu wa va tambulula hati: “Kuendi, ka sapuili Yoano eci vu kasi oku yeva leci vu kasi oku mola okuti:+ 5 Olomeke cilo vi kasi oku leta,+ ovilema vi kasi oku enda, vakuavilundu+ va kasi oku yelisua, ovisitatũi vi kasi oku yeva, vana va fa va kasi oku pinduiwa kuenda olondaka viwa vi kasi oku kundiwila kolohukũi.+ 6 Wa sumũlũha una ka tinduka vekolelo vonduko yange.”+
7 Osimbu ovo va kala oku enda, Yesu wa fetika oku sapuila owiñi catiamẽla ku Yoano hati: “Nye wa ka taleli vekalasoko?+ Anga olundeya lu kasi oku tuñunyiwa lofela?+ 8 Nye wa ka taleli? Wa ka taleli ulume wa wala ovowalo a kemãla?* Momo vana va wala ovowalo a kemãla, va kasi kolonjo violosoma. 9 Momo lie wa endeleliko? Wa ka taleli uprofeto? Ndu sapuili siti, eye wa velapo ovaprofeto vosi vakuavo.+ 10 U eye una ca sonehiwila hati: ‘Tala! Ñasi oku tuma omunga yange kovaso yove,* una o ka pongiya onjila yove!’+ 11 Ocili, ndu sapuili siti, pokati ka vana va citiwa lukãi, ka kua la kala umue wa velapo Yoano Upapatisi, pole, omunu o sule Vusoma wovailu, wo velapo.+ 12 Tunde koloneke via Yoano Upapatisi toke cilo, Usoma wovailu owo ocimãho omanu va likolisilako oku kuata kuenda vana va u sanda, va u kuata.+ 13 Momo ovaprofeto vosi kuenda Ocihandeleko, via imba owanji toke ku Yoano;+ 14 kuenje nda vu yongola oku tava kondaka eyi, eye, eye ‘Eliya una o laika oku iya.’+ 15 U o kuete ovatũi, a yevelele.
16 “Ocitumbulukila eci ndi ci sokisa lelie?+ Ci sokisiwa lomãla va tumãla povitanda va kalukila akamba vavo, 17 vati: ‘Tuo sikili olombendo, puãi ka wa pilukili; tua lila, pole, ka wa liteteleli lesumuo.’ 18 Cimuamue haico okuti, Yoano ka lile ndaño oku nyua, pole, omanu va popia vati, ‘Eye o kuete ondele.’ 19 Mõlomunu wa lia, wa nyua,+ pole, omanu va popia vati, ‘Tali! U ocisapanu, ukuakunyua ovinyu, haeye ekamba lia vakuakutambula elisimu kuenda lia vakuakandu.’+ Haimo lumue, olondunge vi limbukiwa okuti viesunga* pocakati covilinga vialuo.”*+
20 Noke wa fetika oku pisa alupale ana a lingila ovilimbu vialua, momo ka va likekembelele kuenje wa popia hati: 21 “Ngongo yove, a Korasine! Ngongo yove, a Betesaita! momo nda ovilimbu via lingiwa kokuene, via lingiwile ko Turo lo ko Sidono, ovo nda va likekembela ale osimbu vovikelẽyi kuenda vatiko.+ 22 Pole, ndu sapuili siti, Keteke Liesombiso ci ka leluka vali ko Turo lo Sidono, okuti ene ci sule.+ 23 Kuenda ove a Kafarinau,+ o ka kemãlisua hẽ kilu? Ove o ka lokila Vonjembo;*+ momo nda ovilimbu via lingiwa vokuove via lingiwile vo Sodoma, oyo nda yamamako toke etaili lilo. 24 Puãi ndu sapuili siti, Keteke Liesombiso ci ka leluka vali kofeka yo Sodoma okuti ove ci sule.”+
25 Vepuluvi liaco, Yesu wa popia hati: “A Tate, a Ñala yo kilu kuenda yilu lieve, hu sivayaila kovaso yomanu vosi, momo kua situluile ovina evi ku vakualondunge lava va lilongisa, pole, wa vi situluila vana vomboka ndomãla.+ 26 A Tate, eyi oyo onjila wa tava. 27 Ovina viosi via nyĩhiwa la Isiange+ kuenda lomue wa kũlĩha ciwa Omõla, te Isia;+ kuenda lomue wa kũlĩha ciwa Isia te Omõla kuenda una Omõla a panga oku u situluila.+ 28 Enjui kokuange, ene vosi wa kavi haene vu kuete ovilemo kuenje ndi vu kavuluisi. 29 Tambuli okanga yange kuenda lilongisili kokuange, momo ame ndomboka haime ndonjuka vutima+ kuenje vu sanga ekavuluko. 30 Momo okanga yange ya sunguluka* kuenda ocitele cange ca lela.”
12 Vepuluvi liaco, Yesu wa pita vovapia otiliku Kesambata. Olondonge viaye via kala lonjala, yu via fetika oku kalula apunga kuenje via lia.+ 2 Va Fariseo eci va ci mola vo sapuila vati: “Tala! Olondonge viove vi kasi oku linga eci ka ca sungulukile oku ci linga Kesambata.”+ 3 Eye wa va kumbulula hati: “Ka wa tangeli hẽ eci Daviti lalume vaye va linga eci va yeva onjala?+ 4 Ndomo eye a iñila vonjo ya Suku loku lia olombolo via tumbikiwa*+ okuti, ocina cimue ka ca sungulukile kokuaye ndaño kalume vaye oku ci linga, pole, ca sungulukile lika kovitunda?+ 5 Ale, ka wa tangelivo Vocihandeleko okuti, Kesambata ovitunda vonembele vi lueyela Esambata kuenje ka vi pisiwa?+ 6 Pole, ndu sapuili siti, palo, pali cimue ca velapo okuti onembele yi sule.+ 7 Pole, nda wa kuateli elomboloko liokuti, ‘ndi yongola ohenda,+ ocilumba hacoko,’+ nda ka wa pisili ava ka va kuete eko. 8 Momo Mõlomunu eye Ñala Yesambata.”+
9 Noke yoku tunda pocitumãlo caco, wa iñila vosunangonga yavo, 10 kuenje tala! Mua kala ulume umue okuti eka liaye lia siõsia!*+ Kuenje vo pula vati: “Ca sunguluka hẽ oku sakula Kesambata?” va ci lingila oku u lundila.+ 11 Eye wa va kumbulula hati: “Nda vu kuete omeme yimue kuenje omeme yaco ya kupukila vocitunu Kesambata, kuli hẽ umue pokati kene okuti ka yupimo?+ 12 Cimuamue haico okuti, omunu wa velapo, omeme yi sule! Omo liaco, ca sunguluka oku linga eci ciwa Kesambata.” 13 Noke wa sapuila ulume hati: “Olõla eka liove.” Eye wolõla eka liaye kuenje lia kala ciwa ndeka likuavo. 14 Pole, va Fariseo va tunda, yu va tumbika ongombo oco vo wipaye. 15 Yesu eci a ci limbuka, wa tunda pocitumãlo caco. Omanu valua vo kuama+ kuenje wa va sakula vosi, 16 pole, wa va handeleka lutõi oco ka vo ko situluile komunu umue,+ 17 oco ku tẽlisiwe olondaka via popiwa pocakati cuprofeto Isaya wa popia hati:
18 “Tala! Ukuenje wange+ una nda nõla, wa soliwa, haeye nda sanjukila!+ Ndi ka kapa espiritu liange vokuaye+ kuenda o ka lekisa kolofeka eci ci lomboloka esunga. 19 Eye ka ka hoya,+ ndaño oku kaluka, lomue o ka yeva ondaka yaye volokololo. 20 Eye ka ka teya olundeya lua penga, ale oku ima omutusila u tuima.+ Eye o ka kala ndoco toke eci a nena esunga oco li yule. 21 Olofeka vi ka kuata elavoko vonduko yaye.”+
22 Noke vo nenela ulume umue o kuetiwe londele okuti wa kala omeke, haeye ocitende, yu wo sakula kuenje ulume ocitende wa fetika oku vangula loku leta. 23 Owiñi wosi wa komõha kuenda wa popia vati: “U siti Omõla a Daviti?” 24 Va Fariseo eci va ci yeva va popia vati: “Ulume u o tundisa lika olondele vonduko ya Belesevulu,* ombiali yolondele.”+ 25 Poku kũlĩha ovisimĩlo viavo, wa va sapuila hati: “Usoma wosi u likatukila pokati, u nyõleha kuenda olupale luosi, ale onjo yi likatukila pokati, ka yamamako. 26 Cimuamue haico okuti, nda Satana o tundisa Satana, o likatukila eye muẽle; oco hẽ usoma waye u kamamako ndati? 27 Handi vali, nda ndi tundisa olondele vonduko ya Belesevulu, oloñame viene vi vi tundisa vonduko yelie? Eli olio esunga lieci oloñame viene vi ko sombisili. 28 Pole, nda ndi tundisa olondele pocakati cespiritu lia Suku, Usoma wa Suku wa pitĩla ale kokuene.+ 29 Ale, omunu umue o pondola oku tuiyila ndati onjo yulume umue wa pama loku upa ovipako viaye nda okuti tete ka kutile ulume waco wa pama? Noke oco lika citava oku tuiyila onjo yaye. 30 Wosi ka kasi konele yange, o ndi katukila kuenda wosi ka kongela lame, o sandola.+
31 “Omo liaco, ndu sapuili siti, akandu osi latonãi a ka ecelua komanu, pole, oku popia etonãi espiritu, ka ci ka ecelua.+ 32 Ndeci, wosi o popia ondaka yĩvi Mõlomunu, o ka ecelua;+ pole, omunu wosi o popia etonãi espiritu sandu, ka ka ecelua, ka ecelua ndaño voluali lulo* ndaño voluali lu laika oku iya.+
33 “Nda ene vu kũli uti umue uwa, owo wima epako liwa, ale nda vu kũli uti umue ũvi, wima epako lĩvi, momo uti waco u limbukiwila kepako.+ 34 Ambuto yolonyõha,+ vu popia ndati ovina viwa nda ene vulondingaĩvi? Momo eci ci kasi vutima, oco omẽla u popia.+ 35 Omunu uwa, o vangula ovina viwa momo vutima waye muli ovina viwa. Omunu ũvi o vangula ovina vĩvi momo vutima waye muli ovina vĩvi.+ 36 Ndu sapuili siti, omanu va ka sombisiwa+ Keteke Liesombiso omo liolondaka viosi ka vi kuete esilivilo va vangula; 37 ove o ka tendiwa ndukuesunga omo liolondaka viove kuenda o ka pisiwa omo liolondaka viove.”
38 Kuenje vakuavisonehua la va Fariseo vo sapuila vati: “Olongisi, tu yongola oku mola ondimbukiso yimue.”+ 39 Eye wa va tambulula hati: “Ocitumbulukila cimue colondingaĩvi haico vakahokolo* camamako oku sandiliya ondimbukiso yimue, pole, ka ku eciwa ondimbukiso layimue, te lika ondimbukiso yuprofeto Yona.+ 40 Momo ndeci Yona a kala vimo liombisi yinene ovotanya atatu lovoteke atatu,+ Mõlomunu o ka kalavo vutima wongongo ovotanya atatu lovoteke atatu.+ 41 Omanu vo ko Ninivei va ka pinduiwa kumue locitumbulukila cilo Keteke Liesombiso kuenda va ka ci pisa, momo ovo va likekembela omo lieci Yona a kunda.+ Pole, palo pali umue wa velapo okuti Yona o sule.+ 42 Nasoma yo kombuelo o ka pinduiwa kumue locitumbulukila cilo Keteke Liesombiso kuenda o ka ci pisa, momo eye wa tundile kasulilo o kilu lieve oco a yevelele olondunge via Salomone.+ Pole, palo pali umue wa velapo okuti Salomone o sule.+
43 “Eci espiritu limue lĩvi li tunda vulume umue, olio li enda vekalasoko oku sandiliya ocitumãlo coku puyuka, pole, ka li sangi.+ 44 Noke li popia hati, ‘Niukila konjo yange oku nda tunda’ kuenda eci li pitĩla, li sanga okuti vonjo ka muli omanu, pole, mua yela kuenda mua posuisua ciwa. 45 Kuenje olio li enda, li nena epanduvali kaspiritu a litepa ãvipo vali okuti, olio li sule kuenje noke yoku iñila, omo a tunga kuenje ekalo lia sulako liulume waco, li vĩhapo vali okuti eci a kala tete ci sule.+ Cimuamue haico ci ka pita locitumbulukila eci cĩvi.”
46 Osimbu a kala oku vangula lowiñi, inaye la vamanjaye+ va talama posamua kuenje va yonguile oku sapela laye.+ 47 Kuenje umue wo sapuila hati: “Tala! Ina yove la vamanjove va kasi posamua, va yongola oku sapela love.” 48 Wa tambulula omunu wa vangula laye, hati: “Helie ina yange kuenda velie vamanjange?” 49 Kuenje poku oluĩla eka kolondonge viaye wa popia hati: “Ava ovo Ina yange la vamanjange!+ 50 Wosi o linga ocipango ca Isiange o kasi kilu, eye manjange ulume, la manjange ukãi kuenda ina yange.”+
13 Keteke liaco, Yesu wa tunda konjo kuenje wa tumãla kohulo yokalunga. 2 Kuenje owiñi walua wa liongoluila kokuaye, yu wa londa vowato umue, wa tumãla kuenda owiñi wosi wa talama kohulo yokalunga.+ 3 Noke wa va lomboluila ovina vialua pocakati calusapo,+ loku popia hati: “Tala! Umue ukuakulima wa tunda oku waya ombuto.+ 4 Osimbu a kala oku waya, olombuto vimue via kupukila konele yonjila kuenje olonjila vieya via vi lia.+ 5 Olombuto vikuavo via kupukila pocikakala, pana okuti ka pa kaile osi yalua kuenda via kula lonjanga momo osi yaco ka ya longele.+ 6 Pole, eci utanya wa tua, via kakuka kuenda viowuka, momo ka via kuatele olombombo. 7 Vikuavo via kupukila pocambanda kuenje eci ocambanda ca kula, ca totomisa ovikũla viaco.+ 8 Handi vikuavo, via kupukila posi yiwa kuenje via fetika oku ima apako, vimue ci pitahãla 100 kolonjanja okuti, evi via kũliwa vi sule yikuavo 60, handi yikuavo 30.+ 9 Una o kuete ovatũi, a yevelele.”+
10 Omo liaco, olondonge vieya kuenje vio pula siti: “Momo lie o vanguila lavo lalusapo?”+ 11 Eye wa tambulula hati: “Suku wa ecelela okuti ene vu kuata elomboloko lielumbu li kola+ Liusoma wovailu, pole, kokuavo ka li situluiwa. 12 U o kuete, elomboloko o tambula vali; pole, una ka kuete elomboloko, ndaño muẽle elomboloko litito a kuete li ko upiwa.+ 13 Eli olio esunga lieci ndi vanguila lavo lalusapo; momo va vanja, pole, va kasi ndu okuti ka va lete, va yeva, pole va kasi ndu okuti ka va yevite kuenda ka ci va lomboloka.+ 14 Kokuavo ku kasi oku tẽlisiwa ocitumasuku ca Isaya. Ci popia hati: ‘Oku yeva, vu ka yeva, pole, ka vu kuata elomboloko liaco kuenda oku vanja, vu ka vanja, pole, ka vu ci limbuka.+ 15 Momo utima womanu ava wa tindila, lovatũi avo va yeva, pole, ka va kuata elomboloko, va pata ovaso avo oco lalimue eteke ka va ka vanje lovaso avo kuenda oku yeva lovatũi avo loku kuata elomboloko liaco lovitima viavo kuenje va tiuka okuti, ndi va sakula.’+
16 “Pole, ene wa sumũlũhi momo ovaso ene a vanja lovatũi ene a yeva.+ 17 Ocili, ndu sapuili siti, ovaprofeto valua la vakuesunga va kuata onjongole yoku mola ovina vu lete, pole, ka va vi muile+ kuenda va kuata onjongole yoku yeva ovina vu kasi oku yeva, pole, ka va vi yevele.
