Oviholo vi Kasi hẽ Oku Yapuisa Omuenyo Wove?

OVIHOLO vi sangiwa kolonepa viosi violuali. Omanu va siata oku vi kapako calua momo va vi tenda ndocipiñalo covituwa via va Isiavo. Handi vali, omanu va siata oku vi tenda ndepuilawesi li vokiya otembo yavo yoku kala komuenyo. Kolofeka Viokutakelo oviholo via siata oku tendiwa ndolusapo lu sokisa oviholo viaco ndekelewa liomongua. Kuenje, kolonepa vikuavo violuali, ndeci vo Afrika oviholo via sumbiwa calua momo mua kongela omuenyo womunu.

Ovituwa vialua viomanu vofeka yo Afrika, viatiamẽla koviholo. Olosinema, ovingungu viasapulo ale vovisanji kuenda alivulu va pangiwila vo Afrika, va velisapo calua oviholo ndeci: Alumbu oku linga ovina viosi, efendelo lia va kukululu kuenda umbanda. Momo lie omanu va kasi loku yapuisiwila loviholo? Kuenda oviholo viaco via tundilila hẽ pi?

Nye ci Kasi Konyima Yoviholo?

Kuli oviholo vialua okuti vi tundilila koku kuata usumba lomanu va fa kuenda kaspiritu ãvi. Asapulo a lekisa okuti aspiritu aco a siata oku seteka oku saluisamo omanu va kasi lomuenyo poku vangula lavo, oku eca limue elungulo ale oku va sumũlũisa.

Oviholo omanu va siata oku vi tiamĩsila kuloño woku sakula ovoveyi. Onepa yalua yomanu okuti olosuke va sangiwa voluali, kokuavo oku sakuiwa lolondotolo ca va tĩlila calua omo okuti ka va kuete olombongo. Kuenje, kokuavo ocina cimue ka ca lelukile. Omo liaco omanu valua va li sakula ale va liteyuila loku kuama ovituwa via va kukululu yavo ndeci oviteka kuenda oviholo. Handi vali, va liyeva ciwa poku tatiwa lovimbanda vina via kũlĩha ovituwa viavo kuenda vi vangula elimi liavo okuti olondotolo vi sule. Kuenje, oviholo handi vi kasi oku amamako oku taviwa lomanu valua.

Omanu vatiamẽla koviholo va tava okuti ovoveyi kuenda ovitangi vikuavo ka viya ño ndoto, pole vi neniwa lolondele vi kasi voluali. Umue cimbanda pamue o tãha okuti va kukululu vana va fa ale osimbu va tema, kuenje eli olio esunga lieci ku kasilili ovitangi viaco. Ale pamue cimbanda o tãha okuti kuli omunu umue wa pinga konganga yimue oco yi lohe omunu waco kuenje olio esunga lieci eye a velela ale, eli olio esunga lieci a kuetele ovitangi viaco.

Oviholo via litepa calua kolonepa viosi violuali kuenda oku kũlĩhĩwa kuavio kuatiamẽla calua kovituwa kuenda kekalo liomanu va sangiwa vocitumãlo caco. Eci ca siata oku taviwa kolonepa viosi violuali ceci okuti, omunu umue ale ocina cimue okuti espiritu li yongola oku sanjuisiwa.

Anga hẽ Oviholo Viaco vi Koka Ohele Ale Sio?

Kapata alua oku citiwa kuomãla volonjamba ocina cimue ci sanjuisa calua omanu. Pole, komanu vatiamẽla koviholo ci lomboloka ondimbukiso yimue yi kola. Handi vali, oku citiwa kuolonjamba Kolofeka vimue viokutakelo wo Afrika ku lomboloka oku citiwa kuolosuku kuenje va fendela omãla vaco volonjamba ndolosuku. Kuenje, nda umue pokati kavo ale kavali kavo va fa, va va pangela oviñumañuma vivali okuti epata liosi li kuete oku eca okulia koviñumañuma viaco. Kolonepa vikuavo violuali, omanu va siata oku tenda oku citiwa kuomãla volonjamba ndesiñalo, omo okuti umue pokati kepata oka pondapo umue omõla. Momo lie? Ovo va tava okuti nda olonjamba viaco viosi via kala lomuenyo, eteke limue vaka ponda olonjali viavo.

Ovolandu a tukuiwa ndeti, a lekisa okuti ndaño oviholo vimue vi molẽha ndu okuti viwa kuenda ka vi nena ovitangi, pole vikuavo vi pondola oku nena ohele yalua momo ci tava okuti vi ponda omunu. Loku konomuisa ciwa, ocina cimue cimolẽha okuti ka ci nena ovitangi ci pondola oku pongoloka cimue ci koka ohele yalua.

