Kolela Kondaka Ya Yehova
‘Nda kolela kondaka yove.’ —OSAMO 119:42.
1. Helie wa soneha Osamo 119? Nye ove wa kũlĩha catiamẽla kombili yaye?
USONEHI Wosamo 119, wa solele calua ondaka ya Yehova. Onduko yaye Ezekiya, una weya oku linga Osoma yo ko Yuda. Olondaka vi sangiwa vosamo yaco, vi lekisa ndomo eye ‘a kakatelele kolonumbi via Yehova’ osimbu a kala osoma yo ko Yuda. (2 Olosoma 18:3-7) Ocili okuti, eye wa kapeleko ovina viespiritu.—Mateo 5:3.
2. Osamo 119 yi lombolola nye? Ndamupi ya sonehiwa?
2 Osamo 119, yi lekisa esilivilo lioku kapako ondaka ya Suku. Kuenda osamo yaco ya sonehiwa ndocisungo. Poku yi soneha ndocisungo, usonehi waco wa ci lingila oco a patekele ciwa olondaka viaco. Cisoka 176 kovinimbu Viosamo yaco, viopiwa velimi lia va Heveru. Handi vali, ci soka 22 kovinimbu viosamo yaco, vi kuete ovilala ecelãla vi fetika lolondaka vimuamue velimi lia va Heveru. Osamo eyi yi lombolola calua ovihandeleko kuenda olonumbi via Suku, lovisila viaye. Vocipama cilo leci ci kuaĩmo, tuka konomuisa ndomo Osamo 119 ya lomboluiwa Vembimbiliya. Tuka konomuisavo ovolandu atiamẽla komanu va Yehova kosimbu kuenda koloneke vilo. Ulandu waco, uka tu kuatisa oku limbuka esilivilo liosamo eyi kuenda oku eca olopandu ku Suku omo Liondaka yaye yi kola.
Oku Pokola Kondaka ya Suku, ku Nena Esumũlũho
3. Oku pua eko ku lomboloka nye? Tukula ulandu umue.
3 Oco tu kuate esumũlũho, tu sukila oku endela vovihandeleko via Suku. (Osamo 119:1-8) Nda tua pokola kovindeleko via Yehova, eye oka tu tenda ndomanu ‘va pua eko.’ (Osamo 119:1) Oku pua eko ka ku lomboloka oku lipua. Pole, ku lomboloka oku likolisilako oku linga ocipango ca Suku. Noha ‘koloneke viaye wa puile eko pokati komanu vosi, kuenda wa endaenda la Suku.’ Eye lepata liaye, va puluka Ketande Liovava omo lioku pokola kolonumbi via Yehova. (Efetikilo 6:9; 1 Petulu 3:20) Cimuamue haico koloneke vilo. Etu tuka puluka lika kenyolẽho lioluali lulo nda tua pokola kolonumbi via Yehova loku linga ocipango caye.—Osamo 119:4.
4. Nye tu sukila oku linga oco tu kuate esumũlũho?
4 Yehova lalimue eteke aka tu yanduluka nda ‘tua pokola kolonumbi viaye lutima wa sunguluka.’ (Osamo 119:7, 8) Eye ka yandulukile Yehosua usongui wa va Isareli. Momo wa enda loku ‘tanga elivulu liovihandeleko utanya luteke, kuenda oku pokola kovina viosi via sonehiwamo.’ Poku ci linga wa kuatisiwa calua komuenyo waye. (Yehosua 1:8) Ocili okuti, Yehosua wa solele calua ondaka ya Suku. Eci a kala oku panda kolofa, wa sapuila va Isareli hati: “Ene vosi wa kulĩhĩ . . . okuti polondaka viosi viwa Yehova Suku yene o sapuilili, layimue ya kambapo.” (Yehosua 23:14) Etu tu sukilavo oku kuama ongangu ya Yehosua kuenda ya Esekiya una wa soneha Osamo 119. Momo esumũlũho lietu li tunda lika koku sivaya Yehova kuenda oku kolela kondaka yaye.
Ondaka ya Yehova yi tu Yelisa
5. (a) Lombolola ndomo tu pondola oku liyelisa kespiritu. (b) Nda umalẽhe umue wa lueya ovihandeleko via Suku, o kuatisiwa ndati?
