Vwẹ Ẹro ri Jihova Vwo nẹ Udi Vwo No
APHRO herọ-ọ nẹ wọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ okẹ sansan ri Jihova vwọ kẹ avwanre, ji te ugbomọphẹ wo vwo brorhiẹn rẹ oborẹ wọ cha riavwerhen rayen wan. Ọ je vwerhoma nẹ udi ọyen okẹ ọvo ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe, Baibol na da ta: “Ọre vẹ ehwẹ, udi nẹrhẹ oma sasa.” (Agh 10:19; Un 104:15) Jẹ ọkiọvo wọ rhe mrẹvughe re nẹ udi ẹda rhe dia egbabọse vwọ kẹ ihwo evo. Vwọba, ihwo ri vwo ẹkuruemu sansan vwẹ akpọ na vwo ẹro rọ fẹnẹ ohwohwo vwo nẹ udi ẹda. Kẹ, mavọ yen Onenikristi se vwo brorhiẹn aghwanre kpahen udi ẹda?
O toro asan rẹ avwanre hepha yẹrẹ ẹkuruemu rẹ asan ra dia ghwanre-e, a da vwẹ uphẹn kẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun iroro kugbe orhiẹn-ebro rẹ avwanre, ọnana che fierere ri bẹdẹ kẹ avwanre.
Ọ sa dianẹ wọ jokaphiyọ re nẹ ihwo buebun vwẹ akpọ na da udi vroma. Ihwo evo sa da udi kidie ọ nẹrhẹ ẹwẹn rayen totọ. Efa da idi rere ayen sa vwọ kpairoro vrẹ ebẹnbẹn rayen. Jẹ, vwẹ asan efa, e no nẹ ihwo re da udi buebun yen ihwo ri tedje re je goma.
Ẹkẹvuọvo, Ọmemama ro vwo ẹguọnọ avwanre vwẹ odjekẹ rẹ aghwanre vwọ kẹ Inenikristi. Kerẹ udje, o si avwanre orhọ kpahen ọmiaovwẹ ro no cha siẹrẹ a da da udi vroma. Ọ sa dianẹ avwanre se kpahen obo re phia kẹ ohwo rọ da udi vroma vẹ ebẹnbẹn ro se rhiẹromrẹ vwẹ Isẹ 23:29-35.a Daniẹl, rọ dia ọkpako ukoko vwẹ Europe ta ota kpahen oborẹ akpeyeren rọyen hepha tavwen ọ ke rhe dia Onenikristi, “Udi ẹda vroma nẹrhẹ mi brorhiẹn ọchọchọ ọ da je so ọmiaovwẹ kẹ vwẹ rọ nẹrhẹ me viẹ idiekpọvwẹ rhi te nonẹna.”
Mavọ yen Inenikristi sa vwọ reyọ ugbomọphẹ rayen vwo ruiruo je kẹnoma kẹ okpetu rẹ udi ẹda vroma sa so? Ọyen a vwọ vwẹ uphẹn kẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun iroro vẹ oborẹ avwanre ruẹ.
E jẹ a mrẹ obo ri Baibol na ta kpahen udi ẹda vẹ ẹwẹn ro mu ihwo evo vwọ da udi.
OBO RI BAIBOL NA TA KPAHEN UDI ẸDA
Ọ dia Baibol na tare nẹ e jẹ udi ẹda kakaka-a. Vwọrẹ uyota, Baibol na tare nẹ udi ẹda sa kẹ ohwo omavwerhovwẹn. Ọ da ta: “Re ikara wẹn vẹ aghọghọ, rere wọ da udi wẹn vẹ omavwerhe; vwẹ udu.” (Agh 9:7) Jesu da udi ọke evo, ọtiọyen ji te idibo ri Jihova re fuevun.—Mt 26:27-29; Lu 7:34; 1Ti 5:23.
