Oku Tanga Embimbiliya Kukuatisa Kuenda Kunena Esanju

“Cosi ci kasi velivulu eli o kuete oku ci tanga utanya luteke.”−YEHOSUA 1:8.

1. Ekuatiso lipi li tunda koku tanga alivulu amue, kuenda koku tanga Embimbiliya liaco muẽle?

OKU TANGA ovipama vi silivila, upange umue u nena olonima vialua viwa. Umue ukua pulitika kuenda haeye oñono yoko França, otukuiwa okuti, (Charles de Secondat Montesquieu), wa soneha ndoco: “Kokuange oku lilongisa olonjanja viosi kua siata oku kala ovihemba via sakalalo osi omuenyo wange. Kakuli esakalalo lalimue nda kuata okuti ka lia imuiwile loku pita olowola vimue loku tanga.” Ocili okuti, eci ca velapo vali handi kueci catiamẽla koku tanga Embimbiliya. Omo liaco, Ukualosamo wa popia hati: “Ovihandeleko via Yehova via sunguluka, vi kavuluisa utima. Uvangi wa Yehova wocili, u muisa olondunge ava va wulua. Ovisila via Yehova via sunguluka, vi sanjuisa utima.”−Osamo 19:7,8.

2. Momo lie Yehova a siatela oku teyuila Embimbiliya vokuenda kuanyamo, kuenda nye a kevelela komanu vaye okuti oco va linge londaka ya

² Yehova Suku, okuti eye Usovoli Wembimbiliya, wa siata oku teyuila Embimbiliya povaka olondingaivi ndeci, vakuetavo kuenda vakualuali, vokuenda kuovita vianyamo. Omo okuti eye o yongola oco “omanu vosi va popeliwa ha veya kukulihiso w’Ocili,” eye wa siata oku kulihisa okuti, Ondaka yaye Embimbiliya, li sanduiwila muẽle komanu vosi. (1 Timoteo 2:4) Cimolẽha okuti, 80% komanu va kasi palo posi, va pondola oku tanga Embimbiliya kueci cisoka ocita calimi. Embimbiliya liaco liosi, lia sandekiwa ale kueci cisoka ovita vitatu lakui epanduvali kalimi, okuti olonepa vimue Viembimbiliya citava oku vi tanga kueci cipitahãla ohulukãi lovita ecelãla lakui epandu kalimi. Yehova o yongola okuti omanu vaye va tanga Ondaka yaye. Eye o sumuluisa omanu vaye va siata oku tanga Ondaka yaye, okuti va yi tanga eteke leteke.−Osamo 1:1,2.

Akulu Vekongelo Vakisikiwa Oku Tanga Embimbiliya

3, 4. Yehova wa kisakaile nye kolosoma vio ko Isareli, kuenda esunga lie ocihandeleko caco ci sukililavo oku kapiwako lakulu vekongelo koloneke vilo?

³ Oku popia eci catiamẽla kotembo va Isareli va yonguile oku kuata ombiali ya palo posi, Yehova wa popia hati: “Tuli a tumãla komangu yusoma waye, o sonẽha ovihandeleko evi velivulu liaye muẽle. O vi sonẽha ndomo vi kasi velivulu liovitunda va Lewi. Noke o kala kala lelivulu liaco kuenje o tanga tangamo oloneke viosi viomuenyo waye. Poku tanga tangamo o lilongisa oku sumbila Yehova, Suku yaye, poku lava olondaka viosi viovihandeleko vilo lovisila evi, loku vi linga. O lilongisavo oku litata okuti ka livelisapo eye muẽle loku sepula omanu vaye, kuenda vali, ka tundi kovihandeleko oku pambukila kondio pamue kepili.”−Esinumuilo 17:18–20.

