Omoko Ya Yehova Yoku Viala Kuenda Usoma Waye
“A Yehova, ekemãlo liove! Unene wove, kuenda ulamba leyulo lunumbu, cosi cove. . . . Usoma wove, a Yehova.”—1 ASAPULO 29:11.
1. Momo lie Yehova a kuetele omoko yoku kala Ombiali yoluali?
“YEHOVA wa tumbika ocalo caye kilu. Usoma waye u viala kovina viosi.” (Osamo 103:19) Ukualosamo poku popia olondaka evi, wa lekisa ondaka ya velapo yatiamẽla kuviali. Yehova Suku omo okuti eye Ululiki, o kuete omoko yoku kala Ombiali Yavelapo voluali luosi.
2. Daniele wa lombolola ndati uviali wa Yehova?
2 Oco ombiali yi lekise omoko yaye yoku viala, yi sukila oku kuata omanu yi viala. Yehova wa viala ovina viosi a lulika. Eye, tete wa lulika Omõlaye wongunga, noke ovangelo vakuavo. (Va Kolosai 1:15-17) Kosimbu, uprofeto Daniele wa kuatele ocinjonde catiamẽla kuviali wa Yehova. Eye wa popia hati: “Osimbu nda kala loku vanja, nda mõla ovialo via tumbikiwa, kuenje umue Ukuasimbu wa tumãla. . . . Ohulukãi yolohulukãi vo vumba, ohuluwa yolohuluwa va talama kovaso aye.” (Daniele 7:9, 10) Omo okuti Yehova “Ukuasimbu” haeye Ukuonene wosi, tunde kefetikilo lioluali, o kasi oku songuila epata liomãla vaye vespiritu kilu okuti ‘akuenje’ vaye va kasi oku u vumba loku linga ocipango caye.—Osamo 103:20, 21.
3. Yehova wa lekisa ndati uviali waye, kovina a lulika?
3 Yehova wa lekisa uviali waye, poku lulika ilu lovina vi komohĩsa vi kasiko, oku kongelamo ongongo. (Yovi 38:4, 7) Eci tu tala ongongo kuenda ovina via lulikiwa kilu ndomo vi kasi, vi molẽha ndu okuti ka vi sukila umue o vi songuila. Pole, ukualosamo wa popia hati: “[Yehova] wa handeleka kuenje [ovina] via lulikiwa. Wa vi tungila olumue. Wa vi kapela ovililo ka vi pitahãliwa.” (Osamo 148:5, 6) Tunde kosimbu, Yehova wa siata oku lekisa omoko yaye yoku viala poku songuila ovina a lulika vi kasi kilu kuenda evi vi sangiwa voluali.—Nehemiya 9:6.
4. Yehova o lekisa ndati uviali waye komanu?
4 Suku poku lulika Adama la Heva, wa lekisa uviali waye lonjila yikuavo. Eye ka ecele lika kokuavo ovina va sukila oco vamameko lomuenyo, pole, wa ecavo kokuavo ocikele coku viala ovina viosi vi kasi lomuenyo kilu lieve. (Efetikilo 1:26-28; 2:8, 9) Yehova ka lekisa lika esunguluko locisola poku viala, pole, o lekisavo esumbilo kovina viosi a viala. Eci Adama la Heva va enda oku pokola kuviali wa Yehova, va kuatele elavoko lioku kala otembo ka yi pui vocumbo celau.—Efetikilo 2:15-17.
5. Nye tu popia catiamẽla kocituwa ca Yehova coku lekisa uviali waye?
5 Nye tu sima catiamẽla kovina via lomboluiwa ndeti? Catete, Yehova wa siata oku lekisa unene waye woku viala kovina viosi a lulika. Cavali, uviali wa Suku, u lekisiwa lohenda kuenda esumbilo. Epokolo lietu loku kuatisa uviali wa Suku, lika nena asumũlũho ka a pui. Eli olio esunga lieci Soma Daviti woko Isareli a vetiyiwila oku popia hati: “A Yehova, ekemalo liove! Unene wove, kuenda ulamba leyulo lunumbu, cosi cove, momo cosi ci kasi kilu leci ci kasi kilu lieve, cove! Usoma wove, a Yehova, kuenda ove wa kemãla, wa tulamela vosi, haive Fu!”—1 Asapulo 29:11.
Momo Lie tu Sukilila Usoma wa Suku?