18 “Kaliye yeveleli olusapo wulume wa tunda oku waya ombuto.+ 19 Eci omunu umue a yeva esapulo Liusoma, pole, ka kuata elomboloko lialio, ondingaĩvi+ iya kuenje yi tukũla eci ca kũliwa vutima waye; eyi yina ya wayiwa konele yonjila.+ 20 Yina ya wayiwa pocikakala, yi lomboloka una o yeva ondaka kuenje vonjanja yaco o yi tava lesanju.+ 21 Omo okuti eye ka kuete olombombo, amamako okatembo kamue, pole, eci ku iya ohali ale elambalalo omo liondaka, haico a konyõha. 22 Yina ya wayiwa pocambanda, yi lomboloka una o yeva ondaka, pole, asakalalo oluali lulo*+ lunene wovokuasi u yapuisa, vi totomisa ondaka kuenje oyo ka imi apako.+ 23 Yina ya wayiwa posi yiwa, yi lomboloka una o yeva ondaka kuenje o kuata elomboloko liayo, haeye ima apako, yimue ci pitahãla 100 kolonjanja okuti, evi via kũliwa vi sule yikuavo 60, handi yikuavo 30.”+
24 Wa va sapuila olusapo lukuavo hati: “Usoma wovailu u sokisiwa lulume wa waya ombuto yiwa vepia liaye. 25 Osimbu alume va pekela, unyãli waye weya, wa waya osoka pokati kotiliku kuenje wa enda. 26 Eci ocisĩla ca tunda kuenda ca ima apako, osoka layovo ya tunda. 27 Kuenje olonalavayi via enda ku cime cavo kuenda vio pula viti: ‘A Cime kua wayele hẽ ombuto yiwa vepia liove? Momo lie mua tundila osoka?’ 28 Eye wa va kumbulula hati: ‘Ulume umue unyãli, eye wa ci linga.’+ Olonalavayi vio pula viti: ‘O yongola okuti tu endako kuenda tu yi tukũlamo?’ 29 Eye wa popia hati: ‘Sio, sanga eci vu tukũla osoka, vu yi tukũila kumosi lotiliku. 30 Eceleli okuti ovio vi kulila kumosi toke koku ungula kuenje kotembo yoku ungula ndi sapuila vakuakungula siti: Tete tukũli osoka loku yi kuta kuenda yimbi vondalu; oco vu ongolola noke otiliku vosila yange.’”+
31 Wa va sapuila olusapo lukuavo hati: “Usoma wovailu u sokisiwa lombuto yulemba yina ulume umue a kũla vepia liaye.+ 32 Oyo yititopo vali pokati kolombuto viosi, pole, eci yi kula, yi kala ocikũla cinenepo vali kuenje ci linga uti okuti olonjila vio kilu viya kuenda vi sanga ocivundilo pokati kovianja viawo.”
33 Wa va sapuila vali olusapo lukuavo hati: “Usoma wovailu u sokisiwa letumbisa ukãi umue a tikula kuenda wa li tenga loviyongelo vitatu vinene viosema toke eci osema yosi ya tamiwa ya tumba.”+
34 Yesu wa sapuila owiñi ovina evi viosi lalusapo. Ocili, ka va sapuilile cimue te lalusapo,+ 35 oco ku tẽlisiwe eci ca popiwa pocakati cuprofeto hati: “Ndi ka vangula lalusapo, ndi ka lombolola ovina via salamisiwa tunde koku sevetiwa.”*+
36 Noke yoku usika owiñi, eye wa enda konjo. Olondonge viaye vieya kokuaye viti: “Tu lomboluile olusapo luosoka ya wayiwa vepia.” 37 Eye wa kumbulula hati: “Ulume wa waya ombuto yiwa, Mõlomunu; 38 epia, oluali.+ Ombuto yiwa, omãla Vusoma, pole, osoka omãla vondingaĩvi,+ 39 kuenda unyãli wa waya osoka, Eliapu. Oku ungula, esulilo lioluali,* vakuakungula, ovangelo. 40 Omo liaco, ndeci osoka yongoluiwa kuenje yimbiwa vondalu, haico ci ka lingiwa kesulilo lioluali.*+ 41 Mõlomunu o ka tuma ovangelo vaye kuenda va kopa Kusoma waye ovina viosi vi koka ocilondokua lomanu va tomba ovihandeleko, 42 kuenje ovo va ka va imba vondalu vofolono.+ Omo mu ka kala oku lila kuavo loku likeleketa ovayo. 43 Kotembo yaco vakuesunga va ka nina ndekumbi+ Vusoma wa Isiavo. U o kuete ovatũi, a yevelele.
44 “Usoma wovailu u sokisiwa lukuasi umue wa solekiwa vepia, ulume umue a sanga kuenda wa u soleka, omo liesanju a kuete, wa enda yu wa landisa ovina viaye viosi kuenje wa landa epia liaco.+
45 “Handi vali, Usoma wovailu u sokisiwa lulume ongende ukualomĩlu wa kala oku sandiliya olomota viondongo via fina. 46 Noke yoku sanga omota yimue yondongo ya tĩla calua, wa enda kuenda haico a landisa ovina viosi a kuata kuenje wa yi landa.+
47 “Handi vali, Usoma wovailu u sokisiwavo lowanda wa imbiwa vokalunga kuenje wa kuata olõsi vialua via litepa. 48 Eci owo weyuka, ovo va u kokela kohulo yokalunga kuenje va tumãla, vongolola olõsi viwa+ loku vi kapa vovikuata, pole, evi ka vi silivila+ va vi inasi. 49 Cimuamue haico ci ka lingiwa kesulilo lioluali.* Ovangelo va ka tepisa pokati kolondingaĩvi la vakuesunga, 50 kuenda olondingaĩvi vi ka imbiwa vondalu vofolono. Omo mu ka kala oku lila kuavo loku likeleketa ovayo.
51 “Ovina viosi evi via ku lomboloki hẽ?” Ovo vo tambulula vati: “Oco.” 52 Kuenje eye wa va sapuila hati: “Omo liaco, ulongisi wosi womanu okuti, o longisiwa eci catiamẽla Kusoma wovailu, o sokisiwa lulume umue muẽleanjo okuti, vohondo yaye yoku soleka ukuasi upamo ovina viokaliye levi viosimbu.”
53 Eci Yesu a mala oku lombolola alusapo a-a, wa tunda kocitumãlo caco. 54 Noke yoku pitĩla volupale a citiwila,+ wa fetika oku va longisa volosunangonga viavo kuenje ovo va komõha loku popia vati: “Ulume u, pi opa olondunge evi kuenda elie wo wĩha unene woku linga ovikomo evi?+ 55 U siti omõla a kalupindelu?+ Siti inaye Maria kuenda vamanjaye Tiago, Yosefe, Simono la Yuda?+ 56 Kuenda vamanjaye akãi siti vosi va kasi letu? Oco hẽ ovina evi viosi wa vi upa pi?”+ 57 Kuenje ovo va fetika oku konyõha mekonda liaye.+ Pole, Yesu wa va sapuila hati: “Omanu va sumbila uprofeto. Pole, ka sumbiwile volupale a citiwila kuenda konjo yaye muẽle.”+ 58 Kuenje eye ka lingileko ovilimbu vialua omo liekambo liavo liekolelo.
14 Kotembo yaco, Herode ombiali yocivanja, wa yeva ulandu watiamẽla ku Yesu,+ 2 kuenje wa sapuila akuenje vaye hati: “U Yoano Upapatisi. Wa pinduiwa kuava va fa, eli olio esunga lieci ovilimbu evi vi kasilili oku lingiwila vokuaye.”+ 3 Herode* wa kuata Yoano, wo kuta kuenda wo wimba vokayike omo lia Herodiya ukãi wa manjaye Filipu.+ 4 Momo Yoano wa enda oku u sapuila hati: “Ka ca sungulukile okuti Herodiya o kala ukãi wove.”+ 5 Omo liaco, ndaño eye wa yonguile oku ponda Yoano, pole, wa kuatela usumba owiñi, momo vo tendele okuti uprofeto.+ 6 Eci Herode a sambiliya eteke liaye lioku citiwa,+ pocipito caco, omõla ufeko wa Herodiya wa piluka kuenda eci ca sanjuisa calua Herode,+ 7 kuenje eye wa likuminya oku eca cosi ufeko o pinga. 8 Omo lionumbi ufeko a tambula ku inaye, wa popia hati: “Nyĩhe pelonga utue wa Yoano Upapatisi.”+ 9 Ndaño eci ca sumuisa soma, pole, wa yi tẽlisa, momo wa linga ohuminyo yaco kovaso yakombe vaye. 10 Kuenje wa tuma omunga vokayike oco utue wa Yoano u tetiwe. 11 Utue waye va u nenela pelonga loku weca kufeko kuenje ufeko wa weca ku inaye. 12 Noke olondonge via Yoano vieya, yu viambata ocivimbi caye, va ci kenda; kuenje veya va sapuilako Yesu. 13 Yesu oku ci yeva, wa tundako kuenje wa enda lowato lika liaye pocitumãlo cimue culika. Pole, eci omanu va ci yeva, va tunda kalupale avo, va endela posi oku u kuama.+
14 Eci a pitĩla kongongo, wa mola owiñi walua kuenje wa va kuatela ohenda,+ yu wa sakula ava va vela.+ 15 Pole, eci ca kala oñolosi, olondonge viaye vieya kokuaye loku u sapuila hati: “Ocitumãlo eci culika kuenda ekumbi lia enda, tuma omanu oku enda kovaimbo oco ovo muẽle va ka lande okulia.”+ 16 Yesu wa va sapuila hati: “Ka va ka ende; ene muẽle va ĩhi cimue coku lia.” 17 Ovo va tambulula vati: “Ka tu kuete cimue kulo, tu kuete lika olombolo vitãlo lolõsi vivali.” 18 Eye wa popia hati: “Vi neni kokuange.” 19 Noke wa tuma owiñi oku tumãla powangu. Kuenje wa tikula olombolo vitãlo, lolõsi vivali, noke oku vanja vilu, wa likutilila,*+ yu wa timbula olombolo, wa vi eca kolondonge kuenda olondonge via avela owiñi. 20 Vosi va lia kuenda vekuta, noke vongolola ovimuanyũila via supapo okuti va yukisa 12 kakualu.+ 21 Vana va lia va soka 5.000 kalume okuti, akãi lomãla ka va tendiwile.+ 22 Noke vepuluvi liaco, wa pinga kolondonge viaye oku londa vowato oco va livange oku enda kesinya likuavo, osimbu eye a kala oku usika owiñi.+
23 Noke yoku usika owiñi, wa londa komunda lika liaye oku likutilila.+ Eci kua tekãva, oko a kala lika liaye. 24 Owato wa kala ale ocipãla calua longongo, loku pungua pungua lakimba omo liofela yalua ya kala oku va sikila. 25 Pole, kowola yakuãla kuteke,* eye weya kokuavo poku endela kilu liokalunga. 26 Eci olondonge via mola okuti eye o kasi oku endela kilu liovava, via luluma loku popia viti: “Eci ocinjoinjoi!” Kuenje va kaluka omo liusumba. 27 Pole, Yesu wa va sapuila hati: “Kuati utõi! Ame; ko ka kuati usumba.”+ 28 Petulu wo kumbulula hati: “A Ñala, nda ove muẽle, mañinye oku endela kilu liovava toke kokuove.” 29 Eye hati: “Enju!” Kuenje Petulu wa loka vowato, yu wa fetika oku endela kilu liovava oku loña ku Yesu. 30 Pole, poku vanja kehunguhungu liofela, usumba wo kuata. Kuenje eci a fetika oku vomba, wa kaluka hati: “A Ñala, mopele!” 31 Vonjanja yaco, haico Yesu olõla eka liaye loku u kuata kuenda wo sapuila hati: “Okuekolelo litito, momo lie wa kuatela atatahãi?”+ 32 Eci ovo va londa vowato, ehunguhungu liofela lia tulumũha. 33 Kuenje vosi va kala vowato vo kekamẽla loku popia hati: “Ocili muẽle, ove Vumõla a Suku.” 34 Eci va yoka, va pitĩla vimbo lio Genesarete.+
35 Eci omanu vo pocitumãlo caco vo limbuka, va tuma esapulo liaco kolonele viosi viofeka kuenda vo nenela vosi vana va vela. 36 Kuenje vo livondela oco va lambe ño kolunjenje wuwalo waye+ kuenda vosi vana va lambako va sakuiwa.
15 Va Fariseo la vakuavisonehua+ va tunda ko Yerusalãi, veya ku Yesu yu vo pula vati: 2 “Momo lie olondonge viove via tombela ociholo ca vakukululu yetu? Ndeci, ovo ka va sukula* ovaka avo poku lia.”+
3 Eye wa va kumbulula hati: “Momo lie wa tombeli ocihandeleko ca Suku omo liociholo cene?+ 4 Ndeci, Suku wa popia hati: ‘Sumbila isiove la ina yove’+ kuenda ‘Wosi o tuka* isiaye ale inaye, a pondiwe.’+ 5 Pole, ene vu popia vati: ‘Wosi o sapuila isiaye ale inaye hati: “Cosi ñuete okuti nda ca ku kuatisa, ombanjaile yeciwa ku Suku,”+ 6 eye ka sukila vali oku sumbila isiaye.’ Ene wa lingisi okuti ondaka ya Suku ka yi kuata esilivilo omo liociholo cene.+ 7 Ene vukuambambe, Isaya wa imba owanji watiamẽla kokuene eci a popia hati:+ 8 ‘Omanu ava va ndi sumbila lika lovimẽla viavo, pole, ovitima viavo vi kasi ocipãla lame. 9 Ovo vamamako oku ndi fendela ño olivova, momo va longisa ovihandeleko viomanu ndovisila.’”+ 10 Noke wa vilikiya omanu oco va amele kokuaye loku va sapuila hati: “Yeveleli kuenda kuati elomboloko liaco:+ 11 Eci ci iñila vomẽla hacoko ci vĩhisa omunu, eci ci tunda vomẽla, oco ci vĩhisa omunu.”+
12 Kuenje olondonge vieya yu vio pula viti: “Wa kũlĩha hẽ okuti va Fariseo poku yeva eci wa popia ca va kokela ocilondokua?”+ 13 Eye wa kumbulula hati: “Ocikũla cosi ka ca kũliwile la Isiange o kasi kilu, ci tukũiwapo. 14 Va kale. Ovo asongui olomeke. Nda omeke yi songuila omeke yikuavo, kavali kavo va kupukila vocitunu.”+ 15 Petulu wa tambulula hati: “Tu lomboluile olusapo olu.” 16 Eye wa kumbulula hati: “Lenevo handi ka vu kuete elomboloko?+ 17 Ka wa kũlĩhĩli okuti ovina viosi vi iñila vomẽla, vi enda vimo, noke vi imbiwa kusuafeka? 18 Omo liaco, ovina vi popiwa lomẽla vi tunda vutima kuenda ovina viaco vi vĩhisa omunu.+ 19 Vutima mu tunda ovisimĩlo vĩvi ndeci:+ umondi, ukahokolo, evĩho liukahonga,* umunu, uvangi wuhembi kuenda atonãi. 20 Ovina evi ovio vi vĩhisa omunu, pole, oku lia okuti omunu ka sukula* peka, ka ci vĩhisa omunu.”
21 Yesu eci a tundako, wa enda ko Turo kuenda ko Sidono.+ 22 Kuenje tala! ukãi umue wo ko Foinike weya, yu wa kaluka hati: “A Ñala, Amõla a Daviti, ñuatele ohenda. Omõlange ukãi o kuetiwe londele ya tema calua.”+ 23 Eye ko tambuluile. Pole, olondonge viaye vieya kuenda vio pinga viti: “U sapuila oco a ende, momo o kasi oku tu sakalaisa.” 24 Eye wa tambulula hati: “Sia tumiwile kumue kuiñi, te kolomeme via nyẽlela vionjo ya Isareli.”+ 25 Pole, ukãi wamela kokuaye kuenda wo kekamẽla loku popia hati: “A Ñala, ñuatise!” 26 Wa tambulula hati: “Ka ca sungulukile oku upa ombolo yomãla loku yeca komãla volombua.” 27 Ukãi wa popia hati: “Ocili, a Ñala, pole, omãla volombua va lia olosisi vi loka komesa ya vacime cavo.”+ 28 Yesu wo tambulula hati: “Okãi, ekolelo liove linene, ci lingiwe ndeci o yongola.” Kuenje vowola yaco omõlaye ukãi haico a kaya.
