Litumbika Koku Tanga

OVINYAMA ka vi tẽla oku linga eci ove o kasi loku linga cilo. Omo liekambo liepuluvi lioku enda kosikola, pokati komanu epandu, umosi ka tẽla oku tanga. Kuenda, vana okuti va tẽla oku tanga, ka va siatele oku ci linga olonjanja viosi. Pole, uloño wove woku tanga ovipama via sonehiwa, u ku kuatisa oku kũlĩha eci ci kasi loku pita kolofeka vikuavo, loku kũlĩhavo omuenyo womanu vamue okuti kokuavo o tẽla oku lilongisilako vialua. Kuendavo oka kuata ukũlĩhĩso wasuapo uka ku kuatisa oku liyaka lakatanga omuenyo.

Oku tẽla oku tanga, ku kuatisa umalẽhe oku litunda ciwa kosikola. Poku sandiliya upange, uloño waye woku tanga owo uka tepisa upange eye aka tẽla oku linga kuenda alivala eye aka pesila koku linga upange waco oco a kuate cimue coku litekula. Akãi vana okuti va tẽla oku tanga ciwa, va tẽla vali ciwa oku tata epata liavo kueci catiamẽla koku nõla okulia kuwa kuna ku tekula ciwa etimba, koku va tata konepa yuhayele kuenda koku va teyuila kovoveyi. Akãi vana okuti olonjali haivo va tẽla oku tanga ciwa, ongangu yavo yi pondola oku vetiya omãla vavo oco va kule leloñoloho.

Ekuatiso lia velapo vali handi li tunda koku tanga, lieli okuti, oka tẽla oku “sanga ukũlĩhiso wa Suku.” (Olosap. 2:5) Voku vumba Suku, mua kongela ovina vialua vi kisika oku kuata uloño woku tanga. Volohongele viekongelo mu tangiwila Ovisonehua kuenda alivulu a lombolola eci ci kasi Vembimbiliya. Oku litunda kuove ciwa kupange woku kunda, kuatiamẽlavo calua koku tanga kuove ciwa. Voku li pongiyila kovopange aco, mua kongelavo oku tanga. Omo liaco, oku amamako kuove kespiritu, kuatiamẽla calua koku tanga kuove.

Upa Esilivilo Kapuluvi Osi

Vamue va kasi loku lilongisa ocipango ca Suku, ka va kuete elilongiso lialua. Ovo pamue va sukila oku va longisa oku tanga oco vamameko kespiritu. Ale pamue va sukila ekuatiso oco va tẽle oku tanga ciwa. Kolonepa vina okuti ci sukiliwa, akongelo a kuete oku likolisilako oco va sokiye osikola yava ka va tẽla oku tanga loku soneha, loku kuama ombrochura yina yi kuete osapi ya linga hati, Aplique-se à Leitura e à Escrita. Kuli omanu valua va kasi loku kuatisiwa leliangiliyo liaco eli. Omo okuti, oku tẽla oku tanga ciwa ku kuete esilivilo lialua, akongelo amue, a siata oku linga eliangiliyo lioku kuata ocimunga cimue coku lilongisa oku tanga ciwa. Elilongiso liaco, li lingiwa osimbu Osikola Yupange Wakristão yi kasi loku endisiwa ale kotembo yimue yikuavo. Ndaño kolonepa vina okuti ka kuli eliangiliyo liaco, omunu ci tava okuti amamako loku loñoloha konepa eyi. Eye, o ci linga poku lisokiyila otembo yoku tanga lolukandi eteke leteke, kumue loku kuata onepa olonjanja vialua kosikola.

Pole, ci sumuisa calua, momo alivulu ana a kuete vali enene oviluvialuvia okuti coku tanga cititomo kumue lo televisão lovina vimue vikuavo, vi kasi loku lingisa okuti, oku tanga ku kapiwa konyima vomuenyo womanu valua. Oku tala o televisão kua siata oku tateka valua oku mioñolola uloño wavo woku tanga, woku sokolola kuenda woku vangula ciwa.

“Ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka,” wa siata oku sandeka alivulu a tu kuatisa koku kuata elomboloko Liembimbiliya. Alivulu aco, a lombolola calua catiamẽla kovina viespiritu. (Mat. 24:45; 1 Va Kor. 2:12, 13) Alivulu aco a tu kuatisavo oku kũlĩha evi vi kasi loku pita voluali, kuenda elomboloko liavio. A tu kuatisavo oku kũlĩha ciwa evi vi kasi voluali, kuenda a tu longisa olonjila vioku liyaka lovina vi tu sakalaisa. Ca velapo vali handi ceci okuti, alivulu aco a lekisa ndomo tu tẽla oku vumba Suku oco tu taviwe laye. Oku tanga alivulu aco, cika ku kuatisa oku kuata ovituwa viespiritu.

