April

Jesu ji dje oka rẹ ẹguọnọ nana phia rọ vwọ vwẹ oma rọyen kpahotọ vwo ghwu kẹ avwanre. (Jọn 15:13) A cha sa hwosa rẹ ẹguọnọ rẹ Jihova vẹ Jesu djephia vwọ kẹ avwanre-e. Ẹkẹvuọvo, e se dje ọdavwaro phia womarẹ akpeyeren avwanre ri kẹdẹ kẹdẹ. (Kọl. 3:15) Ihwo ra jẹreyọ na nẹ ọtanhirhe na ghanghanre, kidie ọyen yen nẹrhẹ ayen vwo uvi rẹ iphiẹrophiyọ. (Mat. 20:28) Kidie nẹ ayen vwo esegbuyota kpahen ọtanhirhe ri Kristi na, Jihova de se ayen evwata je dẹ ayen reyọ kerẹ emọ rọyen. (Rom 5:1; 8:​15-17, 23) Oma je vwerhen igodẹ efa na kpahen ọtanhirhe na. Kidie nẹ ayen vwo esegbuyota kpahen izobo ri Jesu na, ọnana da nẹrhẹ ayen vẹ Jihova vwo uvi rẹ oyerinkugbe, ji vwo iphiẹrophiyọ ayen vwo “nẹ evun rẹ ukpokpogho rode na rhe.” (Ẹvwọ. 7:​13-15) Ẹko ivẹ na dje ọdavwaro phia kpahen ọtanhirhe na rẹ ayen vwo kpo Ẹkarophiyọ na kukpe kukpe. w22.01 23 ¶14-15

Obo rọ nẹrhẹ e hwe na yen ma da kparobọ. E gun efian nyẹ nẹ o muọghọ kẹ Ọghẹnẹ yẹrẹ odẹ rọye-en. (Mat. 26:​64-66) Efian nana rọ riẹnre nẹ e che gun nyẹ ọyen na kpokpiro ẹwẹn mamọ, te ẹdia rọ vwọ rẹ Ọsẹ rọyen nẹ o sivwin ọyen nẹ ophọphọvwe na. (Mat. 26:​38, 39, 42) E hwe Jesu mu urhe rẹ oja rere o se vwo sivwin ihwo ri Ju vwo nẹ ekan ọvo kiriguo. (Gal. 3:10) Ihwo ri Ju sa yọnrọn Urhi rẹ Ọghẹnẹ kirobo rẹ ayen veri-i. Ọtiọyena, ọnana da ghwa ekan ọfa rhe ayen, vwọba ekan rẹ ayen riuku rọyen mie ọsẹ rayen Adam ro ru umwemwu. (Rom 5:12) Urhi rẹ Ọghẹnẹ tare nẹ e hwe ohwo ro ru umwemwu ro fo ughwu. Ọkiọvo, a me je vwẹ orivwin rọyen vwo ya urhe. (Urhi 21:​22, 23; 27:26) Fikirẹ urhe rẹ oja re hwere mu na, Jesu da nẹrhẹ ihwo rẹ Izrẹl re senrọ na vabọ rẹ ekan, je mrẹ erere vwo nẹ izobo rẹ ọtanhirhe rọyen. w21.04 16 ¶5-6

Roro kpahen obo re phiare vwẹ ẹdẹ rọ koba tavwen e ki hwe Jesu. Isodje ri Rom vwo ji hwe mamọ. (Mat. 26:​52-54; Jọn 18:3; 19:1) Ayen da fa oma rọyen vọn vẹ era. Ayen de mu urhe ọhọhọhọ phiyọ ugbuko rọyen ro hwẹ ọbara na. Jesu vwo kpono urhe na kpo asan re de che hwe, oma de bro ku, isodje ri Rom da vuẹ ohwo ọvo rọhẹ etiyin nẹ o mu urhe na. (Mat. 27:32) Jesu vwo te asan re de che hwe, ayen da vwẹ ibibẹn vwo hwe abọ vẹ awọ rọyen mu urhe na. Ọnyẹ rẹ oma rọyen da nẹrhẹ odjadja rẹ era rẹ ibibẹn na ganphiyọ. Igbeyan rọyen de muomaphiyọ, jẹ oni rọyen viẹ, ẹkẹvuọvo ilori rẹ ẹga rẹ ihwo ri Ju ke reyọ vwọ jehwẹ. (Luk 23:​32-38; Jọn 19:25) Jesu rioja vwẹ inọke buebun. Fikirẹ ẹdia rẹ ugboma rọyen hepha, ọ da rhe dia bẹnbẹn rọ vwọ wẹn totọ. Tavwen o ki ghwu, ọ da nẹrhovwo rọ koba rhe Jihova. O vwo ru ọtiọyen nu, ọ da nuyovwin kpotọ, o de ghwu. (Mak 15:37; Luk 23:46; Jọn 10:18; 19:30) Ọnana ghini ughwu rẹ oja vẹ ophọphọvwe! w21.04 16 ¶4

Jesu da ta ota kẹ idibo rọyen 11 ri fuevun kpahen ọphọ ivẹ re dia ọphọ kpokpọ na vẹ ọphọ rẹ Uvie na. (Luk 22:​20, 28-30) Ọphọ yena nẹrhẹ idibo rọyen na vẹ ẹmẹko rẹ ihwo efa rhi vwo uphẹn rẹ ayen vwo sun vwẹ odjuvwu. (Ẹvwọ. 5:10; 14:1) Uchekotọ ra jẹreyọ na ri vwobọ vwẹ ọphọ ivẹ nana ọvo, yen ihwo ri muwan re sa vwọ re ibrẹdi na je da udi na vwẹ Ẹkarophiyọ na. Jihova kẹ ayen iphiẹrophiyọ roghẹresan, rẹ ayen vwo vwo ugboma ro jeghwo kugbe ọ ro jẹ ghwọrọ vwẹ obodjuvwu rere ayen se vwo nene Jesu vẹ ihwo 144,000 ri chekọ na sun, ma rho, je vwẹ ẹga kẹ Jihova vwẹ obaro rọyen. (1 Kọr. 15: 51-53; 1 Jọn 3: 2) E ra jẹreyọ na riẹnre nẹ ofori nẹ ayen fuevun rhi te ẹdẹ ughwu rayen.​—2 Tim. 4:​7, 8. w22.01 21 ¶4-5

