June

O muẹro dẹn nẹ uve nana nẹrhẹ udu rẹ iyinkọn na gan! Jesu rọ dia onini rayen na che ghwu jẹ ayen vwo kẹrẹkpẹ, jẹ ayen riẹnre-e. Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọ cha ghwa yanjẹ ayen vwo ọtiọye-en. Jihova rọ dia Ọsẹ rọyen, choma rọ vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rayen kọke kọke rẹ ayen da nokpẹn rẹ ukẹcha rẹ ayen se vwo ruiruo rẹ aghwoghwo na fiotọ. O kriri-i, Jihova da ghene kpahenphiyọ ẹrhovwo ọvo rẹ ayen nẹ vwo rhe vwọ kẹ ukẹcha. (Iruo 4:29, 31) Ọtiọyen ọ je hepha nonẹna. Ugbeyan rẹ avwanre vẹ Jesu cha tọn siẹrẹ a da vwẹ ọkieje vwọ mọ ibi vẹ erhiorin, yẹrẹ e de chirakon ruiruo rẹ aghwoghwo na. Vwọba, ọyena kọ cha nẹrhẹ e vwo imuẹro nẹ Jihova cha kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ avwanre vwọ kẹ ukẹcha re se vwo phi egbabọse kparobọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. (Fil. 4:13) Ọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ Jihova cha kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ avwanre, kugbe tanẹ a je sa dia igbeyan rẹ Jesu! Okẹ nana rẹ Jihova siobọnu kẹ avwanre na yen nẹrhẹ a sa mọ ibi vẹ erhiorin.—Jems 1:17. w18.05 21 ¶17-18

Omarẹ ẹgbukpe iyorin vwọ wan nu, “ẹdẹ rẹ Ọrovwohwo” de sikẹrẹ mamọ vwọ kẹ Inenikristi rẹ Ju re dia Jerusalẹm, rẹ ayen vwọ mrẹ oka rẹ Jesu tare nẹ ayen cha vwọ riẹn nẹ o te ọke rẹ ayen vwọ djẹ nẹ orere na re. (Iruo 2:19, 20; Luk 21:20-22) Ẹdẹ rẹ Jihova yena rhere vwẹ 70 C.E. ọke rẹ ihwo rẹ Rom vwọ ghwọrọ Jerusalẹm. Nonẹna, o mu avwanre ẹro nẹ ẹdẹ rẹ Jihova ro “mu oshọ gangan” na sikẹrẹ re. (Joẹl 2:11) Ọmraro Zẹfanaya da ta: “Ẹdẹ rode rẹ Ọrovwohwo na si kẹri re ọ kẹrire ọ cha vẹ okpakpa.” (Zẹf. 1:14) Orhọ-esio yena ji shekpahen ọke rẹ avwanre na. Kidie nẹ ẹdẹ rẹ Jihova sikẹre mamọ re na, Pọl da vuẹ avwanre nẹ “e gbe jẹ avwanre roro obo re jeje ohwohwo oma vwẹ ẹguọnọ kugbe iruo esiri.” (Hib. 10:24) Ọtiọyena, e jẹ avwanre vwo oniso rẹ ọdavwẹ rẹ iniọvo rẹ avwanre, rere e se vwo bru ayen uche vwẹ ọke ro fori. w18.04 20 ¶1-2

Eyena ghini eta rẹ uduephiophiyawọ rẹ Jihova vwọ kẹ Joshua tavwen ihwo rọyen ki ro Otọ rẹ Uve na. Kirobo rẹ Jihova vwẹ uchebro kẹ odibo rọyen ọvuọvo, eriyin ọ je vwẹ uchebro kẹ avwanre ejobi kerẹ ẹko. Kerẹ udje, Jihova vwẹ aroẹmrẹ nana vwọphia, kidie ọ riẹnre nẹ ọ cha dia esiri rẹ uchebro vwọ kẹ ihwo rẹ Ju re che mu kpo eviẹn vwẹ Babilọn. Ọ da ta: “Wọ djẹ oshọ-ọ, kidie me vẹ owẹ herọ, wo jẹ ofu dje we-e, kidie Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn; Me kẹ wẹ ogangan, Me cha wẹ uko, Me vwẹ obọrhe mẹ re ephio kparobọ na vwọ yọnron owẹ.” (Aiz. 41:10) Ọke vwọ yanran, Jihova da je vwẹ uchebro kẹ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ kugbe idibo rọyen re herọ nonẹna. (2 Kọr. 1:3, 4) Jihova je vwẹ uchebro kẹ Ọmọ rọyen, Jesu Kristi. Ọke rẹ Jesu vwo bromaphiyame, urhuru ọvo ro nẹ obo odjuvwu rhe da ta: “Ọnana hẹ ọmọ mẹ ro je vwe, rẹ evun rọye vwerhe ovwẹ.” (Mat. 3:17) O muẹro dẹn nẹ eta yena yen nẹrhẹ Jesu se fiudugberi ruiruo rẹ aghwoghwo rọyen vwẹ otọrakpọ na! w18.04 16 ¶3-5