5 Nda tua pokola kondaka ya Suku, tuka liyelisa kespiritu. (Osamo 119:9-16) Citava okuti, pamue olonjali vietu ka vi lekisa ongangu yiwa yoku pokola ku Suku. Pole, etu tu sukila oku amamako oku pokola ku Yehova. Isia ya Esekiya wa kala ukuakufendela oviteka. Pole, Esekiya wa yelisile onjila yaye poku yuvula efendelo lia isiaye. Koleneke vilo citava okuti pamue umalẽhe umue Ukristão o linga ekandu limue linene. Omo liaco, o sukila oku likekembela ku Yehova poku likutilila kokuaye kuenda oku kuatisiwa lolonjali viaye. O sukilavo oku kuatisiwa lakulu vekongelo kuenda oku lilava oco ‘a yelise onjila yaye’ ndeci Esekiya a lingile.—Tiago 5:13-15.
6. Akãi vapi ‘va yelisile olonjila viavo omo lioku pokola kondaka ya Suku?’
6 Eci Rahava la Ruti va kala komuenyo, Osamo 119 handi ka ya sonehiwile. Pole, va ‘yelisile olonjila viavo.’ Rahava watiamẽlele kepata lia va Kanana. Pole, omo liekolelo, weya oku linga ufendeli wa Yehova. (Va Heveru 11:30, 31) Ruti wa kala ukuepata lia va Moavi kuenda wa enda oku fendela olosuku viesanda. Pole, noke wa siapo olosuku viaco kuenje wa pokola Kocihandeleko Yehova a ecele ku va Isareli. (Ruti 1:14-17; 4:9-13) Omanu tua tukula ndeti, ka vatiamẽlele kepata lia va Isareli. Pole, omo lioku pokola kolonumbi via Yehova, va tambula esumũlũho lioku kala vakukululu ya Yesu Kristu.—Mateo 1:1, 4-6.
7. Ongangu yipi Daniele lamãlehe vatatu va Heveru va tu sila yoku liyelisa kespiritu?
7 Embimbiliya li lombolola okuti, “ovisimĩlo viutima womunu vi kasi ño cĩvi tunde kutila waye.” Pole, voluali lulo lua Satana citava okuti amalẽhe va yelisa olonjila viavo. (Efetikilo 8:21; 1 Yoano 5:19) Daniele lamalẽhe vatatu va Heveru eci va kala kumandekua ko Bavulono, va pokuile kondaka ya Suku. Omo liaco, ka va tavele ‘oku livĩhĩsa lovikulia via soma.’ (Daniele 1:6-10) Va Bavulono va enda okulia ovinyama vina via tukuiwile Vocihandeleko ca Mose okuti ka citava oku vilia. (Ovisila 11:1-31; 20:24-26) Kuenda va enda okulia ositu yovinyama via lekiwa ekõle okuti ka via tundile osonde. Kuenje va lavisile ocihandeleko ca Suku. (Efetikilo 9:3, 4) Omo liaco, amãlehe vaco va Heveru, ka va tavele oku livĩhĩsa lovikulia via soma. Ovo vamamako oku liyelisa kespiritu. Kuenje va tu sila ongangu yiwa tu sukila oku kuama.
Ondaka ya Yehova yi tu Vetiya Oku Kuata Ekolelo
8. Nye tu sukila oku linga nda tu yongola oku kuata elomboloko liovihandeleko via Suku?
8 Oku sola ondaka ya Suku ci kuete esilivilo lialua. Momo ci tu kuatisa oku lekisa ekolelo kokuaye. (Osamo 119:17-24) Nda tua kuama ongangu yukualosamo, tuka kuata onjongole yoku sanda elomboloko ‘liovihandeleko via Suku.’ Noke tuka amamako oku sanjukila ‘ovisila viaye kuenda olonumbi viaye. (Osamo 119:18, 20, 24) Citava okuti, pamue ndopo tua litumbika ku Yehova. Anga hẽ tua siata oku kuata onjongole yoku sanda elomboloko liondaka yaye? (1 Petulu 2:1, 2) Tu sukila oku kuata elomboloko lialongiso a velapo Embimbiliya. Momo poku ci linga ci tu kuatisa oku pokola kovihandeleko viaye.
9. Nye tu sukila oku linga eci tu kisikiwa oku pokola kovihandeleko viomunu okuti via Suku havioko?
9 Etu tu yongola oku sanjukila olonumbi via Suku. Oco hẽ, nye tu sukila oku linga eci tu lambalaliwa ‘lolosoma’? (Osamo 119:23, 24) Koloneke vilo olombiali via siata oku seteka oku tu yapula vonjila ya Suku oco tu pokole kovihandeleko viavo. Oco hẽ nye tu sukila oku linga nda olombiali vi tu kisika oku pokola kokuavo okuti, ku Suku hakoko? Nda tua sanjukila ondaka ya Suku, tuka lekisa ekolelo kokuaye loku kuama ongangu yovapostolo va Yesu eci va lambalaliwile. Ovo va popele hati: “Cetu oku pokola ku Suku, komunu hakoko.”—Ovilinga 5:29.
