Nye Yehova a Yongola Kokuetu?
“Yehova o yongola nye kokuove, hateko oku linga esunga, loku sola ohenda kuenda oku endaenda la Suku yove lesuluviko?”—MIKA 6:8.
1, 2. Momo lie omanu vamue va Yehova va siatela oku pua epandi? Pole nye ci pondola oku va kuatisa?
UKRISTÃO umue ukuekolelo o tukuiwa hati Vera, o kuete eci ci soka 75 kanyamo ka kuatele uhayele uwa. Eye wa popia hati: “Olonjanja vimue nda siata oku kala ponjanela oku tala va manjange Akristão va kasi kupange woku kundila konjo lanjo. Eci ca enda oku ndi kokela asuelẽla momo nda yonguilevo oku kunda kumosi lavo, pole, oku vela kua tepulula upange wange ku Yehova.”
2 Anga hẽ, ove wa pitile ale locitangi ndeci ca manji wa tukuiwa ndeti? Ocili okuti, omunu wosi o sole Yehova, o yongola oku endela vonduko Yaye kuenda oku pokola kolonumbi viaye. Oco hẽ, nye tu sukila oku linga nda ka tu kuete uhayele uwa, okuti tua kuka, ale pamue tu kuete ovikele vioku tata epata? Pamue tu sumua omo okuti ovitangi viaco vi pondola oku tu tateka oku linga upange wa Suku lutima wetu wosi. Nda tu kasi lovitangi viaco, ci tava okuti tu sanjuka calua poku konomuisa olondaka vi sangiwa kelivulu lia Mika kocipama 6 kuenda 7. Ovipama evi vi lekisa okuti, ovina Yehova a yongola kokuetu via leluka kuenda ci tava okuti vi tẽlisiwa.
Ndomo Suku a Tata Omanu Vaye
3. Ndamupi Yehova a tatele va Isareli va sina?
3 Tete tu tangi kelivulu lia Mika 6:3-5 kuenda tu konomuisi ndomo Yehova a tata omanu vaye. Ivaluka okuti kotembo ya Mika va Isareli va sinile calua. Ndaño okuti va sinile calua pole, Yehova locikembe calua wamẽlele kokuavo loku va sapuila hati: ‘Amanu vange.’ Eye wa va peya hati: ‘Amanu vange, lingi ohenda, ivaluki.’ Yehova ka va pisile lolondaka, pole wa va peya loku va pula hati: “Ndo lingi nye?” Handi vali, Yehova wa va kolisa oco vo ‘tambulule.’
4. Ekuatiso lipi tu pondola okupa kongangu yiwa yocikembe ca Suku?
4 Yehova o tu ĩha ongangu yiwa! Eye locikembe calua, wa tukuile omanu vakuesino ko Isareli kuenda ko Yuda koloneke via Mika okuti, ‘amanu vange’ loku pinga kokuavo hati, ‘mangi ohenda.’ Etu tu sukila oku lekisavo ocikembe cocili kuenda ovituwa viwa viohenda poku kala ciwa lomanu vana va sangiwa vekongelo. Ocili okuti, ka ca lelukile oku kala ciwa lomanu vamue, ca piãla vali enene nda pamue va hongua kespiritu. Pole, nda ovo va sola Yehova, tu kuata onjongole yoku va kuatisa poku lekisa ocikembe kokuavo.
5. Etosi lipi lia velapo li sangiwa kelivulu lia Mika 6:6, 7?
5 Cilo, tu tangi kelivulu lia Mika 6:6, 7. Mika o linga apulilo amue okuti ci sukila oku a sokolola lutate. Eye wa pula hati: “Ngambata nye eci njiya ku Yehova? Ngambata nye eci fendela Suku yovailu? Njiya kokuaye lovilumba vioku yoka, pamue loloñale via tẽla ulima? Yehova o sanjukila hẽ olohulukãi viovitupi violomeme, pamue olohuluwa violondui viulela? Ndumbila hẽ uveli wange akandu ange? Epako lietimba liange hẽ ndi li ecela ekandu liutima wange?” Sio, hacoko, ka ci tẽliwa oku sanjuisa Yehova ‘lolohũlũkãi viovitupi violomeme, pamue olohuluwa violondui viulela.’ Pole kuli ocina cimue ci pondola oku u sanjuisa. Nye hẽ ci pondola oku u sanjuisa?