Nonẹna, ihwo evo de se Baibol na te asan rẹ Jihova da vwẹ iji yena kẹ Adam, kẹ ayen tanẹ Ọghẹnẹ mie re egbomọphẹ ro vwo ru obo ri jere. Ihwo re ta eta tiọyena riẹn ofẹnẹ rọhẹ uvwre rẹ egbomọphẹ vẹ uturhi re vwo brorhiẹn rẹ obo ro yovwirin vẹ obo re brare-e. Adam vẹ Ivi vwo egbomọphẹ rẹ ayen vwọ jẹ ojẹ sẹ ayen che nyẹme rẹ Ọghẹnẹ yẹrẹ chukoku iji rọyen. Ẹkẹvuọvo, Jihova ọvo yen vwo uturhi ro vwo brorhiẹn rẹ obo ri yovwirin vẹ obo re brare. “Urhe rẹ erianriẹn rẹ erhuvwu vẹ umiovwo” rọhẹ evunrẹ ogba rẹ Idẹn, ghwe dje ọnana phia. (Jẹn. 2:9) Womarẹ iji rẹ Jihova vwọ kẹ Adam vẹ Ivi, o de yono ayen oborẹ ayen sa vwọ vwẹ uvi rẹ egbomọphẹ ro rhe ayen na vwo ruiruo. Ọ da ohwo mamọ nẹ Adam vẹ Ivi jẹ ojẹ rẹ ayen vwo chukoku iji rẹ Ọghẹnẹ. Ojẹ rẹ Adam vẹ Ivi na se phiba egbomọphẹ ro rhe ayen? Ẹjo, kakaka. Ọdavwẹ rẹ ayen vwo brorhiẹn kẹ oma rayen da nẹrhẹ uvi rẹ egbomọphẹ ro rhe ayen jovwo na va ayen abọ. w18.04 5-6 ¶9-12

Ọ ghwa dia erorokẹ ọvo yen Jihova dje kẹ idibo rọyen re rioja-a. Ọ jowọ rọ vwọ chọn ayen uko. Kerẹ udje, ọke rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwọ rioja kerẹ eviẹn vwẹ Ijipt, Jihova riẹn ọmiaovwẹ rayen, ọyena de muo vwọ chọn ayen uko. Jihova da ta kẹ Mosis: “Me mrẹ oma ẹlaghọ rẹ ihwo mẹ . . . mi nyo oviẹ rayen, . . . me riẹn oja rayen, ke me rhere ri si ayen nẹ obọ rẹ ihwo rẹ Ijipt.” (Eyan. 3:7, 8) Fikirẹ arodọnvwẹ rẹ Jihova vwo kpahen ihwo rọyen, o de si ayen nẹ eviẹn. Ẹgbukpe ujorin evo vwọ wan nu, ọke rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwọ hẹ Otọ rẹ Ive na, ivwighrẹn da kpare ofovwin bru ayen rhe. Die kọyen Jihova ruru? O de “nẹ arodọvwẹ rayen fiki rẹ enuebro rẹ oja vẹ oshenyẹ rẹ ihwo ri mu kpahe ayen.” Erorokẹ ji mu Jihova vwọ chọn ihwo rọyen uko vwẹ ẹdia nana. O de ji iguẹdjọ re sivwin ayen nẹ obọ rẹ ivwighrẹn rayen.—Iguẹ. 2:16, 18. w19.03 15 ¶4-5

Irhi ivẹ rẹsosuọ vwẹ usun rẹ Irhi Ihwe na tare nẹ ihwo rẹ Izrẹl vwẹ ẹga ọsoso kẹ Jihova, ayen me je kẹnoma kẹ edjọẹgọ. (Eyan. 20:3-6) Ihwo na yen cha mrẹ erere nẹ iji yena, ọ dia Jihova-a. Ayen rioja ọke rẹ ayen de nene ẹgborho efa ga edjọ. Ẹkẹvuọvo, o ku ebruphiyọ ku otu ri fuevun kẹ, ji nene irivẹ rayen yerin vwẹ idjerhe abavo. (1 Ivie 10:4-9) Siẹrẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ da rioja kidie nẹ ayen chukoku irhi rọyen, a cha sa tanẹ Jihova yen sorọ-ọ. Ẹkẹvuọvo, Jihova vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, ọ riẹn siẹrẹ avwanre da rioja rẹ oshenyẹ. Oja rẹ avwanre ria na tobọ da Ọghẹnẹ vwọ vrẹ obo rọ da oni te siẹrẹ ọmọ rọyen da rioja. Dede nẹ ọ cha ghwa kpahen kẹ irumwemwu ichichiyin na-a, jẹ ọ cha vwẹ otu re rhọnvwe kurhẹriẹ-ẹ vwo guẹdjọ fikirẹ oborẹ ayen nene ihwo efa yerin wan. w19.02 22-23 ¶13-15

Udje rẹ Jesu vẹ uruemu rẹ omaevwokpotọ ro djephia rọ vwọ vwẹ arhọ rọyen vwọ tan ihwo hirhe, yen a ma tẹnroviẹ vwẹ emẹvwa rẹ avwanre udughwrẹn evo tavwen e ki ru Ẹkarophiyọ na. Ọnana ko muẹ avwanre vwọ vwẹrokere uruemu rẹ omaevwokpotọ rọyen, je ruẹ ọhọre rẹ Jihova vwẹ kẹdia kẹdia. Avwanre roro kpahen uduefiogbere ro djephia ẹdẹ evo tavwen o ki ghwu. Ọ riẹnre dẹn nẹ ọyen cha rioja rẹ ophọphọvwe vwẹ obọ rẹ ivwighrẹn, ayen mi ji hwe ọyen ghwu. (Mat. 20:17-19) Dedena, ọ choma ro vwo ghwu. Ọke na vwo te, ọ da ta kẹ iyinkọn rọyen ri fuevun vwẹ asan ọvo re se Gẹtsimani: “We vrẹn ra yanran: nighe, ọ rọ cha shẹ vwẹ na te etinẹ nure.” (Mat. 26:36, 46) Otu buebun na vwọ rhe vẹ ikpokpo kugbe erọnvwọn efa rẹ ayen muru, Jesu da vwẹ oma phia kẹ ayen, ọ da je vuẹ isodje na nẹ ayen jẹ iyinkọn rọyen yanran. (Jọn 18:3-8) Vwọrẹ uyota, Jesu ghini dje obọdẹn rẹ uduefiogbere phia! Nonẹna, Inenikristi ra jẹreyọ vẹ igegede efa na davwẹngba vwọ vwẹrokere udje rẹ uduefiogbere rẹ Jesu. w19.01 27-28 ¶7-8