10, 11. Lombolola ndomo tu pondola oku pandikisa kovitangi loku kolela ku Yehova.
10 Eci tu liyaka lovitangi, tu sukila oku pandikisa loku kolela ku Yehova. (Osamo 119:25-32) Pole, oco tu lekise epandi liaco, tu sukila oku longisiwa la Yehova kuenda oku pokola kolonumbi viaye. Tu sukilavo ‘oku endela vonjila yesunguluko.’—Osamo 119:26, 30.
11 Esekiya una wa soneha osamo 119, wa nõlelepo oku endela ‘vonjila yesunguluko.’ Pole, wa cilinga kotembo yimue okuti, vofeka mua kala lika efendelo liesanda. Kuenda wa liyakele lelambalalo liomanu vana va litumbikile ku Suku. Omo liaco, ‘wa sumuile calua’ poku liyaka lovitangi viaco. (Osamo 119:28) Pole, Esekiya wa lekisile ekolelo ku Yehova kuenda wa kala osoma yiwa. Kuenje “wa linga eci ca sunguluka kovaso aye.” (2 Olosoma 18:1-5) Eci tu liyaka lovitangi, tu sukilavo oku kolela ku Yehova kuenda oku kuata epandi.—Tiago 1:5-8.
Ondaka ya Yehova yi tu Ĩha Utõi
12. Ndamupi tu pondola oku kapako olondaka Viosamo 119:36, 37?
12 Oku pokola kolonumbi viondaka ya Suku, ku tu ĩha utõi woku liyaka lovitangi. (Osamo 119:33-40) Tu sukila oku sandiliya olonumbi via Yehova kuenda oku pokola kokuaye ‘lutima wetu wosi.’ (Osamo 119:33, 34) Tu pinga ku Yehova ndeci ukualosamo a pingile hati: “Tiamisila utima wange kovisila viove, kocipululu hakoko.” (Osamo 119:36) Tu kuamavo ongangu ya Paulu yoku ‘linga esunga kovina viosi.’ (Va Heveru 13:18) Nda cime cetu kupange wa tu kisika oku linga cimue ka ca sungulukile, tu sukila oku kuata utõi woku pokola kolonumbi via Yehova. Kuenje Yehova oka tu sumũlũisa omo liesunguluko lietu. Eye oka tu kuatisa koku yuvula ovisimĩlo viosi vĩvi. Omo liaco, tu likutilila kokuaye hati: ‘Tiula ovaso ange koku talukila ovina viesanda.’ (Osamo 119:37) Tu sukila oku yuvula ovina viosi Suku a nyale. (Osamo 97:10) Vovina viaco mua kongela oku tala alitalatu a lekisa omanu va kasi epolõla kuenda ovituwa viatiamẽla kumbanda.—1 Va Korindo 6:9, 10; Esituluilo 21:8.
13. Ovapostolo va Yesu va kuata ndati utõi woku kunda ondaka ya Suku?
13 Ukũlĩhĩso wondaka ya Suku u tu ĩha ekolelo lioku kunda lutõi. (Osamo 119:41-48) Poku eca ‘etambululo komanu va tu lambalala,’ tu sukilavo oku kuata utõi. (Osamo 119:42) Olonjanja vimue tu likutililavo ku Suku ndeci ovapostolo va likutilile hati: “A Yehova, . . . eca kakuenje vove utõi woku popia ondaka yove.” Anga hẽ Yehova wa tambuluile ohutililo yavo? Ulandu waco wamisako hati: “[Noke] vosi ve yukisua espiritu sandu, kuenje va popia ondaka ya Suku lutõi.” Yehova o pondolavo oku tu ĩhavo utõi woku kunda ondaka yaye.—Ovilinga 4:24-31.
14. Nye ci tukuatisa oku kunda lutõi ndeci Paulu a linga?
14 Etu tu kuata lika utõi woku kunda nda tua kapako ‘ocili condaka ya Suku loku kapako ovihandeleko Viaye.’ (Osamo 119:43, 44) Oku kuata ombili yoku tanga Embimbiliya, ci tu kuatisa oku ‘vangula lutõi ondaka ya Suku kovaso yolombiali.’ (Osamo 119:46) Tu sukila oku pinga espiritu lia Yehova oco li tu kuatise oku vangula ovina via sunguluka. (Mateo 10:16-20; Va Kolosai 4:6) Paulu wa kuata utõi woku sapula ondaka ya Suku kolosoma viokocita catete. Eye wa eca uvangi ku Feliki, ombiali yo ko Roma una ‘wo yevelela ndomo a lombolola ondaka yoku kolela Yesu Kristu.’ (Ovilinga 24:24, 25) Paulu wa ecelevo uvangi kombiali yimue yi tukuiwa hati, Festo kuenda ku Soma Agripa. (Ovilinga 25:22–26:32) Lekuatiso lia Yehova, tu pondolavo oku kuata utõi kuenda oku yuvula ‘osõi yoku kunda olondaka viwa.’—Va Roma 1:16.