Tu Sukila Oku Lekisa Esunga
6. Olonumbi vipi vitatu via Suku vi sangiwa kelivulu lia Mika 6:8?
6 Kelivulu lia Mika 6:8, tu tangako eci Yehova a yongola kokuetu. Mika o pula ndoco: “Yehova o yongola nye kokuove, hateko oku linga esunga, loku sola ohenda kuenda oku endaenda la Suku yove lesuluviko?” Volonumbi vitatu via tukuiwa ndeti, mua kongela ekalo lietu, ovisimĩlo kuenda ovilinga vietu. Etu tu sukila oku lekisa ovituwa viaco poku sokolola ndomo vi kapiwako kuenda ndomo vi lekisiwila kovilinga vietu. Omo liaco, tu konomuisi olonumbi viaco evi vitatu.
7, 8. (a) ‘Oku linga esunga’ ku lomboloka nye? (b) Ovituwa vipi viekambo liesunga via kuamiwile koloneke via Mika?
7 ‘Oku linga esunga’ ci lomboloka oku linga eci ca sunguluka. Onjila ya Yehova yoku linga ovina, oyo onumbi yoku lekisa esunga. Omanu va kala kotembo ya Mika ka va lekisile esunga, pole va lingaile eci ka ca sungulukile. Ndamupi? Konomuisa olondaka vielivulu lia Mika 6:10. Ocinimbu ca sulako ci lombolola okuti vakualomĩlu va landasaila ‘vonjongo yesanda’ okuti, vovikuata vina vitito. Ocinimbu 11, ci lombolola okuti ovo va kuata “onjeke yolopesu haviociliko.” Kuenje, ndomo ca lomboluiwa kocinimbu 12, “alimi ovovimẽla viavo a [kala] lelimbi.” Omo liaco, tua limbuka okuti, vakualomĩlu vo kotembo ya Mika va kuata olonjongo vialua viesanda kuenda va kala vakuelimbi.
8 Ocili okuti, ovilinga ka via sungulukile ka via lingiwile lika kovitumãlo violomĩlu. Ovio via siatelevo ku vakuelombe. Elivulu lia Mika 7:3, li lombolola ndoco: “Cikale osoma, ci kale onganji, vosi [yavo] va yongola ovitukiko.” Olonganji via enda oku tambula ovitukiko oco vi pise omanu vana ka va kuete eko. Ocinimbu caco eci camisako hati: “Omunu unene,” okuti wa litengavo vondaka yaco, o lingavo ohembi. Omo liaco, uprofeto Mika o lombolola hati, osoma, onganji, kuenda omunu unene, va ‘sokiyila pamuamue’ ovina viavo vĩvi.
9. Koloneke vilo okuti ekambo liesunga lia livokiya calua, ndamupi Akristão va pondola oku lisonguila ovo muẽle?
9 Ovina vĩvi via lingaiwa lolomitavaso vakuevĩho, via nyõlavo ekalo liwa liolonungi viofeka yo Yuda kuenda yo Isareli. Elivulu lia Mika 7:5 li lombolola okuti, ekambo liesunga lia nena ovitangi pokati kakamba, ekambo lioku likolela pokati kuenda esuvu pokati kulume lukãi waye. Ocinimbu 6 ci lombolola okuti ekambo liaco liesunga lia nena oku liyuvula pokati komanu vana vakuepata ndeci omõla ulume la isiaye kuenda omõla ufeko la inaye okuti va lisepula pokati.
