Yehova Eye Ungombo Wetu
“Yehova eye ungombo wange, ame si suki.”—OSAMO 23:1.
1-3. Momo lie Daviti a sokisila Yehova lungombo?
NDA umue waku pinga oco o lombolole ndomo Yehova a siata oku tata omanu vaye, o tambulula ndati? Ohenda ya Yehova yoku tata omanu vaye o yi sokisa la nye? Daviti wa soneha eci catiamẽla kohenda ya Yehova. Pole, poku lombolola ohenda yaco, wa yi sokisa lovina viatiamẽla kupange a enda oku linga komuenyo waye. Tunde eci a soneha ulandu waco toke cilo, papita ale ci soka 3.000 kanyamo.
2 Daviti votembo yaye yumalẽhe wa kala ungombo wolomeme. Omo liaco, wa kũlĩhĩle ciwa ocikele coku tata olomeme. Eye wa kũlĩhĩlevo okuti, nda olomeme ka vi tatiwa ciwa, vi nyelẽla. Kuenje, vi kuatiwa lovinyama via tema, pamue lovingumba. (1 Samuele 17:34-36) Handi vali, nda olomeme ka vi kuete ungombo, ka vi sangi owangu uwa. Daviti wa pita anyamo alua kupange woku lisa olomeme. Kuenje, wa sokolola otembo a enda oku pesela koku songuila olomeme, loku vi teyuila, kuenda oku vi lisa.
3 Eci Daviti a lombolola ndomo Yehova a tata omanu vaye, wa ivaluka upange wungombo. Osamo 23, yina ya sonehiwa la Daviti, yi fetika ndoco: “Yehova eye ungombo wange, ame si suki.” Tu konomuisi esunga liaco. Lekuatiso Liosamo 23, tuka limbuka ndomo Yehova a siata oku tata afendeli vaye. Pole, wa siata oku ci linga ndeci ungombo a tata olomeme viaye.—1 Petulu 2:25.
Oku Sokisa Kumue Kua Sunguluka
4, 5. Embimbiliya li lombolola ndati ekalo liolomeme?
4 Vembimbiliya, Yehova wa tukuiwa lolonduko vialua. Pole, poku tukuiwa hati, “Ungombo,” ci lomboloka okuti o kuete ocisola calua. (Osamo 80:1) Oco tu kuate elomboloko lieci Yehova a tukuiwila hati, Ungombo, tu sukila oku kũlĩhĩsa atosi avali. Etosi liatete, ekalo liolomeme. Liavali, ocikele cungombo kuenda ovituwa viaye viwa.
5 Embimbiliya olonjanja vimue li tukula ekalo liolomeme okuti, vi pokola kungombo wavo. (2 Samuele 12:3) Viomboka. (Isaya 53:7) Kuenda ka vi tẽla oku liteyuila. (Mika 5:8) Ulume umue wa fukile olomeme vokuenda kuanyamo alua, wa popia hati: ‘Olomeme ka vi tẽla oku liteyuila ndeci vamue va siata oku sima. Ovio vi sukila oku vi tata ciwa, loku vi lava okuti ovinyama vikuavo ci sule.’ Oco olomeme vi kale ciwa, vi sukila oku tatiwa lungombo.—Esekiele 34:5.
6. Ndomo elivulu limue li lombolola, ungombo kosimbu wa kuatele ocikele cipi?
6 Kosimbu ungombo wa kuatele ocikele cipi? Elivulu limue li limbolola hati: ‘Komẽle, ungombo enda lolomeme toke kusenge. Eye o vi songuila loku vi lava ciwa vokuenda kueteke okuti la yimue yi nyelẽla. Nda wa limbuka okuti omeme yimue ya nyelẽla, o yi sandiliya toke eci a yi sanga. Kuenje o yi nena pokati ka vakuavo. Koñolosi, o tiukila lavio kimbo. Osimbu viñila vocunda, o vi tenda ciwa oco a kũlĩhĩse nda pakamba yimue. Olonjanja vimue, ungombo o pita uteke wosi loku vi lava omo liovinyama via tema kuenda ovingumba.’a
7. Momo lie ungombo a sukilile oku kuata epandi lohenda?
7 Olomeme vina via mina kuenda vina okuti omãla, via sukilile epandi loku vi tata ciwa. (Efetikilo 33:13) Elivulu limue lia lombolola hati: ‘Olonjanja vimue olomeme via enda loku citila kolomunda. Kuenje ungombo wa sukilile oku tata ciwa onjali yaco kuenda oku ambata okameme kaco toke kocunda. Vokuenda kuotembo yaco, ungombo wa kuatele ocikele coku ambata okameme kaco peka toke eci ka fetika oku enda.’ (Isaya 40:10, 11) Omo liaco, ungombo uwa, wa sukilile oku kuata epandi lohenda.