Ocili okuti, ndaño omunu o tẽla oku tanga ciwa, ka ci kasi okuti cosi a tanga ca sunguluka. Uloño waco, u sukila oku u tiamisila oku kua sunguluka. Ndeci tu sukila oku nõla ciwa eci tu lia, haico tu sukilavo oku nõla lutate eci tu tanga. Momo lie tu lila okulia kuna okuti ka ku tu tekula, ale pamue ku kuete ovinenu? Cimuamue haico, nye hẽ tu tangela ovipama vina okuti vi nyõla ovisimĩlo vietu? Olonumbi Viembimbiliya te ovio vi tu kuatisa oku nõla ovipama via sunguluka oku vi tanga. Osimbu kua nõlele handi eci o tanga, konomuisa ovisonehua vimue ndeci: Ukundi 12:12, 13; Va Efeso 4:22-24; 5:3, 4; Va Filipoi 4:8; Va Kolosai 2:8; 1 Yoano 2:15-17, kuenda 3 Yoano 10.

Tanga Locisimĩlo ca Sunguluka

Esilivilo lioku tanga locisimĩlo ca sunguluka, li limbukiwila poku konomuisa ovolandu a sangiwa Vevangeliu. Ndeci, Vevanjeliu lia Mateo, tu sangamo olondaka via Yesu, eci a pula kasongui vatavo hati: “Ka wa tangeli?” kuenda “Ka wa la tangi?” Eci wa ci linga eci handi ka va ihĩle etambululo li sangiwa Vembimbiliya kapulilo avo oku u nyika. (Mat. 12:3, 5; 19:4; 21:16, 42; 22:31) Cimue tu lilongisilako ceci okuti, nda ka tua tangele locisimĩlo ca sunguluka, ci tava okuti tu pitila kelomboloko limue halioko ale ka tu upiko esilivilo lalimue. Va Fariseo, va tangaile Embimbiliya locisimĩlo cokuti, poku ci linga, vaka tambula omuenyo ko pui. Onima yaco eyi yomuenyo ko pui ndomo Yesu a ci popia, ka yeciwa ku vana okuti ka va sole Suku haivo ka va tava konjila yangiliyiwa Laye yoku yovuiwa. (Yoa. 5:39-43) Ovisimĩlo via va fariseo via kala via vakuasitu, omo liaco, vialua pokati kovisimĩlo viavo ka via sungulukile.

Ocisola tu kuetele Yehova, te oco ci tu vetiya oku tanga Ondaka yaye. Ocisola, oco ci tu vetiya oku lilongisa ocipango ca Suku, momo ocisola “ci yolaila . . . evi viesunga.” (1 Va Kor. 13:6) Ndaño okuti kosimbu ka tua solaile oku tanga, oku sola Yehova ‘lutima wetu wosi,’ kuka tu vetiya oku likolisilako oku sanda ukũlĩhĩso wa Suku. (Mat. 22:37) Ocisola ci vetiya oku kuata onjongole, kuenje onjongole yi tu vetiya oku lilongisa.

Konomuisa Ciwa Ananga Eca

Oku tanga kuendela pamosi loku limbuka eci tu tanga. Osimbu amamako loku tanga, oka limbuka olondaka o kasi loku tanga kuenda eci vi lomboloka. Oka vokiya ananga ove oku tanga, nda wamisako oku limbuka lonjanga olondaka. Kuka talame oco o tale ondaka londaka, puãi likolisilako oku vanja kolondaka vialua vonjanja yimosi. Osimbu wamamako loku loñoloha konepa eyi, oka limbuka okuti oka kuata vali elomboloko liwa lieci o kasi loku tanga.

Pole, eci o tanga ocipama cimue ca tĩla, kuli onjila yimue yikuavo okuti nda wa yikuama yika ku kuatisavo oku kuata elomboloko lieci wa tanga. Poku imba onumbi ku Yehosua kueci catiamẽla koku tanga Ovisonehua, Yehova wa popia hati: “Elivulu eli liovihandeleko ka li ka tunde komela wove, puãi li sokolola utanya luteke.” (Yeh. 1:8) Poku sokolola, omunu o ci linga lundongosi; okuti ka yoloka. Oku tanga loku sokolola, kuecelela okuti Ondaka ya Suku yi vetiya utima kuenda ovisimĩlo. Vembimbiliya mu sangiwa ovitumasuku, alungulo, olosapo, ovisungo, olondaka viesombiso, atosi atiamẽla kocipango ca Yehova, kuenda ongangu yomanu vañi vañi. Viosi evi, vi kuete esilivilo liocili ku vana va yongola oku endela volonjila via Yehova. Omo liaco, ci kuatisa cocili oku tanga Embimbiliya lonjila yimue okuti, yecelela okuti olio, li vetiya utima kuenda ovisimĩlo vietu.

