Tiamisila Ovisimilo Viutima Wove Kovina Viespiritu Oco Okale Lomuenyo
‘Oku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu, ci lomboloka, omuenyo.’—VA ROMA 8:6.
VOLUALI lulo okuti omanu va sakala lika loku tẽlisa olonjongole vietimba, ka ca lelukile oku amamako loku li yelisa kovituwa kovaso a Suku. Pole, Embimbiliya li tepisa “etimba” kuenda “espiritu,” loku lekisa oku litepa ku kasi pokati kovitangi viyilila koku ecelela oku vialiwa letimba liekandu, kuenda asumuluho eyilila koku tava oku songuiwa lespiritu sandu lia Suku.
2 Ndeci, Yesu Kristu wa popia hati: “Espiritu olio li muisa omuenyo, etimba ka li tẽla cimue. Olondaka nda popia lene ovio espiritu, haivio omuenyo.” (Yoano 6:63) Upostolo Paulu wa sonehela Akristão voko Galatia ndoco: “Ocipango cetimba ci yaka le lespiritu, locipango ce espiritu ci yaka letimba. Momo vi linyãle pokati.” (Va Galatia 5:17) Upostolo Paulu wa popiavo hati: U o kulila etimba liaye o lombola okuvola kuetimba; u o kulila espiritu o lombola omuenyo ko pui we espiritu.”ˉVa Galatia 6:8.
3 Espiritu sandu lia Yehova, okuti olio ongusu yaye yapama, li pondola oku yapula “oloñeyi vietimba,” kuenda tu kuatisiwa okuti ka tu vialiwa lolonjongole vietimba lietu liekandu. (1 Petulu 5:11) Oco tu yovoke kupika wovisimilo vivi, ca velapo okuti tu tambula ekuatiso liespiritu lia Suku, momo upostolo Paulu wa soneha ndoco: ‘Oku tiamisila ovisimilo viutima koloñeyi vietimba oko okufa, puãi oku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu, ci lomboloka omuenyo kuenda ombembua.’ (Va Roma 8:6) Oku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu ci lomboloka nye?
“Oku Tiamisila Ovisimilo Viutima Kovina Viespiritu”
4 Eci Upostolo Paulu a soneha eci catiamẽla ‘koku tiamisila ovisimilo viutima Kovina viespiritu,’ eye wa tukula ondaka yo Helasi yi lekisa “ocituwa coku sima, (oku tekela) koku sokolola cimue, oku kala locimãho coku sokolola ocina caco, oku livela cimue, oku likolisilako oku sima cimue.” Ondaka yimue yikuavo ya lisetahãla leyi yi lomboloka “oku sokolola, ale oku sima cimue.” Omo liaco, oku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu, ci lomboloka oku vialiwa, loku pokuisiwa, kuenda oku vetiyiwa longusu yapama ya Yehova. Eci ci lomboloka okuti, etu, locipango cetu muẽle, tu ecelela okuti, ovisimilo vietu, olonjongole vietu, kuenda ovimãho vietu viosi, viendisiwa muẽle lekuatiso liespiritu sandu lia Suku.
5 Onjongole tu sukila oku ecelela oku vetiyiwa liespiritu sandu, ya tukuiwa lupostolo Paulu, poku lombolola eci catiamẽla koku linga “[“apika, NW”] espiritu.” (Va Roma 7:6) Omo okuti Akristão va kolela kocilumba cocisembi ca Yesu, ovo va yovuiwa koku vialiwa lekandu kuenda va ‘fa’ kovituwa viavo viosimbu vioku linga apika vekandu. (Va Roma 6:2, 11) Ava va pita volofa viaco viocindekaise, va kasi handi lomuenyo vetimba, kuenje cilo va yovoka kuenda citava okuti va kuama Kristu kuenda va linga “apika va vumba vesunga.”ˉVa Roma 6:18–20.
Epongoloko Limue li Komohisa
6 Oku pongoloka kuomunu oku tunda ‘vupika wekandu’ oco a vumbe Suku ‘udupika o vumba vesunga,’ epongoloko liaco limue li komohisa calua. Catiamẽla kuava va linga epongoloko liaco, upostolo Paulu wa soneha ndoco: “Ene puãi ... wa sukuiwi, wa lingiwi olosandu kuenje wa tendiwi nda vakuesunga vonduko ya Ñala Yesu Kristu lo ve espiritu lia Suku yetu.”ˉVa Roma 6:17, 18; 1 Va Korindo 6:11.