Ondaka ya Suku yi tu Lembeleka
15. Ondaka ya Suku yi tu ĩha ndati elembeleko eci tu lambalaliwa la vakuetu?
15 Ondaka ya Suku yi tu ĩha elembeleko lia velapo. (Osamo 119:49-56) Ocili okuti, olonjanja vimue tu sukila muẽle elembeleko. Etu Tulombangi via Yehova, tua siata oku vangula ondaka yaye lutõi. Pole, omanu vana ‘vakuakulituna,’ va pondola oku tu yola epembe oco tu yapuke vonjila ya Yehova. (Osamo 119:51) Eci tu likutilila, tu sukila oku ivaluka olondaka vimue vi sangiwa Vembimbiliya. Momo olondaka viaco, vi pondolavo oku tu ‘lembeleka.’ (Osamo 119:52) Poku likutilila ku Suku tu sukilavo oku ivaluka ocihandeleko cimue caye ci tu ĩha elembeleko kuenda utõi woku liyaka locitangi caco.
16. Nye omanu va Suku va sukila oku yuvula eci va lambalaliwa?
16 Ukualosamo wa lambalaliwile la va Isareli vana va litumbikile ku Suku. Eci tu lambalaliwa, tu sukila oku yuvula oku yapuka vonjila ya Yehova okuti, tu nolapo lika oku endela vovihandeleko viaye. (Osamo 119:51) Kanyamo a pita olombiali kofeka yo Alemanya via talisile ohali yalua omanu va Yehova. Pole, ovo vamamako loku pokola kolonumbi Viembimbiliya. (Yoano 15:18-21) Oku pokola kolonumbi via Yehova ka ci lemi. Momo olonumbi viaco, vi kasi ndocisungo cimue ciwa kokuetu.—Osamo 119:54; 1 Yoano 5:3.
Eca Olopandu Omo Liondaka ya Yehova
17. Ombili tu kuetele ondaka ya Suku, yi tu vetiya oku linga nye?
17 Tu pondola lika oku eca olopandu ku Suku poku pokola kondaka yaye. (Osamo 119:57-64) Ukualosamo wa likuminyile oku pokola kondaka ya Yehova. Omo liaco, vokati kuteke eye wa enda oku pasuka oku sivaya Yehova omo liolonumbi viaye via sunguluka. Etu tu sukilavo oku kuama ongangu yaye. Vokati kuteke nda tua pasuka, tu pondolavo oku eca olopandu ku Yehova poku likutilila kokuaye. (Osamo 119:57, 62) Ombili tu kuetele ondaka ya Suku, yi tu vetiya oku sandiliya elongiso liaye. Kuenda oku kuata ukamba lomanu vana va sumbila ovihandeleko viaye. (Osamo 119:63, 64) Omanu vaco ovo lika akamba va velapo tu sukila oku kuata voluali lulo.
18. Yehova o tambulula ndati olohutililo vietu eci ‘ovanyãli va tu ñuala’?
18 Eci tu likutilila ku Yehova oco a tu longise olonjila viaye, tu kasi oku pinga kokuaye oco a tu kuatele ohenda. Eci tu ñualiwa lovanyali vetu tu sukilavo oku likutilila kokuaye. (Osamo 119:58, 61) Yehova o pondola oku tutuiya ovanyãli vetu oco tuamameko lupange woku kunda. Kuenda oku longisa omanu oco va linge olondonge. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Uvangi waco wa siata oku lekisiwa kolofeka vina okuti, upange wetu woku kunda u kasi oku tatekiwa.
Lekisa Ekolelo Kondaka ya Suku
19, 20. Ekuatiso lie li tunda koku pandikisa kovitangi?
19 Oku lekisa ekolelo ku Yehova kuenda kondaka yaye, ku tu kuatisa oku pandikisa kovitangi loku amamako oku linga ocipango caye. (Osamo 119:65-72) Vakuakulituna va vĩhisile ukualosamo luhembi. Pole, eye wa popia hati: “Ciwa omo nda tala ohali.” (Osamo 119:66, 69, 71) Ohali yi kuatisa ndati omanu va Yehova?