Ẹkẹvuọvo, Baibol na tare nẹ ofẹnẹ herọ vwẹ uvwre ra vwọ da emerha rẹ udi vẹ ra vwọ da udi vroma. Ọ tarọ phephẹn nẹ: “Ovwan da udi vroma-a.” (Ẹf 5:18) Ọ tobọ tanẹ “egbaudi . . . cha riuku rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ-ẹ.” (1Kọ 6:10) Vwọrẹ uyota, Jihova vwo utuoma kpahen udi ẹda vroma vẹ ra vwọ dia ọgbaudi. Ukperẹ e vwo brorhiẹn ro shekpahen udi ẹda vwo nene ẹkuruemu rẹ asan rẹ avwanre nurhe, ofori nẹ avwanre ru obo re cha nẹrhẹ oma vwerhen Ọghẹnẹ.
Ihwo evo niro nẹ ayen sa da udi buebun jẹ udi na che mu aye-en. Ẹkẹvuọvo, iroro ọtiọyena vọnre vẹ imuoshọ. Baibol na djere phephẹn nẹ a da dia “eviẹn vwọ kẹ iwaini,” buebun ọ sa nẹrhẹ ọshare (yẹrẹ aye) ru obo re chọre je churhi ri Jihova. (Tai 2:3; Isẹ 20:1) Jesu tobọ si avwanre orhọ nẹ “ọdavrẹ” sa nẹrhẹ ohwo jẹ akpọ ọkpokpọ na ẹruọ. (Lu 21:34-36) Die yen sa cha Onenikristi uko vwọ kẹnoma kẹ ebẹnbẹn ri churobọ si udi ẹda?
RORO KPAHEN OBORESORỌ WỌ VWỌ DA UDI
Ọyen emu rẹ imuoshọ ra vwọ vwẹ uphẹn kẹ ẹkuruemu rẹ asan rẹ avwanre dia ghwanre nẹ o sun iroro avwanre kpahen udi ẹda. Inenikristi davwẹngba vwo ru obo re vwerhen Jihova oma, siẹrẹ a da ta ota kpahen emuọre vẹ udi. Baibol na karophiyọ avwanre nẹ: “Owenẹ wọ ria yẹrẹ wọ da yẹrẹ ruẹ kemu kemu ọfa, ru emu ejobi vwọ kẹ urinrin rẹ Ọghẹnẹ.” (1Kọ 10:31) E je roro kpahen enọ vẹ iyono ri Baibol evo:
Me da udi ro mu ohwo rere oma vwọ vwerhen igbeyan mẹ? Eyanno 23:2 da ta: ‘Wọ vwẹ ẹro kerẹ otu-u.’ Vwẹ ẹkpo ri Baibol nana, Jihova si ihwo rẹ Izrẹl erhọ kpahen re vwo gbe nene ihwo re vwẹ ẹga kẹ-ẹ. Uchebro yena je pha ghanghanre vwọ kẹ Inenikristi nonẹna. A da nuẹ nene iroro vẹ orhiẹn rẹ igbeyan rẹ avwanre kpahen udi ẹda, ọnana sa guọghọ oyerinkugbe avwanre vẹ Jihova.—Ro 12:2.
Me da udi ro mu ohwo mi vwo djephia nẹ mi vwo ẹgba? Vwẹ asan evo, ihwo no nẹ a vwọ da idi buebun, je da ọkieje dia obo re brare-e. (1Pi 4:3) Ẹkẹvuọvo, jokaphiyọ uchebro rẹ 1 Kọrẹnt 16:13 vwọ kẹ avwanre: “Ovwan rhẹrẹ, ovwan mudia gan vwẹ esegbuyota na, ovwan fiudugberi, ovwan goma.” Udi ghene sa nẹrhẹ ohwo goma? Ẹjo kakaka. Udi se hwe ẹgba iroro rẹ ohwo, o rhe che se roro emu fiotọ yẹrẹ brorhiẹn rọ gbare-e. Vwọrẹ uyota, ra vwọ da udi buebun, ọyena dia odjephia nẹ e vwo ẹgba-a, ukperẹ ọtiọyen o djephia nẹ ohwo na vwiẹre vwẹ ẹdia yena. Aizaya 28:7 djisẹ rẹ ohwo ro bo ghwru fikirẹ udi kerẹ ohwo ro gele she totọ.