⁴ Kulihisa esunga lieci Yehova a kisakalale kolombiali viosi vieya oku viala ko Isareli, oku tanga elivulu liovihandeleko eteke leteke: (1) “Poku tanga tangamo o lilongisa oku sumbila Yehova, Suku yaye, poku lava olondaka viosi viovihandeleko vilo lovisila evi, loku vi linga.” (2) “O lilongisavo oku litata okuti ka livelisapo eye muẽle loku sepula omanu vaye,” (3) “Kuenda vali, ka tundi kovihandeleko oku pambukila kondio pamue kepili.” Akulu vekongelo otembo yilo ka va sukilavo hẽ oku sumbila Yehova, loku pokola kovihandeleko viaye, loku yuvula ocituwa coku livelisapo ovo muẽle pokati ka va manjavo, kuenda oku likandangiya oco ka va ka yapuke vovihandeleko via Yehova? Ocili okuti, va kuete oku amamako loku tanga Embimbiliya eteke leteke, ndeci olosoma vio ko Isareli via lingaile.

5. Nye Osungu Yakulu Yolombangi via Yehova ya tuma otembo yapita ndopo ku vamanji vatiamẽla Kocisoko Cakulu vo Filiale kueci catiamẽla koku tanga Embimbiliya, kuenda momo lie akulu vosi vekongelo va sukilila oku kuama elungulo liaco?

⁵ Akulu vekongelo oloneke vilo va kuete ovina via lua vio ku linga. Omo liaco, oku tanga Embimbiliya eteke leteke ka calelukile kokuavo. Ndeci, vamanji vatiamẽla Kosungu Yakulu Yolombangi via Yehova kuenda ava vatiamẽla Kocisoko Cakulu vo Filiale voluali luosi, alume vamue okuti veyuka ovikele via lua vioku linga. Pole, ukanda umue wa tumiwa Losungu Yakulu Yolombangi via Yehova Kovisoko viosi Viakulu vo Filiale, wa vetiya okuti ci sukila oku tanga Embimbiliya eteke leteke kuenda oku kuata ocituwa coku lilongisa. Ukanda waco, wa lombolola okuti, oku ci linga ci ka vokiya ocisola cetu kocili kuenda ku Yehova. handi vali, “ci ka tu kuatisavo oku amasako ekolelo lietu lesanju lietu loku pandikisa toke kesulilo limue okuti li ka kala liulamba.” Akulu vekongelo vosi va sangiwa vakongelo Olombangi via Yehova va sukilavo ovina viosi evi. Oku tanga Embimbiliya eteke leteke, ku ka va kuatisa okuti cosi ovo va linga ci va “enda ciwa.” (Yehosua 1:7,8) Ca piãla vali enene kokuavo, oku tanga Embimbiliya ku va kuatisa koku ‘longisa, loku lungula, loku pindisa, kuenda oku ikisa esunga.’−2 Timoteo 3:16.

Ocina Cimue Cisukiliwa KamalẽHe Kuenda Kakulu

6. Momo lie Yehosua a tangela lolukandi ovihandeleko via Yehova kovaso yepata lia va Isareli, kuenda yovingendeleyi?

⁶ Kosiahulu, havosiko va kuatele Embimbiliya liavo muẽle, omo liaco, Embimbiliya va enda loku litangela kovaso yowiñi wa liongolowaile. Eci Yehova a eca eyulo ku va Isareli eci va liyaka la va Ayate, Yehosua wongoluilile apata va Isareli kovaso Yomunda Evale kuenda Yomunda Gerisimi. Noke, ulandu u tu lomboluila ndoco: “Wa tanga olondaka viosi viovihandeleko, evi viasumuluho levi viasiñalo, ndeci cosi ca sonehiwa velivulu liovihandeleko. Kolondaka viosi Mose a handelekele, layimue ya sialako okuti Yehosua ka yi tangelele ohongele yosi ya Isareli, lakãi, lomãla, lovingendeleyi via tunga pokati kavo.” (Yehosua 8:34,35) Omãla lakulu, olonyitiwe kuenda ovingendeleyi, vosi yavo va sukilile oku kapa olondaka viaco kovitima viavo oco va tẽle oku limbuka ovilinga vi va songuila koku tambula asumuluho a Yehova, kuenda evi vi tuala koku pisiwa laye. Oku tanga Embimbiliya eteke leteke, ku tu kuatisa calua konepa eyi.