29 Yesu eci a tundako, wa enda ocipepi Lokalunga ko Galilea,+ noke wa londa komunda kuenje oko a tumãla. 30 Owiñi walua weya kokuaye, wa nena ovilema, olomeke, ovitende, lomanu valua vakuavo kuenda va va kapa kolomãhi viaye kuenje wa va sakula.+ 31 Kuenje owiñi wa komõha eci wa mola okuti ovitende via fetika oku vangula, ovilema vi kasi oku enda, olomeke vi kasi oku leta kuenje va sivaya Suku ya Isareli.+
32 Pole, Yesu wa vilikiya olondonge viaye kuenje wa popia hati: “Ñuetele ohenda owiñi,+ momo va kasi ale lame oloneke vitatu, pole, ka va kuete lacimue coku lia. Si yongola oku va tuma oku enda lonjala,* sanga va ambukila vonjila.”+ 33 Puãi olondonge viaye via pula viti: “Ocitumãlo eci culika, pi tu upa olombolo vi tẽla oku tekula owiñi wosi owu?”+ 34 Yesu wa va kumbulula hati: “Olombolo viñami vu kuete?” Ovo vati: “Tu kuete epanduvali kolombolo kuenda otulõsi tumue.” 35 Noke yoku pinga kowiñi oco va tumãle posi, 36 wa tikula olombolo epanduvali kuenda olõsi, wa eca olopandu ku Suku, wa timbula olombolo viaco yu wa vi eca kolondonge kuenje olondonge via avela owiñi.+ 37 Kuenje vosi va lia kuenda vekuta, noke vongolola ovimuanyũila via supapo okuti via tẽla epanduvali kakualu.*+ 38 Ava va lia va soka 4.000 kalume okuti, ovo ka va tendele akãi lomãla. 39 Noke yoku usika owiñi, eye wa londa vowato kuenje wa enda vimbo lio Magadana.+
16 Kuenje va Fariseo la va Sadukeo veya kokuaye kuenda oco vo seteke, vo pinga oco a lekise kokuavo ondimbukiso yimue yo kilu.+ 2 Eye wa va tambulula hati: “Koñolosi vu popia hoti, ‘Ku ka kala otembo yiwa, momo ilu lia kusuka,’ 3 komẽle hoti, ‘Etaili kutalala, ombela yi loka, momo ilu lia kusuka kuenda lia tekãva.’ Ene vu tẽla oku limbuka ndomo kilu ku kasi, pole, ka vu tẽla oku limbuka olondimbukiso violotembo. 4 Ocitumbulukila cimue colondingaĩvi haico vakahokolo* camamako oku sandiliya ondimbukiso yimue, pole, ka ku eciwa ondimbukiso layimue,+ te lika ondimbukiso ya Yona.”+ Kuenje eye wa enda, wa va siapo.
5 Noke olondonge via yokila kesinya likuavo, pole, via ivalako oku ambata olombolo.+ 6 Yesu wa va sapuila hati: “Lavululi kuenda lunguki letumbisa lia va Fariseo la va Sadukeo.”+ 7 Kuenje va fetika oku sokolola pokati kavo vati: “Ka tu ambatele ombolo layimue.” 8 Eci Yesu a ci limbuka, wa popia hati: “Momo lie vu kasilili oku sapela pokati okuti ka vu kuete olombolo, ene avakuekolelo litito? 9 Ka vu kuete handi elomboloko, ale ka wivaluka hẽ olombolo vitãlo okuti 5.000 va liako kuenda akualu añami wongololi?+ 10 Ale olombolo epanduvali okuti 4.000 va liako kuenda akualu* añami anene wongololi?+ 11 Ndamupi ka wa limbukili okuti sia kaile oku vangula catiamẽla kombolo? Pole, lunguki letumbisa lia va Fariseo la va Sadukeo.”+ 12 Noke ovo va limbuka okuti eye ka kaile oku popia catiamẽla koku lunguka letumbisa liombolo, pole, lalongiso a va Fariseo la va Sadukeo.
13 Eci Yesu a pitĩla kimbo lio Kaisarea ka Filipu, wa pula olondonge viaye hati: “Helie omanu va popia okuti eye Mõlomunu?”+ 14 Ovio via kumbulula viti: “Vamue va popia vati, Yoano Upapatisi,+ vakuavo vati, Eliya,+ handi vakuavo vati, Yeremiya, ale umue pokati kovaprofeto.” 15 Eye wa va pula vali hati: “Ene hẽ vu popia okuti ame helie?” 16 Simono Petulu wa kumbulula hati: “Ove wu Kristu+ Omõla a Suku o kasi lomuenyo.”+ 17 Yesu wo sapuila hati: “Ove wa sumũlũha a Simono omõla a Yona, momo hamanuko* va ku ci situluila, pole, Isiange o kasi kovailu eye wa ku ci situluila.+ 18 Kuenda hu sapuila siti: Ove wu Petulu,+ pohanda eyi+ nungilapo ekongelo liange kuenje ka li ka yuliwa lolombundi Vionjembo.* 19 Ndi ka ku ĩha olosapi Viusoma wovailu kuenda cosi o kuta palo posi, ci ka kutiwa ale kovailu kuenda cosi o kutuluila posi, ci ka kutuluiwa ale kovailu.” 20 Kuenje wa handeleka olondonge lutõi oco ka vi ka sapuileko omanu okuti eye Kristu.+
21 Oku upisa opo, Yesu wa fetika oku lomboluila olondonge viaye okuti eye o sukila oku enda ko Yerusalãi loku talisiwa ohali yalua peka liakulu, liovitunda via velapo, lia vakuavisonehua kuenda o ka pondiwa kuenje keteke liatatu o pinduiwa.+ 22 Petulu wo kovongela ponele loku u lemẽla hati: “A Ñala, likuatela ohenda; lalimue eteke eci ci ka pita love.”+ 23 Pole, poku imba onyima, eye wa sapuila Petulu hati: “Pita konyima yange, a Satana! O kasi oku ñapela ewe liocilondokua, momo ku kuete ovisimĩlo via Suku, pole, viomanu.”+
24 Noke Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Nda umue o yongola oku ñuama, ka ka lisokolole vali eye muẽle a tikule uti waye wekangiso* kuenje amameko oku ñuama.+ 25 Momo wosi o yongola oku popela omuenyo waye o ka u pumba, puãi wosi o pumba omuenyo waye vonduko yange, o ka u sanga.+ 26 Ci kuete esilivilo lie omunu oku nganyala oluali luosi, pole, o pumba omuenyo waye?+ Ale nye omunu a pondola oku eca oco ka ka pumbe omuenyo waye?+ 27 Momo Mõlomunu iyilila vulamba wa Isiaye kumue lovangelo vaye kuenje o ka eca onima komunu lomunu ndeci ci likuata lovilinga viaye.+ 28 Ocili, ndu sapuili siti, pokati kene vamue ka va ka fa osimbu ka va muile Mõlomunu oku iyilila Vusoma waye.”+
17 Noke yoloneke epandu, Yesu wambata Petulu, la Tiago kuenda manjaye Yoano komunda yimue ya lepa calua.+ 2 Kuenje wa pongoluiwa kovaso avo; ocipala caye ca kala oku nina ndekumbi kuenda uwalo waye wa kala oku nina* ndocinyi.+ 3 Noke Mose la Eliya va molẽhela kokuavo kuenje va kala oku sapela la Yesu. 4 Noke Petulu wa sapuila Yesu hati: “A Ñala, kokuetu ciwa oku kala kulo. Nda wa panga, nunga kulo olombalaka vitatu, yimue yove, yimue ya Mose, yikuavo ya Eliya.” 5 Osimbu a kala oku vangula, tala! Elende limue lia va sitika kuenje velende mua tunda ondaka yimue yiti: “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila.+ U yeveleli.”+ 6 Poku ci yeva, olondonge via petamisa ovipala viavo posi kuenje via kuata usumba walua. 7 Yesu wa amela kokuavo, wa va lamba loku popia hati: “Votoki. Ko ka kuati usumba.” 8 Eci va petula ovaso, ka va muile vali laumue, te lika Yesu. 9 Osimbu va kala oku loka komunda, Yesu wa va handeleka hati: “Ko ka sapuili umue ocinjonde eci, toke eci Mõlomunu a pinduiwa.”+
10 Kuenje olondonge vio pula viti: “Momo lie vakuavisonehua va popela vati, Eliya te eye iya tete?”+ 11 Eye wa kumbulula hati: “Ocili, Eliya iya muẽle kuenda o ka tumbulula ovina viosi.+ 12 Pole, ndu sapuili siti, Eliya weya ale, puãi ovo ka vo limbukile kuenda va linga laye ovina viosi va panga.+ Cimuamue haico okuti, Mõlomunu o laika oku talisiwa ohali peka liavo.”+ 13 Noke olondonge via limbuka okuti eye wa kala oku vangula catiamẽla ku Yoano Upapatisi.
14 Eci va pitĩla apa pa kala owiñi,+ ulume umue weya kokuaye, wo kekamẽla loku popia hati: 15 “A Ñala, kuatela ohenda omõlange ulume, momo o vela kuenda o kuete ocinonya. Olonjanja vialua eye o kupokaila vondalu ale vovava.+ 16 Kuenje ndo nena kolondonge viove, pole, ka via tẽlele oku u sakula.” 17 Yesu wa kumbulula hati: “Acitumbulukila ca kamba ekolelo haico ca vĩha,+ toke otembo yipi ñala lene? Toke pi ndi pandikisa lene? U neni kokuange.” 18 Noke Yesu wa lemẽla ondele kuenje ondele ya tunda vu kakuenje kuenda kowola yaco haico kakuenje a kaya.+ 19 Kuenje olondonge vieya ku Yesu pokolika, loku u pula viti: “Momo lie ka tua tẽlele oku tundisa ondele?” 20 Wa va tambulula hati: “Ka wa ci tẽleli omo liekolelo liene litito. Ocili, ndu sapuili siti: Nda wa kuati ekolelo lia lisoka lolumema wulemba, vu ka popia lomunda eyi, ‘Tunda palo sondolokela oko’ kuenda oyo yi ka sondoloka kuenje vu ka tẽla oku linga ovina viosi.”+ 21 * ——
22 Eci va liongoluila ko Galilea, Yesu wa va sapuila hati: “Mõlomunu o laika oku pakuiwa peka liomanu,+ 23 kuenda va ko ponda kuenje keteke liatatu o ka pinduiwa.”+ Eci ca sumuisa calua olondonge.
24 Eci va pitĩla vo Kafarinau, alume va kala oku tambula olodracma vivali* vielisimu va amela ku Petulu yu vo pula vati: “Ulongisi wene hẽ ka feti olodracma vivali vielisimu?”+ 25 Eye hati: “O feta.” Pole, eci a iñila vonjo, Yesu tete wa vangula laye, loku u pula hati: “Nye o sima a Simono? Kulie olosoma vio kilu lieve vi tambula ulambu ale elisimu? Komãla vavo, ale komanu vaiñi?” 26 Eci a tambulula hati: “Komanu vaiñi,” Yesu wo sapuila hati: “Ocili, puãi omãla ka va sukila oku feta elisimu. 27 Pole, oco ka tu ka va kokele ocilondokua,+ kuende kokalunga, imba onjolo, kuata ombisi yatete, asamisa omẽla wayo kuenje o sangamo ocingangu cimosi copalata.* Noke ceca kokuavo oco o fete elisimu liange leli liove.”
18 Vowola yaco olondonge via amela ku Yesu loku u pula viti: “Helie wa velapo Vusoma wovailu?”+ 2 Kuenje eye wa vilikiya okamõla kamue, wa ka talamisa pokati kavo, 3 kuenda wa popia hati: “Ocili, ndu sapuili siti, nda ka wa pongoluili ovisimĩlo viene loku kala ndomãla,+ ka vu ka iñila Vusoma wovailu.+ 4 Omo liaco, wosi o liketisa ndokamõla aka, eye wa velapo Vusoma wovailu;+ 5 kuenda wosi o yekisa umue pokati komãla ava vonduko yange, o njekisavo ame. 6 Pole, wosi o kapela ocilondokua umue pokati kava vatito okuti va ñolela, hĩse nda o kapiwa ewe liombambo posingo yaye lina li ñualisiwa locimbulu, loku imbiwa vokalunga.+
7 “Ngongo yoluali omo lioku kapela ocilondokua omanu! Ocilondokua ciya muẽle, pole, ngongo yomunu o koka ocilondokua caco! 8 Nda eka liove, pamue omãhi yove vi ku kokela ocilondokua, vi tetako kuenda vi inasi.+ Ca velapo oku tambula omuenyo lulema ale loku teñela okuti, oku imbiwa vondalu ka yi pui+ lovaka avali kuenda olomãhi vivali hacoko. 9 Kuendavo nda iso liove li ku kokela ocilondokua, li tofolamo, li inasi. Ca velapo kokuove oku tambula omuenyo liso limosi okuti, oku imbiwa Vongehena* yi taima londalu lovaso avali hacoko.+ 10 Lunguki oco ka vu ka sepuli umue pokati kava vatito, momo ndu sapuili siti, ovangelo vavo kilu otembo yosi va lete ocipala ca Isiange o kasi kilu.+ 11 * ——
12 “Nye vu sima? Nda ulume umue o kuete 100 kolomeme kuenje pa nyelela yimosi,+ ka si hẽ 99 kolomunda kuenda o ka sandiliya yimosi ya nyelela?+ 13 Kuenda nda wa yi sanga, ndu sapuili siti, eye o sanjukila vali yimosi yaco okuti 99 ka via nyelile ci sule. 14 Cimuamue haico okuti Isiange* o kasi kilu, ka yongola okuti pokati kava vatito pa nyelela umue.+
15 “Nda manjove wa linga ekandu limue, vangula laye catiamẽla kekandu* liaco.+ Nda wa ku yeva, wa kuatisa manjove oku linga eci ciwa.+ 16 Pole, nda ka ku yevele, ambata omunu umosi ale vavali okuti, luvangi* wolombangi vivali ale vitatu ocitangi cosi ci sukila oku tetuluiwa.+ 17 Nda eye ka va yevele, ci sapuila ekongelo. Nda lopo ka yevele ekongelo, u tenda ndukualofeka+ ale ndukuakutambula elisimu.+
18 “Ocili, ndu sapuili siti, ovina viosi vu kuta palo posi, via kutiwa ale kilu kuenda ovina viosi vu kutuluila posi via kutuluiwa ale kilu. 19 Ndu sapuili vali siti, nda vavali pokati kene palo posi va pinga cimue ci kuete esilivilo, Isiange o kasi kilu o ka va cĩha.+ 20 Momo apa pa liongoluila vavali ale vatatu vonduko yange,+ ñala pokati kavo.”