6. Elitokeko lipi li kasi pokati kuviali wa Suku kuenda Usoma waye?
6 Nda Yehova eye Ombiali Yavelapo voluali, kuenda wa siata oku lekisa unene luloño, momo lie tu sukilila vali Usoma waye? Ocili okuti ombiali yi lekisa unene waye komanu vonduko yocisoko cimue. Usoma wa Suku, owo ocimalẽho Suku aka lekisa laco unene waye woku viala ovina viosi a lulika.
7. Momo lie Yehova a tumbikila onjila yikuavo yuviali waye?
7 Yehova wa siata oku lekisa uviali waye volonepa via litepa, kuenda volotembo via litepa. Omo liaco, wa sokiya onjila yikuavo yoku lekisa uviali wokaliye. Eye wa ci linga eci Satana una wa kala omõlaye wespiritu a vetiya Adama la Heva oku lueya olonumbi viaye vioku viala. Esino liaco lia kapa voseteko uviali wa Suku. Ca pita ndati? Satana poku kemba Heva hati, ndaño walia kepako vava handelekele okuti ka citava oku liako, ‘ka fi,’ wa lekisa okuti, Yehova ka sungulukile kuenda ka koleliwa. Noke, Satana wamisako hati: “Suku wa kulĩha okuti eteke vu liako, ovaso ene haico a letuluka kuenje vu linga nda Suku, vu kulĩha eci ciwa leci cĩvi.” Satana wa lekisa okuti, nda Adama la Heva va tomba olonumbi via Suku loku nõlapo oku litepa laye, va pondola oku kala ciwa. (Efetikilo 3:1-6) Ocitangi caco, ca kapa vatatahãi omoko ya Suku yoku viala. Nye Yehova a sukilile oku linga?
8, 9. (a) Nye ombiali yi sukila oku linga lunyali o kapa kohele uviali waye? (b) Yehova wa tetulula ndati ocitangi ca pita vocumbo Cedene?
8 Nye tu talamẽla kombiali yimue eci yi nyikiwa lunyali waye? Omanu vana va kũlĩha ciwa ulandu waco, va sukila oku ivaluka ondaka yimue yi kuete esilivilo. Ovo ka va sukila oku sepula ocitangi caco, momo ombiali yimue ndaño okuti ya sunguluka, yi pondola oku sombisa vana va suvuka uviali waye kuenda oku va pisa. Noke yi nõla umue loku eca unene kokuaye oco a lavulule olohoka viovanyali kuenda oku tumbulula ombembua. Cimuamue haico Yehova a linga. Eye wa lekisa okuti, wa kũlĩha ndomo a tetulula ocitangi caco, poku eca eyambulo Adama la Heva va sesamẽlele. Eye wa va sapuila hati, ka va sesamẽla oku kuata omuenyo ko pui, kuenje Wa va tundisa vocumbo Cedene.—Efetikilo 3:16-19, 22-24.
9 Yehova poku lombolola eyambulo lia Satana, wa situlula onjila yokaliye yoku lekisa uviali waye uka tumbulula ombembua kuenda ovihandeleko viosi viusoma waye. Suku wa sapuila Satana hati: “Ñapa ukuse pokati kene, love lukãi, lo pokati kombuto yove lombuto yaye. Eye o sasõla utue wove, kuenje ove u lumana kocisendemãi.” (Efetikilo 3:15) Yehova wa lombolola okuti, oka eca unene ‘kombuto’ yimue oco yi nyole Satana lovangelo vaye, kuenda oku lekisa esunguluko liuviali Waye.—Osamo 2:7-9; 110:1, 2.
10. (a) Helie weya oku linga “ombuto” ya tukuiwa? (b) Nye Paulu a popia catiamẽla koku tẽlisiwa kuocitumasuku catete?
10 Yesu Kristu, eye “ombuto” ya tukuiwa oku kongelamo vana vaka viala kumue laye kilu. Vosi yavo va panga onepa Kusoma wa Suku u kasi peka lia Mesiya. (Daniele 7:13, 14, 27; Mateo 19:28; Luka 12:32; 22:28-30) Pole, ovina evi , ka via situluiwile vonjanja yimosi. Oku tẽlisiwa kuocitumasuku catete, kua kala ‘ndelumbu li kola lia sitikiwa tunde ka ku ci.’ (Va Roma 16:25) Omanu vakuekolelo, tunde kosimbu va enda oku kevelela otembo eci ‘elumbu liaco li kola’ li situluiwa, kuenda oku tẽlisiwa kuocitumasuku catete oco uviali wa Yehova u sivayiwe.—Va Roma 8:19-21.