7, 8. (a) Velie okuti otembo yilo va kasi ‘ndovingendeleyi,’ kuenda momo lie va sukilila oku tanga Embimbiliya eteke leteke? (b) Omãla vatito vasangiwa pokati komanu va Yehova, va pondola ndati oku kuama ongangu ya Yesu?

⁷ Otembo yilo, olohuluwa viomanu va Yehova va kasi ‘ndovingendeleyi’ konepa yespiritu. Eci handi ka va fetikile oku lilongisa Embimbiliya, va kuamaile ovituwa violuali, pole ovo va pongolola omuenyo wavo. (Va Efeso 4:22–24; Va Kolosai 3:7,8) Ovo, olonjanja viosi va sukila oku ivaluka ovihandeleko via Yehova viatiamẽla kueci ciwa leci civi. (Amosi 5:14,15) Oku tanga Ondaka ya Suku eteke leteke, ci va kuatisa oku ci linga.−Va Heveru 4:12; Tiago 1:25.

⁸ Pokati komanu va Yehova, pasangiwavo ‘omãla,’ okuti va lilongisa ovihandeleko via Yehova lolonjali viavo. Pole, ovo va sukila oku tava muẽle ocili okuti ocipango ca Yehova oco ca sunguluka. (Va Roma 12:1,2) Ndamupi va pondola oku ci linga? Ko va Isareli, ovitunda kumue lakulu va imbiwile onumbi yokuti: “O tangela va Isareli vosi ovihandeleko evi. Ongolola omanu vosi, okuti alume lakãi lomãla, lovingendeleyi vi kasi vovaimbo ove, okuti va yevelela loku lilongisa oku sumbila Yehova, Suku yene, kuenje va panga oku tẽlisa lutate olondaka viosi viocihandeleko cilo. Vongolola okuti omãla vavo, ava ka va ci kulihile, va yevelela, loku lilongisa oku sumbila Yehova.” (Esinumuilo 31:11–13) Omo okuti wa kala vemẽhi Liocihandeleko, Yesu eci akuata ekui lianyamo la avali, wa kuatele onjongole yocili yoku kuata elomboloko Liovihandeleko via Isiaye. (Luka 2:41–49) Noke ceya oku kala muẽle ocituwa caye oku yevelela kuenda oku kuata onepa koku tangela Ovisonehua vosunangonga. (Luka 4:16; Ovilinga 15:21) Ciwa okuti amalẽhe oloneke vilo, va kuamavo ongangu ya Yesu, poku tanga Ondaka ya Suku eteke leteke, kuenda oku endaenda kolohongele viekongelo, oku omanu va tangela Embimbiliya kuenda haiko va li longisila.

Oku Tanga Embimbiliya Te Oko Kupitisiwa Vali Kovaso

9. (a) Momo lie tusukilila oku nõla eci tu tanga? (b) Usovoli wo revista yilo, wa sonehela nye catiamẽla kalivulu a tu kuatisa oku lilongisa Embimbiliya?

⁹ Ukualosamo Soma Salomone wa soneha ndoco: “Amõlange, lunguka lelilongiso limue liñi. Momo oku sovola alivulu a lua ka ku sulila, kuenje oku lilongisa enene ku kavisa etimba.” (Ukundi 12:12) Umue citava okuti o vokiyako hati, alivulu a lua a sandekiwa oloneke vilo, a kavisa ño etimba puãi a nyola ovisimilo viomanu. Omo liaco, ca velapo oku nõla alivulu tu tanga. Handi vali, ndaño tusukila oku tanga alivulu alombolola eci cikasi Vembimbiliya, pole, tusukilavo oku tanga Embimbiliya liaco muẽle. Usovoli worevista yilo, wa soneha kuava va siata oku yi tanga hati: “Lalimue eteke ko ka ivaliko okuti Embimbiliya olio Litusonguila, kuenje ndaño Suku o tuiha alivulu akuavo a tu kuatisa, alivulu aeco a kuatiso muẽle, pole ka a piñanya Embimbiliya.”a Omo liaco, osimbu handi ka tuakuatiwile lowesi woku tanga alivulu alombolola eci ci kasi Vembimbiliya, tu sukilavo oku tanga Embimbiliya liaco muẽle.