21 Petulu weya kokuaye loku u pula hati: “A Ñala, olonjanja viñami ngecela manjange eci a ndi lueyela? Olonjanja epanduvali?” 22 Yesu wo tambulula hati: “Si ku sapuila okuti olonjanja epanduvali, pole, 77 kolonjanja.+
23 “Eli olio esunga lieci Usoma wovailu u sokisiwila la soma umue o yongola okuti apika vaye va feta olofuka viavo. 24 Poku va pinga olofuka viaco, kua kala ulume umue wo levalele 10.000 kolotalendo.* 25 Omo okuti ka kuatele epondolo lioku feta ofuka yaco, cime caye wa tuma okuti eye lukãi waye, lomãla vaye, lovina viosi a kuatele vi landisiwa oco ku fetiwe ofuka.+ 26 Kuenje upika waco wa wila posi oku u kekamẽla loku popia hati: ‘Pandikisa ño lame, ndi ka ku feta ovina viosi.’ 27 Omo liohenda cime a kuatela upika waye, wo weca kuenje wa ecela ofuka yaye.+ 28 Pole, eci upika a tunda, wa sanga upika ukuavo wo levalelevo 100 kolodenariu,* yu wo kuata wa fetika oku u leka ekõle kuenje wo sapuila hati, ‘Feta eci wa levala.’ 29 Kuenje upika waco wa wila posi, wo livondela hati: ‘Pandikisa ño lame, ndi ka ku feta ofuka yange.’ 30 Pole, eye ka yonguile, wambata upika waco, wo kapa vokayike toke eci a feta eci a levalele. 31 Eci apika vakuavo va ci mola, va sumua calua kuenje va enda va sapuilako cime cavo ovina viosi via pita. 32 Cime cavo wa vilikiya upika waco loku u sapuila hati: ‘Wupika umue ũvi, nda ecela olofuka viove viosi eci wa livondelele kokuange. 33 Ku pondola hẽ oku kuatelavo ohenda upika lukuene ndeci nda ku kuatelavo ohenda?’+ 34 Kuenje cime caye wa temele calua, yu wo kapa vokayike toke eci a feta cosi a levalele. 35 Cimuamue haico Isiange o kasi kilu a ka linga lene+ nda omunu lomunu pokati kene ka ecela manjaye lutima wosi.”+
19 Eci Yesu a mala oku vangula ovina evi, wa tunda ko Galilea yu wa enda ocipepi* lo Yudea oku yoka o Yordão.+ 2 Handi vali, owiñi walua wo kuama kuenje oko a va sakuila.
3 Noke va Fariseo veya kokuaye locisimĩlo coku u seteka kuenje vo pula vati: “Ca sunguluka hẽ ulume oku nyãla ukãi waye omo liovina viaño?”+ 4 Eye wa tambulula hati: “Ka wa tangeli hẽ okuti una wa va lulika tunde kefetikilo wa va lulika ulume lukãi,+ 5 kuenda wa popia hati: ‘Eli olio esunga lieci ulume a ka silapo isiaye la inaye kuenda o ka likakatela kukãi waye kuenje kavali kavo va ka linga etimba limuamue’?+ 6 Ovo ka va lingi vali vavali, pole, va linga etimba limuamue. Omo liaco, ca tokekisa Suku, lomue ka ka ci tepe.”+ 7 Vo pula vati: “Momo lie Mose a handelekela oku eca ukanda woku linyãla kukãi kuenda oku u tuma oco a ende?”+ 8 Eye wa va tambulula hati: “Omo lioku tĩlisa ovitima viene, Mose wa ecelela okuti vu linyãla lakãi vene,+ pole, haicoko ca kala tunde kefetikilo.+ 9 Ndu sapuili siti, wosi o nyãla ukãi waye okuti halevĩhoko liukahonga* kuenje o kuela ukuavo, o linga ukahokolo.”+
10 Olondonge vio sapuila viti: “Nda eci oco ocitangi culume lukãi waye, hĩse okuti omunu ka ka kuele.” 11 Eye wa va sapuila hati: “Hamanuvosiko va pokola kolondaka evi, te lika vana va kuete ongavelo yaco.+ 12 Kuli va enuku okuti va citiwa ndoco kuenda kuli va enuku va lingiwa va enuku omo liomanu, handi kuli va enuku va li lingisa va enuku omo Liusoma wovailu. U o yongola oku kala ndoco, a ci linge.”+
13 Noke vo nenela omãla vatito oco a va kape ovaka loku likutilila, pole, olondonge via va tateka.+ 14 Yesu wa va sapuila hati: “Omãla va kale, ko ka va tateki oku iya kokuange, momo Usoma wovailu wa tiamẽla ku vana va kasi ndomãla ava.”+ 15 Kuenje wa va kapa ovaka, yu wa tunda kocitumãlo caco.
16 Tala! umue weya kokuaye yu wo pula hati: “Olongisi, ocina cipi ciwa ndi sukila oku linga oco ñuate omuenyo ko pui?”+ 17 Eye wo tambulula hati: “Momo lie o mulisila catiamẽla kueci ciwa? Kuli lika umosi okuti eye uwa.+ Nda o yongola oku tambula omuenyo, amamako oku pokola kovihandeleko.”+ 18 Eye wo pula hati: “Ovihandeleko vipi?” Yesu wo sapuila hati: “Ku ka ponde,+ ku ka linge ukahokolo,+ ku ka nyane+ kuenda ku ka imbe uvangi wesanda,+ 19 sumbila isiove la ina yove+ kuenda sola u o lisungue love ndeci o lisole ove muẽle.”+ 20 Ukuenje wo sapuila hati: “Ndi lingainga ale ovina evi viosi; nye ndi sukila vali oku linga?” 21 Yesu wo kumbulula hati: “Nda o yongola oku kuata omuenyo ko pui, kuende ka landise ovikuata viove kuenda olombongo viaco vi eca kolohukũi kuenje o ka kuata ukuasi kilu;+ noke enju, linga ondonge yange.”+ 22 Eci ukuenje a ci yeva, wa enda lesumuo, momo wa kuatele ovokuasi alua.+ 23 Noke Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Ocili, ndu sapuili siti, ci ka tĩla ohuasi oku iñila Vusoma wovailu.+ 24 Ndu sapuili vali siti, ci leluka ongamelo oku iñila venyulu lionguya, pole, ohuasi oku iñila Vusoma wa Suku, ca tĩla.”+
25 Eci olondonge via ci yeva, via komõha calua loku pula viti: “Helie o pondola oku popeliwa?”+ 26 Yesu oku luluvalela kokuavo, wa tambulula hati: “Eci ka ci tẽliwa lomanu, pole, ku Suku ovina viosi vi tẽliwa.”+
27 Noke Petulu wa kumbulula hati: “Tala! Tua sia ovina viosi kuenje tua ku kuama; oco hẽ nye tu ka tambula?”+ 28 Yesu wa va sapuila hati: “Ocili, ndu sapuili siti, eci ovina vi lingiwa viokaliye okuti, Mõlomunu o tumãla kocalo caye culamba, ene wa siati oku ndi kuama vu ka tumãlavo kovialo 12 kuenje vu sombisa ovikoti 12 via Isareli.+ 29 Wosi o sia onjo, ale vamanjaye alume la vamanjaye akãi, pamue isia ale ina, pamue omãla ale epia omo lionduko yange, o ka tambula ocita kolonjanja kuenda o ka piñala omuenyo ko pui.+
30 “Pole, valua va livanga, ovo va ka sulako kuenda vana va sulako, ovo va livanga.+
20 “Usoma wovailu u sokisiwa la muẽleanjo wa tunda omẽle oku sandiliya olonalavayi oco vi talavaye vocumbo caye cayuva.+ 2 Noke yoku likunda lolonalavayi okuti vi tambula odenariu* yimosi veteke, wa va tuma vocumbo caye cayuva. 3 Kuenje wa tundavo kowola yatatu,* yu wa mola vakuavo va tãi pocitanda okuti ka va kuete upange; 4 eye wa va sapuila hati, ‘Kuendivo vocumbo cayuva kuenda ndu wĩhi ofeto ya sunguluka.’ 5 Noke ovo va enda. Eye wa tunda vali kowola yepandu* lo kowola yecea* kuenda cimuamue haico a linga. 6 Oku sulako kowola yekũi lamosi,* wa tunda kuenje wa sanga vakuavo va tãi, yu wa va sapuila hati, ‘Momo lie vu tãilili palo eteke liosi okuti ka vu kuete upange?’ 7 Ovo va tambulula vati: ‘Momo lomue wa tu laleka.’ Eye wa va sapuila hati: ‘Kuendivo vocumbo cayuva.’
8 “Eci ca linga oñolosi, muẽleacumbo cayuva wa sapuila kalei kaye hati, ‘Vilikiya olonalavayi, eca ofeto yavo,+ fetikila kuava va sulako kuenda malusula lava vatete.’ 9 Eci vana va lalekiwa kowola yekũi lamosi veya, omunu lomunu wa tambula odenariu* yimosi. 10 Eci vatete veya, ovo va sima okuti va ka tambula olombongo vialua, pole, ofeto yavo ya kalavo odenariu* yimosi. 11 Poku yi tambula, va fetika oku ñuñunila muẽleanjo 12 vati: ‘Alume ava va sulako va talavaya lika owola yimosi; lopo wa va ĩha ofeto yimuamue ndetu tua talavaya lutanya walua eteke liosi?’ 13 Pole, eye wa tambulula umue pokati kavo hati: ‘Okuetu, ndi cĩ okuti o kuete esunga. Siti tua likunda oco o tambule odenariu* yimosi?+ 14 Tambula ofeto yove, kuende. Ndi yongola oku eca ku wa sulako ofeto yimuamue ndeyi yove. 15 Si kuete hẽ omoko yoku linga eci nda panga lovina viange? Ale iso liove li kuete ocipululu* omo ndimunu umue uwa?’*+ 16 Omo liaco, ava va livanga, ovo va ka sulako kuenda ava va sulako, ovo va livanga.”+
17 Eci Yesu a kala oku lamanela ko Yerusalãi, wa vilikiya olondonge 12 pokolika, yu vonjila wa va sapuila hati:+ 18 “Tali! Tu kasi oku lamanela ko Yerusalãi, Mõlomunu o ka eciwa kovitunda via velapo kuenda ku vakuavisonehua. Kuenje va ko pisila oku fa,+ 19 kuenda va ko weca ku vakualofeka oco a sepuiwe, oku talisiwa ohali loku pondiwila kuti;+ kuenje keteke liatatu o ka pinduiwa.”+
20 Noke ina yomãla va Sebedeo,+ wa amela kokuaye lomãla vaye, wo kekamẽla loku u pinga ocina cimue.+ 21 Eye wa pulisa ukãi hati: “Nye o yongola?” Ukãi wo tambulula hati: “Handeleka okuti omãla vange vavali va tumãla umue konele yove yondio ukuavo konele yove yepĩli Vusoma wove.”+ 22 Yesu wa tambulula hati: “Ka wa kũlĩhĩli eci vu kasi oku pinga. Vu pondola hẽ oku nyua okopo ame ndi laika oku nyua?”+ Vo tambulula vati: “Tu pondola.” 23 Eye wa va sapuila hati: “Vu ka nyua okopo yange,+ pole, si kuete omoko yoku handeleka omunu oku tumãla kondio yange ale kepĩli liange, pole, eci ca sokiyiwila vana Isiange a pongiya.”+
24 Eci olondonge vikuavo ekũi via ci yeva, via funguila vamanjaco vavali.+ 25 Pole, Yesu wa va vilikiya loku va sapuila hati: “Ene wa kũlĩhi okuti olombiali viofeka vi viala pokati komanu kuenda ava va kemãla va kuete unene pokati komanu.+ 26 Puãi, eci ka ci ka pite pokati kene;+ pole, wosi o yongola oku kala unene pokati kene, a linge ukuenje wene,+ 27 kuenda wosi o yongola oku linga omunu watete pokati kene, a linge upika wene.+ 28 Ndeci Mõlomunu keyilile oku vumbiwa, te oku vumba+ loku eca omuenyo waye ndocisembi coku yovola omanu valua.”+
29 Osimbu va kala oku tunda vo Yeriko, owiñi walua wo kuama. 30 Noke alume vavali olomeke va tumãlele konele yonjila, va yeva okuti Yesu wa kala oku pita ocipepi kuenje va kaluka vati: “A Ñala, tu kuatele ohenda, Amõla a Daviti!”+ 31 Owiñi wa va lemẽla loku va sapuila oco võhe; pole, olomeke via kaluka vali lolukandi viti: “A Ñala, tu kuatele ohenda, Amõla a Daviti!” 32 Kuenje Yesu wa talama, yu wa va vilikiya loku popia hati: “Nye vu yongola okuti oco ndu lingili?” 33 Ovo va popia vati: “A Ñala, patulula ovaso etu.” 34 Yesu wa va kuatela ohenda, wa lamba vovaso avo,+ vonjanja yaco haico ovaso avo a patuluka kuenje vo kuama.
21 Eci va kala ocipepi lo Yerusalãi kuenda va pitĩla vo Betefage Komunda yo Oliveira, Yesu wa tuma olondonge vivali,+ 2 loku vi sapuila hati: “Kuendi vimbo li kasi kovaso yene kuenje vu ka sanga ocimbulu cimue ca kutiwa lokamõla kaco. Vi kutululi kuenda vi neni kokuange. 3 Nda umue wo puli cimue, popi hoti, ‘Ñala o vi sukila.’ Kuenje vonjanja yaco eye o ko weceleli oku vi ambata.”
4 Ca lingiwila oku tẽlisa eci ca popiwa pocakati cuprofeto hati: 5 “Sapuila omõla ukãi a Siono hati: ‘Tala! Soma yove o kasi oku iya kokuove,+ womboka+ kuenda endela kocimbulu cimue, ocili, kokacimbulu kamue okuti, okamõla kocinyama coku ambatela ovilemo.’”+
6 Olondonge via enda kuenje via linga ndeci Yesu a va handeleka.+ 7 Ovio via nena ocimbulu lokamõla kaco kuenda va yala ovowalo avo kilu liavio kuenje eye wa tumãla kokamõla kocimbulu.+ 8 Owiñi walua wa yala ovowalo avo vonjila,+ osimbu vakuavo va kala oku teta ovianja vioviti loku vi yala vonjila. 9 Kuenje owiñi wa kala kovaso, lava va kala oku u kuama va kaluka vati: “A Suku tu ku pinga tuti, yovola Omõla a Daviti!+ U iyilila vonduko ya Yehova* wa sumũlũha!+ Tu pinga tuti, u yovola, a una o kasi kovitumãlo via lepa kilu!”+
10 Eci a iñila vo Yerusalãi, omanu va kala laye va komõha, vati: “U helie?” 11 Owiñi wa tambulula hati: “U-u, uprofeto Yesu+ u Nasara yo Galilea!”
12 Noke Yesu wa iñila vonembele yu wa tundisa vosi vakuakulandisa la vakuakulanda vonembele kuenje wa kupula olomesa via vakuakutolokala olombongo kuenda olomangu via vakuakulandisa olopomba.+ 13 Wa va sapuila hati: “Ca sonehiwa citi, ‘Onjo yange yi ka tukuiwa okuti, onjo yohutililo,’+ pole, ene wa yi lingisi ocilala covimunu.”+ 14 Olomeke lovilema, vieya kokuaye vonembele kuenje wa vi sakula.
15 Eci ovitunda via velapo la vakuavisonehua va mola ovikomo eye a kala oku linga kuenda ndomo omãla va kala oku kaluka vonembele vati: “Linga ohenda tu pinga tuti, yovola Omõla a Daviti!”*+ ovo va tema,+ 16 kuenda va sapuila Yesu vati: “O yevite eci ava va kasi oku popia?” Eye wa va kumbulula hati: “Ndi ci yevite. Ka wa la tangi okuti, ‘Vomẽla womãla kuenda woloñaña ove wa tundisamo esivayo’?”+ 17 Kuenje eci a tunda pokati kavo wa enda vimbo lio Betania, omo a pita uteke.+
18 Osimbu eye a kala oku tiukila volupale komẽle, wa yeva onjala.+ 19 Kuenje wa mola uti wukuyu ocipepi lonjila, noke wa amelako, pole, ka sangelemo epako, te lika amẽla,+ yu wa sapuila uti waco hati: “Lalimue eteke o ka ima vali epako.”+ Vonjanja yaco haico uti wukuyu wa kukuta. 20 Eci olondonge via ci mola via komõha loku popia viti: “Ndamupi okuti uti wukuyu haico wa kukuta vonjanja yaco?”+ 21 Yesu wa va tambulula hati: “Ocili, ndu sapuili siti, nda vu kuete ekolelo okuti ka vu kuata atatahãi, ka vu ka linga lika eci nda linga luti wukuyu, pole, nda vu sapuila omunda eyi hoti, ‘Tunda palo kuenda limba vokalunga,’ ci lingiwa.+ 22 Ovina viosi vu pinga vohutililo lekolelo, vu ka vi tambula.”+
23 Noke yoku iñila vonembele, ovitunda via velapo lakulu vomanu, veya ku Yesu osimbu a kala oku longisa kuenje vo pula vati: “Lomoko yipi o linga ovina evi? Kuenda elie wa ku ĩha omoko yaco?”+ 24 Yesu wa va tambulula hati: “Ame ndupulivo cimue. Nda wa ci ndi sapuili ndu sapuilivo nda lomoko yipi ndinga ovina evi: 25 Epapatiso lia Yoano, lia tunda pi? Kilu, ale komanu?”* Ovo va fetika oku sokolola loku popia vati: “Nda tua popia tuti, ‘Lia tunda kilu,’ eye o tu pula hati, ‘Momo lie ka wa koleleli kokuaye?’+ 26 Pole, nda tua popia tuti, ‘Lia tunda komanu,’ tu kuetele usumba owiñi, momo vosi yavo va tenda Yoano okuti uprofeto.” 27 Va tambulula Yesu vati: “Ka tu cĩ.” Eye wa va tambulula hati: “Ame si vu sapuilivo lomoko yipi ndinga ovina evi.