Ocili okuti ociholo, ocina cimue ci taviwa lomanu okuti ci lombolokavo etavo. Omo okuti ociholo ci koka ohele yalua, ci kuete esilivilo oku pula okuti: Helie o kasi loku fendeliwa loviholo kuenda ovilinga vioviholo viaco?

Ono Yoviholo

Ndaño okuti ovina viaco evi vi letiwe lavosi, cilo handi kuli omanu valua ka va tava okuti Satana o kasiko muẽle ale okuti kuli olondele. Pole, vuyaki nda omunu ka tava oku limbuka okuti kuli unyali umue o koka ohele yalua, eci ci pondola oku u nenela ovitangi vialua. Cimuamue haicovo ci kasi vuyaki laspiritu ana a velapo omanu, momo upostolo Paulu wa soneha hati: ‘Tu kasi loku yaka . . . lolohoka viaspiritu ãvi okilu.’​—⁠Va Efeso 6:⁠12.

Omo liaco, kuli aspiritu ãvi okilu ndaño okuti ka tu a lete. Embimbiliya li lombolola okuti omunu umue okuti espiritu wa vanguila vonyoha, ndeci ca siata oku linga omanu va setukula olondaka viovinyama, ale ndociñumañuma cimue ci molẽha ndomunu o kasi loku vangula. Eyi oyo onjila eye a kuama poku vangula lukãi watete Heva oku u yapuisa oco a tombe Suku. (Efetikilo 3:​1-5) Embimbiliya li tukula omunu waco wespiritu okuti eye “onyoha yosiahũlu, yina ya tukuiwa eliapu, haeye Satana, una endaenda oku kemba oluali luosi.” (Esituluilo 12:⁠9) Satana yaco wa tẽla oku yapuisa ovangelo vakuavo vana va tomba Suku. (Yuda 6) Ovangelo vaco ava veya oku kala olondele okuti anyãli va Suku.

Yesu wa tundisa vetimba liomanu aspiritu ãvi kuenje olondonge via enda oku ci lingaingavo. (Marko 1:34; Ovilinga 16:18) Aspiritu aco ãvi ka a kale omanu vana va fa okuti vakukululu yomanu vaco, momo “ava va fa lacimue va kũlĩha.” (Ukundi 9:⁠5) Omo liaco, ovo aspiritu ãvi ana a yapuisiwa la Satana. Oku livala ukamba laspiritu aco ãvi ale oku pokola kokuavo ocitangi cimue cinene, momo ndeci ci kasi kesongo kavo Satana Eliapu, vosi yavo onjongole yavo yoku tu yapuisa. (1 Petulu 5:⁠8) Onjongole yavo oku tu pumbisa Usoma wa Suku okuti olio lika elavoko li kuete esilivilo komanu vosi voluali.

Embimbiliya li lekisa yimue onjila Satana kuenda olondele viaye va siata oku yapuisa layo omanu, ndeci: “Satana o liluvikiya ndungelo wocinyi.” (2 Va Korindo 11:​14, NW) Satana o yongola oku tu kemba oco tu tave okuti eye o pondola oku tu ĩha cosi tu yongola komuenyo wetu. Ci tava okuti aspiritu aco ãvi a tu ĩha amue ovowa otembo yitito. Pole, ovo ka va pondola oku potolola ovitangi viosi viomanu otembo yenda hũ. (2 Petulu 2:⁠4) Ovo ka va pondola oku eca komunu lomunu omuenyo ko pui kuenda aspiritu aco ãvi ndopo muẽle aka kunduiwa. (Va Roma 16:20) Ululiki wetu eye lika o pondola oku eca omuenyo ko pui, esanju liocili kuenda eteyuilo lia velapo kolohoka viosi viaspiritu ãvi.​—⁠Tiago 4:⁠7.

Suku o pisa ovituwa vioku sandiliya ekuatiso liaspiritu ãvi. (Esinumuĩlo 18:​10-12; 2 Olosoma 21:⁠6) Oku livala ukamba lunyãli waco ci lomboloka oku kala vocimunga cimosi lolomakuli via Suku. Oku sandiliya olonumbi valivulu atiamẽla kaspiritu ãvi ale komunu umue wa sokisiwa ndacimbanda covepata kuenda oku tava koviholo vimue, cecelela okuti aspiritu aco ãvi a tumĩla kovina viosi o yongola oku linga komuenyo wove. Eci ci lombolokavo oku likongela kesino va lingila Suku.

Anga hẽ Eliapu li Pondola Oku tu Teyuila?