7 Oco tu pite vepongoloko liaco eli li komohisa, tete tu sukila oku lilongisa eci catiamãla ku Yehova ndomo eye a tenda ovina. Vokuenda kuovita vianyamo a pita, ukualosamo Daviti wa linga ohutililo yutima wosi ku Suku, omu a popia hati: “A Yehova, ndekise olonjila viove. ... Ngendise vocili cove loku ndongisa.” (Osamo 25:4, 5) Yehova wa yeva ohutililo ya Daviti, kuenda koloneke vilo, Eye o pondolavo oku tambulula olohutililo viomanu vaye. Omo okuti olonjila via Suku kuenda ocili caye ca lipua haico ci kola, nda tua vi sokolola vika tu kuatisa, nda tueya oku yonjiwa oco tu tẽlise olonjongole viaviha vietimba.
Esilivilo Lia Velapo Lieci Ondaka ya Suku yi Pondola Oku linga
8 Embimbiliya okuti olio Ondaka ya Suku, lia sonehiwa lekuatiso liespiritu sandu liaye. Omo liaco, onjila yimue ya velapo yoku ecelela okuti espiritu liaye li talavaya vokuetu oku likolisilako oku tanga kuenda oku lilongisa Embimbiliya, eteke leteke nda citava. (1 Va Korindo 2:10, 11; Va Efeso 5:18) Oku yukisa ovisimilo vietu kuenda ovitima vietu locili Cembimbiliya kuenda lovihandeleko vialio, cika tu kuatisa oku liyaka latiekengo eya oku nyõla ekalo lietu kespiritu. Ocili okuti, eci kuiya ayonjo voku linga ukahonga, espiritu lia Suku li pondola oku tu ivaluisa alungulo Embimbiliya kuenda ovihandeleko vialio vina vi tu iha ongusu yoku tamãlala muẽle leci tua nõlapo, okuti oku linga eci ci litava locipango ca Suku. (Osamo 119:1, 2, 99; Yoano 14:26) Ndoco, ka tuka kembiwa oco tu kuame onjila yivi.ˉ2 Va Korindo 11:3.
9 Osimbu tu amamako lelilongiso lietu Liembimbiliya li lingiwa lonjongole yocili, kumue lekuatiso lialuvulu a lombolola eci ci kasi Vembimbiliya, espiritu lia Suku lika Vetiya ovisimilo vietu kuenda utima wetu, loku ecelela okuti esumbilo tukuetele ovihandeleko via Yehova li li vokiya vali calua. Ukamba wetu la Suku owo u kala ocina ca velapo vali komuenyo wetu. Eci tu li yaka layonjo, atiamẽla kovisimilo vina vi tu tula koku linga eci civi, tu likolisilako loku yapula ovisimilo viaco. Puãi, eci tu sakalala laco vali vonjanja yaco, tu sukila oku tamãlala muẽle ngo koku kolela kuetu ku Yehova. Oku sola kuetu ukamba wetu la Yehova ku tu vetiya oku yuvula ovisimilo viosi vina okuti vi pondola oku vihisa, ale oku nyõla ukamba waco.
“[Ndi]sole Cimue Ovihadeleko Viove”!
