Ondaka ya Yehova yi Kasi Lomuenyo
Atosi Avelapo Velivulu Lia Yovi
YOVI wa kala kofeka yo Uci okuti, cilo yi tukuiwa hati, o Arabia. Otembo yaco onepa yalua ya va Isareli, va kala Kegito. Ndaño okuti, Yovi ka tiamẽlele ku va Isareli, pole wa kala ufendeli wa Yehova. Catiamẽla kokuaye, Embimbiliya li popia hati: “Kilu lieve ka [kua kaile] ukuavo wa lisoka [la Yovi], okuti, omunu wa pua etondelo, haeye ukuesunga, o sumba Suku, kuenje o suvuka evĩho.” (Yovi 1:8) Yovi citava okuti wa kala pokati kotembo ya Yosefe omõla a Yakoba kuenda kotembo yuprofeto Mose.
Mose una wa soneha elivulu lia Yovi citava okuti, wa kũlĩhĩle ovina vialua viatiamẽla kokuaye. Momo eye wa pita 40 kanyamo ko Midiane ocipepi lofeka yo Uci kuna Yovi a kala. Eye wa yevele ulandu wa Yovi koloneke viaye via sulako eci va Isareli va kala ocipepi lofeka yo Uci, kesulilo liakũi akuãla kanyamo vekalasoko.a Ulandu wa Yovi, wa sonehiwa lonjila yimue okuti ca leluka oku kuata elomboloko liaco. Olio li tambulula apulilo amue ndeci: Momo lie olondingesunga vi talela ohali? Momo lie Yehova a kasilili oku ecelela evĩho? Anga hẽ omanu vakuakandu va pondola oku amamako lepokolo ku Yehova? Omo okuti elivulu lia Yovi ocitumasuku, ulandu waco ‘u kasi lomuenyo, kuenda u kuete unene koloneke vilo.’—Va Heveru 4:12.
“ETEKE NDA CITIWA LI TAKATE”
Eteke limue Satana wa sepuile esunguluko lia Yovi kovaso a Suku. Yehova wa tava kesepu liaco, kuenje wa ecelela okuti Satana o kokela Yovi ovitangi. Pole, Yovi wa likala oku “siñala Suku.”—Yovi 2:9.
Akamba vatatu va Yovi, veya “oku u pasula loku u lembeleka.” (Yovi 2:11) Pole, eci va pitĩla, ka va vanguile ondaka yimue toke eci Yovi a popia hati: “Eteke nda citiwa li takate.” (Yovi 3:3) Yovi wa yonguile oku kala ‘ndoloñaña ka via muile ekumbi’ ale ka via citiwile.—Yovi 3:11, 16.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
1:4—Anga hẽ omãla va Yovi va enda oku linga ovipito vioku citiwa? Sio, ka va lingaile ovipito viaco. Kelimi lio kosimbu, ondaka ‘eteke’ kuenda ondaka ‘eteke lioku citiwa,’ vi kuete alomboloko a litepa. (Efet. 40:20) Kelivulu lia Yovi 1:4, ondaka ‘eteke,’ ndomo ya tukuiwa vocinimbu caco, yi lomboloka elivala li kasi pokati koku tunda kuekumbi kuenda koku iñila kualio. Omãla epanduvali va Yovi, citava okuti va kala locituwa coku linga ovipito viepata unyamo lunyamo. Ovipito viaco via enda loku pita oloneke epanduvali. Momo poku linga ovipito viaco, va enda oku liendaila kolonjo viavo okuti “u leteke liaye u leteke liaye.”
1:6; 2:1—Velie va kuatele esumũlũho lioku enda ku Yehova? Pokati kovangelo va endele ku Yehova, pa kala Yesu Omõlaye Wongunga, ovangelo vakuacili, ovangelo vakuesino, kuenda Satana Eliapu. (Yoano 1:1, 18) Momo Satana kumue lolondele viaye, va tundisiwa lika kilu kunyamo wo 1914 eci Usoma wa Suku wa tumbikiwa. (Esituluilo 12:1-12) Yehova poku va ecelela okuti veya kovaso aye, wa kuata epuluvi lioku situlula uhembi wa Satana kovangelo vosi kuenda ocitangi cina a katula.