10. Koloneke vilo okuti ekambo liesunga lia livokiya calua, ndamupi Akristão va pondola oku lisonguila ovo muẽle?
10 Nye hẽ ci popiwa koloneke vilo? Anga hẽ ovituwa vio kosimbu haivio vi letiwevo koloneke vilo? Ndeci Mika a pita laco, haico ci kasi oku pita koloneke vilo, momo tua ñualiwavo lekambo liesunga, ekambo liekolelo kuenda ovitangi vialua pokati kapata. Omo okuti tumanu va Suku kuenda tu sangiwa voluali lumue haluesungako, ka tuka eceleli okuti ovituwa violuali lulo ka lu kuete esunga, viñila vekongelo Liakristão. Pole, tu teyuili olonumbi vioku kala vakuacili, vakuesunga poku lekisa ovituwa viaco evi komuenyo wetu weteke leteke. Omo liaco, tu sukila oku lekisa ‘esunga kovina viosi.’ (Va Heveru 13:18) Anga hẽ ove ku tava okuti omo lioku lekisa esunga tu kuete asumũlũho alua a tundilila kukamba una tu lekisa ku va vakuetu okuti watiamẽla koku likolela pokati?
Ndamupi Omanu va Pondola Oku Yeva “Ondaka ya Yehova”?
11. Ndamupi olondaka vielivulu lia Mika 7:12 vi kasi oku tẽlisiwa?
11 Uprofeto Mika wa popele hati, ndaño lekalo ka lia sungulukile, pole, omanu vosi vaka sumũlũisiwa lesunga. Uprofeto Mika wa lombolola okuti omanu vakongoluiwa “tunde kokalunga toke kokalunga, tunde komunda toke komunda” oco va fendele Yehova. (Mika 7:12) Koloneke vilo, ocitumasuku eci ci kasivo oku tẽlisiwa, momo olofeka vialua kuenda omanu valua va kasi oku kuatisiwa lesunga lia Suku una ka kuete ocame. (Isaya 42:1) Ndamupi?
12. Ndamupi “ondaka ya Yehova” yi kasi oku yeviwa koloneke vilo?
12 Oco ove ece etambululo, konomuisa olondaka viuprofeto Mika vina eye a tukula tete. Elivulu lia Mika 6:9, li lombolola ndoco: “Ondaka ya Yehova yi vilikiya imbo kuenje ukualondunge o sumba onduko yove.” Ndamupi omanu vo kolofeka viosi va pondola oku yeva “Ondaka ya Yehova” kuenda ndamupi eci ci kuete elitokeko loku linga esunga? Ocili okuti, koloneke vilo omanu ka va pondola oku yeva ondaka ya Suku. Pole, lekuatiso liupange wetu woku kunda u kasi oku lingiwila voluali luosi, omanu vakuakova osi kuenda vakuavisoko viosi, va kasi oku yeva ondaka ya Yehova. Kuenje, omanu vosi okuti va ‘sumba onduko ya Suku,’ va pondola oku tambula ekuatiso liocili. Etu tu kasi oku lekisa esunga locisola poku kuatela ombili kupange wetu woku kunda Usoma. Etu tu pondola oku ‘llinga esunga’ poku yuvula olonepele eci tu longisa omanu oco va kũlĩhe onduko ya Suku.
Tu Sukila Oku Sola Ohenda
13. Oku litepa kupi ku sangiwa pokati kohenda locisola?
13 Kaliye, tu konomuisi eci catiamẽla kekisika liavali lia tukuiwa kelivulu lia Mika 6:8, kuna Yehova a yongola okuti tu “sola ohenda.” Ondaka ya pongoluiwa velimi lio Heveru okuti ‘ohenda,’ yi lombolokavo “ocisola.” Ohenda yi lomboloka oku kuata ocikembe ale esakalalo la vakuetu. Ohenda ondaka yimue okuti ya litepa locisola. Ndamupi? Ocisola, ondaka yimue yi kuete esilivilo liocili okuti ci lekisiwa kovina viosi kuenda lovisimĩlo viosi. Embimbiliya li lombolola eci catiamẽla komunu “o sole ovinyu lulela” kuenda li lombololavo eci catiamẽla komunu “o sole olondunge.” (Olosapo 21:17; 29: 3) Handi vali, voku lekisa ohenda mua kongela omanu, ca piãla vali enene vana va kasi oku vumba Suku. Omo liaco, elivulu lia Mika 7:20 li lombolola eci catiamẽla ‘kocisola ca lekisiwa ku Avirahama, ulume umue wa vumba Yehova Suku.
14, 15. Ndamupi omunu a lekisa ocituwa coku sola ohenda? Kuenda uvangi upi wa tukuiwa vovinimbu vilo?