10 Oco tu tẽle oku tiamisila ovisimilo viutima wetu Kovina viespiritu, oku kuata ño lika ukulihiso Wondaka ya Suku ka ci tẽla. Soma Salomone wa kuatele elomboloko lia suapo liovihandeleko via Yehova, polé, koloneke via sulako viomuenyo waye, eye wa vi lueya. (1 Olosoma 4:29,; 11:1–6) Nda tua tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu, tuka limbuka esukilo lioku pokala lutima wetu wosi kovihandeleko via Suku, okuti haku kuluhako ño lika eci Embimbiliya li popia. Eci ci lomboloka oku kulihisa ciwa ovihandeleko via Yehova, kuenda oku likolisilako oku vi kuama. Ukualosamo wa uatele ocituwa caco eci. Eye wa imba hati: “[Ndi]sole Cimue ovihandeleko viove. Ndukuaku vi sokolola õ–o eteke liosi.” (Osamo 119:97) Nda okuti tua sakalala meu~le ocili loku kuama ovihandeleko via Yehova, tu vetiyiwa oku lekisa ovituwa ndevi via Suku. (Va Efeso 5:1, 2) Ka tuka eceleli okuti tu lieca koku linga eci ka ca sungulukile, pole, tu lekisi apako espiritu, kumue lonjongole yoku sanjuisa Yehova loku tinduka koku kuama “ovilinga [vivi] vietimba.”ˉVa Galatia 5:16, 19–23; Osamo 15:1, 2.
11 Ndamupi tu pondola oku lekisa esumbilo lia piãla kuenda ocisola kovihandeleko via Yehova? Tu lekisa esumbilo locisola poku konomuisa lutate esilivilo liovihandeleko viaco. Konomuisa handi ocihandeleko ca Suku ci lekisa okuti, oku tokekisa ovimatamata vioku cita te ku lingiwa lika la vana va tokekisa olohuela, kuenda ci handeleka oku yuvula ukahonga luvasi. (Va Heveru 13:4) Anga hẽ oku pokola kocihandeleko eci ku tu pumbisa ocina cimue ciwa? Ocili hẽ okuti Isietu wokilu haeye ukuacisola nda wa tu kapela ocihandeleko cimue okuti ci tu pumbisa ocina cimue ciwa? Sio, hacoko! Konomuisa ño handi eci ci kasi loku pita komuenyo womanu vana okuti ka va kasi loku kuama ovihandeleko via Yehova viatiamẽla koku liyelisa kovituwa. Oku minisiwa ka ku yonguiwa kua siata oku va tuala kokupapo imo ale pamue koku tokekisa olohuela vimue ño viojanga okuti ka vi sanjuisa. Kuli alume valua kuenda akãi okuti va kasi oku tekula likaliavo omãla. Handi vali, vosi vana okuti va litumbika koku linga ukahonga, va lavoka oku kuatiwa luveyi una u sambuka poku linga upuepue. (1 Va Korindo 6:18) Kuenda, nda umue ovumba Yehova wa linga ukahonga, ci tava okuti o pita lesumuo lialua. Kuenda oku seteka oku ivala ovisimilo viutima umue u lekisa okuti wa linga cimue civi ci nena esumuo lia piãla, kuenda omunu o pita ovoteke alua okuti kapiti kotulo. (Osamo 32:3, 4; 51:3) Oco hẽ ka ca lomboloke okuti, ovihandeleko via Yehova vi patãla ukahonga via kapiwila oco vi tu teyuile? Ocili okuti, oku amamako loku liyelisa kovituwa, ku nena ekuatiso liocili.
Likutilila Oco o Tambule Ekuatiso Lia Yehova
12 Oco omunu a tiamisele ovisimilo viutima waye Kovina viespiritu, o sukila oku linga olohutililo viutima wosi. Ca sunguluka oku pinga ekuatiso liespiritu lia Suku, momo Yesu wa popia hati: “Nda ... wa kulihi oku eca oviali viwa komãla vene, Isiene ukuailu hẽ, ka velipo oku avela espiritu sandu kuava vo pinga?” (Luka 11:13) Vohutililo, ci tava oku lekisa okuti tu sukila espiritu oco li tu kuatise oku yula ahonguo etu. (Va Roma 8:26, 27) Nda tua limbuka okuti oloñeyi vioku linga ekandu vi kasi oku tu kuata, ale pamue umue manjetu wa tu lungula eci catiamẽla kocitangi caco, ciwa okuti eci tu linga olohutililo vietu, tu tukula muẽle ocitangi caco, kuenda tu pinga ekuatiso ku Suku oco tu yule oloñeyi viaco.