1:7; 2:2—Anga hẽ Yehova eci a vangula la Satana, wa vangula laye polo la polo? Embimbiliya ka li lombolola ovina vialua vi lekisa ndomo Yehova a vangula lovangelo. Pole, uprofeto Mikaya onjanja yimue vocinjonde wa muile ungelo wa kala oku vangula la Yehova polo la polo. (1 Olosoma 22:14, 19-23) Omo liaco, citava okuti, Yehova wa vangula la Satana polo la polo.
1:21—Yovi nda wa tiukila ndati ‘vimo lia inaye?’ Omo okuti, Suku “wa lulika omunu leve lioposi,” ondaka ‘ina’ ya kala upopi wocindekaise coku tukula osi.—Efetikilo 2:7.
2:9—Eci ukãi wa Yovi a sapuila ulume waye hati, siñala Suku oco o fe, nye ca kala vutima waye? Ukãi wa Yovi wa yeva evalo liovutima ndeli liulume waye. Eye wa sumuile calua poku mola ohali yulume waye omo lioku vela. Handi vali, wa pesilevo omãla vaye vosi. Omo liovitangi viaco, ka sokoluile vali esilivilo liukamba waye la Yehova.
Ceci tu Lilongisilako:
1:8-11; 2:3-5. Ndomo ca lekisiwa vulandu wa Yovi, oku endaenda la Yehova lesunguluko, ka ku lekisiwa lika kovilinga kuenda kolondaka. Pole, ku lomboloka oku kuata utima wa sunguluka poku linga ocipango caye.
1:21, 22. Nda tu amamako lekolelo ku Yehova, cikale kotembo yiwa ale kovitangi, tu lekisa okuti Satana ohembi.—Olosapo 27:11.
2:9, 10. Tu sukila oku lekisa epandi ndeli lia Yovi ndaño okuti, pamue epata ka lia kapeleko epokolo lietu ku Yehova ale va tu kisika oku lueya olonumbi viaye.
2:13. Akamba va Yovi ka va popele cimue catiamẽla ku Suku lolohuminyo viaye. Momo ka va kuatele ukũlĩhĩso wovina viespiritu.
‘TOKE ECI NDI FA SI LIWEKAPO OKU LEKISA ESUNGA’
Akamba vatatu va Yovi va lombolola okuti, Yovi wa kala oku yambuiwa la Yehova omo liovina vĩvi a lingaile kosimbu. Elifasi eye wa fetika lombangulo yaco. Noke Bilidade wa kuamavo ongangu yaco poku vanguisa Yovi olondaka vĩvi. Cimuamue haico Cofare a linga.
Yovi ka tavele kovisimĩlo viakamba vaye. Omo okuti, ka kuatele elomboloko lieci Suku a ecelela ohali yaye, wa sumuile calua. Kuenje wa seteka oku liavela esunga. Pole, omo lioku sola Yehova wa popia hati: ‘Toke eci ndi fa si liwekapo oku linga esunga.’—Yovi 27:5.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
7:1; 14:14—Ondaka yoku popia hati, ‘upange wa kãla,’ yi lomboloka nye? Yovi omo lioku tala ohali yalua, omuenyo wa u tendele ndupange umue wa tĩla. (Yovi 10:17) Omo okuti, eci omunu a fa o kala otembo yalua Veyambo toke eci a pinduiwa, Yovi wa sokisile otembo yaco ndupange umue wa tĩla.
7:9, 10; 10:21; 16:22—Anga hẽ Yovi ka kuatele ekolelo kepinduko? Olondaka via Yovi vi lekisa elavoko a yonguile oku kuata. Oco hẽ, nye Yovi a yonguile oku kuata? Eye wa yonguile oku fa okuti, ka muiwa vali lomanu. Momo wa kũlĩhĩle okuti, nda wa fa, ka tiukila vali konjo yaye. Kuenda ka kuata vali ukũlĩhĩso toke eci Yehova o pindula. Yovi wa kũlĩhĩlevo okuti, lomue o kuete unene woku tunda eye muẽle Veyambo. Elavoko liaye liepinduko, lia lekisiwa kelivulu lia Yovi 14:13-15.