14 Kelivulu lia Mika 7:18, uprofeto wa popia hati, Yehova ‘o sanjukila ohenda locisola.’ Kelivulu lia Mika 6:8 tu vetiyiwa okuti, ka tu sukila lika oku lekisa ohenda, pole tu sukilavo oku sola ocituwa caco. Nye tu pondola oku lilongisa kocinimbu eci? Ohenda yi lekisiwa lonjongole yutima, momo tu yongola oku yi lekisa muẽle. Tu kuata esanju lialua poku lekisa ohenda komanu vana va yi sukila ndeci Yehova a siata oku ci linga.
15 Koloneke vilo, oku sola ohenda oyo ondimbukiso yomanu va Suku. Konomuisa ulandu umue wa pita ndopo. Kosãi Yevambi yunyamo wo 2001, ofela yimue ya pita volupale luo Texas, kofeka yo Estados Unidos yo Amerika, ya kupula eci ci soka 70.000 kolonjo oku kongelamo eci ci soka 700 kolonjo okuti via kala Violombangi via Yehova. Ci soka 10.000 Kolombangi via Yehova, via sokiya otembo yoku eca ekuatiso liavo ku vamanji Akristão. Vokuenda kueci ci pitahãla olosãi epandu, kua kala vamanji va lieca olumue koku talavaya utanya luteke toke kasulilo olosemana kupange woku tunga eci ci soka 8 Kolonjango Viusoma kuenda va tungavo eci ci soka 700 kolonjo via vamanjavo Akristão. Vamanji vana okuti ka va tẽlele oku panga onepa kupange waco, va eca okulia kuenda olombongo. Momo lie olohũlũkãi viaco Violombangi via Yehova via kuatisila vamanjavo? Momo ‘lioku sola ohenda.’ Ci sanjuisa calua oku kũlĩha okuti ovilinga vi komohĩsa viatiamẽla kohenda, via siata oku lekisiwa la vamanjetu voluali luosi! Omo liaco, oku tẽlisa ekisika lioku ‘sola ohenda’ hacilemoko, pole ocina cimue okuti ci nena esanju liocili!
Lekisa Esuluviko Poku Endaenda la Suku
16. Ocindekaise cipi ci tu kuatisa oku limbuka esilivilo lioku kala lesuluviko poku endaenda la Suku?
16 Ekisika liatatu lia tukuiwa kelivulu lia Mika 6:8, liatiamẽla koku “endaenda la Suku lesuluviko.” Eci ci lomboloka oku limbuka okuti ka tua lipuile kuenda tu sesamẽla oku kuatisiwa la Suku. Kũlĩhĩsa ocindekaise eci: Okamõla kamue katito ka kuatelela vovoko a isiaye omo liofela yalua. Omõla wa kũlĩha ciwa okuti ndaño ka kuete ongusu ya lua, pole wa kolela ku isiaye. Omo liaco, etu tu sukilavo oku limbuka okuti omo ka tua lipuile, tu sukila oku kolela ku Isietu o kasi kilu. Ndamupi tu pondola oku amamako lekolelo lietu? Tu pondola oku ci linga poku ivaluka esunga lieci tu sukilila oku amamako oku kuata ukamba wocili la Suku. Uprofeto Mika o tu ivaluisa atosi atatu okuti: Yehova eye Onjovoli yetu, Usongui haeye Ociteyuilo cetu.
17. Kosimbu, ndamupi Yehova a yovola loku songuila omanu vaye kuenda oku va teyuila?
17 Ndomo ca lomboluiwa kelivulu lia Mika 6:4, 5, Suku wa popia hati: “Ame ndo vupi vofeka ye Egito.” Ocili okuti, Yehova eye wa Yovola va Isareli. Eye wamisako lolondaka viaye hati: “Nda tuma Mose la Arone kuenda Miriama.” Yehova wa tumĩle Mose la Arone oco va songuile epata lia va Isareli, kuenda Miriama oku songuila akãi vosi va Isareli oku piluka omo lioku yula. (Etundilo 7:1, 2; 15:1, 19-21; Esinumuĩlo 34:10) Yehova wa eca onumbi lekuatiso liomanu vaye. Vocinimbu 5, Yehova ivaluisa omanu va Isareli okuti eye wa va teyuiwa ku Balaka la Balama vana va kala ovanyali vavo. Handi vali, Yehova wa va teyuilavo vungende wavo eci va tunda vofeka yo “Sitimi” ko Moavi toke eci va pitĩla vo Giligali, Ofeka Yohuminyo.