‘Elumbu li Kola’ Lia Amamako Oku Situluiwa
11. Nye Yehova a sapuilile Avirahama?
11 Vokuenda kuotembo, Yehova wa situlula ovina viatiamẽla ‘kelumbu li kola liusoma Waye.’ (Marko 4:11) Umue pokati ka vana Yehova a situluila esapulo liaco, Avirahama una wa tukuiwa hati, “ekamba lia [Yehova].” (Tiago 2:23) Yehova wa likuminyile ku Avirahama hati, oka linga “ofeka yinene.” Noke wo sapuila hati: “Olosoma [vika] tunda kokuove,” kuenda “olofeka viosi viokilu lieve vi sumũlũhila kombuto yove.”—Efetikilo 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.
12. Ombuto ya Satana ya limolẽhisa ndati noke Lietande?
12 Kotembo ya Avirahama, kua kala omanu va setekele oku viala kuenda oku talisa ohali vakuavo. Embimbiliya li lombolola eci catiamẽla ku Nimuroti, onekulu ya Noha, poku popia hati: “Eye tete wa linga ukuonene vofeka. Eye embelengenje linene ku Yehova.” (Efetikilo 10:8, 9) Nimuroti kuenda olombiali vikuavo via li tumbikile ovio muẽle kuviali, via kala oku songuiwa la Satana. Ovio kumue loloñuatisi viavo, va tiamẽlele kombuto ya Satana.—1 Yoano 5:19.
13. Nye Yehova a popele vonduko ya Yakoba?
13 Ndaño Satana o likolisilako oku tumbika olombiali viomanu, pole, ocipango ca Yehova ci kasi oku amamako oku tẽlisiwa. Vonduko ya Yakoba onekulu ya Avirahama, Yehova wa situlula hati: “Ombueti yonanelo ka yi tundi ku Yuda, ndaño onganji kovitumbulukila viaye, toke Ukuambembua iya, kuenje omanu va pokola kokuaye.” (Efetikilo 49:10) Ondaka “Ukuambembua,” yi lomboloka “Yuna Osesamẽla Cimue.” Ondaka eyi yocitumasuku, ya lekisile okuti, ku keya umue o kuete omoko yoku tambula “ombueti yonanelo” ale uviali, kuenda oku kala “onganji” ale osoma ‘yomanu’ vosi. Omunu waco helie?
‘Toke Eci Ukuambembua Eya’
14. Ocisila cipi Yehova a lingile la Daviti?
14 Ungombo Daviti, omõla wa Jese,a eye wa nõliwa tete la Yehova vepata lia Yuda, oco a linge osoma yomanu vaye. (1 Samuele 16:1-13) Ndaño okuti Daviti wa enda oku lueya, pole, weya oku taviwa la Yehova omo lioku pokola kuviali waye. Yehova poku situlula ocitumasuku ca tukuiwa vocumbo Cedene, wa linga ocisila la Daviti poku popia hati: “Ñatula omõlove wa tunda koviongo viove muẽle kuenje numalisa uviali waye.” Ocitumasuku eci ca lekisile okuti, vombuto yaco, ka muka kongela Salomone omõla wa Daviti haeye kapiñala kaye. Momo ulandu wocisila caco wamisako hati: “Lame numalisa hũ uviali waye.” Ocisila eci, ca lekisile okuti, “ombuto” Yusoma wa likuminyiwa, yi keyilila vepata lia Daviti.—2 Samuele 7:12, 13.
15. Momo lie usoma wo Yuda wa tendiwilile Ndusoma wa Suku?
15 Daviti eye wa fetika ocikoti cuviali wolosoma viosi via enda oku wavekiwa lulela u kola lekuatiso liovitunda. Olosoma viaco, via enda oku tukuiwa hati, olombuavekua. (1 Samuele 16:13; 2 Samuele 2:4; 5:3; 1 Olosoma 1:39) Ovio via enda oku tukuiwa hati, via tumãla kocalo ca Yehova kuenda via viala ndolosoma pomangu ya Yehova ko Yerusalãi. (2 Asapulo 9:8) Omo liaco, usoma wo Yuda, wa kala ocindekaise Cusoma wa Yehova Suku haiwo ocindekaise cuviali Waye.