Kirobo re kuẹ ọda iyoyovwin kuẹgbe vwọ ya ihoho, ọtiọyen avwanre ji che vwo iruemu iyoyovwin sansan tavwen a ke sa dia ihwo re pha dẹndẹn. Evo usun rayen yen omaevwokpotọ, ẹmienyo, uduefiogbere, kugbe vworovworo. Ihwo re vwomakpotọ ọvo yen se ru oborẹ Ọghẹnẹ guọnọre. Ọghẹnẹ guọnọre nẹ avwanre dia dẹndẹn. (Mat. 5:5; Gal. 5:23) Ophu mu Eshu siẹrẹ avwanre de ruẹ oborẹ Ọghẹnẹ guọnọre. Ọtiọyena, avwanre da tobọ vwomakpotọ ji ruẹ dẹndẹn, buebun rẹ ihwo vwẹ akpọ rẹ Eshu nana ji che vwo utuoma kpahen avwanre. (Jọn 15:18,19) Kọyensorọ avwanre vwọ guọnọ uduefiogbere e se vwo mudiagan. Ohwo rha vwomakpotọ-ọ, kọyen ọ kparoma. Ohwo tiọyena se suẹn ophu rọye-en, o ji nyupho rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ọyena ghwa oka rẹ ohwo rẹ Eshu hepha. Kọyensorọ o vwo vwo utuoma kpahen ihwo re pha dẹndẹn! Kidie uruemu rayen fẹnẹ erọyen dibidibi. Ma rho kparobọ, ayen dje Eshu phiyọ ọvwọrefian. Vwẹ idjerhe vọ? Kidie o toro obo rọ tare yẹrẹ obo ro ruru-u, ọ cha sa dobọ rẹ ẹga rẹ ayen vwọ kẹ Jihova ji-i!—Job 2:3-5. w19.02 8-9 ¶3-5

Jihova riẹnre nẹ ihwo rẹ otọ rẹ Babilọn yen oshọ che mu. Otuofovwin rẹ Mid vẹ Pẹsha cha kpare ofovwin rhe Babilọn. Jihova kọ vwẹ ayen vwo si ihwo rọyen nẹ eviẹn. (Aiz. 41:2-4) Ihwo rẹ Babilọn vẹ ẹgborho re riariẹ ayen phiyọ na vwo nyo nẹ ivwighrẹn na cha, kẹ ayen davwẹngba vwo phiuduphiyọ ohwohwo awọ, rẹ ayen vwọ ta: “Jẹ udu wẹn gan.” Ayen da ma ema buebun, vẹ ẹwẹn nẹ ema na che sivwin ayen. (Aiz. 41:5-7) Ẹkẹvuọvo, Jihova vwẹ uchebro kẹ ihwo rẹ Ju rehẹ eviẹn womarẹ eta nana: “Wẹ, Izrẹl, [rọ fẹnẹ ẹgborho efa na] odibo mẹ . . . Wo jẹ ofu dje we-e, kidie Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn.” (Aiz. 41:8-10) Jokaphiyọ oborẹ Jihova tare: “Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn.” Jihova vwẹ eta yena vwọ vwẹ imuẹro kẹ idibo rọyen ri fuevun nẹ, ayen je rhe chọrọ ọyen ẹro-o, ayen jẹ ihwo rọyen. Ọ da ta kẹ ayen: “Me je ghwa . . . ki mi sivwo.” Eta yena ghene bọn ihwo rọyen gan.—Aiz. 46:3, 4. w19.01 4 ¶8

Mak 1:9-11 niyẹnrẹn rẹsosuọ rẹ abọ erha rẹ Jihova vwọ ta ota nẹ odjuvwu rhe. Jihova da ta: “Wọwẹ hẹ Ọmọ Mẹ ro jevwe rẹ ivun rọye vwerhe ovwẹ na.” O muẹro nẹ oma nabọ vwerhen Jesu ọke rẹ Ọsẹ rọyen vwọ ta obo ro vwo ẹguọnọ rọyen te. Uyota erha kiriguo teyenphia vwevunrẹ ota rẹ Jihova na. Ẹsosuọ, Jesu ọyen Ọmọ rọyen. Ọrivẹ, Jihova vwo ẹguọnọ rẹ Ọmọ rọyen na. Ọrerha, ivun rọyen vwerhọn. Rọ vwọ tanẹ, “Wọwẹ hẹ Ọmọ Mẹ,” Jihova djerephia nẹ Jesu rhi vwo oyerinkugbe oghẹresan vẹ ọyen re. Jesu ọyen Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ tavwen ọ ke rhe otọrakpọ na. Ẹkẹvuọvo, ọke ro vwo bromaphiyame, Ọghẹnẹ da vwẹ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwọ jẹreyọ. Ọke yena, Ọghẹnẹ de djephia nẹ Jesu ọyen Ọmọ rọyen rọ jẹreyọ. O de rhi vwo iphiẹrophiyọ ro vwo rhivwin kpo obo odjuvwu, ra dia Ovie kugbe Orheren Rode. (Luk 1:31-33; Hib. 1:8, 9; 2:17) Kọyensorọ Ọsẹ rọyen vwọ vuẹ eta nana ọke ro vwo bromaphiyame nu: “Wẹ ọmọ mẹ.”—Luk 3:22. w19.03 8 ¶3-4