Ulume umue o tukuiwa hati Ade,a wo kofeka yo Níger wa lilongisa Embimbiliya la umue Ombangi ya Yehova okuti ukundi wotembo yosi. Ade wa lombolola esunga lieci a kuatela kamue okaciñumañuma kosoloti vovenda yaye hati: “Anyãli valua.” Ombangi ya Yehova ya kala oku u longisa Embimbiliya yo lekisa okuti Yehova eye lika o pondola oku eca eteyuilo lia velapo. Kuenje, wa tanga laye Osamo 34:7 yi lombolola okuti: “Ungelo wa Yehova o ñuala ava vo sumbila ha va popela.” Noke, Ade wa popia hati: “Nda Yehova o pondola muẽle ocili oku nditeyuila, cilo okaciñumañuma kange ndi kaka inasi.” Noke yoku pita amue anyamo, cilo eye wa linga ukulu wekongelo kuenda ukundi wotembo yosi. Kuenje, anyali vaye ka vo lingile lacimue.

Embimbiliya li lekisa okuti otembo kuenda ovitangi viya komanu vosi, cikale ava vatiamẽla koviholo cikale ava ka va tiamẽleleko. (Ukundi 9:11) Pole, lalimue eteke Yehova aka tu setekela kovina vĩvi. (Tiago 1:13) Olofa kuenda ekalo lietu okuti tumanu ka va lipuile, vi kasiko omo liekandu tua piñala ku Adama. (Va Roma 5:12) Omo liaco, omanu va siata oku vela vokuenda kuotembo lotembo kuenda olonjanja vimue ovo va siata oku lueya koku linga ovina vimue noke ci va nenela ovitangi vialua. Omo liaco, ka ca sungulukile oku sima okuti ovoveyi osi ale ovitangi viosi vi neniwa laspiritu ãvi. Ocisimĩlo caco eci ci tuala lika konjila yimue yoku sanjuisa aspiritu aco ãvi.b Nda okuti tu vela tu kuete oku sandiliya oku sakuiwa lovihemba okuti ka ci sukila oku kuama olonumbi ‘viohembi haeye isia yuhembi,’ Satana Eliapu. (Yoano 8:44) Asapulo a lekisa okuti omanu vo kolofeka vina okuti vi kuãi oviholo via vakukululu yavo, ka va kala komuenyo otembo yalua kuenda ka va kuete ekalo liomuenyo umue uwa ndeci omanu vo kolofeka vikuavo, ka va kuama oviholo via vakukululu yavo. Ocili okuti oku tava koviholo ka ceci esilivilo lalimue kuhayele.

Unene wa Suku wa velapo vali okuti aspiritu ãvi a sule, kuenda Eye o tu yonguila ekalo liwa komuenyo wetu. Embimbiliya li popia okuti: “Ovaso a [Yehova] a lete vakuesunga, lovatui aye a yevelela olohutililo viavo. Puãi ocipala [caye] ci nyumalela olondingaĩvi.” (1 Petulu 3:12) Li kutililila kokuaye oco a ku teyuile kuenda oco a ku ĩhe uloño. (Olosapo 15:29; 18:10) Likolisilako oku kuata elomboloko Liembimbiliya okuti olio Ondaka yaye yi Kola. Ukũlĩhĩso wasuapo Wembimbiliya owo eteyuilo lia velapo tu pondola oku kuata. Eci cika tu kuatisa oku limbuka esunga lieci ku kasilili ovina vĩvi kuenda ndomo tu pondola oku taviwa la Suku Ukuonene Wosi.

Ekuatiso li Tunda Koku Kũlĩha Suku

Ocili okuti ca litepa lowesi woku kuata ukũlĩhĩso kuenda oviholo, ukũlĩhĩso wasuapo wa Yehova kuenda ocipango caye owo osapi yoku sanga eteyuilo liocili. Eci ca lekisiwila vulandu wa pita la Jean ulume umue wo kofeka yo Benin. Epata lia Jean liatiamẽlele calua koviholo. Ndomo ca siata kepata li kuete ovituwa viatiamẽla koviholo, ukãi wosi wa cita oñaña yulume o kuete oku likalela vokanjo kamue vokuenda kuoloneke ecea. Nda okuti wa cita oñaña yukãi o likalela lika ci soka oloneke epanduvali.

Kunyamo wo 1975, ukãi wa Jean wa cita oñaña yulume ya fina calua ya tukuiwa hati Marc. Omo okuti Jean kuenda ukãi waye va kala ale lukũlĩhĩso Wembimbiliya, ka va lingile lacimue catiamẽla koku sanjuisa aspiritu aco ãvi. Anga hẽ ovo va ecelela oku kuata usumba ale oku tava kakisika oku kuama oviholo viokuti njali o likalela vokanjo kamue otembo yimue? Lalimue eteke. Ovo ka va tavele oku kuama oviholo viepata liavo.​—⁠Va Roma 6:16; 2 Va Korindo 6:​14, 15.