20 Eci tu tala ohali, tu sukila oku likutilila ku Yehova lutima wosi. Momo poku cilinga ci tu kuatisa oku kuata ukamba laye. Tu sukilavo oku sanda otembo yoku tanga ondaka ya Yehova kuenda oku pokola kokuayo. Nda tua ci linga, tu tambula asumũlũho. Oco hẽ, nye ci pita letu nda poku liyaka lovitangi tu lekisa ovituwa vimue vĩvi ndeci: Ekambo liepandi kuenda epela? Lekuatiso liohutililo, Londaka yaye, kuenda espiritu sandu, tu pondola oku yula ovituwa viaco loku ‘wala omunu wokaliye.’ (Va Kolosai 3:9-14) Oku pandikisa kovitangi, ku pamisavo ekolelo lietu. (1 Petulu 1:6, 7) Upostolo Paulu poku liyaka lovitangi wa pindikisa kuenje wa pamisa ekolelo liaye ku Yehova. (2 Va Korindo 1:8-10) Anga hẽ tua siatavo oku limbuka esilivilo lioku pandikisa kovitangi?
Amamako Oku Kolela ku Yehova
21. Nye ci pita lovanyali vomanu va Suku eci eye a va kutisa osõi?
21 Ondaka ya Suku yi tu ĩha ongusu yoku kolela kokuaye. (Osamo 119:73-80) Nda tua kolela ku Yehova, lacimue ci tu kutisa osõi. Omo liovina vĩvi omanu va siata oku linga, tu sukilavo oku likutilila ku Yehova hati: ‘Vakuakulituna va kutisiwe osõi.’ (Osamo 119:76-78) Eci Yehova a kutisa osõi omanu vaco, ovituwa viavo vĩvi vi situluka kuenje, ci nena esivayo konduko yaye. Tu sukila oku kolela okuti, ovanyali vomanu va Yehova lalimue eteke vaka yula. Kuenda ka va tẽla oku kundula Olombangi via Yehova via kolela kokuaye lutima wavo wosi.—Olosapo 3:5, 6.
22. Ukualosamo oku lisokisa ‘longalafa yocipa ya likonyela vowisi,’ ci lomboloka nye?
22 Ondaka ya Suku yi pamisavo ekolelo lietu eci tu lambalaliwa. (Osamo 119:81-88) Ukualosamo omo lioku lambalaliwa calua, wa lisokisile ‘longalafa yocipa ya likonyela vowisi.’ (Osamo 119:83, 86) Kosimbu, ongalafa yocipa va enda oku selakamo ovava, lovinyu, kuenda ovina vikuavo. Pole, nda vongalafa yaco ka va selekamo cimue, yi fetika oku likonya. Anga hẽ eci o lambalaliwa wa siatavo oku kala ‘ndongalafa yocipa ya likonyela vowisi?’ Nda oco, o sukila oku kolela ku Yehova kuenda oku likutilila kokuaye hati: “[A Yehova] omo o kasi locisola ka ci pui, popela omuenyo wange okuti mokola kolondaka viomẽla wove.”—Osamo 119:88.
23 Nye tua lilongisa Vosamo 119:1-88? Osimbu tu lilongisa Osamo 119:89-176, nye tu sukila oku lipula?
23 Olonumbi tua lilongisa ndeti vonepa yilo yatete Yosamo 119, vi lekisa okuti, Yehova o kuete ocisola lomanu vaye. Momo va kolela Kondaka yaye kuenda va sanjukila oku pokola kolonumbi viaye. (Osamo 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) Yehova o sole calua omanu vana va litumbika kokuaye loku pokola kondaka yaye. (Osamo 119:9, 17, 41, 42) Eci o lilongisa ovinimbu vikuavo Viosamo 119, li pula ndoco: ‘Anga hẽ ndi tava oku songuiwa londaka ya Yehova?’
O Tambulula Ndati?
• Esumũlũho liocili li tunda pi?
• Ondaka ya Yehova yi pondola ndati oku tu kuatisa oco tu liyelise kespiritu?
• Ondaka ya Yehova yi tu ĩha ndati utõi kuenda elembeleko?
• Momo lie tu sukilila oku kuata ekolelo ku Yehova kuenda kondaka yaye?
[Elitalatu kemẽla 4]
Ruti, la Rahava kuenda amalẽhe vatatu va Heveru vana va kala kumandekua ko Bavulono, va pokuile Kondaka ya Yehova
[Elitalatu kemẽla 5]
Paulu wa ‘vangula lutõi ondaka ya Yehova kovaso yolosoma’