Nẹ ọtonphiyọ rẹ akpeyeren rẹ ohworakpọ rhe yen e vwo nyo erharhe rẹ uchebro. Eshu yen tonrọ phiyọ. Eshu ro phuoma na vwẹ oma rọyen vwo ru obruche, ọ da vuẹ Adam vẹ Ivi nẹ oma cha nabọ vwerhen ayen siẹrẹ ayen ọvo de sun oma rayen. (Jẹn. 3:1-6) Jẹ, urhurusivwe romobọ rọyen yen ọ vwọtua. Ọ guọnọre nẹ Adam vẹ Ivi, kugbe emọ rẹ ayen che vwiẹ na vwẹ ẹga kẹ ọyen ukperẹ Jihova. Jẹ, Jihova yen kẹ ayen erọnvwọn ejobi rẹ ayen vwori. Ọyen ma ayen je kẹ ayen ogba oyoyovwin rẹ ayen dia, ọ da je kẹ ayen ugboma ọgbagba rẹ ayen sa vwọ dia bẹdẹ. Ọ da ohwo mamọ nẹ Adam vẹ Ivi se nyupho rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, ayen de broma nẹ otọ rẹ usuon rọyen. Obo ri nẹ obuko rọyen rhe brare mamọ. Kerẹ idodo re kpanre she, ayen de vwioro ji ghwu. Emọ rayen je rhiẹromrẹ ojaẹriọ rẹ umwemwu rayen na ghwa rhe. (Rom 5:12) Te ọke na, ihwo buebun je rhọnvwa vwomakpotọ kẹ usuon rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ayen guọnọ ru obo ri je ayen. (Ẹfe. 2:1-3) Obo ri nẹ obuko rẹ ojẹ rayen cha, ghwa odjephia rẹ eta rẹ isese ri nonẹna. w18.12 20 ¶3-4

Ọyinkọn Pọl ọyen ohwo ro kpo isikuru sheri, ọ je riẹn ẹbe dẹn; ọ da hanvwe, ephẹrẹ ivẹ yen ọ jẹ. (Iruo 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Dedena, ọ vwẹ iroro rẹ akpọ na vwo brorhiẹn romobọ-ọ. Ukperẹ ọtiọyen, Pọl nabọ mu iroro rọyen kpahen Baibol na. (Iruo 17:2; 1 Kọr. 2:6, 7) Ọyena da nẹrhẹ o phikparobọ vwẹ aghwoghwo rọyen, ji vwo iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ. (2 Tim. 4:8) Aphro herọ-ọ, iroro rẹ Ọghẹnẹ ghini kpenu nẹ ọ rẹ akpọ na. E che phikparobọ ji vwo omavwerhovwẹn siẹrẹ a da vwẹ iroro rẹ Ọghẹnẹ vwọba akpọ yerin. Ẹkẹvuọvo, Jihova gba ohwo reyọ iroro rọye-en. “Odibo esiri na” suẹn iroro rẹ ohwo vuọvo-o; ọtiọyen ji te ekpako na. (Mat. 24:45; 2 Kọr. 1:24) Ukperẹ ọtiọyen, Onenikristi vuọvo yen vwo oghwa ro vwo ru iroro rọyen shephiyọ vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ. w18.11 20-21 ¶12-13

Womarẹ Aizaya, Ọghẹnẹ da tanẹ ihwo rọyen de rhivwin rhe otọ rayen nu, oshọ rẹ emu vuọvo rhe che mu aye-en; ayen cha djoshọ rẹ eranvwe yẹrẹ ihworakpọ-ọ. Oma che fun ayen eje. (Aiz. 11:6-9; 35:5-10; 51:3) Vwọ vrẹ ẹgborho rẹ Izrẹl, aroẹmrẹ rẹ Aizaya na je tanẹ akpọ na eje cha “vọn vẹ erianriẹn rẹ Ọrovwohwo kirobo rẹ ame vọn urhie na.” Aizaya mraro nẹ eranvwe yẹrẹ ihworakpọ cha sa djoshọ mu ihwo rẹ Izrẹl ri che rhivwin nẹ Babilọn rhe-e. Otọ na che yovwon emu, fikirẹ ame rọ cha vọn asan eje kirobo rọ hepha vwevunrẹ ogba rẹ Idẹn. (Jẹn. 2:10-14; Jer. 31:12) Kẹ ọyena ọvo yen che rugba? Jokaphiyọ nẹ aroẹmrẹ na je tanẹ e che sivwin irhuẹro, ikpono, vẹ idierhọ, ẹkẹvuọvo ihwo rẹ Izrẹl ri rhivwin rhe na mrẹ usivwin vuọvo tiọye-en. Ọyena odjephia nẹ Ọghẹnẹ che si ega ejobi no vwẹ obaro na. w18.12 5 ¶11-12

Ra vwọ yan vwevunrẹ uyota na, dia owian rẹ ẹdọke ọvo-o; avwanre guọnọ ru ọtiọyen bẹdẹ. Die yen cha nẹrhẹ a sa yọnre orhiẹn rẹ avwanre bruru kokoroko, nẹ a cha yan vwẹ idjerhe rẹ uyota na ọkieje? Muomaphiyọ uyono vẹ erorokpahọn rẹ uyota eghanghanre rehẹ evunrẹ Baibol na. Bru ọke kẹ oma wẹn ru wọ vwọ dẹ uyota rẹ Baibol na womarẹ uyono romobọ rẹ ọkieje. Wo de ru ọtiọyen, ọdavwaro ru wo vwo kpahen uyota na ko che kodophiyọ, wọ rha cha shẹ-ẹ. Vwọ vrẹ uyota ra cha dẹ, Isẹ 23:23 je tanẹ a “dẹ aghwanre, kugbe uyono [yẹrẹ ọghwọku], vẹ ẹruọ.” Erianriẹn ọvo teri-i. Ofori nẹ a je vwẹ uyota na vwọba akpọ yerin. Ẹruọ cha nẹrhẹ e se ru kemu kemu rẹ Jihova tare. Aghwanre mi rhe mu avwanre vwo ru nene oborẹ avwanre riẹnre. Uyota na sa ghwọku avwanre ọkiọvo, ọ me nẹrhẹ a mrẹ asan ro fori nẹ e de ru yovwinphiyọ. E jẹ avwanre nene odjekẹ rẹ Jihova ọkieje. Kidie ọ ghanre vrẹ idọnọ efuanfon.—Isẹ 8:10. w18.11 9 ¶3; 11 ¶13-14