28 “Nye vu sima? Ulume umue wa kuata omãla vavali. Wa sapuila watete hati, ‘Amõlange, etaili kuende ka talavaye kocumbo cayuva.’ 29 Eye wa tambulula hati, ‘Si endi,’ pole, noke wa li tiukamo kuenje wa enda. 30 Cimuamue haico a sapuila komõla wavali. Omõlaco wa tambulula hati, ‘A tate ngenda,’ pole, ka endele. 31 Pokati komãla vaco vavali, helie wa pokola ku isiaye?” Ovo vati: “Yu watete.” Yesu wa va sapuila hati: “Ocili, ndu sapuili siti vakuakutambula elisimu lovipuepue, ovo va ko livangeli oku iñila Vusoma wa Suku. 32 Momo Yoano weya kokuene lesunga, ene ka wo taveli. Pole, vakuakutambula elisimu lovipuepue va tava kokuaye+ kuenda ene ndaño wa moli ovina evi, lopo ka wa likekembeleli loku tava kokuaye.
33 “Yeveleli olusapo lukuavo: Kua kala ulume umue wa kuatele epia okuti wa kũlamo ayuva,+ kolonele viaco wa ñualisako olumbo kuenje wa fẽlako ocikoselo cayuva, noke wa tunga osapalalo;+ kuenda wa ci sia kolongunja, yu wa linga ungende.+ 34 Eci otembo yoku ungula apako ya pitĩla, wa tuma apika vaye kolongunja oco vongolole apako aye. 35 Pole, olongunja via kuata apika vaco, umue vo tipula, ukuavo vo ponda, handi ukuavo vo sosõla lovawe.+ 36 Eye wa tuma vali apika vakuavo vetendelo lialua okuti, ocimunga catete ci sule, pole, cimuamue haico va linga lapika vaco.+ 37 Oku sulako eye wa tuma omõlaye kokuavo, loku popia hati: ‘Va ka sumbila omõlange.’ 38 Eci va mola omõla, olongunja via livangula pokati viti, ‘U eye kapiñala kaco.+ Enjui, tu u pondi oco tu kale locipiñalo caye!’ 39 Vo kuata, yu vo wimba kosamua yocumbo cayuva kuenje vo ponda.+ 40 Nda muẽleacumbo cayuva weya, nye a ka linga lolongunja viaco?” 41 Vo tambulula vati: “Omo okuti omanu vaco olondingaĩvi, eye o ka va kundula pe kuenda o ka eca ocumbo cayuva kolongunja vikuavo, vana va ko wĩha apako votembo yaco.”
42 Yesu wa va sapuila hati: “Ka wa la tangi Vovisonehua, ‘Ewe lia nyehũiwa la vakuakutunga, olio lia linga ewe lia velapo lievindi.*+ Ewe liaco lia tunda ku Yehova* kuenda olio li komõhisa kovaso etu’?+ 43 Eli olio esunga lieci ndu sapuili siti, Usoma wa Suku u vupiwi, loku weca kofeka yikuavo yima apako. 44 Omunu o kupukila kilu liewe eli, o ka nyãnyuiwa.+ Kuenje una okuti ewe liaco lio kupukila, liu sasõla.”+
45 Eci ovitunda via velapo la va Fariseo via yeva alusapo aye, va limbuka okuti eye wa kala oku vangula catiamẽla kokuavo.+ 46 Ndaño va yonguile oku u kuata, va kuatela usumba owiñi, momo vo tendele okuti uprofeto.+
22 Yesu wa vangula vali lavo lalusapo, hati: 2 “Usoma wovailu u sokisiwa la soma umue wa pongiyila omõlaye ulume ocipito cuvala.+ 3 Eye wa tuma apika vaye oku vilikiya ava va lalekiwa kocipito cuvala, pole, omanu vaco ka va yonguile oku iya.+ 4 Noke wa tuma vali apika vakuavo hati, ‘Sapuili vana va lalekiwa okuti: “Tali! Nda pongiya ale ondalelo yange, olongombe viange kuenda ovinyama via lẽla via pondiwa ale kuenje ovina viosi via sokapo. Enjui kocipito cuvala.”’ 5 Pole, ovo ka va ci kapeleko, umue wa enda kepia liaye, ukuavo kolomĩlu viaye;+ 6 vakuavo va kuata apika vaye, va va tata lãvi kuenda va va ponda.
7 “Soma wa tema kuenda wa tuma asualali vaye kuenje va ponda olomondi viaco loku yoka olupale luavo.+ 8 Noke wa sapuila apika vaye hati, ‘Ocipito cuvala ca pongiyiwa ale, pole, omanu va lalekiwa ka va sesamẽlele oku kalako.+ 9 Omo liaco, tundi volupale, kuendi volokololo kuenda laleki vosi vu sanga oco veye kocipito cuvala.’+ 10 Apika vaco va enda volokololo, va laleka vosi va sanga, ci kaile omanu vawa, ci kaile olondingaĩvi; kuenje ohondo yocipito cuvala yeyuka lomanu va kala oku lia.*
11 “Eci soma eya oco a kũlĩhĩse akombe, wa mola ulume umue okuti ka walele uwalo wuvala. 12 Wo pula hati, ‘Okuetu, wa iñila ndati nda kua walele uwalo wuvala?’ Eye ka tẽlele oku tambulula. 13 Noke soma wa sapuila akuenje vaye hati, ‘U kuti kovoko lo kovolu, loku wimba posamua vowelema. Oko ku ka kala oku lila kuaye loku likeleketa ovayo.’
14 “Momo kuli omanu valua va lalekiwa, pole, vatito va nõliwa.”
15 Noke va Fariseo va enda kuenje va li vangula pokati oco vo pise lolondaka viaye.+ 16 Kuenje va tuma kokuaye oloñame viavo, kumue la vakuacitundo ca Herode+ vati: “Olongisi, tua kũlĩha okuti ove wa koleliwa kuenda o longaisa onjila ya Suku locili, haive ku sandiliya ohenda yomunu laumue momo ku vanji kekalo liomunu. 17 Tu sapuile, nye o sima? Ca sunguluka hẽ oku feta elisimu ku Kaisare, ale sio?” 18 Yesu omo a kũlĩhĩle ovisimĩlo viavo vĩvi, wa va pulavo hati: “Ene avakuambambe, momo lie vu nyikila? 19 Ndekisi ocingangu cimue celisimu.” Vo wĩha odenariu* yimosi. 20 Eye wa va pula hati: “Ocipala locisonehua eci celie?” 21 Ovo vati: “Ca Kaisare.” Kuenje eye wa va sapuila hati: “Eci ku Kaisare ovina via Kaisare, pole, ovina via Suku, ku Suku.”+ 22 Eci va ci yeva va komõha, yu vo siapo kuenje va enda lonjila yavo.
23 Keteke liaco va Sadukeo vana va popia okuti ka kuli epinduko,+ veya kuenje vo pula vati:+ 24 “Olongisi, Mose wa popele hati: ‘Nda ulume umue o fa okuti ka sile omãla, manjaye o sukila oku kuela ukãi waco oco a citile omãla manjaye.’+ 25 Kua kala vamanji epanduvali valume. Watete wa kuela noke wa fa, omo okuti ka sile omãla, wa sia ukãi waye la manjaye. 26 Cimuamue haico ca pita lu wavali, watatu, toke ku wepanduvali. 27 Oku sulako, ukãi waco layevo wa fa. 28 Oco hẽ kepinduko, pokati kalume epanduvali, ukãi waco o kala lelie? Momo vosi yavo va kuelele ukãi waco.”
29 Yesu wa va tambulula hati: “Ene wa lueyi, momo ka wa kũlĩhĩli Ovisonehua ndaño unene wa Suku;+ 30 momo kepinduko, alume ka va kuela kuenda akãi ka va eciwa kolohuela, pole, va kala ndovangelo kilu.+ 31 Catiamẽla kepinduko liava va fa, ka wa tangeli eci Suku a ku sapuili poku popia hati: 32 ‘Ame ndi Suku ya Avirahama, ndi Suku ya Isake kuenda ndi Suku ya Yakoba’?+ Eye ha Sukuko yava va fa, te yava va kasi lomuenyo.”+ 33 Eci owiñi wa ci yeva, wa komõha oku longisa kuaye.+
34 Va Fariseo eci va yeva okuti va Sadukeo ka va tẽlele vali oku u tambulula, va liongolola vocimunga cimuamue. 35 Umue pokati kavo okuti wa loñolõha Kovihandeleko, wo seteka poku u pula hati: 36 “Olongisi, pokati kovihandeleko viosi, Ocihandeleko cipi ca velapo?”+ 37 Eye wo kumbulula hati: “‘Sola Yehova* Suku yove lutima wove wosi, lomuenyo wove wosi kuenda lolondunge viove viosi.’+ 38 Eci oco ocihandeleko catete haico ca velapo. 39 Cavali ca lisoka leci, citi: ‘Sola u o lisungue love ndeci o lisole ove muẽle.’+ 40 Kovihandeleko evi vivali, oko kua tunda Ovihandeleko viosi kuenda olondaka Viovaprofeto.”+
41 Osimbu va Fariseo va liongolola, Yesu wa va pula hati:+ 42 “Nye vu sima catiamẽla ku Kristu? Eye omõla welie?” Ovo va tambulula vati: “Wa Daviti.”+ 43 Eye wa va pula hati: “Momo lie Daviti lekuatiso liespiritu sandu+ o tukuila okuti Ñala loku popia hati, 44 ‘Yehova* wa sapuila Ñala yange hati: “Tumãla kondio yange toke eci ndi kapa ovanyãli vove vemẽhi liolomãhi viove”’?+ 45 Nda Daviti wo tukula hati, Ñala, o kala ndati omõlaye?”+ 46 Kuenje lomue wa tẽla oku u tambulula kuenda tunde keteke liaco lomue wo pula vali cimue.
23 Noke Yesu wa sapuila owiñi kuenda olondonge viaye hati: 2 “Vakuavisonehua la va Fariseo va tumãla ovo muẽle pomangu ya Mose. 3 Omo liaco, cosi vo sapuili, ci lingi, pole, ko ka setukuli ovilinga viavo, momo va vangula ño, puãi ka va lingi eci va popia.+ 4 Va tuika ovitele vi lema kapepe a vakuavo,+ pole, ovo muẽle ka va lambiko ndaño lomuine wavo.+ 5 Ovina viosi va linga, va vi linga oco va muiwe lomanu,+ momo va vokiya otukasia muli ovisonehua okuti va vi kapa povipolo viavo lokovoko ndoviteyuilo+ kuenda va lepisa olonjenje viuwalo wavo.+ 6 Va sole ovitumãlo via velapo kovipito kuenda oku tumãla kolomangu vio kovaso* volosunangonga,+ 7 va solevo oku lamiwa lomanu povitanda kuenda oku tukuiwa hati, Rambei.* 8 Pole ene, ko ka tukuiwi hoti, Rambei, momo Ulongisi wene umosi lika+ kuenda vosi yene vu vamanji. 9 Omo liaco, ko ka tukuli laumue palo posi hoti, isiene, momo Isiene umosi lika,+ Una o kasi kilu. 10 Kuenda ko ka tukuiwi hati asongui, momo Usongui wene umosi lika, Kristu. 11 Pole, u wa velapo pokati kene, a linge ukuenje wene.+ 12 Wosi o li kapa kunene, o ka kapiwa kutito+ kuenda wosi o li kapa kutito, o ka kapiwa kunene.+
13 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe! Momo vu kasi oku yikila omanu apito Vusoma wovailu; puãi ene muẽle ka vu iñilamo kuenda vana va yongola oku iñilamo, vu va tateka.+ 14 * ——
15 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe!+ momo vu yoka okalunga longongo oco vu vetiyi omunu umue oku kala omongoloke* kuenda eci eye a linga omongoloke, vu u lingisa omunu o sesamẽla oku kala Vongehena* okuti eye wo velipo ene ci sule.
16 “Ene asongui olomeke,+ ngongo yene ene vu popia hati: ‘Umue nda o lisinga lonembele, eci hacimueko; pole, nda umue o lisingila ulu wonembele, o kisikiwa oku tẽlisa ohuminyo yaco.’+ 17 Ene waveke kuenda vulomeke! Nye ca velapo vali, ulu ale onembele okuti yi kolisa ulu? 18 Handi vali, ene vu popia hati: ‘Nda umue o lisinga lutala, eci hacimueko; pole, nda umue o lisingila ombanjaile yi kasi kutala, o kisikiwa oku tẽlisa ohuminyo yaco.’ 19 Ene vulomeke! Nye ca velapo vali, ombanjaile ale utala okuti u kolisa ombanjaile? 20 Omunu wosi o lisinga lutala, o lisingila utala lovina viosi vi kasimo; 21 kuenda wosi o lisinga lonembele, o lisingila onembele kuenda Una wa tungamo;+ 22 wosi o lisinga lilu, o lisingila ocalo ca Suku kuenda Una wa tumãlako.
23 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe! momo weci onepa yekũi yocimbumba, locelo kuenda onjikãu,+ pole, ka wa sumbili ovina via velapo Viocihandeleko, ndeci esunga,+ ohenda+ kuenda ekolelo. Ovina evi ovio via sesamẽlele oku lingiwa okuti, oku tomba ovina vikuavo hacoko.+ 24 Ene wasongui olomeke,+ momo vu kenja oluhamue,+ pole, vu ina ongamelo!+
25 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe! momo vu yelisa koñoño yokopo kuenda yelonga,+ pole, vokati mueyuka eliño+ momo vu sokolola lika oku nyana ovina via vakuene.+ 26 A Fariseo umeke, tete yelisa vokati kokopo kuenda kelonga, oco koñoño yavio ku yelevo.
27 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe!+ momo wa lisoki layambo a lañiwa ohala+ okuti, kilu kua fina, pole, vokati kavio mueyuka akepa omanu va fa kuenda ovina viosi via vĩha. 28 Haico ene okuti, kilu vu molẽha komanu nda vakuesunga, pole, vokati weyuki ombambe kuenda ovina ka vi likuata locihandeleko.+
29 “Ene avakuavisonehua la va Fariseo, ngongo yene, wakuambambe!+ momo vu tunga ayambo ovaprofeto kuenda vu posuisa ayambo a vakuesunga,+ 30 loku popia vati, ‘Nda tua kaile kotembo ya vakukululu yetu, nda ka tua likongelele lavo koku pesela osonde yovaprofeto.’ 31 Omo liaco, ene vu limbila uvangi wokuti vumãla va vana va ponda ovaprofeto.+ 32 Vu yukisi ocikuata cakandu ca vakukululu yene.