18. Koloneke vilo, ndamupi Yehova a linga Onjovoli yetu, Usongui wetu haeye Ociteyuilo Cetu?
18 Cimuamue haico ci kasi oku pita koloneke vilo okuti, osimbu tua amamako oku endaenda la Suku, eye o tu yovola voluali lulo lua Satana lekuatiso Liondaka yaye kuenda ocisoko caye. Eci tu lambalaliwa lovanyali vetu, eye o tu teyuila. Etu tu kuete esunga lioku kakatela peka lia Isietu wokilu osimbu tu amamako oku endaenda laye vungende wetu wa sulako haiwo we yuka ovitangi. Handi vali, ungende waco woku loña Voluali Luokaliye lua Suku, unene calua okuti ka u sokisiwa lungende una va Isareli va lingile poku loña Kofeka Yohuminyo.
19. Ndamupi esuluviko li kuete elitokeko lekalo lietu ka tua lipuile?
19 Oku endaenda la Suku lesuluviko, ku tu kuatisavo oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla kekalo lietu ka tua lipuile. Ocili okuti, vesuluviko mua kongela oku limbuka ovitangi viosi tu liyaka lavio. Oku kuka, ale ekambo liuhayele, ku pondola oku tu tateka oku amamako kupange una tua yonguile oku lingila Yehova. Ka tuka kuati olukonyo, pole tu ivaluki okuti, Suku o tava alikolisilo etu lovilumba ‘vietu kuenda eye ka tu kisika eci ka tu kuete.’ (2 Va Korindo 8:12) Yehova o lavoka okuti tu u vumba lutima wetu wosi, loku tẽlisa ovina tu pondola oku linga ndomo ekalo lietu liecelela. (Va Kolosai 3:23) Nda tua lekisa onjongole yocili kupange wa Suku, tu lavoka oku tambula asumũlũho alua.—Olosapo 10:22.
Oku Kuata Ocituwa Coku Talamẽla ci Nena Asumũlũho Alua
20. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku lekisa ocituwa coku talamẽla ndeci ca Mika?
20 Asumũlũho a Yehova a tu vetiya oku kuata ocituwa ndeci ca Mika. Eye wa popia hati: “Nalamẽla Suku yeyovo liange.” (Mika 7:7) Olondaka evi vi kuete elitokeko lipi voku endela kuetu la Suku lesuluviko? Oku kuata ocituwa coku talamẽla, ale oku kuata epandi, ci tu kuatisa oku yuvula oku sumua omo lieteke lia Yehova ka lieyile handi. (Olosapo 13:12) Vosi yetu tu yongola oku mõla esulilo lioluali lulo lua vĩha. Ocili okuti, olosemana viosi kuli olohũlũkãi viomanu va kasi oku fetika oku endela vonjila ya Suku. Poku kũlĩha ovolandu aco, ci tu ĩha esanju lioku kuata ocituwa coku talamẽla. Manji umue ulume okuti wa kuka ale, wa popia hati: “Eci ndivaluka upange wange woku kunda nda linga vokuenda kueci ci soka 55 kanyamo, ndi tẽla oku limbuka okuti lacimue nda pesela omo liocituwa cange coku talamẽla ku Yehova. Pole, nda tẽla oku popeliwa kovitangi vialua.” Ove hẽ o kuetevo ulandu ndowu wa tukuiwa ndeti palo?
21, 22. Ndamupi ocitumasuku ca Mika 7:14 ci kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo?