A kanre iji ivẹ vwẹ obọrhen vẹ obohwẹre ri Jesu. (Luk 23:​40, 41) Ọvo vwẹ usun rayen da gare opharo viẹ Jesu vwọ ta kẹ nẹ: “Jesu karohọ ovwẹ vwẹ ọke wo de te Uvie rẹ ogangan wẹn na.” (Luk 23:42) Kidie nẹ Jesu riẹnre nẹ Ọsẹ rọyen ohwo vẹ arodọnvwẹ, ọ da ta eta re sa vwẹ iphiẹrophiyọ kẹ oji na ro ghwẹ na. (Une 103:8; Hib. 1:3) Jihova guọnọ reyọ vwo ghovwo ji gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre. Ẹkẹvuọvo, tavwen o ki se ru ọtiọyen, umwemwu rẹ avwanre ruru cha da avwanre, avwanre mi ji vwo esegbuyota kpahen izobo ri Jesu. (1 Jọn 1:7) Ọ sa bẹn kẹ ihwo evo rẹ ayen vwo vwo imuẹro nẹ Jihova se vwo ghovwo imwemwu rẹ ayen. Wo de vwo oka rẹ ẹwẹn ọtiọyen, gbe roro kpahen ọnana: Ọmọke krẹn tavwen o ki ghwu, Jesu gbe arodọnvwẹ kẹ oji ọvo ẹdẹdẹ ro tu vwo esegbuyota kpahọn. O de se ru ọtiọyen, kọyen Jihova ji se gbe arodọnvwẹ kẹ idibo rọyen re davwẹngba rayen eje vwo nene iji rọyen!​—Une 51:1; 1 Jọn 2:​1, 2. w21.04 9 ¶5-6

Jesu ru orugba rẹ erọnvwọn buebun, kidie nẹ ọ yọnregan te ọke ro vwo ghwu. Ọrẹsosuọ, Jesu dje Eshu phiyọ ọvwọrefian. O djerephia nẹ ohwo ọgbagba sa sẹro rẹ ọyọnregan rọyen gbagba, o toro oborẹ Eshu ruru-u. Ọrivẹ, Jesu vwẹ arhọ rọyen vwo ru ọtanhirhe. Ughwu rọyen nẹrhẹ ihworakpọ ri jẹgba dia evwata vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ, ọ je nẹrhẹ ayen vwo iphẹrophiyọ rẹ ayen vwọ dia bẹdẹ. Ọrerha, Jesu djerephia nẹ Jihova ọyen osun rẹ ọvwata, o de ji phoro ekan nẹ odẹ rẹ Ọsẹ rọyen. E jẹ avwanre yeren akpọ kẹdẹ kẹdẹ kerẹ asan ra da mrẹ nẹ ọnana yen uphẹn rọ koba ra vwọ sẹro rẹ ọyọnregan avwanre! Ọtiọyena, a da tobọ hirharoku ughwu dede, ka sa ta: “Jihova, me davwẹngba mẹ eje vwọ sẹro rẹ ọyọnregan mẹ, dje Eshu phiyọ ọvwọrefian, je chochọn rẹ odẹ wẹn kugbe usuon wẹn!” w21.04 12 ¶13-14

Re vwo gun efian nyẹ Jesu ji brorhẹn hwe ekueku nu, a da reyọ vwọ jehwe ji hwe wiẹnwiẹn, tavwen a ke kanrọ mu urhe rẹ oja. A teyen ibibẹn ro abọ vẹ awọ rọyen. Ẹgbẹgba yen eta se vwo nẹ unu rọyen cha, jẹ ọmiaovwẹ na ganphiyọ rẹ ọke vwọ yanran na. Dedena, o che se rhurhu unu-u, kidie o vwo erọnvwọn eghanghanre buebun rọ cha ta. E se ghini yono emu eghanghanre buebun vwo nẹ eta rẹ Jesu ta kuko! Eta rọyen nẹrhẹ a karophiyọ nẹ ofori a vwọ reyọ vwo ghwovwo ihwo, e mi ji vwo imuẹro nẹ Jihova che vwo ghovwo avwanre. Ọ vwerhoma nẹ avwanre vwo orua rẹ iniọvo eya vẹ eshare re guọnọ chọn avwanre uko. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ a vuẹ ayen siẹrẹ avwanre da guọnọ ukẹcha. Avwanre riẹnre nẹ Jihova cha chọn avwanre uko vwo chirakon rẹ kọdavwini kọdavwini ro te avwanre oma. Avwanre je mrẹ obo rọ ghanre te re vwo yeren akpọ kẹdẹ kẹdẹ kerẹ asan rọ da dianẹ ọnana yen ẹdẹ rọ koba re vwo dje ọyọnregan phia, vẹ imuẹro nẹ Jihova cha kpare avwanre nushi rhe siẹrẹ e de ghwu. w21.04 8 ¶1; 13 ¶17-18