Obọ ri Jihova yen uvi ogangan nẹcha, o churobọ si a vwọ rhẹrẹ ji mudia gan vwẹ esegbuyota na. (Un 18:32) Onenikristi rẹ uyota sa rhẹrẹ ji mudia gan vwẹ esegbuyota na womarẹ o vwo brorhiẹn rọ gbare, vwọ sẹro rẹ oma rọyen vwo nẹ kemu kemu ro se miovwin oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova. Jesu dje ẹgba ọtiọyen phia ọke rọ vwọ hẹ otọrakpọ na ọ da nẹrhẹ ihwo buebun muọghọ kẹ kerẹ ohwo ruyota ro fiudugberẹ ruẹ obo re gbare.
Me da udi rere me vwọ kpairoro vrẹ ebẹnbẹn mẹ? Ẹwẹn ọfuanfon na de mu ọbuine ọvo vwo si: “Ọke rẹ ẹnwan rẹ udu mẹ de rhi buphihọ, uchebro wẹn [Jihova] kọye sasa ẹnwẹ mẹ.” (Un 94:19) Ebẹnbẹn da nẹrhẹ ofu rẹ akpọ dje we, bru Jihova ra vwọ kẹ ukẹcha, ọ dia udi-i. Orọnvwọn ọvo rọ sa vwẹ ukẹcha kẹ wẹ yen wọ vwọ nẹrhovwo rhe Jihova vrẹ obo ri jovwo. Vwọba, ihwo buebun mrẹvughe nẹ ra vwọ guọnọ uchebro vwo mie ugbeyan ro tedje vwevunrẹ ukoko na vọnre vẹ erere. Vwọrẹ uyota, ohwo vwọ da udi rere ọ vwọ kpairoro vrẹ ebẹnbẹn rọyen sa nẹrhẹ ẹgba ro vwo brorhiẹn rọ gbare shekpotọ. (Ho 4:11) Daniel re djunute siẹvure da ta: “Mi nene ẹnwan muabọ. Ke me da udi me sa vwọ kpairoro vrẹ ẹdia na, ẹkẹvuọvo ebẹnbẹn na ji buẹnphiyọ, igbeyan mẹ evo da va vwẹ abọ, ki mi ji nẹ oma mẹ kueku.” Die yen cha Daniel uko ukuko na? Ọ da ta: “Me da rhe mrẹvughe nẹ me guọnọ ukẹcha ri Jihova, ọ dia udi-i. Ukuotọ rọyen, mi de yerin ghene ebẹnbẹn mẹ na ji ayen phiokparobọ. Vwọrẹ uyota, Jihova muegbe ọkieje rọ vwọ vwẹ ukẹcha kẹ avwanre, ọ da tobọ dianẹ avwanre niro nẹ e se phi ebẹnbẹn re hirharokuẹ na kparobọ-ọ.—Fil 4:6, 7; 1Pi 5:7.
Ọ da dianẹ wọ da udi, gba vwẹ enọ nana vwọ fuẹrẹn oma wẹn, ‘Ohwo rẹ orua yẹrẹ ugbeyan mẹ brenu kpahen udi ẹda mẹ na re?’ Ẹkpahọnphiyọ wẹn da dia e, ọyena odjephia nẹ o vwo oka rẹ uruemu yẹrẹ obẹnbẹn ọvo rọ guọnọ vwẹ owọ muotọ vwẹ oma wẹn, rẹ owẹ komobọ niso-o. ‘Me da vrẹ obo re me da jovwo?’ Ọnana sa dia obo re phia kẹ ohwo rọ ghwa da udi gan nọ jovwo-o, ẹkẹvuọvo ọ sa dianẹ enẹna ọ rhe ton udi ẹda vroma phiyọ re. ‘Me mrẹ bẹnbẹn mi vwo jẹ udi ẹda vwẹ ẹdẹ evo yẹrẹ vrẹ ọtiọyen?’ Ọ da dia ọtiọyen, kọyen udi ẹda hirhephiyọ ẹkuruemu wẹn re. Ọ sa dianẹ wọ guọnọ ukẹcha wo vwo phi ebẹnbẹn na kparobọ.