21 Oku endaenda la Yehova ci pondola oku tu nenela asumũlũho alua. Osimbu tu tanga kelivulu lia Mika 7:14, tu limbuka okuti, uprofeto Mika o sokisa omanu va Suku lolomeme vi kasi oku lisiwa okuti via kolapo omo liungombo o kasi oku vi lava. Otembo yilo, ocitumasuku eci ci kasi oku tẽlisiwa, momo ocisupe ca Isareli yespiritu kuenda “olomeme vikuavo” va kolapo kuenda va kasi oku tatiwa la Yehova Ungombo wavo. Ovo “va li tungila vesisi vokati kofeka yovaima” okuti kespiritu ka va litengele loluali lulo luohele okuti ka lu kuete u o lu songuila.—Yoano 10:16; Esinumuĩlo 33:28; Yeremiya 49:31; Va Galatia 6:16.
22 Omanu va Yehova va kasi ale vekalo limue liwa, ndomo elivulu lia Mika 7:14 lia ci lombolola. Poku popia eci catiamẽla kolomeme via Suku, uprofeto Mika wa lombolola hati: “Va lile vo Basiane lovo Gileada.” Ndeci oviunda vioko Basiane via kala kuenda vio ko Gileada okuti viaenda oku litekula ciwa, cimuamue haico ci kasi oku pitavo koloneke vilo okuti, omanu va Suku va siata oku tekuiwa ciwa kespiritu. Kuenje, esumũlũho liaco li kasilili lika omanu vana va kasi oku endaenda la Suku.—Atendelo 32:1; Esinumuĩlo 32:14.
23. Nye tu pondola oku lilongisa poku konomuisa lutate olondaka vielivulu lia Mika 7:18, 19?
23 Kelivulu lia Mika 7:18, 19, uprofeto wa lombolola onjongole ya Yehova yoku ecela akandu omanu vana va likekembela. Ocinimbu 18 ci lombolola okuti, Yehova eye ‘ecela akandu, haeye ivala oku lueya.’ Ocinimbu 19 ci lombolola okuti, Yehova ‘oka imba akandu etu osi valondo okalunga.’ Nye tu pondola oku lilongisila kolondaka evi? Tu pondola oku lipulisa etu muẽle nda tu kasi oku kuama ongangu ya Yehova. Anga hẽ eci vakuetu va tu lueyela tua siata oku va ecela? Eci omunu a likekembela loku sanda ongecelo, tu sukila oku ecela lutima wetu wosi, ndeci Yehova a siata oku linga okuti eci eye a ecela ka civaluka vali.
24. Ndamupi ove wa kuatisiwa locitumasuku ca Mika?
24 Ekuatiso lie tuopa kocitumasuku cuprofeto Mika? Ocitumasuku eci ca tu ivaluisa okuti Yehova eca elavoko liocili komanu vana va sandiliya ekuatiso kokuaye. (Mika 2:1-13) Ocitumasuku eci ca tu vetiyavo oku linga cosi tu tẽla komuenyo wetu oco tu amameko lefendelo liocili okuti tu endela vonduko ya Suku otembo ka yi pui. (Mika 2:12; 4: 1-4) Handi vali, ca tu ĩhavo ekolelo lioku kũlĩha okuti ndaño ekalo lietu ka liecelela, tu pondola handi oku tẽlisa ovina Yehova a yongola kokuetu. Omo liaco, ocitumasuku ca Mika ci tu vetiya oku endele vonduko ya Suku.
Ndamupi o Tambulula?
• Ndomo elivulu lia Mika 6:8 li lombolola, Yehova o yongola nye kokuetu?
• Nye ci sukiliwa oku lingiwa oco tu ‘linge esunga’?
• Ndamupi tu pondola oku lekisa okuti tu ‘sole ohenda’?
• Nye ca kongeliwa voku endaenda la Suku ‘lesunguluko’?
[Elitalatu kemẽla 18]
Ndaño ekalo liungangala lia kala kotembo ya Mika, eye wa pokuile kolonumbi via Yehova. Omo liaco, ove o pondolavo oku pokola kolonumbi viaco
[Elitalatu kemẽla 20]
Oku linga esunga poku eca uvangi kovisoko viosi viomanu
[Elitalatu kemẽla 20]
Oku sola ohenda poku eca ku vakuetu eci va sukila
[Elitalatu kemẽla 20]
Ove o pondola oku linga cosi lesuluviko osimbu o limbuka ekalo liove ka lia lipuile