E che vwo arhọ ri bẹdẹ siẹrẹ e de nene ichiyin ri Jesu. Ọke rẹ eghene ọvo rọ dia ọdafe vwọ nọ Jesu obo ro se ru rere o se vwo vwo arhọ ri bẹdẹ, Jesu da kpahen kẹ: “Yanrhe ri wo nene uvwe.” (Mat. 19:​16-21) Jesu ta eta nana kẹ ihwo ri Ju evo ri sere gbuyota nẹ ọyen Kristi na-a: “Igodẹ mẹ . . . nene uvwe; me . . . kẹ ayen arhọ ri bẹdẹ.” (Jọn 10:​24-29) Avwanre djephia nẹ avwanre vwo esegbuyota kpahen Jesu siẹrẹ a da reyọ obo ro yonori vwo ruiruo je vwẹrokere. E de ru ọtiọyen, ka cha dia bẹdẹ. (Mat. 7:14) A cha riẹn Jesu tavwen e ki se nene ichiyin rọyen kpẹkpẹkpẹ. Ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn rẹ ọkieje a ke sa “riẹn” Jesu. E che rhe yono kpahọn nọke ra ruọke rere a sa vwọ riẹn iruemu, iroro, kugbe iwan rọyen. O toro uche ikpe ra dia ukoko na kri te re-e, ofori nẹ e muomaphiyọ ẹgbaẹdavwọn ra vwọ riẹn Jihova vẹ ọmọ rọyen. w21.04 4 ¶9-10

O se vwo ọke evo rẹ ẹwẹn rẹ ọyinkọn Pọl vwo kpokpo mamọ fikirẹ obo ro ruru tavwen ọ ke rhe dia Onenikristi. O se oma rọyen “onotu” rẹ iruimwemwu! Ọyena gbe avwanre unu-u. (1 Tim. 1:15) Tavwen ọ ke mrẹ uyota na vughe, Pọl vwọ tua iniọvo na vwo nẹ orere kpo orere, o mu evo phiyọ uwodi, ọ da je rhọnvwe nẹ e hwe evo. (Iruo 26:​10, 11) Vwẹ ẹwẹn roro oborẹ oma che ru Pọl siẹrẹ ọ da mrẹ oniọvo rọ dia eghene ro vwo ọsẹ vẹ oni-i, kidie nẹ ọyen ri Pọl yen kuenu kẹ ihwo nẹ a teyen ayen hwe. Pọl viẹ diekpọvwẹ kpahen obo ro ru wanre, ẹkẹvuọvo o vwo obo ro se ru kpahọ-ọn. O vwo esegbuyota nẹ Jesu ghwu kẹ ọyen, kọyensorọ ọ vwọ ta vẹ imuẹro: “Vwẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ me vwọ hẹ obo re me epha na.” (1 Kọr. 15:​3, 10) Die yen avwanre yonori? Jẹ o muwẹro nẹ Jesu ghwu kẹ wẹ rere wo se vwo vwo omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova. (Iruo 3:19) Obo re ruẹ enẹna vẹ obo re che ru vwẹ ọke rọ cha vwẹ obaro yen ma ghanre kẹ Ọghẹnẹ, ọ dia oruchọ re ru wanre-e.​—Aiz. 1:18. w21.04 23 ¶11

Ihwo ri Ju buebun vwẹ ọke ri Jesu rhẹro rọyen nẹ Mesaya na che ghwu-u, ẹkẹvuọvo vwo oniso rẹ obo ra mraro rọyen phiyotọ vwẹ Baibol na: “O ku obara rọye phihọ otọ kẹ ughwu, e de kere kugbe otu ri gburhi; yẹ ọye re ghwa umwemwu rẹ ihwo buebu, ọ da rẹ orẹ vwọ kẹ otu ri gburhi.” (Aiz. 53:12) Ọtiọyena, o rhe fo nẹ ihwo ri Ju sen Jesu ọke re vwo gun efian nyẹ ji hwe-e. E de yono uyota na nonẹna, ọ sa chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ ophiẹnvwe. Vwẹ Ota rọyen vwẹ enu Ugbenu, Jesu si idibo rọyen orhọ nẹ ihwo evo cha “ta ota ọbrabra,” ji gun efian nyẹ ayen. (Mat. 5:11) Eshu yen obuko rẹ efian tiọyena. Ọ riẹriẹ ihwo vwọ hrarha efian nene asan eje kpahen ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ uyota na. (Ẹvwọ. 12:​9, 10) E jẹ avwanre sen efian tiọyena. E jẹ efian tiọyena nẹrhẹ oshọ mu avwanre, yẹrẹ nẹrhẹ esegbuyota rẹ avwanre dogho-o. w21.05 11 ¶14; 12 ¶16

Chọn ohwo wo yono uko vwọ vwẹroso Jihova. Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ Jihova cha chọn ayen uko kidie o vwo ẹguọnọ rayen. (Mat. 10:​19, 20, 29, 30) Karophiyọ ohwo wo yono na nẹ Jihova je cha chọn uko. Wọ sa chọn uko vwọ vwẹroso Jihova siẹrẹ wo de nene nẹrhovwo kpahen obo rọ tẹnrovi. Franciszek rọ dia Poland da ta: “Kọke kọke yen ohwo ro yono uvwe vwo djunute obo me tẹnrovi vwẹ ẹrhovwo. Me ghwa vwọ mrẹ oborẹ Jihova nabọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rọyen, me da je ton ẹrhovwo ẹnẹ phiyọ. Jihova chọn vwẹ uko vwẹ iruo kpokpọ mẹ, ọke me vwọ nokpẹn rẹ uphẹn mi vwo kpo uyono vẹ ọghwẹkoko.” Jihova nabọ vwo ẹguọnọ rẹ ihwo re yono. O ji vwo ẹguọnọ rẹ ighwoghwota na; ọ riẹn oborẹ avwanre davwẹngba te rere a sa vwọ chọn ihwo uko vwo sikẹrẹ. (Aiz. 52:7) Ọ da dianẹ wo ji vwo ohwo wọ vwẹ Baibol yono-o, wọ je sa chọn ihwo re yono uko vwo muwan vwọ kẹ omaebrophiyame siẹrẹ wo de nene ighwoghwota efa re yono ayen. w21.06 7 ¶17-18