10. “Ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka,” wa siata ndati oku lekisa esilivilo lioku tanga Embimbiliya?

¹⁰ Loku limbuka esukila liaco eli, vokuenda kuanyamo, “ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka,” wa siata oku linga esokiyo lioku tanga Embimbiliya okuti lia kongeliwa vovipama Viosikola Yupange Wuviali wa Suku vekongelo lekongelo. (Mateo 24:45) Esokiyo lioku tanga Embimbiliya lia lingiwa cilo, liecelela oku tanga Embimbiliya vokuenda kuanyamo epanduvali. Esokiyo liaco eli, li kuatisa vosi, pole ca piãla vali enene ava va fetika ndopo oku lilongisa, okuti lalimue eteke va tangele handi Embimbiliya liosi. Vosi vaenda Kosikola yo Geleada Yutala Wondavululi Wambimbiliya oco va linge olomisionariu, lava vaenda Kosikola Yoku Angiliya Olondingupange, kuenda ava va iñila ndopo Kombetele, vosi yavo va kisikiwa oku tanga Embimbiliya liosi vokuenda kunyamo umosi. Esokiyo liosi wa nolapo oku kuama, cikale likawove ale lepata, oku tanga Embimbiliya te oko kua pitisiwa vali enene kovaso.

Ocituwa Cove Coku Tanga Cilekisa Nye?

11. ndamupi kuenda momo lie tu sukilila oku li tekuilila lolondaka vitunda vomẽla wa Yehova eteke leteke?

¹¹ Nda ove ku kasi loku tẽla oku kuama esokiyo liove lioku tanga Embimbiliya, ciwa okuti o lipula ove muẽle ndoco: ‘Ocituwa cange coku tanga alivulu akuavo ale coku tala o Televisãu ci kasi loku tateka ndati ocituwa cange coku tanga Ondaka ya Yehova?’ Ivaluka olondaka Mose a soneha, okuti Yesu noke wa vi pitululavo loku popia hati: “Omunu ka muila omuenyo kombolo lika, te kondaka yosi yi tunda vomẽla wa Suku.” (Mateo 4:4; Esinumuilo 8:3) Ndeci tu sukila oku lia ombolo ale ovikulia vikuavo eteke leteke, komuenyo wetu, oco tu tekule etimba lietu, cimuamue haico, tu sukilavo oku tanga ovisimilo via Suku eteke leteke, poku tanga Embimbiliya.

12, 13. (a) Upostolo Petulu wa lekisa ndati onjongole tusukila oku kuatela Ondaka ya Suku? (b) Ndamupi Paulu a tukulavo asenjele okuti calitepa leci Petulu a tukula?

¹² Nda okuti tu sole Embimbiliya okuti “handaka yomanuko, puãi ondaka ya Suku,” tu ka kuata onjongole yocili layo, ndeci omõla akuatela onjongole yocili asenjele a inaye. (1 Va Tesalonike 2:13) Upostolo Petulu wa sokisa eci catiamẽla kondaka eyi eci a soneha ndoco: “Liveli ndoloñaña asenjele ovitima ana ka a kuete elimbi. A liveli okuti vu kulila kepopelo, momo kohenda ya Ñala wa mahiko ale.” (1 Petulu 2:2,3) Vokuenda kuomuenyo wetu nda tua siata muẽle oku maha “kohenda ya Ñala,” tu ka kuata onjongole yalua yoku tanga Embimbiliya.

