Anga Suku o Kuete Muẽle Ocikembe Love?
OVE hẽ o liyeva okuti o soliwe? Ale olonjanja vimue, o liyeva ndu okuti lomue o ku kapako? Voluali lulo lueyuka asakalalo locipululu, ci leluka oku sima okuti ka tu kuete esilivilo kovaso omanu. Ndomo Embimbiliya li lombolola catiamẽla koloneke vilo, omanu valua va sakalala calua lovina viavo muẽle, kuenda ka va kuete ocikembe la vakuavo.—2 Timoteo 3:1, 2.
Omanu vosi, ci kale akulu, amalẽhe, vakuepata a lia litepa, vakualimi a litepa, ale ekova lia litepa, va kuete onjongole yoku sola kuenda oku soliwa. Akonomuiso amue a lekisa okuti, owoño wetu wa lulikiwa lunene woku sola kuenda oku lekisa ocikembe. Yehova Suku, ululiki wetu, wa kũlĩha ciwa onjongole yetu yoku soliwa kuenda oku tatiwa locikembe okuti, omanu vakuavo ci sule. Nda wa liyeva ndati nda eye wa ku sapuila okuti oku sole calua? Ocili okuti, nda ca kuata esilivilo lialua kokuove. Anga hẽ tua kolela okuti Yehova wa kapako muẽle omanu ka va lipuile? Wa kapako hẽ omunu lomunu pokati ketu? Nda oco, nye ci koka okuti omunu umue o soliwa laye?
Yehova o tu Tata
Pa pita ale 3.000 kanyamo okuti, ukualosamo wa komõha calua poku vanja eposo liolombungululu kilu. Eye wa ka kuatele atatahãi atiamẽla kunene wa Una wa lulika olombungululu vialua. Poku sokolola unene wa Yehova, loku vanja utito womanu, ukualosamo wa komõha ocisola locikembe ca Yehova poku popia hati: “Eci ndi vanja ovailu, ovopange ovaka ove, osãi lolombungululu vina ove wa pongiya, omunu hẽ nye okuti ove amamako oku u sokolola, kuenda omõla womunu hẽ nye okuti ove u tata?” (Olosamo 8:3, 4) Nda ca leluka oku sima okuti, omo Ukuonene Wosi o kasi calua ocipãla, kuenda ka kapeleko omanu vana ka va lipuile. Ukualosamo wa kũlĩhĩle okuti, ndaño omunu ka lipuile kuenda ka kala otembo yalua komuenyo, o kuete esilivilo kovaso a Suku.
Ukualosamo ukuavo wa popia hati: “Yehova o sanjukila vana vo sumbila, vana va talamẽla kocisola caye ka ci pongoloka.” (Olosamo 147:11) Ovisimĩlo via vakualosamo ava, vi lembeleka calua. Yehova ndaño wa velapo calua wa kũlĩha okuti wa lulika omanu. Eye ‘o va tata’ kuenda ‘o va sanjukila.’
Eci ca lekisiwa ciwa kocitumasuku cimue Cembimbiliya ci lombolola ovina vi kasi oku pita koloneke vilo. Pocakati cuprofeto Hagai, Yehova wa lekisa okuti olondaka viwa Viusoma wa Suku, via laikele oku kundiwa voluali luosi. Onima yipi yeyililako? Kũlĩhĩsa yimue pokati konima yaco: “Ovina vi kuete esilivilo violofeka viosi vi ka iñila; kuenda ndi ka yukisa onjo yilo lulamba.”—Hagai 2:7.
Nye ci lomboloka “ovina vi kuete esilivilo” vi tunda kolofeka viosi? Ocili okuti ovina viaco ovokuasiko. (Hagai 2:8)Ci sanjuisa utima wa Yehova, opalatako ale ulu. Eye o sanjukila omanu vana okuti, ndaño ka va lipuile, vo fendela omo liocisola. (Olosapo 27:11) Omanu vaco ovo “ovina vi kuete esilivilo,” vi eca ulamba kokuaye kuenda Yehova o sanjukila calua ombili va lekisa poku u vumba lutima wosi. Ove hẽ o kasi pokati komanu vaco?
Ka ca lelukile oku tava okuti Ululiki wa Velapo voluali luosi wa kapako omanu ka va lipuile. Pole ocili caco, nda ci tu vetiya oku tava kelaleko lioku kala ekamba liaye.—Isaya 55:6; Tiago 4:8.
“Ove Wumunu Umue o Soliwe Calua”
Uprofeto Daniele eci a kuka, wa mola cimue ci komõhisa. Osimbu a kala oku likutilila, vocipikipiki kua molẽha ukombe umue wa velapo. Onduko yaye Gabriele. Daniele wo kũlĩhĩle ale kuenje wa limbuka okuti, ungelo wa Yehova. Gabriele wo lomboluila esunga lieci eyilila ocipikipiki, poku u sapuila hati: “A Daniele, kaliye ndeya oco ngece kokuove olondunge lelomboloko . . . momo ove wumunu umue o soliwe calua.”—Daniele 9:21-23.