10:10—Yehova ‘wa itila ndati Yovi ndasenjele loku u kolisa ndongundi’? Olondaka evi upopi wocindekaise coku lombolola ndomo Yovi a lulikiwa vimo lia Inaye.
19:20—Yovi wa yonguile oku popia nye eci a linga hati: “Nda puluka puãi nda siala lika lakepa?” Yovi poku popia olondaka evi, wa lekisa okuti wa puluka kolofa pole, ka kuate vali cimue.
Ceci tu Lilongisilako:
4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. Ka tuka kuati ovisimĩlo viokuti, nda omunu o tala ohali o kasi oku lombola eci a kũla ale wa suvukiwa la Yehova.
4:18, 19; 22:2, 3. Tu sukila oku eca elungulo li tunda Vondaka ya Suku kuenda oku yuvula oku popia ovisimĩlo vietu muẽle.—2 Timoteo 3:16.
10:1. Yovi omo liesumuo ka sokoluile vali oku kua tunda ovitangi viaye. Eci tu liyaka lovitangi tu sukila oku yuvula oku livetela evelo. Ca piãla enene nda tua kũlĩha esunga liovitangi viaco.
14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Eci tu liyaka loseteko ya Satana, elavoko liepinduko li pamisa ekolelo lietu.
16:5; 19:2. Tu sukila oku vangula la vakuetu olondaka vi va kolisa kuenda oku yuvula olondaka vi va sumuisa.—Olosapo 18:21.
22:5-7. Elungulo lieciwa lekambo liukũlĩhĩso, ka li kuete esilivilo. Momo li sumuisa omunu.
27:2; 30:20, 21. Oco omunu a lekise esunguluko ku Yehova, ka sukila oku lipua. Yovi wa vetelele Suku evelo.
27:5. Yovi wa kuata elianjo lioku nõla nda o pokola ku Yehova loku pandikisa kohali ale sio. Momo oku amamako lesunguluko, kua tiamẽla kocisola omunu a kuetele Yehova. Omo liaco, tu sukila oku pamisa ocisola tu kuetele Yehova.
28:1-28. Omunu wa kũlĩha oku ku sangiwa ukuasi wokilu lieve. Osimbu eye amamako oku u sanda, olondunge viaye vi u songuila kuna olonjila ka vi pitĩla. Pole, oku sumbila Yehova oko olondunge via velapo.
29:12-15. Tu sukila oku lekisa ohenda komanu va sukila ekuatiso.
31:1, 9-28. Yovi wa tu sila ongangu yoku yuvula ocituwa cĩvi coku lekisa ocisola coku namulala komunu una ka tu yongola oku kuela. Wa tu silavo ongangu yoku yuvula ukahokolo, ekambo liesunga, lohenda, oku sakalala lovokuasi, kuenda efendelo lioviteka.
“NDI LITAVELA KUENJE NDI . . . TUMÃLA VONEKETELA LOVETIKO”
Umalẽhe umue o tu kuiwa hati Elihu, wa yevelela lutate olondaka viakamba va Yovi. Eci amala oku va yevelela, wa fetika oku vangula. Kuenje wa pisa Yovi lakamba vaye vatatu.
Eci Elihu amala oku vangula, Yehova wo tambuluila vocipepe. Pole, ka lomboluile esunga liovitangi via Yovi. Yehova omo lioku linga apulilo alua, wa kuatisa Yovi oku kũlĩha unene Waye lolondunge viaye via velapo. Noke Yovi wa limbuka okuti, wa vanguile ovina vialua ka vi kuete esilivilo. Momo ka kuatele elomboloko liaco. Omo liaco, wa popia hati: “Ndi litavela kuenje ndi livela oku tumãla voneketela lovetiko.” (Yovi 42:6) Eci ovitangi via Yovi via pita, Yehova wa sumũlũisa epandi liaye.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
32:1-3—Otembo yipi Elihu a pitila ku Yovi? Omo okuti, Elihu wa yeva olondaka viosi, citava okuti wa tumãlele ocipepi lakamba va Yovi vokuenda kuoloneke epanduvali.—Yovi 3:1, 2.