Lilongisa Oku Luluvala

Osimbu o kasi loku tanga, kala ndu okuti o lete eci ci kasi loku lomboluiwa. Vovisimĩlo viove, kala ndu okuti o lete omanu va kasi loku tukuiwa kuenda o kasi loku kuata onepa kueci ci kasi loku pita vomuenyo wavo. Eci ca leluka calua poku tanga ulandu watiamẽla ku Daviti la Goliata, wa sonehiwa kelivulu lia 1 Samuele kocipama 17. Pole, ndaño muẽle poku tanga atosi a sonehiwa kelivulu Lietundilo leli Liovisila, atiamẽla koku tungiwa kuotavernakulu loku tumbikiwa kuovitunda, cika ku vetiya cocili nda wa konomuisa oku tanda kuotavernakulu yaco lovikuata ya tungiwa layo. Kuenda nda wa sokolola elemba lincensu, olomema via kangawaile lovinyama via enda loku eciwa ndovilumba, cika ku vetiyavo. Sokolola ño handi ndomo upange wovitunda wa enda loku lingiwa! (Luka. 1:8-10 ) Oku tiamisila ovisimĩlo viove kovina evi, cika ku kuatisa oku kuata elomboloko lieci o kasi loku tanga kuenda cika ku kuatisavo oku ci ivaluka.

Pole nda kua lungukile, osimbu o kasi loku tanga, ovisimĩlo viove ci tava okuti vienda kupãla. Ovaso ove pamue, a luluvalela muẽle kocipama o kasi loku tanga, pole ovisimĩlo viove vi kala kumue kuiñi. Anga hẽ o rádio yi kasi loku sika? O televisão hẽ yi kasi loku lekisa oviluvialuvia? Epata hẽ li kasi loku sapela? Nda ci tava, hĩse o tangele pocitumãlo cimue cõha. Pole eci ci talula, ci tava okuti ci tunda muẽle kutima wove. Pamue, wa pita eteke liosi loku linga upange walua. Ca leluka calua oku sokolola upange walua wa kuata! Ciwa oku sokolola eci ca pita veteke. Pole, kuka ci linge kelivala o kasi loku tanga. Eci o fetika oku tanga, utima wove wosi u tiamisila muẽle lika kocipama o kasi loku tanga. Ale linga tete ohutililo osimbu handi kua fetikile oku tanga. Pole, ci tava okuti osimbu o kasi loku tanga, ovisimĩlo viove vi fetika oku tungayalela kumue kuiñi. Nda wa limbuka okuti oco ci kasi loku pita love, upisa vali konano. Likolisilako, oco ovisimĩlo viove vi tiamẽle lika kocipama o kasi loku tanga. Naito la naito, oka limbuka okuti o kasi loku amamako.

O linga hẽ nye eci o sanga ondaka yimue okuti ka ya ku lombolokele? Olondaka vimue ka via kũlĩhĩwile, ci tava okuti via situluiwa ale vocipama. Ale ci tava okuti, o likolisilako oku sanga elomboloko liondaka yaco poku yi tiamisila kueci ci kasi loku lomboluiwa. Nda hacoko, sandiliya ondaka yaco vo dicionariu, nda o yi kuete. Ale kapa ondimbukiso kondaka yaco oco oka pule elomboloko liayo ku umue. Eci cika ku kuatisa oku kũlĩha olondaka vialua kuenda cika ku kuatisavo oku tanga lelomboloko.

Oku Tangela Owiñi

Eci upostolo Paulu a vetiya Timoteo hati, kolisako oku tangela omanu, Paulu wa kala loku tukula oku tanga kuna ku lingiwila oku kuatisa vakuetu. (1 Tim. 4:13) Voku tangela vakuetu, mua kongela vali calua, okuti hakutangako lika olondaka. U o kasi loku tanga, te olondaka a kasi loku tanga vio lomboloka ciwa kuenda ocisimĩlo colondaka viaco vi kasi loku pitiyiwa te vio lombolokavo. Nda eye wa linga ndoco, oco lika aka tẽla oku pitiya ciwa ovisimĩlo vi kasi vocipama. Ocili okuti, eci ci sukila oku lipongiya ciwa. Omo liaco, Paulu wa vetiya hati: “Kolisako oku tangela omanu.” Vosikola Yupange Wuviali Wakristão, oka tambula elongiso limue liwa liatiamẽla konepa eyi.

Sanda Otembo Yoku Tanga

“Okuliangiliya kukuambili ku muisa elau, oku kukuanjanga puãi ku koka usuke.” (Olosap. 21:5) Eci ocili muẽle, kueci catiamẽla konjongole yetu yoku tanga. Oco tupeko ‘ekuatiso,’ tu sukila oku liangiliya lombili yocili oco okuti, ovina vikuavo ka vi sindiliyila konyima oku tanga kuetu.

Otembo yipi o kuete oku tanga? Anga hẽ ci ku kuatisa vali oku tanga komẽle yocili? Ale o patekela vali ciwa nda wa tanga kokakumbi? Nda wa pesila eci ci soka 15 ale 20 kakukutu veteke koku tanga, oka komõha calua eci oka tẽla oku linga. Ocina ca velapo, oku ci lingainga olonjanja viosi.

Momo lie Yehova a tumĩla oku soneha ocipango caye Vembimbiliya? Wa ci lingila oco omanu va pondole oku konomuisa Ondaka yaye ya sonehiwa. Eci ci va kuatisa oku konomuisa ovopange a komohĩsa a Yehova, loku a sapula komãla vavo, kuenda oku ivaluka ovilinga Viaye. (Osa. 78:5-7) Olopandu vietu ku Yehova omo liocali caye, tu vi lekisila koku likolisilako kuetu oku tanga Ondaka yaye.