33 “Alonyõha, ambuto yolombuta,+ vu puluka ndati kesombiso Liongehena?*+ 34 Eli olio esunga lieci ñasilili oku tuma kokuene ovaprofeto,+ alume va loñolõha kuenda alongisi vomanu.+ Vamue pokati kavo vu ka va ponda,+ loku va valela kuti kuenda vakuavo vu va tipuila+ volosunangonga viene loku va lambalala+ valupale, 35 kuenje vu kala longole yosonde ya vosi vakuesunga ya pesiwa kilu lieve, oku upisa kosonde yukuesunga Abele+ toke kosonde ya Sakariya omõla a Barakiya, una wa pondeli pokati kocitumãlo ci kola lutala.+ 36 Ocili, ndu sapuili siti, ovina viosi evi, vi keya kocitumbulukila cilo.
37 “A Yerusalãi, a Yerusalãi, ukuakuponda ovaprofeto loku sasõla lovawe vana va tumiwa kokuove,+ nda yonguile calua oku ongoluila pamosi omãla vove ndeci osanji yi vundisa omãla vayo vemẽhi liavava ayo! Pole, ene ka wa ci yonguili.+ 38 Kuenje cilo onjo yene yu siali upolokoso.*+ 39 Ndu sapuili siti, lalimue eteke vu ka ndi mola vali toke eci vu popia hati: ‘U iyilila vonduko ya Yehova,* wa sumũlũha!’”+
24 Eci Yesu a kala oku tunda konembele, olondonge via amela kokuaye oco vo lekise onembele lovimano vialio. 2 Eye wa va pula hati: “Ka vu lete hẽ ovina evi viosi? Ocili ndu sapuili siti, kulo ka ku ka siala ewe lalimue kilu liewe likuavo okuti, ka li nyõliwa.”+
3 Osimbu eye a tumãla Komunda yo Oliveira, olondonge vieya kokuaye pokolika, vio pula viti: “Tu sapuile, ovina evi vi ka pita otembo yipi kuenda yipi yi ka kala ondimbukiso yoku tukuluka*+ kuove kuenda yesulilo lioluali?”*+
4 Yesu wa va tambulula hati: “Lunguki oco lomue ka ko kembi,+ 5 momo valua va keya vonduko yange vati, ‘Ame Kristu’ kuenje va ka kemba valua.+ 6 Vu ka yeva eci catiamẽla kovoyaki kuenda asapulo ovoyaki. Puãi, ko ka yokoki, momo ovina viaco te vi lingiwa, pole, handi hesuliloko.+
7 “Momo ofeka yi ka katukila ofeka kuenda usoma u katukila usoma,+ ku ka kala onjala+ lovilemawe kocitumãlo locitumãlo.+ 8 Ovina evi viosi efetikilo ño liolongembia.
9 “Kuenje omanu va ko talisi ohali+ loku vu ponda+ kuenda vu ka suvukiwa lolofeka viosi omo lionduko yange.+ 10 Handi vali, valua va ka konyõha kuenda va ka lipakula pokati, vakuavo va ka lisuvuka omunu lukuavo. 11 Ku ka molẽha ovaprofeto valua vesanda kuenje va ka yapuisa valua;+ 12 omo lioku livokiya kuevĩho, ocisola comanu valua ci ka pola. 13 Pole, una o pandikisa toke kesulilo, o ka popeliwa.+ 14 Olondaka evi viwa Viusoma vi ka kundilua koluali luosi, ha vi lingi uvangi kolofeka viosi,+ oco esulilo liya noke.
15 “Eci vu mola ocina ca vĩha cina ci koka enyõleho ci tãi pocitumãlo ci kola+ ndeci ca popiwa luprofeto Daniele, (u o tanga a kuate elomboloko liaco), 16 kuenje vana va kasi vo Yudea va tilile kolomunda.+ 17 Omunu o kasi kilu lionjo, ka ka loke oco ambate ovina viwa vi kasi vonjo yaye, 18 kuenda u o kasi vepia ka ka tiuke oco ambate uwalo waye. 19 Ngongo yakãi vamisi la vana va nyamisa oloñaña koloneke viaco! 20 Amamiko oku likutilila okuti ka vu tila kotembo yombambi, ndaño keteke Liesambata; 21 momo ku iya ohali ya piãla+ okuti, ka ya la pita tunde kefetikilo lioluali toke cilo kuenda ka yi ka pitako vali.+ 22 Kuenje nda oloneke viaco ka via tepuluiwile, lomue omunu nda wa popeliwa; pole, omo lia vana va nõliwa, oloneke viaco vi ka tepuluiwa.+
23 “Nda umue o popia lene hati, ‘Tali! Kristu+ yu,’ ale ‘Yo!’ ko ka tavi.+ 24 Momo ku ka molẽha va Kristu vesanda kuenda ovaprofeto vesanda+ kuenje va ka linga olondimbukiso vinene lovilimbu vi komõhisa oco va kembe omanu,+ ndaño muẽle vana va nõliwa. 25 Ivaluki okuti ndo lunguli ale. 26 Omo liaco, nda omanu vo sapuili okuti, ‘Eye o kasi vekalasoko,’ ko ka endiko; ale ‘O kasi vohondo,’ ko ka tavi.+ 27 Ndeci ociliakulo ci tunda kutundilo kuenda ci ninila kutakelo, haico ci ka kala ketukuluko* lia Mõlomunu.+ 28 Apa pali ocivimbi,* opo olongonga vi liongoluila.+
29 “Noke yohali yoloneke viaco, ekumbi li ka tekãva,+ osãi ka yi ka eca ocinyi cayo kuenda olombungululu vi ka loluka kilu, lovonene o kovailu a ka sengiwa.+ 30 Kuenje ondimbukiso ya Mõlomunu yi ka molẽha kilu kuenda ovikoti viosi vio kilu lieve vi ka litetela omo liesumuo,+ noke va ka mola Mõlomunu+ iyilila valende o kilu lunene kuenda ulamba walua.+ 31 Eye o ka tuma ovangelo vaye locileñi cinene columbeta kuenda va kongolola kavindi akuãla oluali* vana va nõliwa, tunde kesulilo limue liovailu toke kesulilo liavio likuavo.+
32 “Lilongisi olusapo olu luti wukuyu: Eci ovianja viaco vi fetika oku kula kuenda amẽla a yova, wa kũlĩhi okuti ondombo yi kasi ocipepi.+ 33 Cimuamue haico ene okuti, eci vu mola ovina evi viosi, kũlĩhi okuti eye o kasi ocipepi pivelo.+ 34 Ocili ndu sapuili siti, ocitumbulukila cilo ka ci piti, toke eci ovina evi viosi vi lingiwa. 35 Ilu losi vi ka takata, puãi olondaka viange vi kala otembo ka yi pui.+
36 “Catiamẽla keteke lowola yaco, lomue wa yi kũlĩha,+ ndaño ovangelo kovailu, ndaño Omõla, te lika Isia.+ 37 Momo ndeci ca kala koloneke via Noha,+ haico ci ka kala ketukuluko* lia Mõlomunu.+ 38 Momo koloneke viaco osimbu Etande ka lieyile, omanu va lia lia, va nyua nyua, alume va enda oku kuela kuenda akãi va enda oku kueliwa toke keteke Noha a iñila vocimbaluku,+ 39 ka va limbukile cimue toke eci Etande lieya kuenje lia va nyõla vosi,+ haico ci ka kala ketukuluko lia Mõlomunu. 40 Alume vavali va ka kala vepia; umue o ka ambatiwa kuenje ukuavo o ka siala. 41 Ku ka kala akãi vavali va fula pohanda; umue o ka ambatiwa kuenje ukuavo o ka siala.+ 42 Omo liaco amamiko oku lavulula, momo ka wa kũlĩhĩli eteke Ñala yene eya.+
43 “Limbuki okuti: Nda muẽleanjo wa kũlĩhĩle owola* ocimunu ciya,+ eye nda wa lavulula kuenda nda ka ecelelele okuti onjo yaye va yi tuiyila.+ 44 Omo liaco, lenevo lavululi,+ momo Mõlomunu iya vowola ka wa simĩli okuti iya.
45 “Helie ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka* okuti, cime caye wo kundika vakuanjo yaye oku va ĩha okulia votembo ya sokiyiwa?+ 46 Ukuenje waco wa sumũlũha nda cime caye eci a pitĩla, u sanga oku linga upange waco!+ 47 Ocili, ndu sapuili siti, eye o ko kundika ovina viaye viosi.
48 “Nda ukuenje waco ũvi o popia vutima waye okuti, ‘Cime cange wo cilua oku pitĩla,’+ 49 kuenje o fetika oku tipula akuenje vakuavo loku lia kuenda oku nyuila kumosi loloholua, 50 cime cukuenje waco iya keteke eye ka lavokaile kuenda kowola ka kũlĩhĩle,+ 51 kuenje u kangisa calua loku u kapa pocitumãlo ca vakuambambe. Oko ku kala oku lila kuaye loku likeleketa ovayo.+
25 “Usoma wovailu u sokisiwa lafeko vosombo ekũi vambata olondiyelo viavo+ kuenje va tunda oco va ka lisange la sandombua.+ 2 Vatãlo pokati kavo aveke kuenda vakuavo vatãlo va lunguka.*+ 3 Vana okuti aveke, vambata olondiyelo viavo, pole, ka vambatele ulela ukuavo, 4 pole, vana va lunguka, vambata ulela volongalafa kumue lolondiyelo viavo. 5 Omo okuti sandombua wa kala oku cilua, vosi yavo va suñila kuenje va pekela. 6 Noke vokati kuteke kua yevala ondaka yiti: ‘Sandombua weya! Kuendi ka lisangi laye.’ 7 Afeko vosi vosombo va votoka kuenje va pongiya olondiyelo viavo.+ 8 Afeko okuti aveke va sapuila vana va lunguka vati: ‘Tu ĩhiko kamue okolela kene momo olondiyelo vietu vi panda oku ima.’ 9 Afeko va lunguka va tambulula vati: ‘Ulela tu kuete oku litepela lene ka u tẽla. Hĩse vu ka landi wene ku vana va landisa.’ 10 Osimbu va ka landa, sandombua wa pitĩla. Afeko vosombo vana va li pongiya ale va iñila laye kocipito cuvala+ kuenje epito lia yikiwa. 11 Noke afeko vakuavo vosombo veyavo loku popia vati: ‘A Ñala, a Ñala, tu yuluileko!’+ 12 Eye wa tambulula hati, ‘Ocili, ndu sapuili siti, sio kũlĩhĩli.’
13 “Omo liaco, amamiko oku lavulula,+ momo ka wa kũlĩhĩli eteke ndaño owola.+
14 “Ci kasi ndulume umue wa liangiliyila oku linga ungende kuenje o vilikiya apika vaye loku va kundika ovipako viaye.+ 15 Ku umue wa eca olotalendo* vitãlo, ukuavo vivali, handi ukuavo yimosi, omunu lomunu wa tambula eci a soka laco kuenje wa enda kungende waye. 16 Una wa tambula olotalendo vitãlo vonjanja yaco haico a enda, wa linga lavio omĩlu kuenje wa nganyala vali vitãlo. 17 Cimuamue haico la una wa tambula olotalendo vivali okuti wa nganyala vali vivali. 18 Pole, ukuenje una wa tambula otalendo yimosi wa enda, wa fẽla posi kuenje wa lembika olombongo* via cime caye.
19 “Noke yotembo yalua, cime capika vaco wa tiuka kuenje wa kũlĩhĩsa eci ovo va linga lolombongo viaye.+ 20 Una wa tambuile olotalendo vitãlo weya, yu wa nena olotalendo vikuavo vitãlo kuenje wa popia hati, ‘A cime, wa ñundikile olotalendo vitãlo; tala, nda nganyala vali olotalendo vitãlo.’+ 21 Cime caye wo sapuila hati: ‘Wa linga ciwa, wupika uwa haive wa koleliwa! Wa lekisa okuti wa koleliwa kovina vitito. Hu kundika ovina vialua.+ Sanjukila kumue la cime cove.’+ 22 Noke una wa tambuile olotalendo vivali weya kuenje wa popia hati, ‘A cime, wa ñundikile olotalendo vivali; tala, nda nganyala vali olotalendo vivali.’+ 23 Cime caye wo sapuila hati: ‘Wa linga ciwa, wupika uwa haive wa koleliwa! Wa lekisa okuti wa koleliwa kovina vitito. Hu kundika ovina vialua. Sanjukila kumue la cime cove.’
24 “Oku sulako upika una wa tambuile otalendo yimosi weya, yu wa popia hati: ‘A cime, nda kũlĩha okuti ove wulume umue wa kãla, momo ungula apa kua kũlile kuenda o pekola apa kua saselele.+ 25 Nda kuata usumba kuenje nda lembika otalendo yove posi. Tambula eci cove.’ 26 Cime caye wo kumbulula hati: ‘Ove wupika ũvi haive wucisiãi, wa kũlĩha ndati okuti ame ndi ungola apa sia kũlile kuenda ndi pekola apa sia saselele? 27 Nda oco, nda wa ka tualele olombongo* viange kombango okuti, poku tiuka nda nda vi tambula losindike yaco.
28 “‘Omo liaco, u tambuli otalendo yaye, yeci ku una o kuete olotalendo ekũi.+ 29 Momo u o kuete ale, o ka tambula vali kuenda o ka kuata calua. Puãi una o kuete citito, citito caco a kuete cu ko upiwa.+ 30 Kuenje upika una ka silivila a imbiwe posamua vowelema. Oko ku kala oku lila kuaye loku likeleketa ovayo.’
31 “Eci Mõlomunu+ eyilila vulamba waye lovangelo vosi, o ka tumãla kocalo culamba waye.+ 32 Olofeka viosi vi ka liongoluila kovaso yaye kuenje eye o ka tepisa omanu ndeci ungombo a tepisa olomeme kolohombo. 33 Kuenje eye o ka kapa olomeme+ kondio yaye, pole, olohombo kepĩli.+
34 “Kuenje Soma o ka sapuila vana va kasi kondio yaye hati: ‘Enjui, ene wa sumũlũisui la Isiange, piñali Usoma wo pongiyilui tunde koku sevetiwa kuoluali. 35 Momo nda kala lonjala kuenje wa nyĩhi coku lia; nda kala lenyona kuenje wa nyĩhi coku nyua. Nda kala ocingendeleyi kuenje wa njekisi;+ 36 nda kala epẽle* kuenje wa mbualisi.+ Nda vela kuenje wa ndi tati. Nda kala vokayike kuenje wa masuisi.’+ 37 Noke vakuesunga va ka tambulula vati: ‘A Ñala, eteke lipi tua ku sanga onjala kuenje tua ku ĩha coku lia, ale lenyona kuenje tua ku ĩha coku nyua?+ 38 Eteke lipi wa kala ndocingendeleyi kuenje tua ku yekisa, ale wa kala epẽle kuenje tua ku walisa? 39 Eteke lipi tua ku mola okuti o vela, ale wa kala vokayike kuenje tua ku pasuisa?’ 40 Soma o ka va tambulula hati: ‘Ocili, ndu sapuili siti, eci wa lingili ku vamanjange va sule, wa ci lingilivo ame.’+
41 “Eye o ka sapuila ava va kasi kepĩli liaye hati: ‘Nundi,+ ene wa siñaliwi. Vu wili vondalu ka yi pui+ ya pongiyiwila Eliapu lovangelo vaye.+ 42 Momo nda kala lonjala kuenje ka wa nyĩhili coku lia; nda kala lenyona kuenje ka wa nyĩhili coku nyua. 43 Nda kala ocingendeleyi kuenje ka wa njekisili; nda kala epẽle kuenje ka wa mbualisili; nda vela kuenda nda kala vokayike kuenje ka wa ndi tateli.’ 44 Kuenje ovo va ka tambululavo vati: ‘A Ñala, eteke lipi tua ku sanga onjala, lenyona kuenda wa kala ocingendeleyi, epẽle, oku vela pamue vokayike kuenje ka tua ku kuatisile?’ 45 Eye o ka va tambulula hati: ‘Ocili, ndu sapuili siti, eci ka wa lingili ku vamanjange va sule, ka wa ci ndingilivo ame.’+ 46 Kuenje ava va ka kuata olofa ka vi pui,*+ pole, vakuesunga va ka tambula omuenyo ko pui.”+
26 Eci Yesu a mala oku popia ovina evi viosi, wa sapuila olondonge viaye hati: 2 “Ene wa kũlĩhi okuti pa kamba lika oloneke vivali oco ku lingiwe o Paskoa+ kuenje Mõlomunu o ka eciwa loku pondiwila kuti.”+
3 Vepuluvi liaco ovitunda via velapo lakulu vomanu, va liongoluila kocitali cocitunda cinene ca tukuiwile Kayafa,+ 4 kuenje va tumbika ongombo+ yoku kuata Yesu latutu oco vo wipaye. 5 Va popia vati: “Ka tu ka ci lingi vokuenda kuocipito, oco pokati komanu ka pa ka kale ema.”