13 Yehova o pondola oku tu kuatisa oco tu luluvale kovina viesunga, via pua eviho, via posoka, kuenda vina vi sivayiwa. Kuenda ca sunguluka muẽle, oku livondela ku Yehova volohutililo viokutima oco “ombembua ya Suku” yi lave ovitima vietu kuenda ovisimilo vietu. (Va Filipoi 4:6–8) Omo liaco, tu likutilili ku Yehova oku pinga ekuatiso liaye, oco tu likolisileko oku “kuama esunga, loku fendela Suku, kuenda ekolelo, locisola, lepandi, kuenda usima.” (1 Timoteo 6:11–14) Lekuatiso lia Isietu wokilu, asakalalo kuenda ayonjo, ka a ka li vokiya okuti a tu viala. Puãi, omuenyo wetu uka molehisa etulumuho lieciwa la Suku.
Ku ka Sumuise Espiritu
14 Vana va vumba Yehova okuti akulu vendamba kespiritu, va kapako elungulo liupostolo Paulu wa popia hati: “Ko ka imi espiritu.” (1 Va Tesalonike 5:19) Omo okuti, espiritu lia Suku, olio “espiritu li kola,” lia yelisua, kuenda lia pua eviho. (Va Roma 1:4) Eci espiritu li tu wila, li linga ongusu yi kolisa, ale yi yelisa. Olio li tu kuatisa oco tu kuate omuenyo umue wa yelisiwa okuti u kala nduvangi wepokolo lietu ku Suku. (1 Petulu 1:2) Oku linga cimue caviha, ci lekisa ekambo liesumbilo kespiritu, kuenda ci koka oku pita lovitangi vialua. Ndamupi?
15 Ocili okuti, Upostolo Paulu wa soneha ndoco: “Ko ka sumuisi espiritu sandu lia Suku. [Olio] muẽle ondimbukiso yo kapelui eteke lieyovo liene.” (Va Efeso 4:30) Ovisonehua vi tukula espiritu lia Yehova hati, “ondimbukiso” ale “onjeke” yeci ca laika oku iya Kakristão olombuavekua vakuekolelo.” Ocina caco eci ca laika ou iya, elavoko lioku kala oko kilu otembo yenda hu. (2 Va korindo 1:22; 1 Va Korindo 15:50–57; Esituluilo 2:10) Espiritu lia Suku li pondola oku songuila olombuavekua kumue lakamba vavo va kuete elavoko lioku kala palo posi oco vambate omuenyo umue wesunguluko, kuenda li pondolavo oku va kuatisa oco va yuvule ovilinga viekandu.
16 Upostolo Paulu wa lungula eci catiamẽla kocituwa coku kemba, coku nyana, ko9vituwa vina vi kutisa osõi, kuenda kovina viñi vikuavo vivi. Nda tua ecelela oku yonjiwa lovina viaco evi, tuka tomba elungulo lia fuimilua lespiritu li sangiwa Vondaka ya Suku. (Va Efeso 4:17–29; 5:1–5) Nda tua kuama onjila eyi toke petosi limue, tu sumuisa espiritu lia Suku, pole, ocina cimue tu sukila oku yuvula. Omo liaco, nda umue pokati ketu o fetika oku sepula elungulo Liondaka ya Yehova, vokuenda kuotembo o fetika oku kuata ovituwa vina okuti viu tuala koku linga ekandu liocipango, kuenje ci sulila voku pumba ohenda ya Suku. (Va Heveru 6:4–6) Ndaño okuti, cilo ka tu lingi ekandu, ci tava okuti tu sindiliyiwila konjila yaco. Nda tu amamako loku likala oku suñamela oku espiritu li tu songuila, tu li sumuisa. Nda tua linga ndoco, tu kasi oku tamãlala la Yehova kuenda tu u sumuisa, momo eye ono yespiritu sandu. Omo okuti tu sole Suku, lalimue eteke ka tuka kuati onjongole yoku ci linga. Puãi, te tua pinga ekuatiso lia Yehova vohutililo, oco ka tuka sumuise espiritu liaye, kuenda oco tutẽle oku eca esivayo konduko yaye yi kola poku amamako loku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu.
