Wa ci Kũlĩha?
Otembo yipi olonoño via nyula Yesu?
Evanjeliu lia Mateo, li tu sapuila okuti “olonoño viokutundilo,” via nyula Yesu kuenda vio nenela olombanjaile. (Mateo 2:1-12) Ka tua kũlĩhĩle etendelo liolonoño via nyula Yesu eci a kala oñaña. Ndaño etendelo liaco ka li sangiwa Vembimbiliya, omanu vamue va siata oku popia hati, va kala vatatu.
Embimbiliya, New International Version Study Bible, poku lombolola ocinimbu ca Mateo 2:11, li popia hati: “Olonoño ka via nyulile Yesu vuteke a citiwa ndeci angombo va linga. Ovo va nyula lika Yesu noke yolosãi vimue eci a kala ale konjo.” Eci ci limbukiwila kocihandeleko ca Herode coku ponda omãla vosi va kala lalima avali vimbo lio Beteleme. Eye wa linga olokonda viaco poku “sokisa lotembo ya tukuiwa lolonoño.”—Mateo 2:16.
Nda olonoño via nyulile Yesu vuteke a citiwa, loku u nenẽla olombanjaile, ocili okuti, eci Maria a tuala Yesu vonembele ko Yerusalãi noke yoku tẽlisa 40 koloneke, nda ka lumbile lika olonjila vivali. (Luka 2:22-24) Esokiyo Liocihandeleko caco, lia enda oku kuatisa olohukũi vina ka via kuatele epondolo lioku lumba okameme. (Ovisila 12:8) Citava okuti, olombanjaile via eciwa lolonoño, ovio via kuatisa epata lia Yesu oku enda Kegito.—Mateo 2:13-15.
Momo lie Yesu a pitĩlila keyambo lia Lasaru noke yoloneke vikuãla?
Ci tava okuti Yesu eye muẽle wa sokiya oku iya votembo yaco. Momo lie tu popela ndoco? Konomuisa ulandu u sangiwa kelivulu lia Yoano ocipama11.
Eci Lasaru u Betania haeye ekamba lia Yesu a kala oku vela calua, vamukãi vaye va tuma omunga ku Yesu. (Ovinimbu 1-3) Oco Yesu a pitĩle ko Betania wa sukilile oku linga ungende woloneke vivali. (Yoano 10:40) Citava okuti eci olomunga via li sanga la Yesu oco Lasaru a tula omuenyo. Nye Yesu a linga? Eye “wa amisapo vali oloneke vivali,” kuenje wa enda ko Betania. (Ovinimbu 6, 7) Omo okuti wa amisapo vali oloneke vivali, kuenda wa linga ungende woloneke vivali, eci a pitĩla, Lasaru wa kala ale oloneke vikuãla veyambo.—Ocinimbu 17.
Kotembo yaco, Yesu wa pinduile ale omanu vavali. Umue wo pindula eteke a fa, ukuavo ceci pa pita eteke limosi. (Luka 7:11-17; 8:49-55) Ca lelukile hẽ oku pindula ocivimbi noke yoloneke vikuãla okuti etimba liaco lia kala ale oku futa? (Ocinimbu 39) Elivulu limue li konomuisa Embimbiliya, li popia hati, va Yudea “ka va tavele okuti omunu wa fa o pinduiwa noke yoloneke vikuãla. Momo va tavele okuti, omo etimba lia kala ale loku futa, ocilelembia [omuenyo] caye ca kala ale oku enda kilu.”
Omanu va liongoluile keyambo ndaño va kala latatahãi, veya oku limbuka unene wa Yesu woku pindula ava fa. Yesu wa talama puvelo weyambo, yu wa vilikiya lolukandi hati: “A Lasaru, tundamo”! Kuenje “u wa file wa tundamo.” (Ovinimbu 43, 44) Epinduko, ka li lomboloka okuti vetimba liomunu muli ocina cimue camamako lomuenyo noke lioku fa. Pole, epinduko olio elavoko liocili kuava va fa.—Esekiele 18:4; Yoano 11:25.