8. Nye Daviti a tukula ca pamisa ekolelo liaye ku Yehova?
8 Ukualosamo wa popia hati: “Yehova eye ungombo wange.” Anga hẽ Isietu Yehova, ka sesamẽla oku tukuiwa londaka eyi? Osimbu tu konomuisa Osamo 23, tu limbuka ndomo Suku a siata oku tu tata locisola ndeci cungombo. Kocinimbu catete, Daviti wa lekisa ekolelo liaye okuti, Yehova eca ovina vi sukiliwa kolomeme Viaye okuti, ka vi ‘suki cimue.’ Kovinimbu vikuãimo, Daviti wa tukula olonjanja vitatu esunga lieci a kuetele ekolelo liaco. Eye wa popia hati, Yehova o songuila olomeme Viaye. O vi teyuila, kuenda o vi tekula ciwa. Tu konomuisi ovituwa vitatu via tukuiwa ndeti.
‘Yehova o Ndi Songuila’
9. Ulandu upi wekalo liwa Daviti a lombolola? Olomeme vi pondola ndati oku sanga ocitumãlo ciwa?
9 Catete, Yehova o songuila omanu vaye. Daviti wa popia hati: “[Yehova] o mekalaisa kovisenge vitalala. O songuila kovava a tulumuha. O kavuluisa utima wange. O ngendaisa volonjila viesunga mekonda lionduko yaye.” (Osamo 23:2, 3) Olondaka evi, vi lekisa ekalo liwa liolomeme via Yehova. Daviti wa lombolola okuti, ovio vi tatiwa ciwa, vi kavuluka, kuenda vi kuete eteyuilo. Velimi lio Heveru, ondaka ‘ovisenge vitalala,’ yi lomboloka ‘ocitumãlo cimue ciwa’ coku lisila olomeme. Omo liaco, nda olomeme ka vi kuete ungombo, ka vi sangi ocitumãlo ciwa. Momo, ungombo wavo eye o vi songuila ‘kocitumãlo caco.’
10. Ndamupi Yehova a siata oku lekisa ekolelo liaye kokuetu?
10 Yehova wa siata oku tu songuila ndati? Eye wa siata oku ci linga poku lekisa ongangu yiwa. Embimbiliya li tu vetiya ‘oku kuama ongangu ya Yehova.’ (Va Efeso 5:1) Ulandu wocinimbu eci Cembimbiliya, u tukula ohenda, loku ecela kuenda ocisola. (Va Efeso 4:32; 5:2) Yehova wa siata oku eca ongangu yiwa poku lekisa ovituwa viaco. Anga hẽ ca sunguluka eye oku tu laleka oco tu kuame ongangu yaye? Ca sunguluka. Elaleko liaco, li lekisa ekolelo a tu kuetele. Ndamupi eye a ci linga? Etu tua lulikiwa lesetahãlo lia Suku. Omo liaco, tu pondola oku kuata ovituwa viwa kuenda elomboloko liovina viespiritu. (Efetikilo 1:26) Ndaño okuti ka tua lipuile, Yehova wa kũlĩha okuti, tu kuete epondolo lioku lekisa ovituwa ndevi viaye. Eye wa tu kolela. Nda tua kuama ongangu yaye, eye o tu songuila vonjila ya sunguluka. Yehova o tu teyuila voluali lulo lueyuka ndeti ovitangi. Kuenje tu kuata ombembua. Momo tua kũlĩha okuti tumanu vaye.—Osamo 4:8; 29:11.
11. Nye Yehova a siata oku kũlĩhĩsa poku songuila omanu vaye? Ndamupi ocituwa caco ci tiamisiwila kueci Eye a pinga kokuetu?