Die yen ma ghanre kẹ wẹ vwẹ akpeyeren? Wọ sa vwẹ orọnvwọn rọ ghwa ghanre-e vwo wene? Vwọ kẹ idibo rẹ Jihova, enana dia enọ eganga-an. Oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova yen ma ghanre kẹ avwanre, a cha sa vwẹ orọnvwọn ọfa vwo wene-e. Uyota rẹ Baibol na je ghanre kẹ avwanre, kidie ọyen nẹrhẹ e se vwo uvi rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova. (Kọl. 1:9, 10) Roro kpahen erọnvwọn eje rẹ Oyono Rode rẹ avwanre na vwọphia kẹ avwanre vwẹ Baibol na! Ọ chọn avwanre uko vwọ riẹn ọghanrovwẹ rẹ odẹ rọyen vẹ iruemu iyoyovwin ro vwori. Ọ vuẹ avwanre obo ro vwo ẹguonọ rẹ avwanre te, ro vwo ru ọtanhirhe na womarẹ Ọmọ rọyen Jesu. Jihova je vuẹ avwanre kpahen Uvie rẹ Mesaya na, vẹ iphẹrophiyọ rẹ ihwo ri cha dia bẹdẹ vwẹ Iparadaisi vwẹ otọrakpọ na. O yono avwanre obo ro fori nẹ avwanre yeren akpọ wan. Uyota nana eje je ayen avwanre dẹn, kidie i siẹ avwanre kẹrẹ Ọmemama na. E je nẹrhẹ e yeren uvi rẹ akpọ. w18.11 3 ¶1-2

Ihwo ri ruẹ omeru cha sa djahen emuvuọvo kẹ Jihova-a, kidie “emu na ejobi rhie phihọ ghwroro kẹ.” (Hib. 4:13) Kerẹ udje, Ananayas vẹ Safira jiroro rẹ ayen vwọ phiẹn iyinkọn na. Ayen shẹ ekuakua rayen evo, ayen de mu ubro rẹ igho na vwo rhe iyinkọn na. Ayen guọnọre nẹ iniọvo na roro nẹ igho na eje yen ayen vwọ kpahotọ. Ẹkẹvuọvo, Jihova mrẹ oborẹ ayen ruru na, o de gboja kẹ ayen. (Iruo 5:1-10) Ẹro vọ yen Jihova vwo nẹ ofian ẹvwọrọn? Eshu vẹ evwọrọn efian na ejobi re rhọnvwe kurhẹriẹ-e che ghwu, kidie e che mu ayen phiyọ “ẹtẹrhe rẹ erhanre.” (Ẹvwọ. 20:10; 21:8; Une 5:6) Avwanre riẹnre nẹ Jihova “dia ohwo, rọ vwọrọ ofia-an.” “Ọ pha bẹnbẹn kẹ Ọghẹnẹ rọ vwọ vwọrọn ofian.” (Ukeri 23:19; Hib. 6:18) Jihova vwo utuoma kpahen “erẹnvwe rọ vwọrọn efian.” (Isẹ 6:16, 17) O che vwo ẹguọnọ rẹ avwanre siẹrẹ avwanre da dia ihwo re ta uyota ọkieje. w18.10 8 ¶10-13

E gbe dje nẹ ohwo ru wọ wian kẹ vuẹ wẹ nẹ wo toro igho vwọ kẹ irueru ọvo ro churobọ si ẹga rẹ efian. Die yen wo che ru? Ukperẹ wọ vwọ hẹrhẹ te ọke rẹ ẹdia tiọyena vwọ vwomaphia, ghwọrọ ọke asaọkiephana vwo roro kpahen ẹro rẹ Jihova vwo ni irueru tiọyen. Wo de ru ọtiọyen, kọ cha lọhọ ru wọ vwọ ta ota ro fori ji ru obo ri shephiyọ siẹrẹ ẹdia tiọyena da vwomaphia. Orhiẹn re bru phiyotọ kpahen obo ra sa vwọ fuevun kẹ Jihova, je sa chọn avwanre uko siẹrẹ a da guọnọ omaesivwo rẹ okpakpa. Dede nẹ avwanre cha rhọnvwe reyọ ọbara yẹrẹ ọvo usun rẹ ẹbẹre ẹne ra sa gharọ phiyọ-ọ, jẹ o vwo orhiẹn evo ri churobọ si ọbara, rẹ odjekẹ rẹ Baibol na sa chọn avwanre uko vwo bru vwẹ idjerhe ro shephiyọ vẹ iroro rẹ Ọghẹnẹ. (Iruo 15:28, 29) Jẹ, ọ dia evunrẹ họspito rẹ oma vwọ miavwa ohwo, re ji vwo hirharoku ẹdia rọ guọnọ orhiẹn-ebro okpakpa na, yẹn a da cha jiroro rẹ obo re ru-u. Ọnana yen ọke ro fori wo vwo ru ehiahiẹ, ghwobọphiyọ ọbe ro che dje orhiẹn wẹn phia, ji nene idọktọ wẹn ta ota kugbe. w18.11 24 ¶5; 26 ¶15-16

Jihova rọ dia osuigegede cha gbane igode rọyen, je sẹro rayen vwo nẹ abọ rẹ ivwighrẹn. Ọtiọyena, ke se vwo imuẹro nẹ ọ je cha sẹro rẹ avwanre vwẹ oba rẹ eyeren nana ra hepha na! Jihova je cha vwẹrote ihwo rọyen vwẹ ukpokpogho rode rọ cha kẹrẹkpẹ na. (Ẹvwọ. 7:9, 10) Ọtiọyena, oshọ che se mu idibo rẹ Ọghẹnẹ vwẹ ukpokpogho rọde yena-a, owenẹ ọ dianẹ ayen vwo omakpokpọ yẹrẹ ayen muọga. Vwọrẹ imuẹro, ayen che fiudugberi! Ayen cha karophiyọ eta nana rẹ Jesu Kristi tare: “Ni enu re wa kpare iyovwi rẹ ovwan, fikiridie etanhirhe wẹn re siẹ kẹrẹ re.” (Luk 21:28) Ayen ji che fiudugberi vwẹ ọke rẹ omukpahen rẹ Gọg rọ dia okugbe rẹ ẹgborho na eje. (Izi. 38:2, 14-16) Die yen cha nẹrhẹ ayen se fiudugberi? Kidie ayen riẹnre nẹ Jihova wene-e. Ọ cha sẹro rayen ji djephia nẹ ọyen Osivwin ro vwo erorokẹ.—Aiz. 26:20. w18.09 26 ¶15-16