6 Osimbu Yesu a kala ko Betania konjo ya Simono ukuavilundu,+ 7 ukãi umue wa amela kokuaye longalafa yo alabastro yulela welemba liwa haiwo wa tĩla calua kuenje wa fetika oku u sieketa vutue osimbu eye a kala oku lia.* 8 Olondonge poku ci mola via tema kuenda via popia viti: “Momo lie ku lingiwila epese eli? 9 Momo ulela waco, nda wa landisiwile londando yalua loku eca olombongo viaco kolohukũi.” 10 Yesu eci a ci yeva, wa va sapuila hati: “Momo lie vu sakalaisala ukãi? Eye wa ndingila eci ciwa. 11 Otembo yosi ene vu kasi lolohukũi,+ pole, ka vu ka kala lame otembo yosi.+ 12 Eci ukãi a linga poku ndi sieketa ulela welemba liwa vetimba, wa ci lingila oku pongiya etimba liange koku kendiwa.+ 13 Ocili, ndu sapuili siti, kolonepa viosi violuali kuna ku kundiwila olondaka evi viwa, eci ukãi u a ndingila, ci ka sapuiwa ndonjivaluko yaye.”+
14 Noke umue pokati Kekũi la Vavali una wa tukuiwa Yuda Isikariote,+ wa enda kovitunda via velapo,+ 15 loku popia hati: “Nye vu nyĩha oco ndi pakule Yesu?”+ Va likunda oku wĩha 30 kolopalata.+ 16 Omo liaco, oku upisa opo, eye wa sandiliya epuluvi liwa lioku u pakula.
17 Keteke liatete Liolombolo ka vi kuete Etumbisa,+ olondonge vieya ku Yesu kuenje vio pula viti: “Pi o yongola okuti oko tu ku pongiyila o Paskoa?”+ 18 Eye wa tambulula hati: “Kuendi volupale kulume umue kuenje u sapuili ndoco, ‘Ulongisi hati: “Otembo yange ya sokiyiwila oku fa yi kasi ocipepi; ndi ka lila o Paskoa konjo yove kumue lolondonge viange.”’” 19 Olondonge via linga ndeci Yesu a va handeleka kuenda via pongiya o Paskoa.
20 Eci kua linga oñolosi,+ eye wa tumãla komesa kumue lolondonge viaye 12.+ 21 Osimbu va kala oku lia, eye wa popia hati: “Ocili, ndu sapuili siti, umue pokati kene o ka makula.”+ 22 Lesumuo lialua, vosi va fetika oku u pula hati: “A Ñala, hameko, siti?” 23 Eye wa va tambulula hati: “Una o kapa eka liaye kumosi lame petiyela, eye o ka makula.+ 24 Ocili, Mõlomunu o fa ndeci ca sonehiwa catiamẽla kokuaye, pole, una o pakula Mõlomunu ngongo yaye!+ Hĩse nda ulume waco ka citiwile.”+ 25 Yuda una wa laikele oku u pakula, wa pula hati: “A Rambei, hameko, siti?” Yesu wo tambulula hati: “Ove muẽle wa ci popia.”
26 Osimbu va kala oku amamako oku lia, Yesu wa tikula ombolo, wa linga ohutililo yimue kuenda wa yi timbula+ kuenje wa yeca kolondonge hati: “Tambuli, li. Eci ci lomboloka etimba liange.”+ 27 Wa tikulavo okopo, noke yoku eca olopandu vohutililo wa yeca kokuavo hati: “Nyuiko vosi yene,+ 28 eci ci lomboloka ‘osonde yange+ yocisila,’+ yina yi ka pesiwila oku kuatisa omanu valua+ oco akandu a ecelue.+ 29 Pole, ndu sapuili siti: Lalimue eteke ndi nyua vali ovinyu eyi toke keteke ndi nyua yokaliye kumue lene Vusoma wa Isiange.”+ 30 Noke yoku imba ovisungo viesivayo,* va tunda, va enda Komunda yo Oliveira.+
31 Yesu wa va sapuila hati: “Vosi yene uteke ulo vu ka njanduluka, momo ca sonehiwa citi: ‘Ndi ponda ungombo kuenje olomeme viosi vio vocunda vi ka lisandula.’+ 32 Pole, eci ndi pinduiwa, ho livangeli ko Galilea.”+ 33 Petulu wo tambulula hati: “Ndaño vosi vakuavo va ku yanduluka, ame lalimue eteke ndi ka ku yanduluka!”+ 34 Yesu wo sapuila hati: “Ocili, ndu ku sapuila siti, uteke ulo osimbu ekondombolo ka lia lilile, o ka ndi likala olonjanja vitatu.”+ 35 Petulu wo sapuila hati: “Ndaño oku fa love, lalimue eteke hu likala.”+ Cimuamue haico olondonge viosi vikuavo via popia.
36 Noke Yesu wa pitĩla lavo pocitumãlo cimue ci tukuiwa Gesemane+ kuenda wa sapuila olondonge hati: “Tumãli palo osimbu ngenda oko oku ka likutilila.”+ 37 Wambata Petulu lomãla vavali va Sebedeo kuenje wa fetika oku sumua loku tokotelua calua.+ 38 Yu wa va sapuila hati: “Nda sumua calua toke koku fa. Siali palo kuenda amamiko oku lavulula kumue lame.”+ 39 Oku amela naito kovaso, wa nyoñamisa ocipala loku likutilila hati:+ “A Tate, nda citava, njupe okopo eyi.+ Handeciko nda panga, puãi ndeci ove wa panga.”+
40 Eye wa tiuka kolondonge kuenje wa vi sanga okuti via pekela, yu wa sapuila Petulu hati: “Ene ka wa tẽleli oku amamako oku lavulula lame ndaño owola yimosi?+ 41 Amamiko oku lavulula+ kuenda likutilili olonjanja viosi+ okuti ka vu kupukila veyonjo.+ Ocili okuti, utima wa pama,* pole, etimba lia hongua.”+ 42 Noke wa enda onjanja yavali oku ka likutilila hati: “A Tate, nda ka citava okuti okopo eyi o yi njupa, pole, te ndi yi nyua, ocipango cove ci lingiwe.”+ 43 Eci a tiuka vali wa va sanga okuti va pekela, momo va kala lotulo tualua. 44 Wa va sia kuenje wa enda vali onjanja yatatu oku ka likutilila, loku popia ovina vimuamue. 45 Noke wa tiuka kolondonge kuenje wa vi sapuila hati: “Vepuluvi ndeli ene vu kasi oku pekela loku puyuka! Owola yi kasi ocipepi oco Mõlomunu a pakuiwe la vakuakandu. 46 Votoki, tuendi. Tali! U o makula o kasi ocipepi.” 47 Osimbu a kala oku vangula, Yuda umue pokati kolondonge Ekũi la Vavali, weya lowiñi walua wambata olosipata lolombueti. Ovo va tumiwa lovitunda via velapo kuenda akulu vomanu.+
48 Omakuli yaye ya ecele ale ondimbukiso kokuavo yokuti: “U ndi sipula, eye, u kuati.” 49 Kuenje wa amela ku Yesu loku popia hati: “Kalunga, a Rambei!” kuenda wo sipula. 50 Pole, Yesu wo pula hati: “Okuetu, momo lie o kasilili palo?”+ Ovo va amela ku Yesu yu vo kuata. 51 Pole, umue pokati ka vana va kala la Yesu, wolõla eka liaye, wa pola osipata kuenje wa lemẽha upika wocitunda cinene poku u sonja etũi.+ 52 Yesu wo sapuila hati: “Someha osipata vocilalo cayo,+ momo vosi va yaka losipata, va ka nyõleha losipata.+ 53 Ale o sima okuti si tẽla oku pinga ku Isiange oco vepuluvi lilo a tume 12 kolohoka viovangelo?+ 54 Nda oco, Ovisonehua vi popia okuti, eci te ci lingiwa lonjila ndeyi, nda via tẽlisiwa ndati?” 55 Vowola yaco Yesu wa sapuila owiñi hati: “Ene weyi lolosipata kuenda olombueti oco vu ñuati ndocingumba? Eteke leteke nda enda oku tumãla vonembele oku longaisa,+ pole, ka wa ñuateli.+ 56 Ovina evi viosi via lingiwila oco ku tẽlisiwe eci ca sonehiwa* lovaprofeto.”+ Kuenje olondonge viosi vio siapo kuenda via tila.+
57 Vana va kuata Yesu vo wambata kocitunda cinene Kayafa,+ kuna vakuavisonehua lakulu va liongoluila.+ 58 Pole, Petulu wo kuama ocituanyima toke kocitali cocitunda cinene, noke wa iñila, wa tumãla lapika oco a mole eci ca laikele oku pita.+
59 Noke ovitunda via velapo la vosi Vakuekanga Linene va sanda uvangi wuhembi oco va ponde Yesu.+ 60 Pole, ka va sangele cimue, ndaño okuti valua vo wimbila uvangi wuhembi.+ Noke kueya omanu vavali, 61 va popia vati: “Ulume u, wa popele okuti, ‘Nẽla oku nyõla onembele ya Suku, loku yi tumbulula voloneke vitatu.’”+ 62 Poku yeva olondaka evi, ocitunda cinene ca votoka yu co pula citi: “Ku tambulula cimue? Ku yevite hẽ eci omanu va kasi oku ku pindikila?”+ 63 Pole, Yesu wamamako oku ũha.+ Kuenje ocitunda cinene ca popia citi: “Hu lisingisa la Suku o kasi lomuenyo oco o tu sapuile nda ove Kristu, Omõla a Suku!”+ 64 Yesu wo kumbulula hati: “Ove muẽle wa ci popia. Pole, hu sapuila siti: Oku upisa cilo, vu ka mola Mõlomunu+ wa tumãla kondio Yukuonene Wosi+ kuenda iyilila valende o kilu.”+ 65 Noke ocitunda cinene ca tola uwalo waye loku popia hati: “Eye wa popia etonãi! Uvangi upi tu yongola vali? Tali ño! Cilo wa yevi etonãi. 66 Ene vu sima nye?” Ovo va tambulula vati: “Eye o sesamẽla oku fa.”+ 67 Vo siyila kocipala,+ loku u veta olonuku.+ Vakuavo vo patũla kocipala,+ 68 loku popia vati: “A Kristu imba owanji, nda ove wuprofeto, helie wa ku veta?”
69 Petulu wa tumãlele posamua yocitali kuenda upika umue ufeko weya kokuaye, yu wa popia hati: “Ove wa kalavo la Yesu u Galilea!”+ 70 Pole, eye wa likalela kovaso a vosi, hati: “Eci o kasi oku popia si cĩ.” 71 Eci a tunda poku enda pombundi, ufeko ukuavo wo limbuka yu wa sapuila vana va kalako hati: “Ulume u wa kala la Yesu u Nasara.”+ 72 Eye wa likala vali loku lisinga hati: “Ulume u sio kũlĩhĩle!” 73 Noke yokatembo kamue, vana va kala ocipepi, veya kuenda va sapuila Petulu vati: “Ocili, ove u umue pokati kavo, momo elimi* liove li ku imbila uvangi.” 74 Eye wa fetika oku li siñala kuenda oku lisinga hati: “Ulume u sio kũlĩhĩle!” Vonjanja yaco haico ekondombolo lia lila. 75 Kuenje Petulu wa ivaluka eci Yesu a popele okuti: “Osimbu ekondombolo ka lia lilile, o ka ndi likala olonjanja vitatu.”+ Kuenje wa tundila posamua loku lila calua.
27 Eci kua ca omẽle, ovitunda via velapo viosi kuenda akulu vomanu va sapela omunu lukuavo ndomo va ponda Yesu.+ 2 Noke yoku u kuta, vo wambata kuenje vo weca ku nguluvulu Pilato.+
3 Kuenje Yuda una wo pakula, eci a limbuka okuti Yesu wa pisiwila oku fa, wa livela kuenje wambata 30 kolopalata oco a vi tiule kovitunda via velapo kuenda kakulu,+ 4 loku popia hati: “Nda linga ekandu poku pakula osonde ya pua eko.” Ovo vati: “Tu kueteko nye? Eci ocitangi cove!” 5 Omo liaco, olopalata viaco wa vi imba vonembele kuenje wa tunda. Noke wa enda, wa likapa ukolo posingo kuenda wa liponda.+ 6 Pole, ovitunda via velapo via nõla olopalata viaco loku popia viti: “Ka ca sungulukile oku vi kapa vohondo yoku seleka ukuasi, momo ondando yosonde.” 7 Noke yoku livangula pokati, va landa usenge wukuakutalavaya lotuma lolombongo viaco oco u kale ocitumãlo coku kendelamo ovingendeleyi. 8 Omo liaco, usenge waco u tukuiwa hati, Usenge Wosonde,+ toke koloneke vilo. 9 Kuenje kua tẽlisiwa eci ca popiwa pocakati cuprofeto Yeremiya hati: “Kuenda vopa 30 kolopalata, ondando ya sokiyiwila ulume una omãla vamue va Isareli vo sokiyila ondando yimue, 10 kuenda va landa lavio usenge wukuakutalavaya lotuma, ndeci Yehova* a ndi handelekele.”+
11 Noke Yesu wa talama kovaso ya nguluvulu kuenje nguluvulu wo pula hati: “Ove Soma ya va Yudea?” Yesu wo tambulula hati: “Ove muẽle wa ci popia.”+ 12 Pole, osimbu ovitunda via velapo kuenda akulu va kala loku u lundila, eye ka tambuluile cimue.+ 13 Kuenje Pilato wo pula hati: “Ku yevite hẽ ovina vialua va kasi oku ku pindikila?” 14 Pole, ko tambuluile ondaka layimue kuenje nguluvulu wa komõha calua.