16. Nye ca pita luviali wolosoma vio Yuda?
16 Nda osoma kumue lomanu vaye va pokola kuviali wa Yehova, eye o va teyuila kuenda o va sumũlũisa. Uviali wa Salomone wa nenele ombembua lekalo liwa komanu, kuenda wa kala ocindekaise cuviali Wusoma wa Suku, eci uka nyõla Satana, loku kemãlisa uviali wa Yehova. (1 Olosoma 4:20, 25) Pole, olosoma vikuavo viocikoti ca Daviti, ka via pokuile kolonumbi via Yehova, kuenje, omanu va fetika oku fendela oviteka loku linga ovina via vĩha. Omo liaco, Yehova wa ecelela okuti, usoma waco u nyõliwa la va Bavulono kunyamo wo 607 Otembo Yale. Satana wa simĩle okuti, wa tẽlisa ocimaho caye coku sepula uviali wa Yehova.
17. Nye ci lekisa okuti, Yehova wa kuatele unene woku viala ndaño lovitangi vieyilila koku nyõliwa kuviali wepata lia Daviti?
17 Oku nyõliwa Kusoma wepata lia Daviti kuenda kusoma watete wa vialele konano ya va Isareli, ka ku lekisa okuti, uviali wa Yehova wa honguele. Pole, kua kala ocindekaise covitangi vi tunda kovilinga via Satana kuenda ovitangi viyilila koku likala oku pokola kolonumbi via Suku. (Olosapo 16:25; Yeremiya 10:23) Yehova poku lekisa okuti wa kala handi oku viala, wa lombolola vonduko yuprofeto Esekiele hati: “Upa ekofue. Upavo ekolowa. . . . Ndi li nyõla. Ndi li nyõla. Ndi li nyõla muẽle pe. Ka ku siala ndaño ocima toke kuiya u cu sesamela kuenje ndi ceca kokuaye.” (Esekiele 21:26, 27) Olondaka evi vi lekisa okuti, kotembo yaco, “ombuto” ya likuminyiwile, Yina yi ‘kuete omoko’ yoku viala, handi ka yeyile.
18. Esapulo lipi ungelo Gabrieli a ecele ku Maria?
18 Tu konomuisi eci ca pita kunyamo 2 Kotembo Yale. Ungelo Gabrieli wa vangula lufeko Maria una wa kala ko Nasara volupale luo Galilea konano yo Palestina. Eye wo sapuila hati: “Tala, o mina, o cita omõla ulume, u luka Yesu. Eye o linga unene, o tukuiwa Mõla a Tõlo, kuenje Yehova Suku o wiha ocalo ca isiaye Daviti. O viala ño-o hũ epata lia Yakoba, kuenje usoma waye ko sulila.”—Luka 1:31-33.
19. Otembo yipi yovina vi komõhisa ya kala ocipepi?
19 Noke, otembo yoku situlula ‘elumbu li kola,’ ya kala ocipepi. Omunu watete watiamẽla ‘kombuto’ ya likuminyiwa, wa kala oku panda koku molẽha. (Va Galatia 4:4; 1 Timoteo 3:16) Ocitumasuku ca lekisile okuti, oka lumaniwa la Satana kocisendemãhi. Pole, noke “ombuto” yaco, yika sasõla utue wa Satana kuenda oka malako ovilinga viaye viosi. Eye oka ecavo uvangi wokuti, Usoma wa Suku, uka malako evĩho liosi lia Satana kuenda oku kemainya uviali wa Yehova. (Va Heveru 2:14; 1 Yoano 3:8) Yesu oka tẽlisa ndati ovina viaco? Ongangu yipi a tu sila okuti oyo tu sukila oku kuama? Tuka sanga etambululo vocipama ci kuãimo.
[Etosi pombuelo yemẽla]
a Saulu una wa kala ukuepata lia Benjamini, eye wa nõliwile tete la Suku oco a viale va Isareli.—1 Samuele 9:15, 16; 10:1.
O Tẽla Oku Lombolola?
• Momo lie Yehova a kuetele omoko yoku kala Ombiali yavelapo voluali?
• Momo lie Yehova a nõlelapo oku tumbika Usoma?
• Yehova wa situlula ndati “elumbu li kola” vokuenda kuotembo?
• Nye ci lekisa okuti Yehova wa kala oku viala ndaño uviali wepata lia Daviti wa nyõliwile?
[Elitalatu kemẽla 5]
Yehova wa likuminyile nye vonduko ya Avirahama?
[Elitalatu kemẽla 7]
Momo lie oku yuliwa kuolosoma viepata lia Daviti ka kua lekisilile ehonguo liuviali wa Yehova?