Oma vwerhen ihwo rẹ Izrẹl ri fuevun ọke rẹ ayen vwo nyo oborẹ Jihova tare vwẹ eta rẹ isese rẹ nonẹna. Kerẹ ọvo usun rẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ, wo se vwo imuẹro dẹn nẹ Jihova vwo ẹguọnọ wẹn mamọ. O vuve nana kẹ idibo rọyen: “Ọgba rẹ ofovwi rọ kẹ ohwo obọẹkparọ; kọ ghọghọ aghọghọ riariẹ owẹ phihọ.” (Zẹf. 3:16, 17) Jihova veri nẹ o toro ebẹnbẹn rẹ idibo rọyen hirharoku-u, ọyen cha vwẹrote ayen ji bru ayen uche. “Ku wọ vie, ko mu we kpahe awọ rọye, kọ fẹrẹ [owẹ] vwẹ awọ rọye. Kerẹ ohwo rẹ oni rọye bruche, eriyin Mi bru we uche.” (Aiz. 66:12, 13) Udje rẹ Jihova vwo ruiruo vwẹ etinẹ na, te ohwo ubiudu dẹn. Udje rẹ oni ro mu ọmọ kpahen owọ, jẹ ọ fẹrẹ! Ọ nabọ vwẹ udje nana vwo dje oborẹ ẹguọnọ ro vwo kpahen idibo rọyen kodo te. Wọ nama vwo ẹwẹn ivivẹ-ẹ, wọ ghanre kẹ Jihova.—Jer. 31:3. w18.09 13-14 ¶6-7

Vwẹ ọke awanre, o vwo ọke sansan re vwo ghwoghwo kẹ ẹgborho rẹ Izrẹl nẹ a guọnọ ihwo re cha vwomakpahotọ vwọ kẹ owian. (Eyan. 36:2; Neh. 11:2) Nonẹna, uphẹn sansan rhiephiyọ wọ vwọ reyọ ọke, igho, vẹ ona wẹn vwọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo na. Wo de ru ọtiọyen, oma cha vwerhen owẹ, wo je cha mrẹ ebruphiyọ buebun. Ihwo re vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo rẹ ẹga na fobọ vwo igbeyan kpokpo. Roro kpahen udje rẹ Margie rọ dia oniọvo aye ro ruiruo rẹ ebabọn rẹ Eguan Ruvie vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 18 re. Ọ vwẹ ukẹcha phia vwo yono ighene eya buebun phiyọ iruo na. Ọ rhe mrẹvughe nẹ ọyena idjerhe oyoyovwin ọvo re se vwo phiuduphiyọ ohwohwo awọ. (Rom 1:12) Ọke rẹ Margie vwo hirharoku ebẹnbẹn evo, igbeyan rọyen na de sikẹrẹ, je bọn gan. Wọ vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo rẹ ebabọn jovwo re? w18.08 25-26 ¶9, 11

Ọ họhọre nẹ Timoti hẹ omarẹ ẹgbukpe 30 ọke rẹ Pọl vwo si eta nana rhe. Dedena, Pọl vwẹ oghwa rode vwọ kẹ vwevunrẹ ukoko na. Die yen ọnana yono avwanre? E jẹ avwanre vwẹ ikpe rẹ ighene hepha vwo guẹn ayen ẹdjọ-ọ. Roro kpahen erọnvwọn eje rẹ Jesu ruru vwo nẹ ọke ro vwo bromaphiyame rhi duvwun ọke rọ vwọ hẹ ẹgbukpe 33. Ọ sa dianẹ vwẹ asan wo nurhe, a vwẹ ẹro okueku vwo nẹ ighene eshare. Ọnana sa nẹrhẹ ọ bẹn kẹ ekpako na, rẹ ayen vwo jiri ighene eshare phiyọ ẹdia rẹ ekpako yẹrẹ idibo rowian. E jẹ ekpako na eje karophiyọ nẹ Baibol na ghwe djunute ikpe rẹ ohwo che te tavwen ọ ke sa dia odibo rowian yẹrẹ ọkpako-o.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Taitọs 1:5-9. w18.08 11-12 ¶15-16

A rha riẹn uyota na-a, e che se brorhiẹn rọ gbare-e. Ọtiọyena, ofori nẹ a nabọ frẹkotọ sane evuẹ rẹ avwanre se. (Fil. 4:8, 9) Avwanre me kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ hiẹ guọnọ evuẹ vwevunrẹ wẹbsaiti ra cha sa vwẹroso-o, yẹrẹ re vwo se evuẹ re dia uyota-a, ra ghara womarẹ i-mel yẹrẹ ifonu. E jẹ avwanre karophiyọ nẹ ihwo ri she nẹ ukoko na re vwọ suọ, rhie wẹbsaiti evo rẹ ayen vwọ chahen uyota na, vẹ ẹwẹn rẹ ayen vwo miovwo esegbuyota rẹ avwanre. E jẹ avwanre jomaotọ rere a kẹnoma kẹ wẹbsaiti tiọyena. Ovuẹ ra ghwa riẹn uyota rọye-en, sa nẹrhẹ e brorhiẹn chọ. Wọ nama roro nẹ evuẹ rẹ efian che se ru we emu vuọvo-o. Roro kpahen obo re phiare ọke rẹ eshare 10 usun rẹ eshare 12 rẹ Mosis jiri nẹ ayen ra bẹbẹ ni Otọ rẹ Uve na vwọ ghwa orharhe iyẹnrẹn rhe. (Ukeri 13:25-33) Orharhe iyẹnrẹn rayen na da hra ẹwẹn rẹ ihwo na totọ. (Ukeri 14:1-4, 6-10) Ukperẹ ayen vwọ guọnọ otọ rẹ ota na, je vwẹroso Jihova, ayen de se iyẹnrẹn rẹ efian na gbuyota. w18.08 4 ¶4-5