Amamako Loku Tiamisila Ovisimilo Viutima Wove Kovina Viespiritu
17 Onjila ya velapo yi tu kuatisa oku amamako loku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu, oku li tumbikila ovimãho viaco. Oku ci tiamisila kueci tu sukila lo kekalo lietu, vovimãho vietu ci tava okuti mu kengela oku mioñolola ocituwa cetu coku lilongisa, oku vokiya olonjanja tu kuata onepa kupange woku kunda,, ale oku likolisilako oco tu tambule ocikele cimue cupange ndeci, oku kala ukundi wotembo yosi, oku talavaya Kombetele, ale oku li tumbika kupange wumisionariu. Eci cika yukisa ovisimilo vietu lovina viespiritu, kuenda cika tu kuatisa oku amamako loku tamalãla oco ka tuka yapuisiwe loku hongua kuetimba lietu liositu, ale lovisimilo vioku kuata ukuasi, ale lolonjongole vi li patãla leci Embimbiliya li popia havio via siata calua voluali lulo. Ocili okuti, eli olio elinga liolondunge tu sukila oku kuama, momo Yesu wa lungula hati: “Ko ka lisiliyili ukuasi kilu lieve oku ombunji longuyu yi lia lia, haiko ovimunu vi tuiyila loku iva. Puãi lisiliyili ukuasi kilu, oku [okuti] ndaño ombunji, ndaño onguyu, ka yi li, haiko ovimunu ka vi tuiyila loku iva. Momo oku ku kasi ukuasi wove haiko ku kala utima wove.ˉMateo 6:19–21.
18 Oku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu kuenda oku yula olonjongole violuali lulo, olio elinga liolondunge tu sukila oku kuama kulo “koloneke via sulako.” (2 Timoteo 3:1–5) Ca velapo vali handi tu sukila oku ivaluka ceci okuti, “oluali u [kasi oku] takata loñeyi yaluo, puãi u o lingainga ocipango ca Suku o kala oloneke ka vi pui.” (1 Yoano 2:15–17) Ndeci, nda umue Ukristão umalẽhe wa nõlapo onjila yoku litumbika kupange wakundi votembo yosi, eci ci ko kalila ndusongui kuenda ci ko kuatisa oku liyaka lakatanga vokuenda kuanyamo aka linga ukuenje ale ufeko. Eci aka yonjiwa oco a tombe ovihandeleko, eye oka kuata olondunge vioku limbuka eci eye a yongola oku tẽlisa vupange wa Yehova. Omunu waco ukuespiritu oka sokisa ondaka yaco okuti halolondungeko, kuenda okuti uveke oku liwekapo oku tẽlisa ovimãho viaye viespiritu, oco asandiliye ukuasi woluali, ale esanju limue ño li tunda koku linga ekandu. Ivaluka okuti, Mose wa tiamisilile ovisimilo viaye kovina viespiritu, “wa nolapo oku tala ohali kumue lomanu va Suku, oku sanjukila asanju akandu, hao asanju a pua pua, hacoko.” (Va Heveru 11:24, 25) Ci kale okuti tuamalẽhe, ale tuakulu, tu nõlipo muẽle oku kuama onjila yimuamue eci tu tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu, kuenda ka tuka kokiwi loloñeyi vietimba liahongua.
19 “Utima wa tiamisua koloñeyi vietimba u tamalala la Suku,” osimbu okuti, ‘oku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu, ci lomboloka omuenyo kuenda ombembua.’ (Va Roma 8:6, 7) Nda tu amamako loku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu, tuka kuata ombembua yocili. Ovitima vietu kuenda ovisimilo vietu vika teyuiwa vali ciwa kolonjongole vietimba lietu liekandu. Tuka tẽla vali ciwa oku tamalãla oco ka tuka linge eci civi. Kuenda tuka tambula ekuatiso lia Suku oco tu tẽle oku tamãlala kuyaki u pita pokati ketimba lespiritu.