¹³ Tu sukila oku limbuka okuti pocipama eci Petulu wa sokisa asenjele londaka ya Suku okuti ca litepa leci upostolo Paulu a popia. Kueci catiamẽla koñaña ya citiwa ndopo, asenjele, okulia kumue ku sukiliwa ca lua kokuayo. Olondaka via Petulu, vi lekisa okuti, Ondaka ya Suku, yi kuete cosi tu sukila oco tu ‘kulile kepopelo.’ Puãi, Paulu wa tukula asenjele oco a lekise eci catiamẽla kuava ka va litekula ciwa ndaño va popia hati, akulu konepa yespiritu. Vukanda Paulu a tuma Kakristão vo ko Heveru wa soneha ndoco: “Ndaño otembo yilo nda wa sesameleli oku linga alongisi, haimo vu sukila umue o vu longisa ovina viefetikilo liolondaka via Suku. Vu sukila asenjele, hakulia kua kolako. Momo wosi o lia lia asenjele ka kulihile ondaka yesunga, momo oñaña. Puãi okulia kua kola kuakulu, okuti kuava va tẽla oku tepisa pokati keci ciwa leci civi, omo olondunge viavo via pindisua.” (Va Heveru 5:12–14) Oku tanga Embimbiliya lutate, ci tu kuatisa ca lua koku kuata olondunge vioku tepisa pokati keci ciwa leci civi kuenda ci tu vetiya oku kuata onjongole lovina viespiritu.

Ndomo Embimbiliya Litangiwa

14, 15. (a) Esumuluho lipi Usovoli Wembimbiliya aku iha? (b) Tu pondola ndati okupa ekuatiso litunda kuloño wa Suku? (Cilombolola.)

¹⁴ Oku tanga Embimbiliya okuti omunu opako esilivilo, kuna okuti ku fetikiwa lohutililo haku tangako ño. Oku likutilila esumuluho limue li likasi. Ci kasi ndoku fetika oku tanga elivulu limue muli ovipama vimue viatila, kuenje tu pinga kusonehi walio oco a tu kuatiseko oku kuata elomboloko lieci tu yongola oku tanga. Hekuatisokuolio ci pondola oku tu iha! Usovoli Wembimbiliya, Yehova o kuavela esumuluho liaco. Umue manji watiamẽlele kosungu Yakulu yo kocita catete canyamo wa sonehela va manjaye ndoco: “Nda umue pokati kene wa kamba olondunge a pinge ku Suku, u ecaeca komanu vosi ocali, halocikundiko, kuenje vi eciwa kokuaye. Puãi a pinge lekolelo, oku tatãla hakoko.” (Tiago 1:5,6) Koloneke vilo, Osungu Yakulu Yolombangi via Yehova ya siata oku tu vetiya oco tu litumbike koku tanga tanga Embimbiliya lolohutililo.

¹⁵ Olondunge cilomboloka oku kapako ukulihiso. Omo liaco, eci kua yuluile handi Embimbiliya liove, likutilila oku pinga ekuatiso ku Yehova oco a ku kuatise oku kuata elomboloko liatosi ove o tanga okuti o sukila oku a kuama komuenyo wove. Kongela ovina viokaliye wa lilongisa lukulihiso ove o kuete ale. Vi kongela “kolondaka viocili” ove o kasi loku li longisa. (2 Timoteo 1:13) Sokolola eci capita lomanu va Yehova kosiahulu, kuenje li pulisa ove muẽle eci nda wa linga nda wa pitilevo lovitangi viaco.−Efetikilo 39:7–9; Daniele 3:3–6,16–18; Ovilinga 4:18–20.