E se djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ siẹrẹ e de se ọkieje. E jẹ a rhuẹrẹ ọke vwo se ji yono Baibol na, ọ dia ọke re vwo vwo uphẹn ọvo yen e che vwo se-e. Avwanre de yono Ota rẹ Ọghẹnẹ ọkieje, esegbuyota rẹ avwanre kọ cha ganphiyọ. Vwọ fẹnẹ “ihwo re ghwanre vẹ i ri vwo ẹruọ” vwẹ akpọ na, avwanre vwo esegbuyota re mu kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ. (Mat. 11:​25, 26) Womarẹ Baibol na, avwanre rhe riẹn oboresorọ erọnvwọn vwọ braphiyọ vwẹ akpọ na vẹ obo ri Jihova che ru kpahọn. Ọtiọyena, e jẹ avwanre brorhiẹn re vwo ru esegbuyota rẹ avwanre ganphiyọ je chọn ihwo buebun uko vwo vwo esegbuyota kpahen Ọmemama na. (1 Tim. 2:​3, 4) E jẹ avwanre eje tẹnrovi ọke rẹ ihwo eje rehẹ akpọ na che vwo jiri Jihova je ta eta rehẹ Ẹvwọphia 4:11: “Wọwẹ hẹ ohwo ro fori, Ọrovwavwanre kugbe Ọghẹnẹ, rọ reyọ urinrin . . . kidie wọwẹ re mama emu ejobi.” w21.08 19 ¶18-20

Kerẹ isuigodẹ, ekpako na yen vwo oghwa rẹ ayen vwọ vwẹ uchebro phia siẹrẹ o de fo. Ofori nẹ ayen vwẹ uchebro phia vwẹ idjerhe ro fori, ọ me je nẹrhẹ “udu rẹ ohwo ghọghọ.” (Isẹ 27:9) Ekpako na vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo na. Ọkievo, ayen dje ẹguọnọ na phia womarẹ uchebro rẹ ayen vwọ kẹ ohwo rọ guọnọ bo ghwrẹ. (Gal. 6:1) Tavwen ọkpako ke ta ota kẹ ohwo na, o se roro kpahen oborẹ ọyinkọn Pọl ta kpahen ẹguọnọ. “Ẹguọnọ vwo odiri kugbe aruẹdọ. . . . Ẹguọnọ chiri emu ejobi, o se emu ejobi gbuyota, o phiẹrohọ emu ejobi, o chirẹ emu ejobi.” (1 Kọr. 13:​4, 7) Ọkpako na de roro kokodo kpahen ẹkpo ri Baibol yena, kọ sa chọn uko vwọ vwẹ uchebro na phia vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. Ohwo ra vwẹ uchebro na kẹ da sa mrẹ nẹ ọkpako na vwo ọdavwẹ rọyen, kọ sa lọhọ o vwo rhiabọreyọ uchebro na. w22.02 14 ¶3; 15 ¶5

Jihova ma ihworakpọ vẹ emekashe gbagba, o vwo asan vuọvo ro shechọ vwẹ oma raye-en. Ẹkẹvuọvo, amakashe rọ rhe dia Eshu (ro mudiaphiyọ “Ovwegrẹn yẹrẹ Ọrọvwọsua”) da phiẹn Adam vẹ Ivi, ayen da vwọso Jihova. Emakashe kugbe ihworakpọ evo da vwomaba ayen. (Jud 6) Jihova de no nẹ ayen ku ọyen phiyotọ. Dedena o ji vwo odirin rayen, eriyin o che vwo odirin rhi te ọke rọ cha vwọ ghwọrọ ihwo eje re vwọsuọ. Ọyena cha vwẹ aghọghọ kẹ idibo rọyen eje re vẹ ọyen gbe chirakon rẹ ebẹnbẹn rẹ akpọ rẹ Eshu nana! Eshu ta eta ebrabra vwọso odibo ri Jihova re se Job, rọ vwọ ta erharhe eta ro mudiaphiyọ nẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ eje fuevun ga Jihova fikirẹ urhurusivwe rẹ erere romobọ rayen. (Job 1:​8-11; 2:​3-5) Idẹbono je ta eta ebrabra tiọyena te ọke na. (Ẹvwọ. 12:10) Avwanre se dje Eshu phiyọ ọvwọrefian siẹrẹ e de chirakon rẹ edavwini, je fuevun kẹ Jihova ọkieje fikirẹ ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahọn. w21.07 9 ¶7-8

Ọyinkọn Pọl reyọ udje vwo dje kẹ avwanre oboresorọ ọ vwọ ghanre re vwo ru ewene vwẹ akpeyeren rẹ avwanre. O siro phiyotọ nẹ, e jẹ avwanre kanre “oma rẹ avwanre rẹ awanre na” mu urhe roja. (Rom 6:6) Kọyen, avwanre guọnọ vwẹrokere udje ri Jesu. Ofori nẹ e siobọnu iroro vẹ iruemu ri tuẹ Jihova oma kare kare. Ọnana yen cha nẹrhẹ e vwo ẹwẹn obrorhiẹn ro fiotọ ji vwo iphiẹrophiyọ ra vwọ riavwerhen rẹ akpọ ri bẹdẹ na. (Jọn 17:3; 1 Pita 3:21) Jihova che se wene iwan rọyen rere oma sa vwọ vwerhen avwanre-e. Ukperẹ ọtiọyen, avwanre yen che wene oka rẹ ohwo rẹ avwanre hepha ji yeren akpọ nene iwan ri Jihova. (Aiz. 1:​16-18; 55:9) Wọ da tobọ bromaphiyame re, o ji fo wọ vwọ honre ọkieje vwọso erharhe rẹ urhurusivwe. Nẹrhovwo vwọ yare ukẹcha ri Jihova, wọ vwẹroso ẹwẹn ọfuanfon rọyen, ọ dia ẹgba romobọ wẹ-ẹn. (Gal. 5:22; Fil. 4:6) O fori nẹ avwanre davwẹngba mamọ e se vwo siobọnu ohwo rẹ awanre na je kẹnoma kẹ. w22.03 6 ¶15-17