11 Yehova wa siata oku tu songuila locisola kuenda lepandi. Ungombo una wa sunguluka, wa kũlĩha ekalo liolomeme viaye. Kuenje ‘enda levando loku kuama vongendo yavio.’ (Efetikilo 33:14) Cimuamue haico Yehova a siata oku linga poku tu songuila. Eye o kuama vongendo yetu. Kuenda wa kapako ekalo lietu lovina tu tẽla oku linga. Eye ka tu kisika oku linga ovina ka tu tẽla. (Va Kolosai 3:23) Olonjanja vimue omo lioku kuka ale oku vela, ku tẽla oku linga ovina vialua. Oco hẽ nye ci ku kuatisa oku sanjukila upange wove? O sukila oku ivaluka onumbi yoku talavaya lutima wosi. Omanu va kuete apondolo a litepa. Oku vumba lutima wosi, ci lomboloka oku pesila ongusu yove yosi kupange wa Yehova. Olonjanja vimue oku vela kua siata oku tepulula ombembua yetu. Pole, Yehova wa kapako elikolisilo lietu lioku u fendela lutima wosi.—Marko 12:29, 30.
12. Ocihandeleko cipi ca Mose ci lekisa okuti Yehova o kapako ekalo lietu poku tu songuila?
12 Ocili okuti, Yehova wa siata oku songuila omanu vaye loku kuama volomãhi viavo. Oco tu kuate elomboloko liaco, tu komomuisi onumbi yimue Yocihandeleko ca Mose, yatiamẽla koku eca ovilumba viekandu. Yehova wa yonguile ovilumba viwa okuti vieciwa lutima wosi. Handi vali, Ocihandeleko ca lekisilevo okuti, omunu o pondola oku lumba eci a kuete. Ocihandeleko caco ca popele hati: “Nda [omunu] ka tẽla oku landa okameme, o nena ku Yehova . . . olopomba vivali pamue ivuvu vivali violonende.” Oco hẽ nda omunu ka kuete olopomba vivali nye a sukila oku nena? Ci tava okuti o nena ‘osema yimue ya fina.’ (Ovisila 5:7, 11) Olondaka evi vi lekisa okuti, Yehova lalimue eteke a kisikile eci omunu ka kuete. Ocili okuti, Yehova ka pongolokele. Omo liaco, tu sanjuka calua poku kũlĩha okuti, Eye ka kisika eci ka tu kuete. Pole, o sanjukila ocilumba tu eca lutima wosi. (Malakiya 3:6) Tua sanjuka calua omo lioku songuiwa Lungombo umue wa sunguluka.
‘Lacimue Cĩvi Ndi Yokokela, Momo Ove o Kasi Lame’
13. Vosamo 23:4, Daviti wa tukula ndati Yehova? Momo lie ca sungulukila eye oku popia olondaka viaco?
13 Daviti wa lekisa esunga likuavo lioku kolela ku Yehova hati, o teyuila olomeme viaye. Eye wa popia hati: “Ndaño [ndi pita] vomaka yulembo wokufa, lacimue cĩvi ndi yokokela, momo ove o kasi lame. Ohunya yove lombueti yove vi ndemba ndemba.” (Osamo 23:4) Vocinimbu eci Daviti poku tukula Yehova, loku popia hati: ‘Ove a Yehova,’ wa lombolola ndomo Yehova o kuatisa poku liyaka lovitangi. Eye, wa pitile otembo yimue okuti omuenyo waye wa kala kohele. Pole, ka kuatele usumba. Momo wa kũlĩhĩle okuti Yehova o kasi laye ‘lohunya kuenda ombueti yaye.’ Ekolelo liaco, lia lembeleka Daviti kuenda lia pamisa ukamba waye la Yehova.b
14. Embimbiliya li tu likuminya nye catiamẽla koku teyuiwa la Yehova? Eteyuilo liaco ka li lomboloka nye?
14 Koloneke vilo Yehova wa siata ndati oku teyuila omanu vaye? Embimbiliya li tu likuminya okuti, lomue o tẽla oku kundula omanu va Yehova palo posi. Momo Yehova ka ecelela ocina caco. (Isaya 54:17; 2 Petulu 2:9) Pole, eci ka ci lomboloka okuti, Yehova o tu teyuila kovitangi viosi. Etu citava okuti tu liyakavo lovitangi vina via siata pokati komanu. Kuenda tu liyakavo lelambalalo lina lia siata Kakristão vosi. (2 Timoteo 3:12; Tiago 1:2) Olonjanja vimue tu liyaka lovitangi vi sokisiwa loku “pita vomaka yulembo wolofa.” Pamue, tu puluka kolofa omo lielambalalo ale ovitangi vioku vela. Pamue tu sumua omo liolofa via umue ukuepata lietu ale ekamba lietu. Pole, tu liyaka lovitangi viaco, tu sukila oku ivaluka okuti, Ungombo wetu o kasi letu, kuenda o tu lava. Oco hẽ, o tu lava ndati?