Ihwo buebun vwo omamọ uruemu. Evo re tobọ ga Jihova-a, je davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ imwemwu egangan. Wọ da tobọ vughe ihwo evo tiọyen, wọ sa vwẹ ayen vwo ru igbeyan wẹn? Mavọ yen igbeyen tiọyena che djobọte oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova wan? Ayen sa nẹrhẹ wo sikẹrẹ Jihova phiyọ? Die yehẹ evunrẹ ubiudu rayen? Osẹnvwe, igho, ifonu, ikọmputa, itablẹti, uhworo vẹ ividio, ividio gemu, yẹrẹ ekuakua efa tiọyena yen ayen ta ota kpahan ọkieje? Ayen harhan ihwo yẹrẹ vwẹ eta ebrabra vwo ruẹ ehwẹjẹ? Jesu da ta: “Obo rẹ ohwo rori vwẹ evun ọye ọ ta phia vwẹ unu rọye.” (Mat. 12:34) Wo de noso nẹ igbeyan wo vwori se miovwo oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova, wo mi brokpakpa siomareyọ.—Isẹ 13:20. w18.07 19 ¶11

Mosis vwọ hẹ ẹgbukpe 80, Jihova de jo kpo Ijipt re sivwin ihwo rẹ Izrẹl vwo nẹ eviẹn. (Eyan. 3:10) Kọ ghwa họhọ nẹ Mosis vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen ota rẹ Ọghẹnẹ. Dedena, Jihova vwo odirin rọyen, ji tobọ vwẹ ẹgba kẹ, ro vwo ru igbevwunu. (Eyan. 4:2-9, 21) Jihova rha sa djuguegue mu Mosis jovwo, rere o brokpakpa nyupho rọyen. Ukperẹ ọtiọyen, ọ da vwomakpotọ vuẹ Ọghẹnẹ nẹ o ji ohwo ọfa. Ọnana da nẹrhẹ ophu mu Jihova. Dedena, o ji dje erorokẹ phia, rọ vwọ vwẹ Erọn vwo ru ọtota kẹ Mosis. Ọ da dia ọtiọyen, kọyen a kẹ wẹ ogangan vwẹ enu rẹ ihwo evo. Jẹ, ofori nẹ wọ vwẹrokere Jihova vwo nene ayen yerin kugbe vwọrẹ erorokẹ, dẹndẹn, vẹ odirin! (Kọl. 3:19-21; 1 Pita 5:1-3) Wọ da davwẹngba vwọ vwẹrokere Jihova Ọghẹnẹ vẹ Jesu Kristi rọ dia Mosis Rode na, ku wọ sa dia ohwo ra sa rua, kugbe esiri ọbọngan vwọ kẹ ihwo efa.—Mat. 11:28, 29. w18.09 24-25 ¶7-10

E jẹ avwanre eje davwẹngba vwo toroba oyerinkugbe rọhẹ evunrẹ ukoko na. Ẹkẹvuọvo, wo se “rhie udu” wẹn phiyọ yẹrẹ ruo vrẹ ọtiọyen? (2 Kọr. 6:11-13) O toro asan rẹ avwanre dia-a, urhukpẹ rẹ avwanre se lo fiotọ. Omamọ uruemu vẹ eta rẹ avwanre sa nẹrhẹ ihwo re dia kẹrẹ avwanre mrẹ uyota na vughe. Wọ sa nọ, ‘Ẹro vọ yen ihwo re dia kẹrẹ ovwẹ vwo ni vwe? Mi ruẹ uwevwin vẹ egodo mẹ fuan? Me vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ihwo efa?’ Wẹ vẹ iniọvo efa de gbikun, wọ sa nọ ayen kpahen oborẹ omamọ rẹ uruemu rayen djobọte ihwo rẹ orua, ihwo re dia kẹrẹ ayen, ihwo rẹ ayen nene wian, kugbe emọ isikuru rayen. O muẹro nẹ ikuegbe rayen na cha bọn wẹn gan.—Ẹfe. 5:9. w18.06 24 ¶13-14

Ọtiọyen ihwo ri hwe Stivin rorori. (Iruo 6:8, 12; 7:54-60) Nonẹna, ihwo buebun tare nẹ ayen ga Ọghẹnẹ, jẹ ayen vwobọ vwẹ imwemwu egangan kerẹ ohwekufia! (Eyan. 20:13) O phẹnre dẹn nẹ ẹwẹn obrorhiẹn rayen phiẹn ayen! Mavọ yen avwanre se vwo yono ẹwẹn obrorhiẹn avwanre? Irhi vẹ odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ rehẹ Baibol na “vọnre vẹ erere kẹ uyono, ẹghwọkuo, ẹrhuẹrẹ phiyọ, kugbe eyono phihọ ọvwata.” (2 Tim. 3:16) Ọtiọyena, a da nabọ yono Baibol na, roro kpahọn, ji reyọ vwo ruiruo vwẹ akpeyeren, ke se yono ẹwẹn obrorhiẹn na rere o se vwo vughe iroro rẹ Ọghẹnẹ je dia uvi rẹ ọchuko vwọ kẹ avwanre. w18.06 16-17 ¶3-4