15 Ca kala ocituwa cokuti kocipito locipito, nguluvulu wa enda oku yovola omandekua yina owiñi wa yonguile.+ 16 Kepuluvi liaco, kua kala omandekua yimue ya kũlĩhĩwile calua yi tukuiwa okuti Baraba. 17 Eci va liongoluila pamosi, Pilato wa va pula hati: “Helie vu yongola okuti ndu u yovola, Baraba, ale Yesu o tukuiwa hati Kristu?” 18 Momo Pilato wa limbuka okuti vo nena kokuaye omo lionya. 19 Handi vali, osimbu eye a tumãla komangu yekanga, ukãi waye wa tuma esapulo kokuaye hati: “Ku ka linge cimue cĩvi kulume u ukuesunga, momo etaili nda tala ohali yalua vonjoi mekonda liaye.” 20 Puãi ovitunda via velapo kuenda akulu va tutuminya owiñi oco va pinge Baraba,+ okuti Yesu o pondiwa.+ 21 Nguluvulu wa va pula hati: “Pokati kava vavali, elie vu yongola okuti eye njovola?” Ovo vati: “Baraba.” 22 Pilato wa va pula vali hati: “Nye ndi linga la Yesu o tukuiwa hati Kristu?” Vosi va tambulula vati: “A valeliwe kuti!”*+ 23 Eye wa pula hati: “Momo lie? Ocina cipi cĩvi a linga?” Vosi va kaluka vali lolukandi vati: “A valeliwe kuti!”+
24 Eci a limbuka okuti ka ci tẽliwa kuenje kua wenguka ema, Pilato wa tikula ovava yu wa pusila ovaka aye kovaso owiñi, loku popia hati: “Si kuete eko liosonde yulume u-u. Cosi ci kasi peka liene.” 25 Kuenje omanu vosi va tambulula vati: “Osonde yaye yi tu wile etu kuenda omãla vetu.”+ 26 Eye wa va yovuila Baraba, pole, wa tuma oku tipula Yesu+ loku weca oco a pondiwile kuti.+
27 Kuenje asualali va nguluvulu vambata Yesu kelombe lia nguluvulu kuenda vongoluila asualali vosi kuenda vo ñuala.+ 28 Vo upa uwalo waye, vo walisa onanga yi kusuka,+ 29 kuenda va vinda ekolowa liolosongo, vo li walisa kutue kuenda vo kapa olundeya peka liaye liondio. Vo kekamẽla loku u yola epembe vati: “Kalunga,* a Soma ya va Yudea!” 30 Vo siyila,+ va tikula olundeya kuenda va fetika oku u veta laluo kutue. 31 Oku sulako, noke yoku u yola epembe, vo upa ocikutu, yu vo walisa uwalo waye kuenje vo wambata oco a valeliwe kuti.+
32 Osimbu va kala oku tunda, va sanga ulume umue u Kurene o tukuiwa Simono. Ulume waco vo kisika oku ambata uti wekangiso* wa Yesu.+ 33 Eci va pitĩla kocitumãlo ci tukuiwa Gongota, ci lomboloka Ocitumãlo Cekõlokõlo,+ 34 vo wĩha ovinyu ya tengiwa lovikũla vilula oco a yi nyue;+ pole, eci a yi mãha, wa likala oku yi nyua. 35 Noke yoku u valela kuti, va litepela uwalo waye poku u limbila ocela,+ 36 kuenje oko va tumãla oku u lavulula. 37 Kilu liutue waye va kapako ocisonehua ci lekisa esunga lieci a kalela oku yambuiwa, citi: “U Yesu Soma ya va Yudea.”+
38 Kua kala ovingumba vivali via valeliwile kuti konele yaye okuti, umue kondio yaye ukuavo kepĩli.+ 39 Kuenje vana va kala oku pita onjila, va fetika oku u sepula,+ loku puka puka ovitue viavo,+ 40 vati: “Okuakunyõla onembele loku yi tunga voloneke vitatu,+ lipopela ove muẽle! Nda vumõla a Suku, loka kuti wekangiso!”*+ 41 Cimuamue haico, ovitunda via velapo, la vakuavisonehua kuenda akulu, va fetika oku u yola epembe loku popia vati:+ 42 “Wa popela vakuavo; eye muẽle ka tẽla oku lipopela! Eye Soma yo Isareli;+ a loke kuti wekangiso* kuenje tu ka tava kokuaye. 43 Eye wa kolelele Suku; kaliye Suku o popele nda Eye o yongola oku u kuatisa,+ momo wa popia hati, ‘Ndi Mõla a Suku.’”+ 44 Cimuamue haico okuti, ndaño muẽle ovingumba vina via kala koviti konele yaye, via fetika oku u pembula.+
45 Oku upisa kowola yepandu,* owelema wa wila kilu lieve liosi toke kowola yecea.*+ 46 Kowola yecea, Yesu wa kaluka lolukandi hati: “Eli, Eli, lama sabakatani?” ci lomboloka okuti, “A Suku yange, a Suku yange, momo lie wa njandulukila?”+ 47 Vamue va kalako, poku ci yeva va popia vati: “Ulume u, wo vilikiya Eliya.”+ 48 Umue pokati kavo wa kuata onjavi kuenda wa yi yuvika vindangele loku yi kapa kolundeya kuenje wo wĩha oco a nyue.+ 49 Pole, vakuavo vati: “A kale! Tu tala nda Eliya iya oku u popela.” 50 Yesu wa kaluka vali lolukandi kuenje wa tula omuenyo.+
51 Kuenje tala! Ongumbo yocitumãlo ci kola+ ya toka volonepa vivali,+ tunde kilu toke kombuelo,+ osi ya luluma kuenda ovawe a toka. 52 Ayambo a yuluka kuenda atimba alua olosandu via pekelele kolofa, a pinduka, 53 (kuenda omanu va tunda vayambo noke liepinduko liaye, va iñila volupale lu kola) kuenje va tukulukila komanu valua. 54 Eci kesongo kolohoka kumue la vana va kala kumosi oku lavulula Yesu, va mola ocilemawe kuenda ovina vikuavo via pitako, va kuata usumba loku popia vati: “Ocili, u wa kala muẽle Omõla a Suku.”+
55 Kuenje kua kala akãi valua va kala oku lavulula ocipãla, vana okuti va enda oku kuama Yesu oco vo kuatise tunde ko Galilea;+ 56 pokati kavo pa kala Maria Magadala, la Maria ina ya Tiago la Yose kuenda ina yomãla va Sebedeo.+
57 Osimbu ekumbi lia kala oku iñila, kueya ulume umue ohuasi u Arimateya o tukuiwa Yosefe okuti, wa lingavo ondonge ya Yesu.+ 58 Ulume waco wa amela ku Pilato kuenda wa pinga etimba lia Yesu.+ Kuenje Pilato wa handeleka oco vo lĩhe.+ 59 Yosefe wopa etimba kuenje wa li muñila ponanga yovalatanya,+ 60 kuenda wa li langeka veyambo liaye liokaliye+ lina eye a sokotuile vesenje. Noke yoku tiñuluila ewe linene puvelo weyambo, wa tundako. 61 Pole, Maria Magadala la Maria ukuavo haipo va siala, va tumãla kovaso yeyambo.+
62 Keteke lia kuamamo okuti, lioku pongiya Esambata,+ ovitunda via velapo la va Fariseo va liongoluila kovaso a Pilato, 63 vati: “A Ñala, tua ivaluka eci ondimbiki yaco ya enda oku popia osimbu a kala lomuenyo okuti, ‘Noke yoloneke vitatu ndi pinduiwa.’+ 64 Omo liaco, handeleka oco eyambo li laviwe ciwa toke keteke liatatu okuti, olondonge viaye ka viya oku u nyana+ loku sapuila omanu okuti, ‘Wa pinduiwa kuava va fa!’ Kuenje elimbi liaco li ka piãla okuti liatete li sule.” 65 Pilato wa va sapuila hati: “Ene vu kuete olondavululi. Kuendi, lavi eyambo ndomo wa pangi.” 66 Kuenje va enda oku ka lava eyambo loku li yika lewe kuenda va kapako olondavululi.
28 Noke Yesambata, komẽle yeteke liatete liosemana, Maria Magadala kuenda Maria ukuavo veya oku tala eyambo.+
2 Kuenje tala! Kua pitile ocilemawe cinene, momo ungelo wa Yehova* wa tundile kilu, wa tiñulula ewe kuenje wa tumãlako.+ 3 Emolẽho liaye lia kala ndociliakulo kuenda uwalo waye wa yelele calua ndocikokoto.+ 4 Olondavululi vio kuatela usumba, via luluma kuenda via linga ndovivimbi.
5 Pole, ungelo wa sapuila akãi hati: “Ko ka kuati usumba, momo nda kũlĩha okuti vu kasi oku sandiliya Yesu una wa pondiwila kuti.+ 6 Eye ka kasi palo, momo wa pinduiwa, ndomo eye a ci popele.+ Enjui, ndo tali apa a langekiwile. 7 Noke kuendi lonjanga ka sapuili olondonge viaye okuti eye wa pinduiwa kuava va fa kuenje o ko livangeli ko Galilea.+ Oko vu ko muila. Tali! Ivaluki ovina ndo sapuili.”+
8 Omo liaco, lusumba kuenda esanju lialua, va tunda lonjanga keyambo, va lupuka oku ka sapuilako olondonge viaye.+ 9 Kuenje Yesu wa lisanga lavo yu wa popia hati: “Kalungi!” Ovo vamela kokuaye, vo kuata kolomãhi kuenda vo kekamẽla. 10 Noke Yesu wa va sapuila hati: “Ko ka kuati usumba! Kuendi, ka sapuili vamanjange oco va ende ko Galilea, oko va ka ndi muila.”
11 Osimbu akãi va kala vonjila, olondavululi vimue+ via enda volupale kuenje via lomboluila ovitunda via velapo ovina viosi via pita. 12 Noke yoku liongoluila pamosi lakulu loku lisapela pokati, ovo va eca olopalata vialua kasualali, 13 loku popia vati: “Vanguli hoti, ‘Olondonge viaye vieya luteke kuenda vio nyanapo osimbu tua pekela.’+ 14 Kuenje nda nguluvulu wa ci yeva, tu ko lomboluila ondaka yaco* kuenda ka vu ka sukila oku sakalala.” 15 Ovo va tambula olopalata viaco, va linga ndeci va handelekiwa kuenda esapulo liaco lia lisanduila ku va Yudea toke etaili.
16 Noke olondonge 11 via enda ko Galilea+ komunda yina Yesu a va sapuilile okuti oko va ka lisanga.+ 17 Eci vo mola, vo kekamẽla, pole, vamue va tatãla. 18 Yesu wamela kokuavo kuenje wa va sapuila hati: “Unene wosi wo kilu lowu wo posi, wa nyĩhiwa.+ 19 Omo liaco, kuendi, ka longisi omanu vo kolofeka viosi+ oco va linge olondonge viange, va papatisili+ vonduko ya Tate la Mõla kuenda yespiritu sandu, 20 va longisi oku linga ovina viosi ndo kundiki.+ Kuenje ñasi kumue lene oloneke viosi, toke kesulilo lioluali.”*+
Ale “ulala wovikoti.”
Ale “Mesiya; Una wa Wavekiwa.”
Ale “ongusu ya pama.”
Vovisonehua vio Helasi onduko ya Suku okuti, Yehova yi molẽha 237 kolonjanja, eyi oyo onjanja yatete yi molẽha. Tala Alombo. A5.
Kelimi lio Heveru ci likuata londuko Yesiua ale Yehosua, yi lomboloka “Yehova Eye Upopeli.”
Tala Alombo. A5.
Tala Alombo. A5.
Tala Elomboluilo.
Ale “vakualumbu.”
Ale “Mesiya; Una wa Wavekiwa.”
Tala Alombo. A5.
Tala Alombo. A5.
Tala Alombo. A5.
Pamue ya tunda kondaka yimue kelimi lio Heveru okuti, yi lomboloka “ocinjovelela.”
Tala Alombo. A5.
Ale “oku iñisiwa kosi yovava; oku yuvikiwa vovava.”
Tala Alombo. A5.
Ale “kevindikiyo.”
Tala Alombo. A5.
Ale “oku ndi fendela onjanja yimosi.”
Tala Alombo. A5.
Ale “o lingila upange u kola.”
Ale “Imbo Lialupale Ekũi.”
Ale “vakuesuluviko.”
Ale “oku kuta.”
Ale “vakuambembua.”
Ale “ekualu lioku yonga.”
Ocitumãlo coku timĩhila ovinene kosamua yo Yerusalãi. Tala Elomboluilo.
Lit., “o kuadrante ya sulako.” Tala Alombo. B14.
Tala Elomboluilo.
Tala Elomboluilo.
Kelimi lio Helasi porneia. Tala Elomboluilo.
Tala Alombo. A5.
Okuti, oku levalisa, pole, ku lavoka oku tambula losindike.
Ale “va sokapo.”
Ale “olombanjaile kolohukũi.” Tala Elomboluilo.
Ale “oku yi kolisa; oku yi tenda okuti yi kola.”
Lit., “ombolo.”
Ale “oku yovola.”
Va Yudea va enda oku li sieketa ulela kutue oco va molẽhe okuti va liposuisa.
Ale “ocinyi calua.”
Lit., “lĩvi.”
Ale “oku yokoka.”
Ale “kongenge.”
Ale “ukuambili.”
Ale “uwalo ukuavo.”
Onduko yeciwa ku Satana, ombuale, ale ombiali yolondele.
Tala Elomboluilo.
Lit., “lo asariu yimosi.” Tala Alombo. B14.
Tala Elomboluilo.
Ale “uwalo wa posoka?”
Lit., “kovaso yocipala cove.”
Ale “vi teyuiwa.”
Ale “omo lionima yaluo.”
Okuti, ocitumãlo mu kendiwa omanu va fa.
Ale “ya leluka oku yambata.”
Ale “ombolo ya taliwa.”
Ale “ka ku kuete ongusu.”
Onduko ya eciwa ku Satana.
Ale “koloneke vilo.” Tala Elomboluilo.
Ale “ka va kolelele Suku.”
Ale “oloneke vilo.” Tala Elomboluilo.
Ale pamue, “koku sevetiwa kuoluali.”
Ale “oloneke.” Tala Elomboluilo.
Ale “oloneke.” Tala Elomboluilo.
Ale “oloneke.” Tala Elomboluilo.
Okuti, Herode Antipasi. Tala Elomboluilo.
Lit., “wa vi sumũlũisa.”
Okuti, kowola 3 komẽle toke eci ekumbi li tunda kowola 6.
Okuti, oku liyelisa omo liociholo.
Ale “oku popia lãvi.”
Kelimi lio Helasi porneia. Tala Elomboluilo.
Okuti, oku liyelisa omo liociholo.
Ale “oku likandangiya oku lia.”
Ale “akualu oku kapa okulia.”
Ale “ka va kolelele Suku.”
Ale “akualu oku kapa okulia.”
Lit., “etimba kuenda ositu.”
Okuti, ocitumãlo mu kendiwa omanu va fa.
Tala Elomboluilo.
Ale “u yela.”
Tala Alombo. A3.
Tala Alombo. B14.
Lit., “ocingangu copalata,” ci tendiwa okuti otetradracma. Tala Alombo. B14.
Tala Elomboluilo.
Tala Alombo. A3.
Ale pamue, “yene.”
Lit., “kuenda oku u lemẽla.”
Lit., “vomẽla.”
10.000 kolotalendo viopalata vi soka 60.000.000 kolodenariu. Tala Alombo. B14.
Tala Alombo. B14.
Ale “volongave.”
Kelimi lio Helasi porneia. Tala Elomboluilo.
Tala Alombo. B14.
Okuti, kowola 9 komẽle.
Okuti, kowola 12 ekumbi pongunji.
Okuti, kowola 3 kekumbi.
Okuti, kowola 5 kekumbi.
Tala Alombo. B14.
Tala Alombo. B14.
Tala Alombo. B14.
Lit., “lĩvi; lia vĩha.”
Ale “ukuacali.”
Tala Alombo. A5.
Eli epingilo limue lia lingiwa ku Suku oco a yovole Yesu.
Ale “lia sovuiwa lomanu?”
Lit., “utue wevindi.”
Tala Alombo. A5.
Ale “oku tumãla komesa.”
Tala Alombo. B14.
Tala Alombo. A5.
Tala Alombo. A5.
Ale “via velapo.”
Ale “Ulongisi.”
Tala Alombo. A3.
Ale “vana va tavisiwa oco va tiamẽle ketavo lia va Yudea.”
Tala Elomboluilo.
Tala Elomboluilo.
Ale pamue, “yu siali upolokoso.”
Tala Alombo. A5.
Tala Elomboluilo.
Ale “oloneke.” Tala Elomboluilo.
Tala Elomboluilo.
Kelimi lio Helasi ci tiamisiwila komanu kuenda kovinyama.
Lit., “olofela vikuãla.”
Tala Elomboluilo.
Ale “kelivala lipi liuteke.”
Ale “ukualondunge.”
Ale “vakualondunge.”
Otalendo yimosi yo ko Helasi yi soka 20.4 kolokilu. Tala Alombo. B14.
Lit., “opalata.”
Lit., “opalata.”
Ale “ka walele ciwa.”
Lit., “oku kunduiwa; oku nyõliwa.”
Ale “oku tumãla komesa.”
Ale “olosamo.”
Ale “onjongole.”
Ale “ovisonehua.”
Ale “elaka.”
Tala Alombo. A5.
Ale “A pondiwile kuti!”
Ale “oku lama.”
Tala Elomboluilo.
Tala Elomboluilo.
Tala Elomboluilo.
Okuti, kowola 12 ekumbi pongunji.
Okuti, kowola 3 kekumbi.
Tala Alombo. A5.
Lit., “oku livondela oco a tave.”
Ale “oloneke.” Tala Elomboluilo.