15, 16. (a) Ekuatiso lie Yehova a siata oku tu ĩha eci tu liyaka lovitangi? (b) Lombolola ulandu u lekisa ndomo Yehova a pondola oku tu kuatisa poku liyaka lovitangi?
15 Yehova ka tu likuminya oku tu teyuila lovikomo.c Pole, tu sukila oku kolela okuti, Eye o tu kuatisa kovitangi viosi tu liyaka lavio. Momo, o tu ĩha olondunge vioku pandikisa ‘kovitangi.’ (Tiago 1:2-5) Ungombo poku ambata ombueti yaye lohunya, ka ci lingila lika oku teyuila olomeme kovinyama via tema. Ombueti lohunya vi silivilavo koku senga olomeme oco viendele vonjila ya sunguluka. Olonjanja vimue eci tu liyaka lovitangi, Yehova o tu songuila lekuatiso lia vamanji, kuenda olonumbi viaye. Handi vali, Eye o tu ĩha ongusu yoku pandikisa. (Va Filipoi 4:13) Lekuatiso liespiritu sandu liaye, Eye o tu ĩha ‘unene wa piãla.’ (2 Va Korindo 4:7) Espiritu lia Yehova li tu ĩha ongusu yoku pandikisa kayonjo osi a Satana. (1 Va Korindo 10:13) Omo liaco, tu sanjuka calua poku kũlĩha okuti, eci tu liyaka lovitangi, Yehova o tu kuatisa.
16 Eci tu liyaka lovitangi tu sukila oku ivaluka okuti, ka tu kasi likalietu. Ungombo wetu o kasi kumue letu oco a tu kuatise oku endela vonjila ya sunguluka. Kũlĩhĩsa ulandu wa manji umue ukulu wekongelo. Eci a endele kosipitali omo lioku vela, ndotolo wo sapuila hati, o kuete oluanga vutue. Eye wa popia hati: ‘Eci va ndi sapuila uvei waco, nda sima okuti Yehova ka ndi sole. Pole, nda yuvula ocisimĩlo coku U yanduluka. Noke, ndo sapuila ovitangi viange vohutililo. Kuenje, wa ndi tambulula lekuatisa lia vamanji vekongelo. Valua pokati kavo, va ndi lomboluila ovolandu avo ndomo va tẽla oku liyaka lovitangi viavo vioku vela. Ovolandu avo a ndi kuatisa oku limbuka okuti, pokati kange la Yehova ka pali lacimue cĩvi. Ekuatiso liavo, lolombanjaile viavo, via ndi kuatisa oku limbuka okuti Yehova o ndi sole calua. Cilo, sia kũlĩhĩle ovina vi keya kovaso yoloneke. Pole, nda kolela okuti, Yehova o kasi lame kuenda okamamako oku ndi kuatisa eci ndi liyaka lovitangi.’
“Onjalela Omesa”
17. Ndamupi Daviti a lombolola Yehova Vosamo 23:5? Momo lie, olondaka viaco ka via litepelele locindekaise cungombo uwa?
17 Daviti wa lombolola esunga likuavo lioku kolela ku Yehova Ungombo waye. Eye wa lombolola okuti, Yehova o tekula ciwa olomeme viaye. Daviti wa popia hati: “[Yehova] o njalela omesa kovaso ovanyali vange. O mbuaveka kutue ulela. Okopo yange yi supoka.” (Osamo 23:5) Vovinimbu evi, Daviti wa popia hati, Ungombo waye, wa siata oku eca okulia kualua levi vioku nyua. Vocindekaise catete, Daviti wa sokisa Yehova lungombo uwa. Vocindekaise eci cavali, Yehova wa sokisiwa lomunu umue ukuakuyekisa akombe. Pole, ovindekaise evi, ka via litepele. Momo ungombo uwa lomunu ukuakuyekisa akombe, va kuete ovituwa vimuamue. Ungombo uwa, wa kũlĩha kocitumãlo kuli owangu uwa kuenda ovava oku eca kolomeme viaye. Kuenje ‘ka vi suki la cimue.’—Osamo 23:1, 2.