20 Nda tu amamako loku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu, tuka kuata ukamba umue wa pamisiwa la Yehova, okuti eye ono yomuenyo haeye ono yespiritu sandu. (Osamo 36:9; 51:11) Satana Eliapu, kumue lava vatiamẽla kokuaye, va kasi loku linga cosi va pondola oco va nyõle ukamba wetu la Yehova suku. Ovo va seteka oku yapula ovisimilo vietu, momo va kuliha okuti nda tua ecelela, tuka suvukiwa la Suku kuenda cika tu tuala kolofa. Pole, etu tu pondola oku yula, uyaki u kasi oku pita pokati ketimba lespiritu. Eci ca pitavo lupostolo Paulu, momo eci a soneha eci catiamẽla kuyaki a pita lawo, wa pula hati: “Helie o mopela ketimba liokufa oku? Pole, noke, poku lekisa okuti ci tava oku popeliwa kovitangi viaco, eye wa kaluka hati: “Mitakati Yesu Kristu, haeye Ñala yetu, a pitiye olopandu ku Suku.” (Va Roma 7:21–25) Etu tuecavo olopandu ku Suku omo a tuma Kristu oco a yovole omanu koku hongua, kuenda oco vamameko loku tiamisila ovisimilo viutima kovina viespiritu, lelavoko li komohisa lioku kuata omuenyo wenda hu.ˉVa Roma 6:23.
Ove hẽ Ocivaluka?
• Oku tiamisila ovisimilo viutima Kovina viespiritu ci Lomboloka nye?
• Ndamupi tu pondola oku ecelela espiritu lia Yehova oco li talavaye vakuetu?
• Lombolola esunga lieci oku lilongisa Embimbiliya, oku pokola kovihandeleko via Yehova, kuenda oku likutilila kokuaye kukuetele esilivilo koku yaka kuetu lekandu.
• Ndamupi oku li tumbikila ovimãho viespiritu ku tu kuatisa oco tu amameko loku endela vonjila yi tuala komuenyo?
[Apulilo Elilongiso]
1, 2. Embimbiliya li lekisa oku litepa kupi ku kasi pokati ‘ketimba liespiritu
3. Nye ci sukiliwa oco tu yovoke kupika wovisimilo vivi?
4 ’Oku tiamisila ovisimilo viutima Kovina viespiritu’ ci Lomboloka nye?
5. Toke petosi lipi tu sukila oku vetiyiwa liespiritu sandu?
6. Apongoloko api a pita lava va linga “apika va vumba vesunga”?
7. Momo lie ca velelapo oku lilongisa eci catiamẽle ku Yehova ndomo eye a tenda ovina?
8 Momo lie ci kuetele esilivilo liocili kokuetu oku lilongisa Embimbiliya?
9 Ndamupi elilongiso Liembimbiliya li pamisa oku nõla kuetu tua linga kuoku tuihinya vukamba wetu la Yehova?
10. Momo lie tu sukilila oku pokola kovihandeleko via Yehova oco tu tiamisile ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu?
11. Ndamupi olombolola okuti, ovihandeleko via Yehova vi tu handeleka oku yuvula ovisimilo viukahango via kapiwila oco vi tu teyuile?
12 13. Momo lie ca sungulukila oku likutilila eci tu sangiwa loloñeyi vioku linga ekandu?
14. Momo lie espiritu lia Suku olio ongusu yi yelisa?
15, 16. (a) Ndamupi tu pondola oku sumuisa espiritu lia Suku? (b) Ndamupi tu pondola oku yuvula oku sumuisa espiritu lia Yehova?
17. Vipi hẽ vimue ovimãho konepa yespiritu tu pondola oku li tumbikila, kuenda momo lie oku likolisilako oku tẽlisa ovimãho viaco, oco olondunge?
18. Koloneke vilo via sulako, momo lie ca velelapo okutiamisila ovisimilo viutuma wetu Kovina viespiritu?
19. Ekuatiso lipi tuka tambula nda tuamamako loku tiamisila ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu?
20. Momo lie tu kuetele ekolelo liokuti tu pondola muẽle oku yula uyaki u kasi pokati ketimba liespiritu?
[Elitalatu kemela 14]
Elilongiso Liembimbiliya li tu kuatisa oco tu yule ovina viosi vi nyõla ekalo lietu kespiritu
[Elitalatu kemela 15]
Ciwa oku likutilila ku Yehova, oco okuti tu tambula ekuatiso lioku yula olonjongole vi tuala kekandu
[Elitalatu kemela 15]
Ovimãho viespiritu vi pondola oku tu kuatisa oco tu tiamisile ovisimilo viutima wetu kovina viespiritu