Vepuluvi limue likuavo, ungelo umue wa Yehova wo sapuila hati: “A Daniele, amunu o soliwe calua.” Noke oco a kolise Daniele ungelo wo sapuila hati: “Amunu o soliwe calua, ku ka kuate usumba. Ombembua yi kale love.” (Daniele 10:11, 19) Daniele wa tukuiwa olonjanja vitatu okuti, “o soliwe calua.” Ondaka yaco yi lombolokavo okuti, ‘vo sanjukila calua’ kuenda ‘wa kapiwileko.’
Ocili okuti, Daniele wa liyevele ale okuti ekamba lia Suku kuenda wa kũlĩhĩle okuti Yehova wa sanjukilile upange a kala oku linga. Pole olondaka viocisola ca Suku ca pitiyiwa lovangelo, citava okuti vio pamisa calua. Ka ci komõhisa, olondaka via Daniele viokuti, “wa ndi pamisa.”—Daniele 10:19.
Ulandu u lekisa ndomo Yehova Suku wa kapeleko uprofeto waye ukuekolelo, u sangiwa Vondaka Yaye oco u tu kuatise. (Va Roma 15:4) Oku sokolola kongangu ya Daniele, ci tu kuatisa oku kuata elomboloko liovituwa vi koka okuti omunu umue o soliwa la Isietu wokilu.
Lilongisa Ondaka ya Suku Oloneke Viosi
Daniele wa enda oku likolisilako calua oku tanga Ovisonehua. Tua kũlĩha, ovina viaco momo eye muẽle wa soneha hati: “Ame . . . pocakati calivulu nda kuata elomboloko . . . etendelo lianyamo o Yerusalãi yamamako oku kala upolokoso.” (Daniele 9:2) Citava okuti alivulu eye a kuatele kotembo yaco, mua kongelele alivulu a sonehiwa la Mose, Daviti, Salomone, Isaya, Yeremiya, Esekiele kuenda ovaprofeto vakuavo. Tu pondola oku sokolola Daniele wa ñualiwa loviña vialua, oku tanga loku sokisa ovitumasuku viatiamẽla koku tumbuluiwa kuefendelo liocili ko Yerusalãi. Vocitumãlo cimue cõha citava okuti, pamue vohondo yaye vosapalalo, eye wa enda oku sokolola lutate kelomboloko liovina a kala oku tanga. Elilongiso lia longa eye a linga, lia pamisa ekolelo liaye kuenda lia vokiya ukamba waye la Yehova.
Elilongiso Liondaka ya Suku, lia pongololavo ovituwa via Daniele kuenda ekalo liomuenyo waye. Olonumbi Viovisonehua a tambula vutila, lio kuatisa oku kala umalẽhe umue wa nõlapo oku pokola ocihandeleko Suku a ecele kosimbu, catiamẽla koku yuvula oku lia ovikulia vimue. (Daniele 1:8) Noke eye wa lombolola lutõi esapulo lia Suku kolombiali vio ko Bavulono. (Olosapo 29:25; Daniele 4:19-25; 5:22-28) Ombili a lekisa, oku kala kuaye ukuacili kuenda ekolelo liaye, lia kũlĩhĩwile ciwa. (Daniele 6:4) Handi vali, Daniele, ka lueyele ovihandeleko oco a popele omuenyo waye, pole wa kolelele Yehova lutima wosi. (Olosapo 3:5, 6; Daniele 6:23) ka ci komõhisa eye oku tukuiwa okuti “o soliwe calua” la Suku!
Koloneke vilo ca leluka calua oku lilongisa Liembimbiliya okuti kotembo ya Daniele ci sule. Oviña Viovisonehua via piñanyiwa lalivulu okuti, a leluka oku a tanga. Tu kuete Embimbiliya liosi, oku kongelamo ovolandu a lekisa ndomo ovitumasuku vimue via Daniele via tẽlisiwa. Tu kuetevo ovimalẽho vialua vi tu kuatisa oku lilongisa Embimbiliya kuenda oku linga akonomuiso. a Ove hẽ wa siata oku talavaya ciwa lovimãleho viaco? Wa siata hẽ oku sokiya otembo yimue eteke leteke, yoku tanga Embimbiliya loku sokolola ovina wa tanga? Nda wa ci linga, oka kuata onima yimuamue nda wa Daniele. Ekolelo liove li ka pamisiwa kuenda oka kuata ukamba uwa la Yehova. Ondaka ya Suku yi ka songuila omuenyo wove, loku ku kuatisa oku kolela okuti Suku o ku tata locisola.