18. Nye ci lekisa okuti, Yehova ukuacali?
18 Anga hẽ Ungombo wetu ukuacali? Tu tava okuti ukuacali. Tu sokololi eci catiamẽla kokulia kualua kuespiritu tua siata oku tambula. Lekuatiso liukuenje wa lunguka, Yehova wa siata oku tu ĩha ovina vialua vi tu kuatisa konepa yespiritu ndeci: Alivulu, olohongele viekongelo, olohongele vimbo kuenda viofeka. (Mateo 24:45-47) Etu ka tu kuete ekambo liokulia kuespiritu. ‘Ukuenje wa lunguka,’ wa siata oku sandeka Ambimbiliya alua, kuenda alivulu a tu kuatisa oku lilongisa Embimbiliya. Cilo alivulu aco, a kasi oku sandekiwa kueci ci soka 413 kalimi. Yehova wa siata oku angiliya okulia kuaco tunde kovina vi sule toke kovina via longa vi sangiwa Vembimbiliya. (Va Heveru 5:11-14) Eci tu liyaka lovitangi, ale ceci tu sandiliya onjila tu yongola oku kuama, tu kuete ekuatiso lialua. Nda Yehova ka sokiyile eliangiliyo liaco, nda tu kasi oku pita lovitangi vialua. Omo liaco, Ungombo wetu, o kasi locali calua.—Isaya 25:6; 65:13.
‘Ndi Kala Vonjo ya Yehova’
19, 20. (a) Ekolelo lie Daviti a lombolola Vosamo 23:6? Ndamupi tu pondola oku kuata ekolelo liaco? (b) Nye tuka lilongisa vocipama cikuãimo?
19 Noke yoku konomuisa ndomo Yehova a siata oku tata olomeme viaye, Daviti wa malusula loku popia hati: “Esanju lika li ñuama, lohenda, oloneke viosi viomuenyo wange. Kuenje, [ndi kala] vonjo ya Yehova oloneke ka vi pui.” (Osamo 23:6) Daviti poku popia olondaka evi, wa kala oku eca olopandu ku Yehova lutima waye wosi. Momo wa ivaluka ndomo Yehova o kuatisa. Kuenje wa kolela okuti, Yehova okamamako oku u kuatisa. Eye wa kuatele ekolelo liokuti, wa kolapo. Kuenda wa kũlĩhĩle okuti, osimbu amamako oku kuata ukamba la Yehova, oka kuatisiwa locisola caye.
20 Etu tu sanjuka calua omo liolondaka vi sangiwa Vosamo 23. Daviti wa lombolola ndomo Yehova a siata oku songuila olomeme viaye loku vi teyuila kuenda oku vi tekula. Olondaka via Daviti via sonehiwila oku tu vetiya oco tu kolele ku Yehova Ungombo wetu. Nda tuamamako oku kuata ukamba la Yehova, eye oka tu kuatisa otembo ka yi pui. Pole, omo okuti tulomeme viaye, tu sukila oku enda laye. Vocipama cikuãimo tuka lilongisa ovina via kongela voku endaenda laye.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Tanga elivulu Liefetikilo 29:7; Yovi 30:1; Yeremiya 33:13; Luka 15:4, kuenda lia Yoano 10:3, 4.
b Daviti wa soneha onepa yalua yelivulu Liosamo muna a sivaya Yehova omo lioku u yovola kovitangi vialua. Tanga olondaka vioku fetika vi sangiwa Kosamo 18, 34, 56, 57, 59, kuenda 63.
c Tanga Utala Wondavululi 1 wosãi ya Mbalavipembe wo 2003, kelimi Lioputu, losapi ya linga hati: “Intervenção divina—o que podemos esperar?”
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Momo lie Daviti a sokisila Yehova lungombo uwa?
• Ndamupi Yehova a siata oku tu songuila lekuatiso Liondaka yaye?
• Ekuatiso lie Yehova a siata oku tu ĩha oco tu pandikise kovitangi?
• Nye ci lekisa okuti Yehova ukuacali?
[Elitalatu kemẽla 24]
Yehova o songuila omanu Vaye ndeci ungombo ko Isareli a enda oku songuila olomeme