Jihova veri nẹ ọyen cha kẹ avwanre emuọre, obo re che kuphiyọ, kugbe uwevwin ra cha dia, siẹrẹ a da guọnọ Uvie na ẹsosuọ, ji yeren akpọ nene irhi rọyen. (Mat. 6:33) Avwanre de vwo imuẹro kpahen ive yena, e rhe che roro nẹ ekuakua rẹ akpeyeren cha kẹ avwanre ofuvwegbe kugbe omavwerhovwẹ-ẹn. Avwanre riẹnre nẹ eruo rẹ ọhọre ri Jihova ọvo yen sa kẹ avwanre obọdẹn rẹ ufuoma. (Fil. 4:​6, 7) Avwanre da tobọ vwo igho ra sa vwọ dẹ ekuakua buebun, ofori nẹ a nọ oma rẹ avwanre sẹ avwanre vwo ọke vẹ ẹgba ra sa vwọ reyọ ayen vwo ruiruo, je vwẹrote ayen. Ekuakua na cha reyọ ọke rẹ avwanre? Karophiyọ nẹ Ọghẹnẹ kẹ ihwo rẹ orua rọyen eje owian. E jẹ emu vuọvo mu ẹwẹn rẹ avwanre no-o. Avwanre guọnọ dia kerẹ ọshare yena rọ sen uphẹn rọ vwọ ga Jihova je dia ọvo usun rẹ emọ rọyen, fikirẹ ekuakua rẹ akpeyeren evo-o!​—Mak 10:​17-22. w21.08 6 ¶17

Wo de yono Baibol na, wọ cha mrẹ iwan ri Jihova vughe vẹ oka rẹ ohwo rọ hepha. Enana iruemu wọ je cha mrẹ siẹrẹ wo de yono kpahen emama. Avwanre de yono kpahen iwan ri Jihova, ọ cha nẹrhẹ e vwo imuẹro nẹ Jihova ghene Ohwo ro yerẹn. (Eyan. 34:​6, 7; Une 145:​8, 9) Wo vwo yono kpahen Jihova phiyọ na, esegbuyota vẹ ẹguọnọ kugbe oyerinkugbe wẹn ve ọyen kọ cha rha ganphiyọ. Vuẹ ihwo efa kpahen esegbuyota ru wo vwo kpahen Ọghẹnẹ. Kọ da rha dianẹ ohwo wo ghwoghwota kẹ nọ wẹ sẹ Ọghẹnẹ ghene herọ, jẹ wọ riẹn obo wọ cha kpahen vwọ kẹ-ẹ vwo? Davwẹngba vwọ guọnọ ẹkpahọnphiyọ rẹ Baibol na vwọphia kpahen onọ na vwẹ ẹbe rẹ avwanre, rere wo nene ohwo na ta ota kpahọn. Wọ je sa nokpẹn rẹ ukẹcha mie iniọvo efa. O tori sẹ ohwo na rhiabọreyọ ẹkpahọnphiyọ ri Baibol na-a, wọ cha mrẹ erere vwo nẹ ehiahiẹ ru wo ruru na. Esegbuyota wẹn kọ cha rha ganphiyọ. w21.08 18 ¶14-15

Ọ dia oborẹ avwanre vwori eje yen e che siobọnu tavwen oma ke vwerhen Jihova-a. (Aghwo. 5:​19, 20) Ẹkẹvuọvo, e de siomauko vwẹ ẹga ri Jihova kidie nẹ a guọnọ vwẹ erọnvwọn evo vwo ze-e, ka cha dia kerẹ ọshare rọhẹ itẹ rẹ Jesu kperi rọ wianre gangan vwo koko efe, ọ da kpairoro vrẹ Ọghẹnẹ. (Luk 12:​16-21) Avwanre de hirharoku ebẹnbẹn, kẹ avwanre nẹrhovwo vwọ kẹ ukẹcha ji roro kpahen oborẹ avwanre se ru kpahọn. (Isẹ 3:21) Idjerhe buebun yen Jihova vwo brẹba kẹ avwanre. E se dje ọdavwaro phia siẹrẹ e de ru obo re se ru eje vwo jiro. (Hib. 13:15) Ọnana se churobọsi a vwọ hẹrẹ iruo rẹ aghwoghwo rẹ avwanre, ọtiọyena, Jihova mi rhe bruba kẹ avwanre gbidiki. Gba vwẹ ọkieje vwọ “davwe re wọ mrẹ nẹ Ọrovwohwo yoma.” (Une 34:8) Ọke yena, kẹ avwanre cha dia kerẹ Jesu rọ tare nẹ, “Emu mẹ vwenẹ hẹ eruo rẹ ọhọre rẹ ọ ro ji vwe rhe.”​—Jọn 4:34. w21.08 30-31 ¶16-19

Eshu guọnọre nẹ avwanre vwo uruemu rẹ omaephuo. Ọ riẹnre nẹ avwanre cha họhọ ọyen siẹrẹ avwanre da dia ihwo re phuoma, e mi ji ku uphẹn rẹ arhọ ri bẹdẹ kufia. Ọyinkọn Pọl tobọ ji si avwanre orhọ nẹ ohwo se “phuoma ro de roro ọ rẹ oma rọye ọvo o de rhi mu ufi rẹ Idẹbono.” (1 Tim. 3:​6, 7) Ọ sa phia kẹ kohwo kohwo, o torori sẹ avwanre ghwa mrẹ uyota na vughe obọ yẹrẹ avwanre ga Jihova krẹ re-e. Ihwo ri phuoma roro kpahen oma obọ rayen ọvo. Eshu guọnọre nẹ a tẹnrovi oma rẹ avwanre vwọ vrẹ Jihova, ma rho vwẹ ọke rẹ ebẹnbẹn. Kerẹ udje, e gun efian nyẹ wẹ jovwo re? Yẹrẹ e shenyẹ wẹ jovwo re? Oma cha vwerhen Eshu mamọ siẹrẹ wo de muophu kpahen Jihova yẹrẹ iniọvo wẹn. Ukperẹ wo vwo nene odjekẹ rẹ Jihova vwọphia vwẹ Baibol na, Idẹbono guọnọre nẹ wo roro nẹ wẹwẹ ọvo yen sa rhuẹrẹ ebẹnbẹn na phiyọ.​—Aghwo. 7:​16, 20. w21.06 15 ¶4-5