34:7—Yovi wa kala ndati domunu “o nyuanyua elaviso ndovava”? Yovi eci a kala oku tala ohali, akamba vaye vo popia olondaka vialua vĩvi ndaño okuti, olondaka viaco vitiamisiwila ku Suku. (Yovi 42:7) Omo lioku yevelela olondaka viaco, wa kala ndomunu o kasi oku nyua ovava lesanju.
Ceci tu Lilongisilako:
32:8, 9. Olondunge viomunu ka viya lika kotembo yovokulu. Oco omunu a kuate olondunge, o sukila oku kuata elomboloko Liondaka ya Suku kuenda oku songuiwa lespiritu sandu liaye.
34:36. Epokolo lietu ku Yehova li lekisiwa poku pandikisa kohali toke koku fa.
35:2. Elihu osimbu ka vanguile, wa yevelela lutate kuenje wa tukula ocitangi ca Yovi. (Yovi 10:7; 16:7; 34:5) Akulu vekongelo poku eca elungulo, tete va sukila oku yevelela lutate kuenda oku kuata elomboloko liocitangi caco.—Olosapo 18:13.
37:14; 38:1–39:30. Tu sukila oku sokolola ovilinga vi komõhisa via Yehova, lunene waye kuenda olondunge viaye. Momo poku ci linga, ci tu kuatisa oku limbuka okuti, oku sivaya uviali Waye oco ocina ca velepo okuti, olonjongole vietu vi sule.—Mateo 6:9, 10.
40:1-4. Nda tua lisiõsiõla lonjila yĩvi kovaso a Yehova Ukuonenewosi, tu sukila ‘oku kapa eka lietu komela.’
40:15–41:34. Ongeve Longandu vi kuete unene walua. Oco tu amameko kupange wa Yehova, tu sukila oku kuatisiwa lunene u tunda kokuaye.—Va Filipoi 4:13.
42:1-6. Oku yeva ondaka ya Yehova loku mola ovilinga viunene waye, ca kuatisa Yovi oku kolela kokuaye. (Yovi 19:26) Noke wa pongolola ovisimĩlo viaye vĩvi. Eci tu pisiwa Londaka ya Suku, tu sukila oku limbuka oku lueya kuetu kuenda oku pongolola ovisimĩlo vietu.
Kuata ‘Epandi Ndeli Lia Yovi’
Ulandu welivulu lia Yovi u lekisa okuti, Yehova hayeko wa nena ohali komanu. Pole Satana eye wa nena ovitangi viaco. Yehova omo lioku ecelela evĩho voluali, wa tu ĩha epuluvi lioku eca etambululo ku Satana kuenda oku lekisa oku tua tiamẽla kocitangi cuviali waye wa velapo. Wa tu ĩhavo epuluvi lioku lekisa epokolo lietu Kokuaye.
Omanu vana va sole Yehova, vaka pitavo voseteko ndeyi ya Yovi. Pole, ulandu welivulu lia Yovi, u tu ĩha ekolelo liokuti, tu pondolavo oku pandikisa kohali. Handi vali, u tu ivaluisa okuti, ovitangi tu kasi oku liyaka lavio cilo, ka vika amamako otembo ka yi pui. Ndonge Tiago wa popia hati: ‘Wa yevi epandi lia Yovi kuenje wa moli esulilo lio wiha Yehova. Yehova ukuacikembe haeye ukuahenda.’ (Tiago 5:11) Eye wa sumũlũisa Yovi omo lioku pandikisa kohali. (Yovi 42:10-17) Etu tu kuete esumũlũho liavelapo lioku kuata omuenyo ko pui Voluali luokaliye palo posi. Omo liaco, tu amamiko oku pokola ku Yehova ndeci Yovi a linga ndaño lovitangi.—Va Heveru 11:6.
[Etosi pombuelo yemẽla]
a Elivulu lia Yovi li lombolola ulandu wa pita vokuenda kueci ci pitahãla 140 kanyamo tunde kunyamo wo 1657 toke wo 1473.
[Elitalatu kemẽla 32]
Nye tu lilongisa ‘kepandi lia Yovi’?