Anga hẽ epata lia Jean lieya oku kuata ovitangi vimue? Papita ale anyamo alua, kuenje cilo Marc wa linga oñuatisi yakulu vekongelo Liolombangi via Yehova li sangiwa vimbo liavo. Epata liosi cilo lia sanjuka omo okuti ka va tengele omuenyo wavo voviholo kuenda oku kapa kohele ekalo liavo liwa kespiritu.​—⁠1 Va Korindo 10:​21, 22.

Akristão vocili va kuete oku yuvula komuenyo wavo ovituwa viatiamẽla koviholo. Kuenje, va sukila oku tava kocinyi cespiritu ceciwa Lululiki wetu Yehova kuenda omõla waye Yesu Kristu. Ovo va pondola oku kuata ombembua yocili kovitima viavo yina yi tundilila kukũlĩhĩso ovo va kuete okuti va kasi oku linga eci ca sunguluka kovaso a Suku.​—⁠Yoano 8:⁠32.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Okakasia kemẽla 5]

Oviholo Vimue vi Sangiwa Kolonepa Viosi Violuali

• Oku tomẽha olonelenge petiyela lioluoso, ci lomboloka olofa

• Oku mõla kacukucuku lutanya owima

• Pocipito ovela nda yama, ci lomboloka okuti olondele vi kasi ocipepi

• Oku imba osapilinyu posi, ci lomboloka okuti vonjo muka pondiwa omunu umue

• Oku kapa osapẽu kula ci nena esiñalo

• Oku sika olongunga ci lupuisa olondele

• Oku ima vonjanja yimosi olovela viosi pocipito comunu wa tẽlisa anyamo, ci lekisa okuti omunu waco oka kuata cosi a yongola

• Oku suñamisa olueyo vula, cecelela olondele oku kala kula waco

• Ongato yi tekãva nda ya lomboka onjila ove o kasi oku pita, ci lomboloka esiñalo

• Oku imba ongalufu posi, ci lomboloka okuti ku kasi okuiya ukombe umue ulume

• Ociluvialuvia conjamba ci nena osande nda ca kapiwa kovaso yepito

• Oku kuata oluhaku luokavalu kilu liepito, ci nena osande

• Oku tuika okacisapa vonjo ci nena eteyuilo kolondele

• Oku endela vemẽhi liosikata ci nena esiñalo

• Oku tetula olumuilo ci lomboloka anyamo epanduvali lesiñalo

• Oku pesila olondungu posi, ci lomboloka okuti oka lihoya lekamba liove wa kolela

• Omunu nda wa pesila omongua posi te vo wimba ekelewa limue kepepe liokondio

• Oku tuñunya omangu ya kutiwila vuti yina okuti ka kua tumãlele omunu, ci laleka olondele oco vi tumãleko

• Oku tuvika olosapato posi, ci nena esiñalo

• Eci omunu umue a fa, olonjanela te via yuluiwa oco espiritu liaye litunde kosamua

[Okakasia kemẽla 4]

Oku Yovoka Koviholo

Olombangi via Yehova via kala loku kunda kocitumãlo cimue kofeka yo Afrika do Sul. Eci va totola kepito limue, muẽlianjo wa yululako. Omunu wa yulula epito, ukãi umue wa puila vuwalo u tukuiwa hati, Sangoma wocimbanda ci kasi loku tãha. Ovo va yonguile oku ka totola kepito likuavo, pole ukãi waco wa wala o Sangoma wa va pinga calua oco vo sapuileko eci va kasi loku lomboluila omanu. Yimue Ombangi ya Yehova ya tanga Elivulu Liesinumuĩlo 18:​10-12 oku lekisa eci Embimbiliya li popia catiamẽla kovituwa vioku tãha. Cimbanda wa tambulula ciwa kuenje wa tava oku lilongisa Embimbiliya. Noke, manji wo sapuila hati omo okuti wa tava oku lilongisa Embimbiliya kuenda wa limbuka okuti oku kala Sangoma ka ci likuata locipango ca Yehova, o sukila oku liwekapo oku linga ovina viosi viatiamẽla kovituwa viaco.

Noke yoku lilongisa ocipama 10 Celivulu Poderá Viver Para Sempre no Paraíso na Terra, kumosi Lembimbiliya, weya oku yoka oviteka viaye viosi kuenje wa fetika oku endaenda kolohongele Vonjango Yusoma. Handi vali, ndaño okuti wa litepele ale lulume waye ci soka 17 kanyamo, wangiliya cosi ci sukiliwa koku linga olohuela via sunguluka kuenje wa kuela. Cilo kavali kavo va linga ale Olombangi via Yehova via papatisiwa.

[Elitalatu kemẽla 4]

Umue Sangoma wimba akepa oco a kuate elomboloko lieci olombeyi vi kasilili oku velela

[Elitalatu kemẽla 6]

Ukũlĩhĩso wasuapo wa Suku u nena eteyuilo liocili kuenda esanju