Kidie nẹ udi ẹda sa so ebẹnbẹn buebun, Inenikristi evo de brorhiẹn rẹ ayen vwọ kẹnoma kẹ ẹda rẹ udi ro mu ohwo. Efa brorhiẹn rẹ ayen vwo jẹ udi ẹda kidie ọ vwerhen aye-en. Ọ da dianẹ ugbeyan wẹn ọvo bru oka rẹ orhiẹn ọtiọyen, o che yovwin mamọ siẹrẹ wo de muọghọ kẹ orhiẹn-ebro rọyen ukperẹ wọ vwọ reyọ vwo guẹdjọ.
Ọ je sa dianẹ wọ rhe mrẹvughe re nẹ aghwanre herọ re vwo gbere ughwru phiyọ uchunu rẹ udi ra cha da. Onenikristi se gbere ughwru phiyọ uchunu rẹ udi rọ cha da. Yẹrẹ o se brorhiẹn rẹ uche abọ rọ cha da udi, ọ sa dia abọ ọvo udughwrẹn yẹrẹ emerha vwẹ ọke rẹ emuọre. Efa gbere ughwru phiyọ oka rẹ udi ro mu ohwo rẹ ayen cha da, ẹkẹvuọvo ayen kẹnoma kẹ idi egangan ri mu ohwo ọ da tobọ dianẹ a guarọ. Ohwo de gbere ughwru phiyọ uchunu rẹ udi rọ cha da, kẹ ọ lọhọ vwọ kẹ o vwo tinkamu orhiẹn-ebro na. O rhe fo nẹ oma vo Onenikristi ro yerin tedje fikirẹ orhiẹn ro bruru kpahen udi ẹda-a.
Ọke re de brorhiẹn ro shekpahen udi ẹda, ofori nẹ e dje erorokẹ vwọ kẹ ihwo efa. Rom 14:21 da ta: “Obo ri me yovwin yen e vwo jẹ eranvwe ẹriọ yẹrẹ jẹ iwaini ẹda yẹrẹ jẹ orọnvwọn ọfa eruo rọ sa dia ekprowọ kẹ oniọvo wẹn.” Mavọ yen wọ sa vwọ reyọ uchebro nana vwo ruiruo? Dje ẹguọnọ phia kẹ iniọvo wẹn. Wo de roro nẹ ivun che miovwo ohwo ọfa fikirẹ udi ro mu ohwo ru wọ cha da, o rhe fo nẹ ẹguọnọ mu we vwọ kpairoro vrẹ udi na? Vwẹ idjerhe ọtiọyena jẹ wo muọghọ kẹ ihwo ji djephia nẹ wo vwo ọdavwẹ rayen, nẹ wọ je guọnọ erhuvwu rayen ọdia ọwẹn ọvo-o.—1Kọ 10:24.
Vwọba, ọ sa dianẹ Igọmẹti jurhi kpahen udi ẹda, rọ fori nẹ Inenikristi nene. Irhi na se djunute ikpe ro fori nẹ ohwo te tavwen ọ ke da udi yẹrẹ gha ẹkuruemu ra vwọ da udi jẹ a djẹ imoto.—Ro 13:1-5.
Jihova brọghọ phiyọ avwanre oma rọ vwọ kẹ avwanre ugbomọphẹ ra sa vwọ rhiavwerhen rẹ okẹ buebun rọ kẹ avwanre. Ọnana churobọ si okẹ rẹ ugbomọphẹ rẹ avwanre vwori re vwo brorhiẹn rẹ obo ra cha re vẹ obo ra cha da. E jẹ erhiẹn rẹ avwanre brẹ djephia nẹ e ni ugbomọphẹ nana ghanghanre womarẹ a vwọ reyọ vwo ru obo re cha vwerhen Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ odjuvwu oma.
a U.S. Centers for Disease Control and Prevention niyẹnrẹn nẹ imuoshọ evo ri nẹ obuko ri udi ẹda vroma cha yen, ohwekufia, ihwo vwo churu ghwu, iruemu ri churobọ si ofanrhiẹn, e vwo hwe ọrivẹ rẹ ọrọnvwe ohwo, urhurusivwe rẹ ehware ra ghẹmrẹ kugbe evun vwo she nẹ ohwo awọ.