16. Ovisimilo vipi via eciwa okuti vi tu kuatisa okupa vali esilivilo lia velapo ko ku tanga kuetu Embimbililya?

¹⁶ Ku ka tange ño locisimilo coku tẽlisa ovipama wa sokiya. Sokiya otembo. Sakalala lika leci o kasi loku tanga. Eci o sanga etosi limue okuti ka lia ku lombolokele ciwa, tala ketosi lisangiwa kombuelo yemẽla Liembimbiliya liove, nda li kuete atosi aco. Nda okuti etosi ove o yongola oku kulihisa handi ka lia ku lombolokele ciwa, li soneha oco noke o sandiliye elomboloko liaco valivulu akuavo. Osimbu o tanga, kapa olomalaka kovinimbu vina o yongola oku ivaluka noke, ale visoneha. Citava okuti o vokiyako atosi ove katosi a sangiwa ale pombuelo yemẽla. Ovisonehua Viembimbiliya vina ove osima okuti eteke limue o ka vi sukila kupange wove woku kunda kuenda wo ku longisa, soneha olondaka via velapo visangiwa vocisonehua caco, noke vi kulihisa kemẽla lia sulako Kembimbiliya liove.b

Ecelela Okuti Oku Tangiwa Kuembimbiliya Ku Kala Kuesanju

17. Momo lie tu sukilila oku kuata esanju poku tanga Embimbiliya?

¹⁷ Ukualosamo wa lombolola eci catiamẽla komunu wa sumuluha okuti, “ovihandeleko via Yehova ovio a sanjukila. O sokolola ovihandeleko viaye, utanya luteke.” (Osamo 1:2) Oku tanga kuetu Embimbiliya eteke leteke, ka ku ka linge ndekisika, pole te kunena esanju. Yimue onjila yoku linga okuti oku tanga Embimbiliya ku kala kuesanju, oku limbuka esilivilo lieci tu lilongisa. Ukualondunge Soma Salomone wa soneha ndoco: “Wa sumuluha omunu o sanga Ndunge, . . . olonjila viaye via sunguluka; kolohoka viaye ombembua lika. Eye uti womuenyo kuava vo kuatelela. Ava vosi vo kuata va sumuluha.” (Olosapo 3:13,17,18) Oku likolisilako kukapiwa koku kuata olondunge ku nena olonima viwa, momo eyi oyo onjila tupondola oku kuama oco tukuate ocisola, ombembua, esanju, kuenda oku sulako omuenyo.

18. Nye ca kongela voku tanga Embimbiliya, kuenda nye tu ka lilongisa vocipama cikuãimo?

¹⁸ Ocili okuti, oku tanga Embimbiliya ku kuete esilivilo liocili kuenda ku sanjuisa. Eci hẽ oco lika? Akristão vesanda va siata oku tanga Embimbiliya vokuenda kuanyamo a lua, pole, “va [li] . . . longisa, puãi ka va tẽla oku pitila kukulihiso wovina viocili.” (2 Timoteo 3:7) Oco tupe esilivilo koku tanga Embimbiliya, tu sukila oku ci linga locisimilo cokuti, ukulihiso tupamo tu u kuama komuenyo wetu, okuti tu u kuama kupange wetu woku kunda kuenda woku longisa. (Mateo 24:14; 28:19,20) Eci ci sukila oku likolisilako cocili, kuenda oku kuama olonjila viwa vio ku lilongisa. Nda tua kuama olonjila viaco ci ka tu sanjuisa kuenda ci ka tu nenela olonima viwa, ndomo tu ka ci lilongisa vocipama cikuãimo.

[Atosi pombuelo yamela]

Apulilo Oku Pitolola

• Ocikundi cipi ca eciwile kolosoma vio ko Isareli, okuti te cikuamiwavo lakulu vekongelo oloneke vilo, kuenda momo lie?

• Velie oloneke vilo va kasi ‘ndovingendeleyi’, kuenda ‘ndomãla vatito’ puãi, momo lie va sukilila oku tanga Embimbiliya eteke leteke?

• Olonjila vipi “ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka” a siata oku kuama oco a tu kuatise oku tanga Embimbiliya eteke leteke?

• Tu pondola ndati okupa ekuatiso kuenda esanju liavelapo ko ku tanga kuetu Embimbiliya?

[Elitalatu kemela 18]

Yesu wa kala locituwa coku kuata onepa koku tangela Ovisonehua vosunangonga

[Elitalatu kemela 19]

Akulu vekongelo va sukila vali enene oku tanga Embimbiliya eteke leteke