Pandikisa Lolohutililo
Daniele wa enda oku likutilila olonjanja viosi. Eye wa enda oku pinga ovina vi taviwa la Suku. Eci a kala umalẽhe, Soma Nevukandesa wo ko Bavulono, wo lipañelele oku u ponda nda ka situluile elomboloko lionjoi a lotele. Pole, lonjanga yalua Daniele wa lipilikila Yehova oco o kuatise loku u teyuila. (Daniele 2:17, 18) Noke yanyamo amue, wa limbuka lumbombe ekambo liaye lioku lipua, wa likekembela ekandu liaye leli lepata liaye kuenda wa pinga ongecelo ya Yehova. (Daniele 9:3-6, 20) Daniele vapuluvi ana okuti ka kuataile elomboloko liovinjonde a tambula, wa enda pinga ekuatiso ku Suku. Onjanja yimue, ungelo wa molẽhele ku Daniele oco o wĩhe elomboloko, wo sapuila hati: “Olondaka viove via yeviwa.”—Daniele 10:12.
Pole Daniele ukuekolelo, wa linga ovina vialua okuti, ka lingile lika apingilo ku Suku. Kelivulu lia Daniele 6:10, ku popia ndoco: “Olonjanja vitatu veteke, . . . wa likutilila loku eca esivayo kovaso a Suku yaye ndomo a siatele ale oku ci linga olonjanja viosi.” Daniele wa kuata asunga alua oku pandula Suku loku sivaya Yehova. Eye wa enda oku ci linga olonjanja viosi. Omo okuti ohutililo yi panga onepa kefendelo, eye ka liwekelepo oku likutilila ndaño muẽle ceci omuenyo waye wa kala kohele. Ocili okuti, oku pandikisa kuaco kua koka okuti Yehova u sola calua.
Ohutililo ombanjaile yimue yi komõhisa. Ku ka pite eteke limosi okuti ku vangula la Isietu wo kilu. Eca olopandu kokuaye kuenda u sivaya omo liohenda a siata oku lekisa kokuove. U lomboluila asakalalo o kuete. Sokolola ndomo apingilo ove lalombelo a siata oku tambuluiwa kuenda eca olopandu. Sanda otembo yoku likutilila. Eci tu situluila ku Yehova ovina vi kasi vutima wetu, tu limbuka ocisola eye a tu kuetele. Eci ci tu vetiya oku ‘pandikisa lolohutililo.’—Va Roma 12:12.
Kemainya Onduko ya Yehova
Ka kuli ukamba u pondola oku amamako, nda umue pokati komunu ukuacipululu. Cimuamue haico ci pita lukamba wetu la Yehova. Daniele wa kũlĩhile ovina viaco. Tu konomuisi onjongole a kuatele yoku kemainya onduko ya Yehova.
Eci Suku a tambulula ohutililo yaye poku u situluila onjoi ya Nevukandesa kuenda elomboloko liayo, Daniele wa popia hati: “Onduko ya Suku yi sivayiwe otembo ka yi pui, momo olondunge lunene, viaye lika waye.” Noke, poku sapuila Nevukandesa onjoi kuenda elomboloko liayo, Daniele olonjanja vialua wa eca esivayo ku Yehova poku popia okuti Eye lika “Ukuakusitulula alumbu.” Cimuamue haico okuti, eci Daniele a likutilila loku pinga ongecelo kuenda eyovo liepata liaye, wa popia hati: “A Suku yange, . . . onduko yove muẽle ya siata oku tukuiwa volupale luove kuenda komanu vove.”—Daniele 2:20, 28; 9:19.
Tu kuete apuluvi alua oku setukula Daniele. Poku likutilila, tu pondola oku situlula asakalalo etu oco onduko ya Suku “yi sumbiwe.” (Mateo 6:9, 10) Ka tu yongola okuti ovituwa vietu vi vĩhisa onduko yi kola ya Yehova. Pole olonjanja viosi, tu sivayi Yehova poku sapuilako vakuetu ovina tu lilongisa viatiamẽla kolondaka Viwa Viusoma waye.
Ocili okuti, voluali lulo omanu ka va kuete ocisola ale oku likapako omunu lukuavo. Pole, tu lembelekiwa poku kũlĩha okuti, Yehova wa kapako afendeli vaye vosi. Ukualosamo wa popia hati: “Momo Yehova o sanjukila omanu vaye. Eye o posuisa ambombe lepopelo.”—Olosamo 149:4.
[Etosi pombuelo yemẽla]
a Olombangi Via Yehova, via siata oku sandeka ovimãleho vialua vi kuatisa oku linga akonomuiso kuenda vi kuatisa oku upa esilivilo kelilongiso Liembimbiliya. Nda o yongola oku kuata ovimãleho viaco, pinga Kombangi yimue ya Yehova.
[Okakasia kemẽla 21]
Suku wa lekisa ocisola caye ku Daniele poku tuma ungelo Gabriele oco o pamise
[Okakasia kemẽla 23]
Alikolisilo Daniele a linga oku lilongisa kuenda oku likutilila, a pongolola ovituwa viaye kuenda ca koka okuti o soliwa calua la Suku