Jihova vwẹ iruo ọghanghanre ọvo vwọ kẹ ọmraro Hegae nẹ o ru. Ọ sa dianẹ Hegae ọvo usun rẹ ihwo ri rhivwin kpo Jerusalẹm vwẹ ukpe ri 537 B.C.E. vwo nẹ ighuvwu re mu ayen ra jovwo vwẹ Babilọn. Ayen vwo te Jerusalẹm o kriri-i, egọghẹnẹ nana re fuevun na da ton ebanbọn rẹ uwevwin ri Jihova yẹrẹ uwevwin rẹ ẹga na phiyọ. (Ẹzra 3:​8, 10) Jẹ okriri tavwen ekuakua ki miovwi-in. Fikirẹ ẹvwọsuọ, ofu de rhi dje ayen, ayen da dobọ rẹ owian na ji. (Ẹzra 4:4; Heg. 1:​1, 2) Ọtiọyena vwẹ ukpe ri 520 B.C.E, Jihova da vwẹ iruo kẹ Hegae nẹ ọ chọn ihwo ri Ju na uko ayen vwọ rhoma vwo oruru ro mu ayen vwọ bọn uwevwin rẹ ẹga na re. (Ẹzra 6:​14, 15) Ọdavwẹ rẹ ovuẹ ri Hegae na ọyen rọ vwọ bọn esegbuyota rẹ ihwo ri Ju na ganphiyọ. Aphro herọ-ọ nẹ ota na “Ọrovwohwo rẹ otuofovwi na” nẹrhẹ udu rayen gan. Jihova suẹn otuofovwin rẹ emekashe buebun vwẹ obo odjuvwu, ọtiọyena, kẹ ofori nẹ ihwo ri Ju na vwẹrosuọ ayen da guọnọ phikparobọ. w21.09 15 ¶4-5

Nonẹna, Iseri ri Jihova vwẹ akpọneje riavwerhen rẹ ẹguọnọ vẹ oyerinkugbe rọ herọ vwẹ uvwre rayen. Avwanre fẹnẹ ẹga efa kidie avwanre họhọ ihwo rẹ orua ọvo dede nẹ ẹkuotọ vẹ ẹkuruemu rẹ avwanre fẹnẹre. Avwanre mrẹ odjephia rẹ ọnana ọke rẹ avwanre de kpo uyono, osikoko, kugbe ọghwẹkoko. Odjephia nana chọn avwanre uko vwo ruẹ imuẹro rẹ avwanre ganphiyọ nẹ avwanre ga Jihova vwẹ idjerhe ro rhiabọreyọ. (Jọn 13:34) Baibol na bru avwanre uche nẹ e “vwo ẹguọnọ kẹ ohwohwo” nẹ otọ re ubiudu rhe. (1 Pita 4:8) Idjerhe ọvo rẹ avwanre vwo dje ẹguọnọ tiọyena phia yen siẹrẹ avwanre de vwo ghovwo ohwohwo ji yerẹn kuẹgbe vẹ ọmrẹvughe na nẹ avwanre ohwo ọvuọvo gbare-e. Avwanre je guọnọ idjerhe sansan re se vwo ruẹse je vwẹ ukẹcha phia vwọ kẹ iniọvo rehẹ ukoko na, tobọ te ihwo ri gbe avwanre ku dede. (Kọl. 3:​12-14) Siẹrẹ avwanre de dje oka rẹ ẹguọnọ tiọyena phia, je djephia nẹ avwanre Inenikristi ruyota. w21.10 22 ¶13-14

Ra vwọ djẹ ohwo nẹ ukoko ghene sa chọn uko vwo ru ewene vwẹ akpeyeren rọyen? E. Iniọvo evo ri ru umwemwu jovwore mrẹvughe nẹ orhiẹn rẹ ekpako na bruru chọn ayen uko vwo ni oma so, ji ru ewene, ayen de ji rhivwin bru Jihova rhe. (Hib. 12:​5, 6) Roro kpahen udje nana. Osuigegede ọvo vwo oniso nẹ ogodẹ ọvo vwẹ usun rẹ igodẹ rọyen muọga. Ọ riẹnre nẹ ọyen se vwo sivwin ọga na kpo, o che sionẹ asan rẹ igodẹ ri chekọ na hepha. Ẹkẹvuọvo igodẹ guọnọ ukẹcha rẹ osun rayen ọkieje, ayen se she ọkuọnrọn siẹrẹ ayen ọvo da dia kpogono. Ọnana ko mudiaphiyọ nẹ osuigegede na vwo utuoma kpahen ogegede yena fikirẹ ona rẹ omaesivwo rọ jẹre na? Ẹjo, kakaka. Ọ riẹnre nẹ ọyen da vwẹ uphẹn kẹ ọ rọ muọga na nẹ o kuomagbe igodẹ ri chekọ na, ọ cha vwẹ ọga na mu ayen. O de mu ogodẹ na nẹ asan rẹ e ri chekọ na hepha, jẹ ọ sẹro rẹ uchuru na. w21.10 10 ¶9-10

Okpuphẹn rode yen avwanre vwori rẹ avwanre vwọ dia ẹbẹre ọvo rẹ orua ri Jihova rọhẹ akpọeje. Avwanre guọnọre nẹ ihwo buebun kuomagbe avwanre vwọ ga Ọghẹnẹ rẹ avwanre na. Ọtiọyena e jẹ avwanre ruẹ emu vuọvo rọ cha nẹrhẹ ihwo vwẹ orharhe ẹro vwo ni Jihova yẹrẹ ihwo rọye-en. Avwanre guọnọ dje omamọ rẹ uruemu phia ọkieje rere ọna se vwo si ihwo vwọ rhe ukoko na. Ọkievo ihwo sa harha avwanre yẹrẹ muẹkpahan avwanre kidie nẹ avwanre nyo upho rẹ Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu. Kẹ ọ da rha dianẹ oshọ muẹ avwanre ọke rẹ avwanre da vuẹ ihwo efa kpahen oborẹ avwanre segbuyota vwo? Avwanre sa vwẹroso Jihova vẹ Jesu nẹ ayen cha chọn avwanre uko. Jesu vwẹ imuẹro kẹ idibo rọyen nẹ e jẹ udu bru ayen kpahen oborẹ ayen cha ta yẹrẹ oborẹ ayen cha ta wan. Diesorọ? Jesu da ta: “Kidie vwẹ ọke yena ke che dje obo re wọ ta kẹ wẹ. Kidie ọ dia owẹ re ta ota na-a, ẹkẹvuọvo Erhi [Ẹwẹn NW ] rẹ Ọsẹ na ọye re ta ota vwẹ evun wẹ.”​—Mat. 10:​19, 20. w21.09 24 ¶17-18