Elọkọ ri vwẹ emerha vwo gron vrẹ ichiyin ivẹ yen isodje rẹ Rom muẹ. Kidie nẹ isodje rẹ Rom vwẹ elọkọ rayen vwo yono ona rẹ ohọnre kẹdẹ kẹdẹ, kẹ ayen se phiẹ kparobọ. Pọl vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwo dje ọlọkọ rẹ Jihova vwo ruẹse kẹ avwanre. Jẹ, a cha nabọ ghwọrọ ọke vwo yono obo ra sa vwọ reyọ vwọ chochọn rẹ esegbuyota rẹ avwanre yẹrẹ kpọ iroro rẹ avwanre vi. (2 Kọr. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) O vwo oboresorọ a vwọ djoshọ rẹ Eshu vẹ emekashe rọye-en. Dede nẹ ayen vwo ẹgba, Jihova gan vrẹ ayen. Ayen cha dia bẹdẹ-ẹ. Vwẹ Usuon rẹ Ẹgbukpe Uriorin rẹ Kristi na, a cha kanre ayen phiyọ uwodi, a me ghwọrọ ayen ukuotọ rọyen. (Ẹvwọ. 20:1-3, 7-10) Avwanre nabọ vughe ọvweghrẹn rẹ avwanre, ena ro vwo ruiruo, kugbe ọdavwẹ rọyen. Womarẹ ukẹcha rẹ Jihova, e se mudia vwọsuọ! w18.05 30-31 ¶15, 19-21

Adam riẹnre dẹn nẹ ohwo rẹ ẹwẹn yen ta ota kẹ Ivi womarẹ ọrọdekọ, kidie ọrọdekọ sa ta ota-a. (Jẹn. 3:1-6) Ayen ihwo ivẹ na vughe ohwo rẹ ẹwẹn na-a. Dedena, Adam chukoku Ọsẹ rọyen rọhẹ obo odjuvwu, o de kuomakugbe ohwo ro vugheri na-a, vwo gbevwọso ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. (1 Tim. 2:14) Kpakpata, Jihova de dje erọnvwọn evo kẹ ayen vwọ kpahen ọvweghrẹn ro miovwo ayen na, ọ da je ta phiyotọ nẹ ọyen cha ghwọrọ. Ẹkẹvuọvo, Jihova ji vwẹ orhọ-esio phia nẹ, ohwo rẹ ẹwẹn rọ ta ota kẹ Ivi womarẹ ọrọdekọ na ji che vwo ẹgba rọ vwọ reyọ vwọso ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vwẹ uvwre rẹ ọke evo. (Jẹn. 3:15) O vwo ọke vuọvo rẹ Jihova vwọ vuẹ avwanre oderhi rẹ amakashe ro gbevwọso na-a. Ọ tobọ reyọ omarẹ ẹgbukpe 2,500 ro vwo gbevwọso nu, tavwen ọ ke vuẹ avwanre edẹ re mu kẹ fikirẹ obo ro ruru.—Job 1:6. w18.05 22 ¶1-2

Ọ dia dianẹ o vwo ọke ọvo rẹ ofu vwo dje we fikirẹ ihwo rẹ ẹkuotọ wẹn re rhọnvwa kerhọ-ọ, ku wọ sa nabọ vwo ẹruọ rẹ enuebro rẹ ọyinkọn Pọl. Ọ nabọ chọn ihwo buebun uko vwọ dia idibo rẹ Jesu vwẹ uvwre rẹ omarẹ ẹgbukpe 30 rọ ghwọrọ vwo ruiruo rẹ aghwoghwo rọyen. (Iruo 14:21; 2 Kọr. 3:2, 3) Dedena, ihwo rẹ Ju buebun rhọnvwe kurhẹriẹ-ẹ. Ukperẹ ọtiọyen, ayen da vwẹ abọ fa erhọ kẹ eta rẹ Pọl, evo tobọ ji mu kpahọn. (Iruo 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Mavọ yen uruemu rayen na djobọte Pọl wan? Ọ da ta: “Me ta uyota vwẹ evun ri Kristi . . . nẹ osọnọ rẹ ivun emiovwo vọn udu mẹ.” (Rom 9:1-3) Diesorọ ivun vwo miovwo? Kidie o mu ẹwẹn rọyen eje phiyọ iruo rẹ aghwoghwo na. Ẹguọnọ ro vwo kpahen ihwo rẹ Ju, yen muro vwo ghwoghwo ota kẹ ayen. Kọyensorọ ọ vwo da mamọ nẹ ayen sen arodọnvwẹ rẹ Ọghẹnẹ. Kerẹ Pọl, ẹguọnọ yen ji muẹ avwanre vwo ghwoghwo ota kẹ ihwo.—Mat. 22:39; 1 Kọr. 11:1. w18.05 13 ¶4-5

Pọl tobọ je tanẹ o ji fo nẹ a vwẹ uchebro kẹ ohwo ro brẹ ihwo efa uche. O si eta nana vwo rhe Inenikristi rehẹ Rom: “Kidie urhuru rẹ ovwan si vwe, rere me vwẹ ọchuko rẹ ẹse rẹ [“ẹwẹn,” NW] na kẹ ovwan rọ kẹ ovwan ogangan vwo mudia gan, re ovwan vwọ riẹn obo re me ta, ọke mi de bru ovwan rhire avwanre ohwohwo ki ru esegbuyota rẹ ohwohwo gan, te ọ rẹ ovwan kugbe ọmẹ.” (Rom 1:11, 12) Dede nẹ Pọl tẹn ona rẹ obo ra vwẹ uvi uchebro kẹ ihwo, jẹ o vwo ọke evo rẹ ọyen komobọ je vwọ guọnọ uchebro. (Rom 15:30-32) Ofori nẹ a vwẹ uchebro kẹ iniọvo ri vwo uruemu rẹ omaevwoze. Ofori nẹ a vwẹ uchebro kẹ iniọvo rehẹ ẹdia rẹ kpogono te ọke na kidie ayen guọnọ ru oborẹ Baibol tare, nẹ a rọvwọn “vwẹ odẹ rẹ Ọrovwohwo” na yẹrẹ vwevunrẹ ukoko na. (1 Kọr. 7:39) Inenikristi ri fuevun chirakon rẹ omukpahen yẹrẹ ọga, je guọnọ uchebro.—2 Tẹsa. 1:3-5. w18.04 21 ¶3-5