Mosis je vwẹ eka rẹ eta tiọnana vwọ ta ota kpahen egbe. (Une 90:1) Kpobarophiyọ, tavwen Mosis ki ghwu, ọ je vwẹ omamọ rẹ eta efa vwo dje ọnana fiotọ. O de si: “Ọghẹnẹ ri bẹdẹ na ẹdia wẹn, abọ ri bẹdẹ na obotọ wẹn.” (Urhi 33:27) Die yen eta na “abọ ri bẹdẹ na obotọ wẹn” vuẹ avwanre kpahen Jihova? A da vwẹ Jihova vwo ru adjarhọ, ẹwẹn rẹ avwanre ko che te otọ. Jẹ o ji vwo ọkievo rẹ udu vwo nẹ avwanre awọ. Vwẹ ọke tiọyena, die yen Jihova ruẹ kẹ avwanre? (Une 136:23) Ọ cha vwẹ obọ rọyen cha avwanre, ọ cha kpare avwanre vrẹn ememerha je chọn avwanre uko vwọ dobọ rẹ ẹnwan ji. (Une 28:9; 94:18) Avwanre vwọ riẹn nẹ a sa vwẹroso Jihova ọkieje na, ọnana sa chọn avwanre uko vwẹ idjerhe ivẹ. Ẹsosuọ, o toro asan rẹ avwanre dia-a, avwanre riẹnre nẹ Jihova cha sẹro rẹ avwanre ọkieje. Ọrivẹ, Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu davwerhọn rẹ avwanre mamọ. w21.11 6 ¶15-16

Jesu riẹnre nẹ ihwo de brorhiẹn ehuhu hwe idibo rọyen, ọnana cha davwen esegbuyota rayen ni. Rere ayen se vwo chirakon rẹ ọnana, Jesu de dje udje ọvo ra niyẹnrẹn rọyen phiyọ ọbe ri Luk. Jesu gbe ikun rẹ ayeuku ọvo rọ rẹ oguẹdjọ ro brorhẹn rẹ ehuhu rere o se vwọ brorhiẹn-abavo vwọ kẹ. Ọ riẹnre nẹ ọyen da rẹ ọkieje o che brorhiẹn rẹ abavo kọyen. Ukuotọ rọyen oguẹdjọ na de ghini ru obo rọ guọnọ na vwọ kẹ. Die yen avwanre yono vwo no rhe? Jihova dia ohwo ro brorhiẹn rẹ ehuhu-u. Jesu da ta: “Kẹ Ọghẹnẹ rha chọ oja rẹ ihwo rọ sanọ reyọ, ri kperẹ se te ason te uvo-o?” (Luk 18:​1-8) Jesu da je ta: “Ọmọ rẹ ohwo da rhe, kọ sa mrẹ esegbuyota vwẹ akpọ?” Avwanre de hirharokuẹ orhiẹn rẹ ehuhu, o fori nẹ avwanre djephia womarẹ akoechiro rẹ avwanre nẹ avwanre vwo esegbuyota kerẹ ayeuku yena. Vẹ esegbuyota tiọyena ke che vwo imuẹro nẹ kẹrẹkpẹ Jihova cha chọn avwanre uko. Ofori nẹ e ji vwo imuẹro nẹ ẹrhovwo ẹnẹ je sa chọn avwanre uko. w21.11 23 ¶12; 24 ¶14

Ighene, o vwo ọke ọvo we vwo roro nẹ irhi ri Jihova ganọ? Idẹbono guọnọre nẹ we vwo oka rẹ iroro tiọyen. Ọ guọnọre nẹ wan tẹnrovi oborẹ ihwo re yan vwẹ idjerhe ọhẹhẹre na ruẹ, we vwo roro nẹ ayen ghene riakpọ. O che ru ọnana womarẹ ihwo wẹ vẹ ayen gbe kpo isikuru yẹrẹ ihwo re riariẹ owẹ phiyọ kugbe obo wọ mrẹ vwevunrẹ itanẹti wo vwo roro nẹ ayen riakpọ gbọ wẹ. Idẹbono guọnọre nẹ wo roro nẹ irhi ri Jihova dobọ wẹn jẹ rere wo vwo jẹ akpọ ẹriọ vọnvọn. Ẹkẹvuọvo karophiyọ nẹ: Idẹbono guọnọre nẹ ihwo re yan vwẹ idjerhe ọhẹhẹre nana riẹn obo re hẹrhẹ ayen vwẹ obaro na-a. (Mat. 7:​13, 14) Jihova guọnọre nẹ wọ riẹn oborẹ akpọ wẹn che yovwin te siẹrẹ wọ da sa daji idjerhe rẹ ọhwahwa na.​—Une 37:29; Aiz. 35:​5, 6; 65:​21-23. w21.12 23 ¶6-7

Avwanre riẹnre nẹ ofori a vwọ reyọ vwo ghovwo. Jẹ, ọ lọhọre e vwo ru ọtiọye-en. Ọ sa dianẹ ọyinkọn Pita ji hirharoku egbabọse yena vwẹ ọke evo. (Mat. 18:​21, 22) Die yen sa chọn avwanre uko? Ẹsosuọ, roro kokodo kpahen oborẹ Jihova vwo ghovwo uwe kọke kọke. (Mat. 18:​32, 33) Dede nẹ avwanre muwan rẹ evwoghovwo rọye-en, jẹ o vwo ghovwo avwanre ọphẹ. (Une 103:​8-10) Ọtiọyena, “avwanre ke je guọnọ ohwohwo rhe.” Kọyen evwoghovwo dia ojẹ-ẹ. A guọnọre nẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ reyọ vwo ghovwo iniọvo rẹ avwanre. (1 Jọn 4:11) Ọrivẹ, roro kokodo kpahen obo re sa phia siẹrẹ e de vwo ghovwo ohwo. A sa vwẹ ukẹcha kẹ ohwo na, nẹrhẹ ewẹn rọyen totọ, toroba oyerinkugbe rọhẹ ukoko na, je sẹro rẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova. (2 Kọr. 2:7; Kọl. 3:14) Ọ rọ koba, nẹrhovwo rhe Jihova rọ dia ohwo rọ guọnọre nẹ avwanre vwo ghovwo ihwo efa. Wo jẹ Eshu mrẹ uphẹn vwo gbowọphiyọ ufuoma rẹ avwanre riavwerhen rọye-en. (Ẹfe. 4:​26, 27) Avwanre cha nokpẹn rẹ ukẹcha ri Jihova siẹrẹ avwanre da guọnọ kẹnoma kẹ ifi rẹ Eshu. w21.06 22 ¶11; 23 ¶14

Devid djẹ kidie a guọnọ teyọn hwe. Sọl rọ dia ovie ro vwo ẹgba mamọ vwẹ Izrẹl guọnọ hwe. Ọke rẹ Devid vwọ guọnọ ukẹcha rẹ emuọre, ọ da domaji vwẹ Nob rọ dia asan rọ da yare ibrẹdi iyorin. (1 Sam. 21:​1, 3) Ọke vwọ yanran na, ọ vẹ isodje rọyen da djẹ siomanu vwẹ unu rẹ oragha ọvo. (1 Sam. 22:1) Mavọ yen Devid vwọ mrẹ oma rọyen vwẹ ẹdia nana? Sọl rioma kpahen Devid mamọ kidie ihwo nabọ riẹn Devid, o ji phi ifovwin buebun kparobọ re. Sọl je riẹn nẹ Jihova je vwẹ Devid wene ọyen. (1 Sam. 23:​16, 17) Ẹkẹvuọvo, kerẹ ovie rẹ Izrẹl, Sọl vwo utuofovwin vẹ ihwo buebun ri biẹcha, ọtiọyena ko fori nẹ Devid djẹ ro se vwo sivwin arhọ rọyen. Kẹ, Sọl ghini roro nẹ ọyen sa họnre vwọso ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Ọghẹnẹ rọ vwọ reyọ Devid vwo mu ovie na? (Aiz. 55:11) Ọ dia Baibol na ghwa ta-a, jẹ emuọvo ro muẹro kọna, Sọl vwẹ obọ rọyen vwọ so okpetu kẹ oma rọyen. Kohwo kohwo rọ họnre vwọso Ọghẹnẹ che se phikparobọ-ọ. w22.01 2 ¶1-2

Jesu muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo na. O dje ẹguọnọ phia vwọ kẹ ihwo rọ vwọ reyọ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwo yono ayen. (Luk 19:​47, 48) Die yen muro vwo ru ọyena? Aro rayen dọn Jesu. Vwẹ ọke evo dede ihwo buebun guọnọ kerhọ rẹ eta ri Jesu te asan rẹ ọ vẹ idibo rọyen “gbe mrẹ asan da re emu-u.” (Mak 3:20) O ji yono vwẹ ason, rọ dia ọke ro me yovwin vwọ kẹ ohwo ọvo vwẹ usun rẹ ihwo ro yono. Buebun rẹ ihwo re kerhọ vwọ kẹ Jesu ẹsosuọ rhọnvwe dia idibo rọye-en. Ẹkẹvuọvo, ọ nabọ se oseri ro fiotọ vwọ kẹ ihwo ejobi re kerhọ rọyen. Nonẹna, avwanre ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na kẹ kohwo kohwo. (Iruo 10:42) E se vwo ru ọnana, ko fori nẹ e wene ona re vwo ghwoghwo. Ukperẹ a vwọ gbomasi ọke ro shephiyọ kẹ avwanre, e je vwo owenvwe re vwo wene ọke rẹ avwanre vwo kpo ọke ro me shephiyọ kẹ ihwo re ghwoghwo ota kẹ na. E de ru ọtiọyen Jihova che bruba kẹ avwanre. w22.01 17 ¶13-14

Nonẹna ihwo buebun mrẹ bẹnbẹn ayen vwọ vwẹroso ẹgba rẹ usuon. Ayen mrẹvughe nẹ irhi kugbe isuesun rẹ akpọ na yovwẹn edafe vẹ ihwo ri vwo ogangan rẹ usuon, jẹ e sa chochọn rẹ ivwiogbere na-a. Vwọba, ilori rẹ ẹga evo ji ruẹ obo re brare, fikirẹ ọnana ihwo evo rha vwẹroso Ọghẹnẹ-ẹ. Ọtiọyena, ohwo da rhọnvwe nẹ e yono ọyen Baibol na, ko fori nẹ a chọn uko vwọ vwẹroso Jihova kugbe ihwo ro vwo mu nẹ e vwẹrote ukoko rọyen vwẹ otọrakpọ na. Vwọrẹ uyota, ọ dia ihwo re yono Baibol na ọvo yen fori nẹ e vwẹroso Jihova vẹ ukoko rọye-en. Ọ da tobọ dianẹ avwanre hẹ ukoko na krire, o ji fo nẹ e noso nẹ oborẹ Jihova ruẹ erọnvwọn wan yen me yovwin. Ọkievo, erọnvwọn evo re phia sa davwen ẹroẹvwọsuọ rẹ avwanre ni. w22.02 2 ¶1-2